„EILANDEN-NIEUWS"
ROOK
TRIUMPH
DE BESTE
1 GENT
SIGARET
Simon Gieke
De nieuwe Pachtwet.
Marktberichten
2e BlAD - ZATERDAG 15 APRIL 1939 No. 1032
BINNENLAND
OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIES
Centrale veiling Middelharnis
De ketter van Scherpenisse
Chr. Weekblad op Ger. GroDdslag voor de Zuld-Holl. ca Zeeuwsche EJIinden.
Uitgivevande N.V. .ElUnden-nleuws" Middelharnis. Tel 17, Giro 167930, Postbus 8
De Paaschdagen Lenteweer Ge^
nichten van oorlog Maatregelen
om de Nederlandsehe aelfstantiigheld
en onzijdigheid te bewaren Dr. Co-
lyn licht de maatregelen toe Een
huwelijk in den nacht Een roof
moord te Holten Nog een manslag
Branden Varia.
De Paaschdage» hebben ons zoinnig weer
gebracht. Maar nauwelijks waïen deze Paasdi
dager» vooifbij of nog niet eens voorbij
of dit heerlijke lenteweer werd' omfloerst
jdoolr de mare dal in omliggen.de landen een
oorlog dreigt en dat we aan de vooiravonid
staan van ontzettende gebeurtenissen. Dan
is het of er iets vloekt tegen de mildbeM
en de wede die die na|tuur ons brengt het
is de onrust dde in onze harten zetelt en
de bange ongewisheid van wat er soms plots
kan gébcxiren.
Het was ons allen in het begin van de
week te moede als in de zlonnige Augustus*
pasxvi van 1914 toen in onze dorpen de
klokken beierden en een algemieirfne mobili'
satie werd uitgeroepen.
We/ i s er nog geen sprake va;n een alge»»
heele mobilisatie maar de noodige maatrege<=
len worden toch getroffen om onze neu*
traliteit zoo angeschbnden mogelijk te bewa«
ren. Daartoe zijn een aantal jonge mannsn
in vóóimobilisatie in dienst getreden. De al»
algemeenï toestand in Europa, zooi meld'
(de Ide Regeelrings^peTsfdienst heeft dfe wen:»
schelijkheid doen gevoelen, dat onze gren^
zen beter dan tot dusver beveilSgld worden,
ter verzekering van onze politiek van zelf»
standigheid. De verdere ontwikkeling van de
gebeurtenissen zal dientengevolge met meer
gerustheid kunnen worden afgewadht.
Dt. Colijn heeft Dinsdag voor de radio
een toelichting op de maatregelen gegevetn.
Hij heefi geiegd, dat men er niet in moet
zien dat de iregeering beducht is voor een
diiirecte bedreiging van ons land. Van
niemand wordt eenige vijandelijke handeling
tegen Nederland verwacht, maar zeide Dr.
Colijn, we willen tegenover ieder onzen dui*
delijken wil toonen, dat we onze beproefde
zelfstandigheidspolitiefc en onze omzijüiglheid
jnet alle ons ten dienste staamdie middelen
willen handhaven.
Hoe kalmer we den toestand' onder de
oogen zien, hoe rustiger wij allen ons da»
gelijsch werk' bhjve» venrichten, hoe be*
ter dit is voor ons zelf en hoie gunstiger in»
dtuk dat naar buiten zal maken.
En voorts beBjden we, zoo ging Dr. O»»
lijn voort, in diepen ernst, dat het lot piok
van ons land, uiteindelijk niet in de hand
van menschen ligt, niet van den wil eens
menschen afliankeUjk is, maar dat God Al»
machtig de wenelfd regeert. „In dit. geloof
schuilt kracht; het schept vastheid van wil
aan 's menschen zijde en het voolrkcwnt dat
men als een riet door den wind heen en
weer bewogen wordt'', aldus eindigdie Dr.
Colijn.
Het is ook' weer toegestaan vol^ns het
Staatsblad van 12 April j.l., dat tot na.dere
beschikking vrijstelling van port wordt ver»
Ijecnti voor de verieniding, d o oi r en aan
in werkeHjken dienst zijnde vfijWillig dienen
den en dienstphchtigen, beneden den rang
van tweede Luitenant (luitenant ter z«e 3e
klas) en de met hen in rang gelijkgesteldtn.
