,EILANDEN^NIEUWS''
TRIUMPH
Simon Gieke
DE BESTE
DAGELIJKS
GROEIT
DE POPULARITEIT
VAN
1 CENT
VIRGINIA
2e BLAD
ZATERDAG 15 JULI 1939 - No. 1056
BINNENLAND
Marktberichten
Een matte of gebruinde teint staat altijd charmant
V
BOERDERIJEN OP NIEUW
ONTGONNEN GROND.
Hoofdpijn,Kiespijn.L7pe:"h.'e?bli
Centrals veiling Middelharnis
De ketter van Scherpenisse
Cbr. Wetkblad op Ger. Grondslae voor de Zuld-HoU. en Zeeuwsche Eilanden.
Uiteav* van dn N.V. .EHandpn-nlpuwR* MIddHIiarnio Tel 17 Giro 1R7Q30. Postbu(8
Da Kabinets-«rlsis Mr. Dr. Kooien
niet geslaagd Dr. Colijn opnleiuw
Kabinetsformateur De kosten mi
litaire maatregelen bedragen i
W)0.000 per dag „Troost" voor
Minister Goselinig uit Oss De
maand Mei vroeg 65 dooden en 500
gewondten als verkeersslachtoffers
Varia.
0113 Ministerie is nog steeds in crisis.
Het duurt nu al weken. Voor Hare Maje
steit de Koningin zijn het drukke en zeer
zeker ook moeilijke dagen. Zij heeft Woens
dag wederom den Voorzitter der Eerste
Kamer, mr. W. L. baron de Vos van Steen
wijk op den Rulgenhoek ontvangen. s Mid
dags had de Kabuietsformateur Dr. Koo
ien verslag van ,zijn pogingen uitgebracht,
waarna 's-avonds de bejaarde President
van het Hoogerhuls werd geraadpleegd
Op dezelfde wijze Is het ook gegaan, toen
Dr. Colijn formateur was. Eerst bracht hij
verslag uit van zijn bevindingen, en ook
toen werd naderhand de President der Eer
ste Kamer ontboden. Daarna heeft Dr. Co
lijn ontheffing verzocht. In parlementaire
kringen meende men hieruit te moeten
concludeeren, dat ook mr. dr. Kooien niet
zou slagen. Natuurlijk was dat een gissing,
die echter juist is gebleken. Ook Dr. Kooien
is niet geslaagd. Dr. Kooien stond voor
twee mogelijkheden. Hij kon probeeren voor
een rechts-drlepartljen kabinet, waarbij
hij óf zelf een kabinet kon vormen óf met
het slaan van een brug tusschen katholie
ken en antl-revolutionnalren zijn taak als
afgedaan beschouwen. Met het laatste zou
het dan een gereconstrueerd Kabinet-Colljn
zijn geworden. Hij is echter zoo we zelden
niet geslaagd. Dr. Kooien huldigde t.o. der
opzichte der Rljksfinantlën dezelfde msening
als Dr. Colijn en hij is er de man niet naar
om ZQn meening zoo gauw prijs te geven,
ook niet tegenover zijn Roomsclie broeders.
EJn het blijkt nu .dat de Roomschen ook
hun standpunt hebben behouden.
Onze Koningin heeft, nu Dr. Kooien van
de opdracht tot vorming van een nieuw ka
binet Is ontheven, niet weer een Roomsche
formateur aangewezen. Ook niet waar
van eerst nog gedachte was j|hr. de
Geer, de leider der Chr. Historischen, maar
opnieuw Dr. Col^n mét idie
opdracht belast.
De groote vraag is, wat zal het worden?
Zoo zachtjes aan begint er een minder-
vriendelijke verhouding te ontstaan tus
schen roomschen en anti-revolutionnairen
en het Is te hopen, dat de laatsten zullen
inzien, dat het door dik en dun samengaan
ten einde loopt. Het zou ook ten einde
moeten loopen om des beginsels vsdl. In
parlementaire kringen acht men dat thans
het meest voor de hand ligt de vorming
van een extra-parlementair of zakenkabi-
net, waarbij op z.g. breede basis een com
promis-program wordt uitgemaakt.
