CHQWCCKEUADÖpGED.GDOnDSLAG vöÖRoEZUID-HOaEnZEEUWSCriE EHAHDtn
Simon Gieke
N.V. ÜITGEVERSMAATSCHAPPU „EIIANDEN-NIEÜWS"
PROVINCIALE STATEN
Sonoton'e
lie Jaargang
WOENSDAG 28 JUNI 1939
No, 1052
Vacantietochten
TOURINGCARS
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDE.^I'
UITGAVE VAN
18e JAARGANG
van Zuid-HollaDd
Zijt gij ook slechthoorend?
OVERWINT DOOFHEID!
De ketter van Scherpenisse
niEuws
Advertentieprijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst*
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek'aan*
kondiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager.
Gevestigd te Middelharnis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17.
Bijkantoor voor Zeeland: St. Maartensdijk Marjtt, Xelef. 59.
Abonements«prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Verichijnt iederen Woensdag en Zatgrdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per jaar
WAT MEER BAAS IN EIGEN HUIS.
Er ia algemeen een pogen naar zooveel
mogelijk herstel van gemeentelijke zelf
standigheid.
„De Magistratuur" het A.R. maand
schrift voor gemeentepolitiek, geeft daar
ook iets over weer. We lazen daarover het
volgende in het Mei-nummer:
Het toezicht ,van Ged. Staten op de
gemeentefinanciën, met name door hun
goedkeuringsrecht ten opzichte van de
gemeentebegrooting, heeft in den loop
der jaren al heel wat aanleiding gege
ven tot klacht.
Een van de meest recente bezwaren
tegen dit goedkeuringsrecht betreft de
wijze, waarop het, althans gedurende de
laatste jaren, met betrekking tot vele
gemeenten, wordt toegepast. Wij bedoe
len het toezenden van de ontwerp-ge-
meentë-begrooting aan het college van
Gedep. Staten, vóórdat de begrooting
nog door den Raad is behandeld.
Uit practische overwegingen mag er
voor een dergelijke handelwijze, in dezen
bijzonderen tijd, wat te zeggen zijn, dit
neemt toch niet weg, dat deze practijk
de strekking heeft om de voogdij aan
Gedep. Staten over de gemeentebestu
ren zeer aanmerkelijk uit te breiden.
En het mag daarom nog wel eens
worden geze,gd, dat het in het belang
van de gemeentelijke zelfstandigheid
wenschelijk moet worden .geacht om hoe
eer hoe liever aan deze prakt\jk een
einde te maken en weer terug te kee-
ren tot de wettelijke gedragslijn, d.w.z.
tot het pas ter goelkeuring zenden van
de gemeentebegrooting aan Ged. Sta
ten, nadat de Raad de begrootin,g heeft
vastgesteld."
Om niet alle verantwoordelijkheidsgevoel
bij de Raadsleden te dooden, moet het dien
kant uit.
HET „PAULINA VAN WEEL" ZIEKEN
HUIS TE DIRKSLAND.
Aan het eind van het vijfjarige tijdvak,
dat het Ziekenhuis Paulina van Weel" en
,,Bethesda" te Dirksland nu bestaan heeft,
hebben wij .de betreffende nummers van ons
Blad „Eilanden-nieuws", waarin de opening
breedvoerig is gememoreerd, eens nagesla
gen, om te zien in hoeverre de hoop en ver
wachting die toen is geuit, in vervulling is
gegaan.
Die gekoesterde hoop en verwachting is
niet beschaamd geworden want het Zieken
huis te Dirksland is een ware uitkomst voor
Flakkee geworden. Menschelijk gesproken
hebben tal van ernstige zieken er genezing
gevonden, die, gespaard voor een lang en
moeilijk vervoer naar Rotterdam, door snel
operatief ingrijpen in het nabije modern in
gerichte Ziekenhuis konden worden gered.