De vrijstelling geldt voor briefkaarten, met
uitzondering van die, welke berichten om»
trent handelszaken of bestellingen of aanbie»
dingen van handels» of fabriekSgoederen be»
vatten en voor nieuwsbladen en bijvoi^
sels welke voldoen aan de in artikel 1 van
de Postwet voor deze stukken gegeven om»
schrijving, niet zwaarder dan 100 gram.
Ofschoon er oorlogsrumoer is, gaat in ons
landje alles zijn gewonen, gang. Er gebeuren
ongelukken met auto's, men steelt en rooft,
men slaat dood. En men huwt. Zelfs deie
week op ongewone wijze. Te Maarssen zou
een burger in het huwelijk treden met ee(l
Maacssernsche schoone. Een diensttelegram
stuurde alles in dfe war: Sergeant Z. moest
zich Woensdagmorgen meldfen in een garni»
feoen ver van Maarssen. Wat te doen? Met
een paair vrienden werdi overleg gepleej^d om
te trachten in denaelfiden nacht het huwelijk
te voltrekken. Hèt bruidje werd) wakker ge»
tronuneld en met slaapoogen gaf zij te ken»
nen zich direct ie zullen gereedf maken.
Ondanks het nadhtelijk uur Week ook dte
ambtenaar van den burgerlijken standf be»
reid bet huwelijk te voltrekken.
En zoo stond om kwart voor vier het
paar in het gemeentehuis en schreef de amb»
tenaar hun namen in het huwelijksboek.
Dit zal wel uniek zijn in de geschiedenis
van den burgerlijken stand' 'dat dfes nachts
een huwelijk gesloten is.De jonge vrouw
werd "door (dei> bruidegom prompt aan het
ouderlijk huis ajfeeleverdl, waarna hij' met
d|ea ransel op d'en rug op weg ging, in
dietut van het vaderLanld.
Rooven e n moorden gaat ook' m gang
zeiden we. Dinsdagnacht is te Holten een
oud echtpaar, dïe buiten op een boerideiSjtje
woonden overvallen, waarbij de 73»jaTige
landbouwer Leetink het slachtoffer is gC»
worden en waarbij zijn vis)uw zwaar gewond
werd. Het waren twee zondferlinge m"ensch!e!n
die hun geld' thuis bewaarden. Dat schijnt
de daders bekend te zijn geweest. Des nachts
om 1 uur werd aan de voordeur geklopt
ein op de vraag wie idiaar was, weild er
gözegd;
„Ik ben het» veWwadhtejf Heijink.'
Dieze veldwachter liep 's»,nachts wel eens
m^er aan bij deze menschen. Ze hadden; de
gewoonte dat ze om de beurt sliepenj be»
vreesd' als ze waren voor een overval. Toen
de vrouw opendeed hebben de onverlaten
de vrouw neergeslagen en na een hevig gfe«»
vecht de oude man, die bet miet den dood
moest befcoopen. Hoe,veeI er is gestolen valt
niet te ramen; van de daders is geen enkel
spoor, hoewel ieder zich beijvert om de po»
litie Mj het o,nderzoefc' behulpzaam te zijii.
Nog valt e en manslag te melden vanuit Am»
steirdam, waar bij een woordenwisseling tus»
schen twee mannen zidh een zekere C. de M.
voegde, die- een 'der mannen een klap op
het hoofd gaf. De man stortte op het trot»
tornen was vrijwel op slag doodi. Men heeft
de M., die sinds kort uit de gevangenis was
0:i»tslagen,opnieuw gearresteerd.
Branden zijn er meeideiie te melden. Zoo
brandd'e een kurkenfabriek af 'te Apeldoorn
waarschijnlïjk door zelfc^pntbranding van de
kurk. De schade beloopt tiendliizenden gul»
d'ens. Dertig man personeel is door dezen
brand zJonder werk gekomen. De fabriek zal
vele maanden moeten stilÜggep.
Te Oud»AveTeest brandde een boerdtrij"
af, doordat kinderen in de nabijheid een
Paaschvuur hadden gemaakt. Die vonken sl'oe
gen op een hooimijt over en waren ooriiaak
dat de gebeele boerderij een prooi dèjr vlam»
men werd. Twee en dertig koeien kwamen
daarby om het fevei».