Met dit al ziet men in welke omstandig
heden men komt, wanneer het beginsel
wordt losgelaten. Rome te vriend houden
wordt al moeilijker. En indien men alweer
zou gaan coaliseeren, zal het zich zeker
wreken. Mocht het een les zijn terug te
keeren naar het zuivere beginsel van Gods
Woord; wanneer het politieke leven daarop
zou worden gebaseerd, zou er, ondanks
felle haat en bestrijding verwachting zijn
voor ons diepgezonken Nederland.
Van a.r. zijde acht men dat Dr. Colijn
thans redelijke kans van sla,gen heeft. We
zullen ons niet verder verdiepen in gissin
gen hoe hij zal slagen, maar afwachten.
Binnen enkele dagen D.V. zullen we het wel
weten.
Om nog eens op de kwestie Oss terug
te komen, welke in de Tweede Kamer is
behandeld en nu afgedaan is, melden we,
dat minister Goseling van de Ossche afdee-
lingen van verscheidene stands- en vakor
ganisaties, in totaal 64 vereenigingen, een
telegram heeft ontvangen, waarin dank
wordt betuigd voor de in April 1938 geno
men maatregelen tot herstel van de orde en
rust in de gemeente Oss. Voldoening werd
daarin uitgesproken over de juiste weer
gave van de feiten in de redevoering door
den minister op 27 Juni 1938 gehouden in
de vergadering van .de Tweede Kamer. Dit
kan dus aan de gemoedsrust van den mi
nister, al zegt, hij zich door zijn handelin
gen In de zaak Oss niet bezwaard te ge
voelen, mede ten goede komen! Het is in
ieder geval een troost voor Minister Gose
ling!
De kosten voor de buitengewone mili
taire maatregelen, welke in April zijn ge
nomen en, zij het eenigszins verminderd,
toch nog voortduren, zyn voor ons kleine
land verbazend hoog. Door het Eerste Ka
merlid van Vessem zijn daarover vragen
gesteld aan de minister Colijn en van Dijk,
waarop is geantwoord dat de kosten dier
maatregelen, zonder de aanscha!ffin,g en uit
voering van werken, per da,g globaal op
f 100.000 kunnen worden geraamd. Al is
het zeer zeker noodig dat onze weermacht
gedeeltelijk verdedigingsklaar wordt ge
maakt is het geen kleinigheid wat het da
gelijks kost en geeft het een flauw beeld
wat een werkelijken oorlog zou kosten. Die
hooge uitgaven zullen zich later in onze
belastin,gen weerspiegelen want de tekor
ten in de Rijksschatkist zullen enorm zijn!
Het is dan ook geen wonder dat we over
het finantieel beleid der Rijks uitgaven een
Kabinetscrisis hebben gekregen. En wie zal
straks aan de Rijkslade zitten om het pro
portioneel op de beste wijze uit te geven?
Het verkeer vraagt week-in week-uit zijn
aantal dooden en zwaargewonden. De K.
N.A.C, heeft ze over de maand Mei bij el
kaar geteld en komt tot het ontstellende
cijfer van 65 dooden en 500 gewonden. En
dat nog niet eens in de drukste vacantie
maanden! De vraag rijst, waar moet de
vornaamste oorzaak worden gezocht: is er
te weini,g toezicht op het verkeer of zijn
de automobilisten en motorrijders te los
bandig Wij voor ons meenen dat het laat
ste de doorslag heeft. Een raadslid te Oolt-
gens.plaat zei deze week: ,,de automobilis
ten eischen de geheele weg voor zich op"
en dat is waar. Men rekent in het alge
meen te weinig met een ander. Iemand die
b.v. een ander tracht te snijden" en een
aanrijding veroorzaakt, heeft dan geen on
geluk, mar heeft zich doelbewust in ge
vaar ga";racht. Ook chauffeurs die alcohol
gebruiken, die ooverantwooi-d snel rijden,
niet opletten enz., zijn zelf oorzaak dat de
grootste ongelukken gebeuren. Ziende deze
cijfers zal dit in 't vervolg Zeer zeker lei
den tot een straf optreden der politie, die
bij de geringste overtreding der verkeers
regels proces-verbaal zal opmaken.
