„EILANDEN-NIEUWS" Fa. H. BRABER Simon Qieke Gemeenteraad Nieuwe Tonge DIRKSLAND. VITRAGE 2. BLAD - ZATERDAG 1 APRIL 1939 No. 1028 BINNENLAND OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIFS Marktberichten In de omgeving van Stockholm worden groote tankmanoetjvres ge houden, opdat ook Zweden op alle eventualiteiten voorbereid is: Centrale veiling Middelharnis OprOCtCn komen vroeg in het voorjaar, koop tijdig een pot SprUtOl. Bij alle Drogist :en. MOOIE RAMEN MET ONZE en GRATIS GEMAAKT. De ketter van Scherpenisse Chr. WetkbUd op Ger. Grondslag voor de Zuid-HoU. en Zeeuwsche Elltnden. Ultgive van de N.V. .EUanden-nleuws' MIddelharnU. Tel 17 Giro 167930. Po8tbu«8 Lenteweer De Koekoek Kie vietseieren Arbeider uit Bergen, tegen wie levenslang was geeisclit, vrögesproken Politieke partyen in actie Een byzonderheld in de liui- aige Kieswet De hamdelsbetrekkin- gen tusschen ons land met Duitsch- land en België Statistiek over de bevolking Varia. De Maartsche buien zijn zoo langzamer hand afgedreven en, al doet April nog wat hij wil. we hebben op het oogenblik lente weer. De koekoek is op meerdere plaatsen al gehoord en de eerste Kieviets-eieren van dit seizoen zijn gevonden. De landbouwer J. H. Haitsma te Gaast (gem. Wonsera- deel) en den werkman Simke Hoekstra te Workum hebben de eerste twee aan de Ko ningin aangeboden. Elgentlljk waren dit de eersten niet: het eerste kievietsei is op Texel gevonden. De jongen die de gelukkige was is er zoo trots op geweest, dat hij het iedereen liet zien. Men heeft de gewoonte zulke eieren onder de pet te bewaren (niet bepaald een frisch idee om aan een Majesteit aan te bieden!) en op een gegeven oogenblik, door de pet op te zetten, drukte hij de zwakke schaal stuk en stroomde de inhoud over zijn ge zicht! Toen moest men op pad om het twee de eerste kievietsei te gaan opzoeken! Dat was dus een tegenvaller voor dien jongen. Maar voor dien arbeider uit Ber gen, tegen vrie levenslang was geëischt en die Dinsdag werd vrijgesproken, zal het een meevaller geweest zijn! Deze verdachte zat sinds Oct. '38 in voor arrest, en was er van beschuldigd, dat hij op 2 Januari opssettelijk in het water was gereden met een huurauto, om zijn vrouw en vier kinderen van het leven te berooven. Drie van zijn kinderen, meisjes van drie, vier en vijf jaar, zijn hierbij verdronken. De rechtbank achtte het wettig en overtui gend bewijs niet geleverd, sprak beklaagde vrij en gelastte onmiddelijke invrijheidsstel- ling. Van levenslang vrij dat moet wel een gewaarwording zijn, die niet in woorden is uit te drukken. Het is een flauw beeld van hetgeen de mensch er vaart, die genade van God ontvangt. Door erf en dadelijke schuld den eeuwigen dood verdiend en instede van dat een recht op het eeuwige leven! De verkiezing van, de ProV. Staten op Woensdag 19 April nadert. Zoo zoetjesaan raken de partijen in rep en roer. Niet het minst zijn daaronder de libera len, die in woord en geschrift pogen, ver loren terrein terug te winnen. De nieuwe leider der Liberale Staatspartij, Prof. Tel- ders.heeft Zaterdag op de alg. vergadering dier partij te Utrecht een rede gehouden, waarin hij felle critiek heeft geworpen op het kabinet-Colijn. Dit klinkt wel eenigs- zins vreemd, als wij zien, hoe onder het vo rige kabinet van liberale zijde ten opzichte van Dr. Colijn werd geoordeeld. Toen was het ook voor hun de „sterke man". De vrijzinnige bladen, de „Nieuwe Rott." en de „Telegraaf" bevalen toen in den vorm van advertenties, openlijk de candidatuur van Dr. Colijn aan. Natuurlijk deed men dit, in de hoop, dat Dr. Colijn weer met een bree- de-basis-kabinet zou komen. Maar toen de uitkomst anders bleek, gingen de liberalen in de oppositie. Nu noemde prof. Telders Dr. Colijn een ,,van opportunisme geenszins afkeerig partijman." Sprekende over; Godsdienst en politiek Zwide Prof. Telders in zijn rede, dat het li beralisme tegenover de roomschen „oprech ten eerbied" had voor hun openbare belijde nis van hun katholieken godsdienst", en anti-papisme hun geheel vreemd was. Prof. Telders tracht dus alvast den roomschen, die zich zoozeer hebben verzet, dat liberalen en vrijzinnigen in het kabinet '37 zouden worden opgenomen, in het gevlei te komen. Echt liberaal was het gezegde, dat elk libe raal de vermenging van godsdienst en po litiek verfoeit. Hun leuze is: Godsdienst is privaatzaak, behoort in de binnenkamer en moet niet tot uiting gebracht op het poli tieke levensterrein. De stemming zal op den grondslag der huidige kieswet een bijzonderheid opleveren. Met inachtneming van een vrij recent arrest van, den Hoogen Raad der Nederlanden kun nen namelijk aan die stemming personen deelnemen, die nog maar 24 jaar oud zijn. Dat zit zoo. Om als kiezer te kunnen op treden, moet men in casu ingezetene der Provincie, tevens Nederlander of door de wet als Nederlandsch