■Dok te Doomspijk brandde een boenderijl
af. Daarbij konden, hoewel eienig vee ver»
lo:ren gmg, acht koeien worden gered.
Schuur en aangrenzende woning gingen
verloren. - i
Eet^te o«£eiqtij'a 18 inia<alnidiein.
In parlementaire kiringen heersdht thans de
meening, dat biimenfcort een wijziging van
de Dienstplichtwet zal wordien voorgesteld,
waarbij de eerste oefentijd zal wonden vers
lengd tot 17 of 18 maanden. Het doel is,
meer troepen ter beschikking te hebben voor
de voortdurende beveiliging van de kusten
en de grenzen.
Overwogen zou worden, de oefcntijd in
drie perioden te ver'deelen: eein eerste opléi»
ding, gevolgd door tweemaal een vei^blijf in
de grenssireek.
VERKEER OP WEGEN BIJ DE GRENS.
VooKiditigheid aanbevolen.
Naar aanleiding van de berichten over
door de regeering genomen maatregelle» in
verband met den intemationalen toestand,
ontvangt de A. N. W. B. talrijke telefoni»
sche aanvragen om inlichtingen omtrent
eventueel afgesloten wegen aan de gre|ns.
i,In verband hiermede meent de A.N.W.B,
er goed aan te doen onder de aandacht van
de weggebruikers te brengen, dat het aan»
beveling verdient bij het berij'den van
wegen in de nabijheid ider grens, de meest
mogelijke voorzichtigheid in acht te nemen
w^ens cventueele versperringe|n en om=
leggingen, waarbij het verkeer, op aan»
Wijzing van de betrokken militaire autoritei*
ten, langs een omweg om de versterkingen
wordt heengeleid.
KORTE BERIjCHTEN.
De Koninklyke Marine heeft Fokker op»
dracht gegeven tot den bi^uw van 31 torpe»
dowatervliegtuigen.
Beliioemd is een commissie om het luchtha»
venvraagstuk te bestudeeren.
i Te Ressen'Bemmel zijn goederenwagons
ontspoord, wjiSirdoor stagnatie in het spoor»
wegverkeer ontstond.
Veiling van Dinsdag U April 1939.
Dunsel f 19.80—20.70; Spinazie f 11.10—15.50
Witlof 19.80—24.80 per 100 k.g.; Rabarber
f 7.70 per 100 bos.
Veiling van Donderdag 13 April 1939.
Kipeieren 50—52 k.g. f 2.90—3.05; Kipeieren
57-60 k.g. f 5.26—3.42; Eendeneieren f3.03;
Ganeeieren f7.47.
's-Gravenhage, 12 April 1939.
ÏWeedte ladiovootéracht ivan den
Minister van Economische Zaleen.
Wij brengen no,g even onder de aandacht,
dat de tweede radiovoordracht, welke de
Minister van Economische Zaken over de
landbouwcrisispolitiek zal houden, Vrijdag
avond 14 dezer over alle drie de Neder
landsehe zenders van 7 tot 7.30 uur zal
worden uitgezonden. De Minister zal dezen
avond in het bijzonder de maatregelen ter
zake van den akkerbouw bespreken.
ETTEN, 12 April 1939.
De aanvoer op de heden .te Leur gehou
den veemarkt bedroeg 290 stuks.
De aanvoer van melkvee was normaal, de
handel wat traag en de prijzen vast.
De aanvoer van muntig vee was voldoen
den, de handel matig en de prrjZen iets da
lende.
De aanvoer van jong vee was iets minder,
de handel goed en de prijzen als vorige
week.
De aanvoer van vet vee was ruimer, de
handel vlug en de prijzen onveranderd.
De aanvoer van biggen was voldoende, de
handel levendig en de prijzen vast.
De Nederlandsehe vereeni,ging voor Roode Kruishonden heeft
haar jaarlijksche keuring van honden, ter bekoming van het
diploma „Roode Kruishond" gehouden op het landgoed „Eter
horst" te Wassenaar.
De heer B. Sohuitemaker uit Edam met „Nora" (Duitsche
herder) in actie tijdens de keuring.