ZUIDERZEEVISSCHERS WORDEN
KLEERMAKERS.
Er bestaat kans, dat de werkloosheid te
Spakenburg en Bunschoten, welke is ont
staan als gevolg van de drooglegging van
de Zuiderzee, spoedig eenige verlichting
zal ondergaan, doordat te Bunschoten een
fabriek van heeren-conifectie zal verrijzen.
Eenige honderden vrouwelijke en manne
lijke geschoolden en ongeschoolden zullen
hierin werk kunnen vinden.
Groote Ueifh&bberij.
Volgens opgave van den rentmeester der
staatsdomeinen te Zwolle hebben zich voor
de, thans door den staat in pacht uit te
geven 24 boerderijen, waarvan 5 zullen
worden gebouwd in de Provincie Friesland,
12 in de Provincie Groningen en 7 In het
land van Vollenhove, nabij Giethoorn (pro
vincie Overijssel) in totaal 262 gegadigden
aangemeld. Van deze personen wonen 241
in de vier noordelijke provinciën, n.l 51 in
Friesland, 104 in Groningen, 44 in Dren
the, 42 n Overijssel en 21 In de overige pro
vinciën.
Naar deze gegadigden zal thans een uit
gebreid onderzoek worden Ingesteld. In ver
band met het relatief groote aantal reflec
tanten zal dit onderzoek geruimen tijd vor
deren en zal de toewijzing, naar verwacht
mag worden, eerst In de loop van de maand
September kunnen geschieden.
altijd een poeder of cachet van Aignhardt.
Mimhardi's Poedors per stuk 8 c'. l)<ios4!Sct
Cachets, genaamd,Mljnhardljf 8" 2st. 10 cl Doos 50 et.
VERKBIJGBAARSTELLING KOSTELOO-
ZE BIJWIELMERKEN OP GOEREE
OVERPLAKKEE.
De zittingen ter bekoming van kosteloo-
ze rijwielmerken zullen als volgt worden
gehouden:
Te ACHTHÜIZEN in het Patronaatsge
bouw op Donderda,g 20 Juli van 67 uur
en op Dinsdag 1 Augustus van half acht
tot 8 uur.
Te DEN BOMMEL in de Polderskamer op
Dinsdag 18 Juli van 6 tot 7 uur en op
Dinsdag 1 Augustus van 6 uur tot halif
zeven.
Te DIBKSLAND in de Bewaarschool op
Donderdag 20 Juli van 6—9 uur en op Don
derdag 27 Juli van 7 tot 9 uur.
Te GOEDEBEEDE in de Openbare School
op Donderdag 20 Juli van 6 tot 8 uur en op
Woensdag 26 Juli van 7 tot 8 uur.
Te HEBKINGEN in het stempellokaal op
Wloensdag 19 Juli van 6 tot 8 uur en op
Dinsdag 25 Juli van 6 tot 7 uur.
TeMELISSANT in de Openbare School
op Vrijdag 21 Juli van 7 tot 9 uur en' op
Vrijdag 28 Juli van 7 tot 9 uur.
TeMIDDELHARNIS in het Ontvangkan
toor op Donderdag 20 Juli, Vrijdag 21 Juli,
Donderdag 27 Juli en Donderdag 3 Augus
tus, ieder van 6 tot 8 uur.
Te NIEUWE TONGE in het Weeshuis op
Maandag 17 Juli van 6 tot 8 uur en Maan
dag 24 Juli van 6 tot 7 aur.
Te OOLTGENSPLAAT in de Openbare
School op Woensdag 19 Juli van 6 tot S
uur en op Woensdag 2 Augustus van 6 tot
7 uur.
Te OUDDORP in de Openbare School op
Maandag 17 Juli, Woensdag 19 Juli leder
van 6 tot 8 uur en op Woensdag 26 Juli
van 7 tot 8 uur.