Veel is daarbij te danken geweest aan den
bekwamen chirurg Dr. de Laive, die voor
het Ziekenhuis de rechte man op de rechte
plaats is gebleken te zijn geweest en wien.
de zieken het volledige vertrouwen geschon
ken hebben, dat toch onmisbaar ie voor een
goede ziekenlbehandeling. Het is jammer
dat Flakkee hem heeft zien vertrekken,
maar het is nu eenmaal zoo in de wereld,
dat niemand onmisbaar is.
Van medische zajde van buiten ons eiland
vernamen vrij, dat 2iijn opvolger, wat zijn
chirurgische en andere bekwaamheden be
treft, de gelijke van Dr. de Laive moet ^ijn.
Moge ook hij zoo gelukkig zijn, het volle ver
trouwen spoedig te verwerven, waaraan we
dan ook geenszins tvrtjfelen. Hetzelfde
wenschen wij voor den nieuwbenoemden in
ternist. Een bekwaam internist is noodig,
om het Ziekenhuis volkomen aan zijn doel
te doen antwoorden; n.l. gestadige verbete
ring en op hooger plan brengen van de ge-
heele .ziekenljehandeling op ons eiland.
De internist immers kan den heelkundige
bijstaan en helpen bij de vóór- en nabehan
deling van ernstige operatie-patiënten bij de
verhooging van hun weerstandverhooging
en de berekening van de mogelijkheden en
risico's van de behandeling. Ook kan hij
den chirurg bijstaan voor de narcose enz.
Nauwe samenwerking tusschen heelkundige
en internist is tegenwoordig steeds meer
een eisch geworden, vooral in ernstige ge
vallen.
Ook voor consultatieve besprekingen met
de huisartsen voor ernstige inwendige ziek
ten en voor het verrichten van fijner, spe
cialistisch onderzoek van b.v. maa^-, hart-,
nierziekten enz., kan door een internist nut
tig en dikwijls beslist noodig werk worden
gedaan.
Nauwe en vertrouwensvolle samenwerking
kan van ,groot belang zijn, niet alleen en in
de eerste plaats voor de zieken, maar ook
voor de huis-artsen, aan wie de belangen
der zieken voornamelijk zijn toevertrouwd.
In het verslag van de werkzaamheden
der Stichting „Landverbetering Zuid-Hol
land" lezen wij het volgende:
Onmiddellijk na de totstandkoming der
Stichting heeft haar bestuur een onderzoek
doen instellen naar de werken, welke door
de Stichting zouden kunnen worden aange
vat of bevorderd.
Bij dit onderzoek bleek, dat o.a. langs de
kust van het eiland Goeree en Overflakkee
vermoedelijk verschillende belangrijke land-
aanwinningswerken in aanmerking zullen
komen om in werkverschaffing te worden
uitgevoerd. Zoo zou het gebied ten Noor
den van Flakkee nabij Oolt,gensplaat en ten
Westen van den stroomdam langs het Hel
legat een aantrekkelijk terrein vormen voor
de bevordering van op- en aanwas. Vooral
sedert den aanleg van genoemden stroom
dam vindt hier reeds een niet onbelangrijke
aanslibbing plaats. Deze aanwas zou op
kunstmatige wijze b.v. door den aanleg van
slikdammen enz. aanzienlijk kunnen wor
den bevorderd, waardoor voor een belang
rijk aantal arbeiders gedurende langen tijd
werkgelegenheid zou worden geschapen.
Een ander belangrijk landaanwinningswerk
werd gezien in de indijking van gorzen vóór
den Halspolder ten westen van de haven
van Dirksland onder de gemeente Stellen-
dam en ten westen van den Bospolder en
den Kroningspolder onder genoemde ge
meente.
Aangezien deze werken eigendommen be
troffen, welke geheel of vrijwel geheel res
sorteren onder het departement van den
Minister van Financiën, wendde de Stich
ting zich tot' genoemden Minister met ver-
„Sinds jaren hoorde ik zóó
slecht, dat ik de menschen
alleen verstaan kon, indien
rechtstreeks en luid tot mij
gesproken werd. Dank zij tn'n
nieuwe Sonotone kan ik weer
aan een algemeen gesprek deel
nemen, schouwburgen bezoe
ken, lezingen volgen Het is
een genot.ik ben een ander
mensch geworden
Kent ge dan reeds die prachtige
vinding - de nieuwe Sonotone
505 - die reeds tal van lotgenoo-
ten uit hun isolement verlost heeft?