Prijzen: kalf koeien van f 155260; kalf-
vaarzen van f 130240; melkkoeien van f
150270; mager vee van f115180; gras
kalveren van f 4595.vet vee van f 0.30
^0.37 per K.G. levend gewicht, biggen van
f 15.—19.—
Marktbericht van JAC. KNOOP, Ma
kelaar in aardappelen, groenten en
fruit. Admiraal de Ruyterweg 196,
Telefoon 81431, Amsterdam.
De prijzen van winter malta aaTdappelen
zijn weder teruggegaan, deze week komen de
eerste zomer malta aardappelen aan de markt
Zeeuwsche blauwen en bonten vaster in
prijs, maar niet wat den handel er van ver»
wacht had. Bonten en blauwen poters blij»
ven gevraagd. Ben klein partijtje N.»Holl.
blauwen klein vallend werden vlug verkocht
alhoewel deae stijf in de kook waren voor
f2.80 a f2.90 per 100 kilo. Voor Bevelan=
ders en Bintjes is goede vraag, daar er kleine
aanvoer van is. Alle soorten zandaardappe»
len weinig vraag met lagere prijfeen.
Ieder die z'ijn aardappelen naar Amster»
dam wil zeniden vrage Makelaar Jac. Knoop
om inlichtingen ionder eenige verbinding of
kosten.
Heden 11 'Maart werden de volgende prij
zen gemaakt: Zeeuw. Bonten f2.853; Z.
Blauwen f2.85—3; Zeeuw, eigenheimers f
1.75—2; Zeeuw. Bevelanders f 1.90—2.10; Z.
Bonten en Blauwen poters f 2.30—2.50; Ypol
der Bevelanders f 1.90—2.10; Haarlemmer»
meer Bevelanders f 1.80—1.90; Gr. Bintjes
poters £1.70-1.80; Anna Pauwlowna iand
aard. f 1.402.10; Hillegommer zand' aard.
f,1.40—2.10; Texelsche zand eigenh. f 1.40
—2.10; Texelsche Roodstar f2.30—2.50;
Spuische en Flakkeesche eigenheimers f 1.75
—2.00. Verder per 100 kilo Winter malta
aardappelen f 9.50—10.00.
Ja Mevrouw, 'tis toch niet te gelooven,
Maar toch is het eerlijk waar:
Wollen deken koud Persilsop
Spoelen scheut aaijn en klaar.
Dé,é,ma ziet U, dat Uw deken
Weer een échte deken is:
Net als nieuw, zoo lekker wollig,
Zacht en soepel, en zoo friaoh!
Clinge Doorenbos.
Bede van Mr. HelmstriJd te
Alphen aan den Rijn.
De onderaifd. „Goeree en Overflakkee van
Burgemeesters en Secretarissen hield Don
derdag 6 April 1939 in de zaal van Hotel
Meijer te Middelharnis een vergadering,
waarin voor tal van genoodigden een lezing
werd gehouden door Mr. P. A. Helmstrijd
secretaris te Alphen a.d. Rijn, over
De nieuwe Pachtwet.
Burgemeester L. J. den Hollander opende
de bijeenkomst, riep allen een welkom toe,
inzonderheid de spreker en gaf deze ter
stond het woord. Mr. Helmstrijd gaf eerst
een historisch overzicht van de totstandko
ming van de nieuwe pachtwet, de ontwerpen
der verschillende Staatscommissies in 1912
en 1919 en hoe in 1935 een nieuw ontwerp
werd ingediend, wat 31 Mei 1937 tot wet
werd verheven. Deze wet, die 1 Nov. 1938
in werking is getreden, is de nieuwe pacht
wet, waarover dit onderwerp handelt.
Spreker ontvouwt daarna een acht*tal
punten, waarvan in deze wet sprake Is.
1. Alle pachtovereenkomsten worden
•schriftelijk aangegaan.
2. Voor onbepaalden tijd.
3. Binnen acht dagen moet afschrift bij
den kantonrechter zijn.
4. „Veranderde omstandigheden" liggen
aan beslissing van den kantonrechter,
of een hoogere, oftewel ook een laffe
re pacht moet betaald.
5. Aanspraak op vergoedingen of verbe
teringen.