Te OUDE TONGE in de Oude School op
Maandag 17 Juli van 6 tot 9 uur en op
Vrijdag 28 Juli van 6 tot 7 uur.
Te STAD AAN 't HARINGVLIET in de
Openbare School op Dinsdag 18 Juli van
6 tot 8 uur en op Woensdag 26 Juli van
6 tot 7 uur.
Te STELLENDAM in de Openbare School
op Dinsda,g 18 Juli van 6 tot 8 uur en op
Dinsdag 25 Juli van 7 tot 8 uur.
Alles uitgediwkt tn nieuwe tijd.
Voor kostelooze rijwielbelastingmerken
zich uitsluitend te vervoegen op de boven
genoemde zittingsavonden.
De aandacht wordt erop gevestigd, dat
de nieuwe belastingmerken eerst 1 Augus
tus geldig zijn, zoodat in de maand Juli
nog met de oude moet worden gereden.
Oud.-Minister Mr. Dr. L. N. Deckers bracht een bezoek aan
de», Tiieuwen Kabinetsformateur Mr. Dr. D. A. P. N. Kooien.
LEUR, 12 Juli 1939.
De aanvoer op de heden alhier gehouden
veemarkt bedroeg 151 stuks. De aar.voer
van Melkvee was normaal, de handel matig
en prijshoudend.
De aanvoer van Muntig vee was iets
minder, de handel traag en de prijzen on
veranderd.
De aanvoer van Jong vee was voldoende
de handel redelijk en de prijzen als vorige
week.
De aanvoer van Vet vee was voldoe.'ide,
de handel levendig en de prijzen iets stij
gende.
De aanvoer van Biggen was gewoon, de
handel vlvig en de prijzen vast.
Prijzen: Kalf koeien van f 140 tot f 250.-;
Kalfvaarzen van f 120 tot f 230.Melk
koeien van f 150 tot f 260.—; Mager vee
van !f, 110.tot f ISO.Graskalveren van
f 35.tot f 95.Vet vee van f 0.30 tot
f 0.37 per Kg. levend gewicht.; Biggen van
f 13.— tot f 17.—.
KALENDERS.
Christelijke Scheurkalender „Uit de;
Fonteinen des Hells",, Uitgave J. v.
d. Wal, Bruinisse.
Wij ontvingen een proefschild der Chr.
Scheurkalendér 1940, voorstellende het ver
haal van Lydia de Purperverkoopster. Het
kleurrijke schild zal een sieraad aan den
wand zijn. De bewerking der kalenderblaad
jes is van Ds. J. G. Feenstra te Schevenin-
gen en Ds. Y v. d. Zee te Amsterdam.
De kalender gaat den 43sten jaargang in,
een bewijs dat deze reeds ongeveer een men
schenleeftijd den weg onder ons volk heeft
gevonden. De premie is een boek van den
auteur W. Schippers: „Agge de Vogelaar".
VEILING van WOENSDAG 1^ JULI 1939.
Eigenheimer Aardappelen t 4.4.90; Drie-
lingen f 2.572.70; Kriel f 1.10; Present f
5.10—7.90; Blauwputten f 7.70—7.90; Dop
pers If 5.6.Krulsbessen f 5.70—6.90;
Peulen f 7.7010.60; Tomaten f 8.4013.
Wagenaars f 20.23.Spinazie f 2.80;
Tuinboonen f 2.502.80; Snijboonen f 35.
Postelein f 5.809.60; Dubbele Princessen
f 24.30—29.50.
Alles per 100 K.G.
Kersen f 14.7017.80; Roode Bessen f6.10
6.90; Druiven f 29.2029.80; Aardbeien
f 13.20.
Alles per 100 pond.
Sla If 0.601.Komkommers f 3.104.70
Perziken f 2.909.10; Bloemkool f 5.60—
11.10.
Alles per 100 stuks.
Bospeen f 3.50-^.70; Kroten f 0.50—0.90;
Rabarber f 3.-3.80.
Alles per 100 bos.
Zwarte bessen f 29.-36.50 per 100 K,g.