P A Tl C Indian U gebukt gaat
>'l\#^ I IW ondar de beiwaran
van doofheid, vraagt dan onze bro
chure waarin op populaire wijze «n
met verschillende afbeeldingen geïU
luitreerd, staat beschreven hoe ook
U afdoende geholpen kunt worden.
Zend alléén Uw naam an adres aan:
N-V. Instrumenthandet P. Geervliet
Keizersgracht 411, Amsterdam-C.
zoek deze aangelegenheid in overw^ing
te nemen.
Zij merkte daarbij op dat de indijking
van laatstbedoelde gorzen wellicht zou kun
nen worden bezien in samenwerking met
het door het gemeentebestuur van Stellen-
dam onder de aandacht der Stichting ge
brachte denkbeelden om de plaat „Scheel-
hoek." vóór Stellendam in te polderen.
Met betrekking tot de wijze van uitvoe
rig wees de Stichting den Minister op de
ten aanzien van de landaanslibbingswer-
ken in de provincie Groningen gevolgde
gedragslijn, waar voor dit doel van rijks
wege een afzJonderlijke dienst is ingesteld.
Het kwam haar voor, dat het denkbeeld
haar bedoelde werken in het leven te roe
pen, alleszins overweging verdienen.
Blijkens zijn antwoord staat de Minister
niet afwijzend tegen het aanvatten van de
door de Stichting onder zijn aandacht ge
brachte werken, zij het, dat de wijze van
eventueele uitvoering vermoedelijk een an
dere zou zijn dan de Stichting in overwe-
,gin,g meende te moeten geven.
Naar de Minister voorts mededeelde, wa
ren de resultaten van het voorlopig onder
zoek naar de mogelijkheid van landaanwin
ning tusschen het door de Stichting be
doelde kustgebied van Goeree en de Plaat
Scheelhoek van dien aard, dat binnenkort
een werkplan zou worden opgemaakt.
De plaat Scheelhoek bleek aldus de
Minister nog niet rijp voor bedijtóng.
Door het maken van een verbindingsdam
tusschen de plaat en den oever zou even
wel naar het zich liet aanzien een
snellere bevordering der aanslibbing kun
nen worden bereikt.
In het verslag van den Hoofdingenieur
van den Provincialen Waterstaat over de
toestand der wateringen in 1938 komt het
volgende voor:
De zeewering langs de kust voor Goeree,
welke wordt gevormd door een duinkegel
en strand, is vanaf de haven van Goede-
reede tot natoij het Flauwe werk veel aan
gewonnen. Van even ten westen van het
Flauwe werk tot Rijksstrandpaal no. 34 (te
genover den Springerpolder), welk gebied
voor een groot gedeelte wel door den naam
Westhoofd wordt aangeduid, is de duinvoet
en het strand achteruitgegaan, plaatselijk
zelfs zeer veel. Het Rijk heeft daarin aan
leiding gevonden in aansluiting met het
Flauwe werk op het st rand twee steenen
hoofden te maken en de steenbezetting te
gen den duinvoet uit te breiden, waarvan
de kosten ruim f 30.000.hebben, bedra
gen.
Ten Zuiden van het Flauwe werk en ver
der naar het Springersdiep gaat de zeewe
ring over het algemeen nog achteruit, al
is het beeld de allerlaatste jaren niet on
gunstiger geworden. Slechts ter plaatse
van enkele strandpalen is geen verlies.
Ofschoon de allerlaatste jaren de toe
stand niet ernstig verergert, is tusschen Ge
deputeerde Staten en den Minister een over
leg gaande met betrekking tot een nader
onderhoud tot vastlegging van dit kustge-
dfeélte.
NATIONALE SCHIETWEDSTRIJD VAN
DEN B.V.L.