6. Mogelijkheid voor het geven van een
andere bestemming aan het verpach
te.
7. Opzegging van pacht; nletigvwkla-
ring.
8. Ook burgerlijke personen kunnen aan
de rechtspraak deelnemen.
Onder „pacht" wordt in de nieuwe pacht
wet verstaan: pachtprijs voor een hoeve of
los land. Verpachtingen van vischrecht,
TWEEDE DEEL.
De vend'ryving van ide Spanjaarden van
onze eilandien.
Door MEVAHOR.
Naar een oud dagboek.
Auteursrechten voorbehouden.
Zonder tot bewustzgn te zijn gekomen?
Zonder dat ze hem had kunnen wijzen op
de noodzakelflkheid om in den Heere Jezus
Christus begrepen te zfln?
Och ze kan het niet gelooven.
Ze heeft hoop, dat de Heere hem zal op
richten.
Maar diehoop wordt zoo klein, wordt zoo
bestreden.
En toch, neen geheel verdwijnt die hoop
niet.
Ze kent den man niet. noch zijn omstan
digheden. En toch is het of ze zich aart hem
verbonden gevoelt.
Och, dat h\j toch tot bewustzijn mocht
komen. Bij den Heere is toch alles mogelijk.
Dat gelooft ze vast en zeker. En ze ge
looft ook, dat zoo ze slechts gelooven mag,
niets voor den Heere te wonderlijk is. Bij
den Heere zijn uitkomsten ook tegen -den
dood.
Haar onrust is wat verminderd.
Ze knielt in de opkamer neder voor den
Heere. Wat zal ze bidden? Och ze weet het
niet. Maar ze klaagt haar nood den Heere.
Roept Hem aan voor de man, die daar on
bewust in haar woning ligt. Ze doet geen
ijdel verhaal van woorden, maar snikt haar
nood en omstandigheden aan den Heere
uit. En wonderlijk haar onrust, haar ge
jaagdheid is ze kwijt. Ze kan in Gods doen
berusten. Het is ai haai' hoop is gesterkt.
Wat God doet is wel gedaan. Ze kan het
nu overgeven. En toch haar hoop Is verle
vendigd. Weer gaat ze naar den lijder.
Hü ligt daar nog steeds bulten kennis.
Hoogrood van koorts.
Hij geeft geen blgk dat iets van buiten
tot hem doordringt. De koorts woelt in zijn
aderen. Hij werpt zich om en om. Zijn lip
pen spreken wartaal. Och vrouw Lievens-
zoon heeft zulk groot medelijden met het
Itjden van dezen man. Maar wat kan ze
doen? Op zijn hoogst het door de koorts
verhitte gelaat wat verfrisschen en afbet-
ten. Met een veer z^jn lippen wat nat ma
ken. Och hoe gaarne gaf ze den lijder ver
sterkende drank en voedsel. Maar er is
geen mogelijkheid om het door hem opge
nomen te krijgen. Ze ziet het wel. de koorts
is heviger nog geworden. Zal het dan toch
nog met den dood eindigen? Ze loopt van
de zieke naar de kamer en van de kamer
naar de zieke. Het ijlen wordt heviger de
onsamenhangende woorden en uitroepen
worden door het geheele huis gehoord. De
koorts verheft zich al hooger. Vrouw Lie-
venszoon heeft bij de legerstede plaats ge
nomen. Ze durft er zich nu niet meer van
verwijderen. Wilder wordt de lijder, hiJ wil,
er uit en het kost de vrouw moeite hem
in bed te houden. Door haar zorg voor den
zieke heeft ze geen erg gehad in den tijd.
Plotseling dringt het tot haar door, dat
haar man zeker wel een paar uur weg is.
Waar zou hij blijven?
Ze kan een gevoel van onrust niet van
zich afzetten. Het wordt erger met den zie
ke en zij is maar allen thuis. O, kwam haar
man maar en kwam de dokter toch mee.
Als hij eens stierf. Och, neen, ze hoopt, op
hoop tegen hoop, dat hg niet sterven, dat hij
leven zal.
Maar 't wordt al erger met den zieke.
Wild wil hij opvliegen en het bed uit
springen.