Aanvoer 2796 Kg.
Veiling van Donderdag 13 Jwli 1939.
EIEREN.
Kipeieren 48—53 kg. f 2.52—2.62; Kip-
eieren 5658 Kg. f 3.123.19; Kipeieren
59—63 kg- f 3,273.43; Eendeieren f 3.16,
Ganzeneieren f 5.Alles per 100 stuks.
AARDAPPELEN:
Eigenheimer if 4.054.39: Drielingen f2.50
—2.81, Kriel f 1.06.
Zwarte bessen f 24.9933.48 per 100 Kg.
Aanvoer 1764 kg.
Amilda-crêoie, die tevens zoo goed is voor de huid, is verkrijgbaar in deze twee begeerde teinten. Mat of Bruin. Doos 50 en 25 et.
TWEEDE DEEL.
De veidrflvüig van de Spanjaarden van
onze eilanden.
Door MEVAHOB.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
26.
Aan ontsnappen is geen denken.
Nu vertoont de baljuw zich weer bij de
kerk.
Zfln plan Is gelukt
Met dit troepje Geuzen' is afgerekend.
Die kunnen geen kwaad meer doen.
De kerk is goed bezet met gewapende
mannen.
De visschers en schippers zijn gerust.
Ze zijn voor het grootste deel uitgevaren.
Ha, hg heeift zijn plannen goed overwo
gen.
De ramp, die Veere dreigde te treffen
kan nog afgewenteld worden.
Maar dan moeten onverwijld de Span
jaarden komen. Een van zijn vertrouwdste
vrienden zal hg naar Middelburg zenden
om hulp te halen.
Neen nu geen uitvluchten van Middel-
burgsch bevelhebbers.
'Ze moeten komen en gauw voor het te
laat is. Voor de visschers teruggekeerd zijn
uit zee.
Vlug die vriend opgezocht.
Hij begeeft zich naar diens woning.
In eigen persoon.
Neen dat treft bij niet.
Waar hij is kan men hem niet zeggen.
Een oogenblik later staat hij weer op
straat. Ha daar komt iemand aan.
't Lijkt wel een varensgezel.
Hij kent hem niet.
Deze kent hem wel wat blijkt uit zijn
eerbiedige groet.
„He schippersgast is U een Veerenaar,"
zoo hoort Adriaan de knecht van Llevensz.,
want die is het zich door den baljuw toe
voegen." „Jawel, heer baljuw" antwoordt
Adriaan. „Hebt U ook ergens Arendsz. den
brouwer gezien," zoo vraagt de baljuw hem.
Neen, die heeft Adriaan niet gezien. Ga
hem opzoeken, zoo spreekt de baljuw op
een toon van gezag. Zeg hem, dat hij zich
onverwitjld naar mijn huis begeeft voor een
gewichtige zaak."
Reeds heeft de baljuw zich omgekeerd.
Hij wacht het antwoord van Adriaan niet
eens af. Hij is zoo gewoon op zgn bevel
gehoorzaam te worden, dat het niet eens
in zijn brein opkomt, dat deze eenvoudige
schipper niet onmiddellijk zou doen wat hij
hem opdroeg.
Maar Adriaan?
Onaangenaam is hij getroffen. Die Arends
zoon, de brouwer is een man, die slecht
staat aangeschreven bg de bewoners van
Veere. Algemeen is het bekend, dat hij vu
rig Spaansch gezind is. Maar ook wordt
hij verdacht, dat hij een gevaarlijke verra
der is, en er wordt van hem verteld, dat hij
tal van Veerenars heeft verraden, die als
gevolg van zijn verraad het schavot hebben
moeten beklimmen of zich slechts door een
overhaaste vlucht hebben kunnen redden
om verder als ballingen te moeten rond
zwerven.
„Wat moet die verrader, die Spekken-
vrlend bij den baljuw doen," overlegt Adri
aan. Dat zal wel niet veel goeds beteekenen.
Ik zal me niet erg haasten om hem op
te zoeken. Zulks schavuiten zie je altijd
nog vroeg genoeg.