Wanneer wij, geachte lezers, iets willen
vertellen van de Nationale Schietwedstrijd
die Zaterda,g j.l. te Utrecht in het fort de
Bilt vanwege den Bijzondere Vrijwilligen
Landstorm georganiseerd werd, dan begin
nen wij met mee te deelen, dat onze verslag
gever zelf niet schieten kan. Hij is dermate
„laffig," dat hem zelfs „de korrel", laat
staan „de roos" niet in het vizier kan ko
men.
Toch is het hem een buitengewoon genoe
gen iets van zijn ervaringen, achter het
front van de schutters opgedaan, mee te
deelen. Als een normaal journalist heeft hij
getracht zich zoo snel mogelijk eenige ken
nis te verwerven en daarom voerde hij en
kele diepzinnige gesprekken over de kunst
van het schieten met kolonels, oversten en
dragers van kleinere sterrenbeelden.
Uw verslaggever weet thans, lezers, dat
men als deelnemer aan zulk een schietifestijn
een buitengewoon mensch moet zijner zijn
zooveel factoren, die invloed hebben op de
richting van den scherpen pieper, dat men
zich afvraagt, hoe het bijv. mogelijk is, dat
iemand een twaalftal tieners in een serie
van 17 schoten kan schieten.
Wat een zelf beheersching, zoowel geeste
lijk als lichamelijk! Ik heb den"man, die dit
kunsstukje volbracht, met eigen oogen aan
schouwd en kreeg een enthousiast commen-
Voor Uwe a.s.
neemt U onze gloednieuwe
toch zeker? tegen lage tarieven.
Inlichtingen:
Garage HUB. VISSENBEBG
Stamp«rsgat TeL 513
7 K.M. van Dintelsas.
en bij ons Reisbureau Kruiskade 122b
ROTTERDAM - TEL. 55231
taar over zijn prestatie van „zijn Overste":
Het vorig jaar kon Hal (zoo is zijn naam)
niet meedoen. Hij is loodgieter van beroep
en heeft een ongeluk gehad, waarbij hij een
hersenschudding opliep. Het was nog hee-
lemaal de vraag of hij dit jaar zou deel
nemen.
In een autobus mag hij niet reizen, omdat
hij dan last heeft van zijn hoofd. Begrijpt
U een dergelijke pheunomeen, die het bestaa^
om onder de „naweeën" van een zware
hersenschudding toch nog zoo „schotvast"
te zijn dat hij de pracht prestatie levert
van 146 punten? Niemand wist Zaterdag
van Hal te evenaren. g
Deze uitblinker overigens een heel
eenvoudig man, uit het eenvoudige Gelder-
sche dorp Lunteren heeft een diepe be
wondering bij ons gewekt. Zeer vermoeid
van de groote inspanning gleed hij van zijn
matje. Er was geen zweem van trots en
praal op zijn gelaat te leaen. Met een ze
nuwachtig gUmlachje zelfs deze man had
dus toch niet a^Ue zenuwen in bedwang
beantwoordde hij de gelukwenschen van zijn
collega-schutter en verlegen-Iaconiek zei hij
tot zijn zichtbaar trotsche Overste:
„Twee jaar geleden schoot ik toch nog
één punt meer!"
Nooit voldaan," zou dit niet de beste
eigenschap van een sportman zijn? De Ve-
luwezoom heeft in haar aanvoerder wel een
schitterend voorbeeld gegeven van ware
sportiviteit Vermakelijk is nog wat be
treft de spuit?? waarmee de heer van
Hal schootl, dat even te voren een schutter
over de deugdelijkheid er van twijfel had
uitgesproken. Hij had er een vijfje mee ge
schoten!!
De schutters van ,de Veluwezoom waren
Zaterdagmorgen wel bijzonder op dreef en
ondanks ons leeken begrip durfden wij om 12
uur 's middags reeds de opmerking maken,
dat Zeeland dit Jaar ,,een .zwaren hijsch"
zou hebben den Generaal-Insignebeker voor
goed als trophee naar huis mee te voeren.