Ze moet nu al haar krachten inspannen
om hem tn bed te houden. Vreeselijk zoo
de koorts woedt. Ze vreest hem niet in
bed te kunnen houden. En ze beseft als hij
er uit komt, beteekent dat zijn dood. Al
haar krachten spant ze in om hem ook on
der het dek te houden. Och kwam haar man
nu toch thuis. Van waar moet hulp komen.
Ze kan geen moment van het bed weg. Ze
vreest dat ze niet zal vol houden, dat ze
bezwijken zal. Waar haalt toch die zieke,
die zoo uitgeput is die kracht van daan?
Geen hulp heeft ze voor oogen. Is er dan
nergens hulp? Ja en tot Hem wendt ze
zich. Die helpen kan In alle nood. Haar stil
le verzuchtingen spreekt ze tot Hem uit.
En weer is het of haar uitdoovende hoop
opnieuw wordt gesterkt. Neen ze hoopt
het niet meer, ze gelooft nu vast dat de
Heere deze man zal oprichten. In haar ziel
ontvangt ze de boodschap, dat hij leven zal
en niet sterven. Neen, niemand kan haar
dat geloof nu ontrukken. Er kome wat wil,
hij zal leven. Ze gelooft het zoo vast alsof
ze het voor haar oog reeds gebeuren ziet.
Eindelijk, eindelijk wordt er gerucht verno
men. Haar man vergezeld van den mede-
cijnmeester is gekomen, 't Geeft haar niet
die groote verlichting, die het haar voor een
poos zou geschonken hebben, want ze beseft
dat het leven van dezen man in de Hand des
Heeren is, dat de dokter al heel wening
doen kan. Haar man heeft nu haar plaats
ingenomen.
Nu dat is tijd ook.
Lichamelijk is ze geheel afgemat.
Doodop van inspanning laat ze zich op
een stoel neervallen. De dokter heeft zich
naar den zieke gewend.
Aandachtig bekijkt hij hem, hij schudt
het hocüfd: en zegt: Door deze koorts komt
hij niet heen. Biimen weinige oogenblikken
zal de dood intreden.
„Neen, zegt vrouw Lievenszoon, neen dok
ter, hij zal niet sterven, hij zal leven."
Verwonderd kijkt de dokter de vrouw aan
en zegt: „Neen, hij haalt den avond niet
meer. Ik kan hier niets meer aan doen, en
meteen verwijdert hij zich. Gelukkig, dat
Lievenszoon de plaats van zijn vrouw heeft
ingenomen. Zij zou het niet meer kunnen.
Afgemat en doodelijk vermoeid zit ze op
haar stoel. Die worsteling met den kranke
heeft haar al te zeer vermoeid. Ook nu
nog kost het aan vrouw Lievenszoon groote
moeite hem in bed te houden. Telkens
vliegt hij als een razende overeind. Het is
alsof hij zich op een vijand werpen wil. Dan
kost het den sterken schipper groote
krachtsinspanning om hem er onder te hou
den. Zoo zitten de beide echtelieden aan het
bed van den lijder.
Vrouw Lievenszoon heeft getracht onder
wijl haar man hem in bed houdt om hem
wat te verkwikken door het wasschen van
zijn verhit hoofd. Maar och het lukt haar
niet. Geen oogenblik is hij stil. hü werpt
en woelt zich om en om en slaat met han
den en beenen. En toch is het of de bewe
gingen van den armen man iets minder wor
den. Of hij iets rustiger wordt.
Niet zoo fel en hevig meer richt hü zich
op. Het kost minder krachtsinspanning- aan
Lievenszoon om hem liggend te houden.
Wel woelt hij nog om en om, wel is hü
nog met armen en beenen in de weer, wel
spreekt hg nog onophoudendeUjk wartaal,
maar toch iets rustiger wordt hü. De schip
per bemerkt het en zegt zacht tegen zün
vrouw: „Ik geloof, dat het einde nadert."
Zün vrouw kükt de Ujder aan en ook zü
moet erkennen, dat de afmatting van den
zieke toeneemt, maar neen. sterven dat
geloo!ft ze niet.
Ze kan ook niet laten het tegen haar man
te zeggen: Neen deze man sterft niet, h?
zal opgericht worden." Lievenszoon kijkt
zün vrouw even aan.