Ik ga liever eens kijken naar mijn vrien
den de Geuzen. Ha, die zitten daai; goed
in de kerk.
Je begrijpt dien baljuw toch niet.
Ik dacht altijd dat het een groot vriend
van de Spanjolen was en zie nu blijkt het
een vriend van de Prins van Oranje en van
de Geuzen te zijn.
Die Geuzen zijn maar wat goed gehuisvest
in de kerk. 't Is beter voor de Geuzen, dan
voor de kerk, ten minste dan voor beelden.
Die beelden zullen er door de Geuzen rap
uitgesmeten worden." Zoo bij zich zelf over
leggend is Adriaan de kerk genaderd.
Hij begeeft zich naar de ingang.
Wonderlijk, die is gesloten en ziet hij
goed? Die ingang is onbruikbaar,
Van alles heeft men voor de deur opge
stapeld. Hij begröpt er niets van.
Als hij dichterbij treedt wordt hij door
een dienaar van den baljuw staande ge
houden: „Ho, maat, niet verder," En op
Adriaans vraag af hij dan niet naar de
Geuzen mag gaan zegt de man: Zeker
wel, maar dan kom je er niet meer uit. Die
zitten daar wat fijn, als vogels in de knip."
Hé een licht gaat hem op. Nu begrijpt
Adriaan plotseling alles.
De Geuzen zitten daar gevangen.
Maar dat is totale mislukking van hun
plannen. Straks komen zeker de Spanjaar
den en dan is het handjevol Geuzen een
gemakkelijke prooi voor de moordzlcht van
de Spekken.
De baljuw heeft dan verraderlijk dubbel
.spel gespeeld.
Zich als vriend voorgedaan terwijl hij in
werkelijkheid een geslepen vijand is.
Maar wat te doen?
Op de kerkdeur instormen en de Geuzen
vrijlaten. Dat is onmogelijk.
De dienaars van den baljuw en sommige
Spaansch gezinde burgers staan zwaar ge
wapend op wacht voor de deur.
Wat moet hij doen?
Aleen kan hij geen maatregelen treffen.
„Naar van Cuyk", 2ioo denkt hij en hij
voegt de daad bij het woord. Hij loopt wat
hij kan, en ziet hij treft het. Hij is den weg
naar het huis van meester Adriaan, de chi
rurgijn ingeslagen en juist ziet hij zijn baas
en van Cuyk het huis van den dokter ver
laten.
Belde mannen zien er opgeruimd uit.
En geen wonder. Hun plan Is volkomen
gelukt. Veere is overgegaan naar den Prins
Heeft de zijde van Alva verlaten.
,,Die tiran houdt geen enkele stad meer
in zijn macht", zoo heeft van Cuyk zoo
even nog gezegd. Na Veere zullen nog wel
meer steden volgen. De morgen der vrij
heid is aangebroken. Er komt vrijheid. Vrij.
heid om den Heere te dienen naar Zijn
Woord.
En hoe. gelukkig is het gegaan, zonder
dat het een enkele druppel bloed heeft ge
kost.
Zoo hebben de mannen met elkaar ge
sproken.
Maar plotseling holt Adriaan zijn knecht
op hem af. Reeds van verre is het te zien
dat hij iets bijzonders heeft. Zij behoeven
niet lang te wachten. Van verre schreeuwt
Adriaan het hen al toe: Verraad". De
Geuzen zitten gevangen in de kerk". ,,De
baljuw is een verrader".
Beide mannen zijn onthutst, 't Ging zoo
goed, en nu deze tijding. Het kon haast
niet waar zijn. En op de ontstellende vraag
van van Cuyk: „Maar wat is er dan toch",
deelt Arjaan mee wat hem is ontmoet. De
boodschap hem opgedragen door den bal
juw. Zijn ontmoeting bij de kerk.
Als een bliksem schiet het door van
van Cuyk's hoofd. Het dubbele spel van
baljuw RoUé. Hij beseft het: Ze zijn be
drogen door den baljuw, 't Was hem ook
wel vreemd voorgekomen het gedrag vari
dien baljuw Rollé.