Ditmaal zou de beker inderdaad den Zeeu-
wers „ontworstelen" en „ontkomen!" Velu
wezoom legde er met een puntental van 708
beslag op!
Over het algemeen werd er dit Jaar beter
geschoten dan in 1938, zoowel op de indivi-
dueele baan, als door de korpsen, hetgeen
een vergelijking met de prestaties van vo
rig jaar leerde. Aan de uiterlijke omstan
digheid kan men dit niet vrijten. Evenals
vorig jaar re,gende het, de „pijpesteelen"
waren thans zelfs mottig"!
Evenals in 1938 waren er vele autoritei
ten, hoewel men gemeend heeft ditmaal min
der militaire autoriteiten te moeten uit-
noodigen,om de schutters in een zoo rustig
TWEEDE DEEL.
De veidryvlng van idEe Spanjaarden van
onze eilandten.
Door MEVAHOR.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
21.
Hier wendde van Cujijifc ail zijb welispw»
kendheid aan om hen te bewegen van Alva
a£ te vallen en voor den Prins van Oranjf
te kiezen. Welsprekend schetste van Cuïjk
de tirannie van Alva maar een s^jotlach om
den mond van den baljuw bewees d'at zijn
woorden niet den minsten invloed op hem
haidden.
Indien de Geuzen zooveel vendels hadden
als nu manschappen stond het er anders
voor zoo meende de baljuw. Wat moesten
het handje vol Geuzen tegen de macht van
Alva.
„Neen, zoo besloot de baljuw, wij zullen
wijzer zijn dan de visschers en zeelieden,
die ge van alles kunt wijs maken.
Alva en Spanje zdjn te machtig. Een
vlieg verslaat geen olifant.
We zullen onze goede stad niet roekeloos
in 't verderf storten.
En gij van Cuyk deed beter onze bevol
king niet op te petten tegen het wettige
gezag, den koning van Spanje en zijn land
voogd Alva.
Ge vraagt om de zijde_van deri Prins van
Oranje te kiezen.
Neen en nogmaals neen.
De Prins is berooid en kan ,geen hulp
bieden.
Als ieder uwer tot duizend of tiendui
zend is geworden dan zou het wat anders
zijn.
We storten ons niet moedwillig in het on
geluk."
Door met het hoofd te knikken stemden
de andere leden van de vroedschap in naet
de woorden van den baljuw en konden Tse-
raerts en van Cuyk onverrichter zake ver
trekken.
Tseraerts vertrok nog dienzefden dag
naar Vlissingen van Cuyk bleef nog te
Veere. Hij was niet gewoon een zaak die
hij ter hand had genomen, zoo spoedig op
te geven. Hij zou de zaak in andere, in be
tere banen leiden en daartoe bleef hij nog
in Veere. Den avond van dien dag vinden
we hem ten huize van meester Adriaan, de
chirurgijn.
Een twintigtal van de voornaamste bur
gers zijn daar met hem samengekomen om
de zaken te bespreken. Dit is een andere
samenkomst dan de joelende menigte bij
de haven.
We vinden er schipper Lievenszoon, de
bakker uit de vergulde Korenschoof, de
schippersknecht van Wouterszoon, Taayen
en Koeyevleesch en nog andere bezadigde
mannen, waaronder ook enkele ballingen.
Er heescht hier geen uitbundige stem
ming. Integendeel, de mannen zijn met die
pen ernst vervuld. Van Cuyk heeft een uit
eenzetting gegeven van den stand van za
ken. Van de mogelijkheid om het gehate
juk van Alva af te schudden. Maar dan is
noodig, dat allen de hand aan den ploeg
slaan. Het voorbeeld van den Briel en Vlis
singen moet worden nagevolgd. De Prins
van Oranje heeft hulp toegezegd. Een ver
bond heeft hij gesloten met Frankrijk. Ook
vandaar zal hulp komen. Graaf L^idewijk
is in Frankrijk werkzaam bij de Hugenoo-
ten, bij de broeders om des geloofs wille.
Redenen van Staatkunde verbinden de be
langen van Frankrijk aan de zaak der vrij
heid in de Nederlanden.
Maar het Nederlandsche volk moet zelf
de kluisters afschudden. Hij weet hoe men
in vele steden gereed staat de Spanjaarden
te verdrijven. Alva's tirannie van zich af
te schudden en zich voor den Prins van
Oranje te verklaren als de wettige stad
houder. Aan het bloedregiment van Alva
moet een einde worden gemaakt. Aan het
bannen, branden en blaken van de trouwe
belijders moet een eind komen..
Zeker ze zijn het met hem eens.
Ook Lievenszoon. Hij was ook aanwezig
geweest op de haven. Daar was hij ook
onder den invloed gekomen van de volks
beweging.
's Avonds waren vele aanhangers van de
nieuwe leer bij hem aan huis gekomen. En
toen had men gesproken over wat op de
haven was voorgevallen.
Neen men kon alle uitlatingen van de
volksmassa niet goedkeuren, maar toch was
men innig verblijd over de gan van zaken
in het land en in de stad Veere. Het was
of het volk des lands ,ging opwaken uit de
neergedruktheid. Neergeslagen als het was
onder Roomsche en Spaansche druk, scheen
het of alle moed was verloren, of het met
het volk was als weleer met Israël, dat ge
bukt lag onder harde dienstbaarheid bij de
tichelovens. Geen moeA, geen veerkracht
had over gehouden totdat de Heere een
verlosser zond. Och dat de Heere de ver
lossing mocht zenden. Dat Hij werken
mocht dat den Briel en Vlissingen de dage
raad der vrijheid zouden zijn.. Dat de Hee
re den Prins van Oranje mocht willen ge
bruiken om de verdrukking te doen op
houden, en Zijn kerk hier geplant mocht
worden. Dat men eens uit mocht komen
van onder het gezag der tirannen.
Hoe had 's-Heeren volk moeten lijden.
Hoevelen zwierven als ballingen over de
aarde. Beroofd van geld en goed, van vrouw
en van kinderen. Da,gelüks het tranenbrood
der Verdrukking moetende eten. Ieder oogen
blik in gevaar van het leven. En hoevelen
waren gedood, gemarteld, geworpen in vun
zige .kerkerholen, uitgerekt op de pijnban
ken, gefolterd naar lichaam en ziel. Ver
brand, gehangen, gedolven, verdronken.
En dat niet om schuld of misdaad. Alleen
om de Naam en de zaak des Heeren. Als
slachtschaapkens Christi duizend doo.den ge
storven. Hoevelen waren op de schavot
ten gestorven, belijdenis doende van de
hope der zaligheid, die in hen was.
Hoe leek het, of de Heere Zijn volk niet
meer gedacht. Zijn verbond had gebroken.
Hoe zag men naar uitkomst uit, maar hoe
werd men teleurgesteld. Hoe menigmaal
was het vertrouwen op menschen be
schaamd. Hoe verlEingde men naar uit
komst. Dat men in vrijheid kon samenko
men om God te dienen naar Zijn woord.
Hoe gingen de smeekbeden op, of het den
Heere behaagde Zijn- kerk hier te planten,
het afgodische Pausdom te verstoren,, opdat
God van een iegelijk geëerd en geprezen
Zou worden.
En zou die tijd van vervulling nu geko
men zijn?
Als de Heere werkt, wie zal het dan
keeren? Als is het in beginsel klein.
De Heere regeert en kan het geringste
en nietige zegenen.
Wat beteekent Alva's macht, ja de macht
van geheel Spanje, z»o de Heere aan de
spits wilde treden. Och men was met hoop
vervuld.
De Heere had reeds ,groote wonderen ge
daan. Als'^men er op zag moest nien wel
zeggen: „De Heere heeft het gewerkt". Zoo
met de inname van den Briel als met de
overgang van Vlissingen. Reeds mocht men
eenigermate de vruchten er van plukken.
Wordt vervolgd.