onderdaan zijn er kend. Weliswaar stelt artikel 1 der Kies wet voorts den eisch, dat dergelijke perso nen „den leeftijd van vijf en twintig jaren hebben bereikt", doch die regel ondergaat aanstonds een beperking, want: onder hen, die den leeftijd van 25 jaren hebben bereikt, verstaat deze wet hen, die dien leeftijd hebben bereikt vóór of op den 15en Mei". Het gaat er nu maar om, welke 15e Mei voor de uitroeping van het kiesrecht beslis send is. Men heeft uitgemaakt, dat onder die tijdsbepaling is te verstajin de 15e Mei van het jaar, waarin de kiezerslijst wordt vastgesteld. M.aw. zal dit jaar een beperkt aantal 24-jarigen ter stembus kunnen op gaan. Voor de gemeenteraden is deze, wat men noemt „politieke minderjarigheid" van geen belang, omdat de stemmingen daar voor eerst in Juni plaats hebben. De HandelsbetrekMngen met DuitschlanA Xlians voor een langere periode (geregeld. Sinds 13 Maart j.l. werden te Berlijn tus schen een Nederlandsche en een Duitsche delegatie de onderhandelingen over de rege ling van het Nederlandsch-Dultsche handels verkeer voortgezet. De besprekingen, welke in vriendschap- pelijken geest werden gevoerd, hebben op 25 Maart tot een volledige overeenstem ming geleid. Het nieuwe verdrag treedt den Isten April 1939 in werking. In vertrouwen op de stabiliteit in de ontwikkeling der eco nomische betrekkingen tusschen Nederland en Duitschland werd het verdrag, in tegen stelling met vroegere regelingen, welke voor een korteren termijn golden, voor het eerst voor een langere periode, n.l. tot 31 De cember 1940 afgesloten. Tevens hebben de Nederlandsch-Duitsche regeeringscommissie s de betalingscontin genten voor het 2e kwartaal 1939 voor den uitvoer van Nederland en Koloniën jiaar Duitschland vastgesteld. BELGISCH-NEDERLANDSCHE HANDELSBESPREKINGEN. Op het oogenblik worden besprekingen gevoerd tusschen een Belgisch-Luxemburg- sche en een Nederlandsche delegatie, met het doel te komen tot een handelsovereen komst, welke met ingang van 1 Mei a.s. de overeenkomst, welke op 13 Augustus 1938 tusschen Nederland en België-Luxemburg is gesloten, moet vervangen. De Belgische delegatie vraagt o.a. een herziening van de huidige regeling van den invoer van tuinbouwproducten en vis- scherijproducten in BelgiëLuxemburg, door welke herziening de nationale markt van deze producten in bepaalde perioden van het jaar beter wordt beschermd. Om hun ver zoek te steunen hebben de Belgische onder handelaars gewezen op het nieuwe element dat is ontstaan door de jongste verhooging der Nederlandsche Douane tarieven, waar door een groot aantal artikelen van den Belgischen uitvoer wordt getroffen en waar voor de Belgische regeering tot nu toe .nog geen verzachting heeft weten te verkrij gen. De Nederlandsche bevolking in 1937. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft dezer dagen doen verschijnen de jaar gang 1937 van de statistiek van den loop der bevolking. De dichtheid der bevolking neemt nog steeds toe. In 1830 bedroeg het aantal inwoners per vlerk. km. 80.2 in 1937 was dit gestegen tot 262.7 dus 3,1/4 maal zoo veel. Het grootste is de bevols kingsdichtheid in Zuid-Holland met 723.2 in woners per vlerk km. het kleinst in Dren the met 91.3. De netto vervanginsfactor der Nederlandsche bevolking, weergevende in hoe verre het aantal geborenen voldoende is om de bevolking op den duur in stand te houden werd berekend. Hij bedroeg in de jaren 1935—1937, resp. 1.14, 1.14 en 1.12. jHet ruwe geboortecijfer, d.l. het aantal levend geborenen per 1000 in woners is thans voor het eerst beneden de 20 gedaald en wel tot 19.8. Het sterftecijifer, is iets .gestegen en bedraagt in 1937 8.8. zoo dat het geboorte-overschot 11 is, een laag terecord sedert 1869 niet bereikt. Het hu welijkscijfer bleef ongeveer gelijk, namelijk 7.7 per 1000 inwoners. De gemiddelde huweHjksleeftijd van voor het eerèt gehuwde mannen is 27.6 jaar en van voor het eerst gehuwde vrouwen 25.2 Op het platteland huwen de mannen later dan in de steden. De zuigelinge.n, sterfte bedroeg in 1937 3.9 4.4 voor jongens en 3.4 voor meisjes. Zij is grooter narmate de ge meenten kleiner zijn. Hooger sterftecijfers, zoowel voor zuigelingen als volwassenen vindt men in de eerste maanden des jaars. Per 100 gehuwde paren kwamen in 1937 2 echtscheidingen tot stand. Per 1000 inwoners zijn er 51 van woonplaats .veranderd. De automatiseering van dte telefoon. P.T.T.-Nieuws bevat een overzicht van den groei van het Nederlandsche telefoon net en de ontwikkeling van het automati sche stelseh Over het aifgeloopen jaar is het aantal rijksaansluitingen met ruim 12.000 tot 199.425 en de procentueele automatisee ring met 7 pet. toegenomen tot bijna 61 pet. terwijl op 1 Januari 1939 121.342 aanslui tingen verdeeld over 321 centrales in dienst waren. Neemt men ook de aansluitingen van de 3 gemeentenetten Amsterdam, 's- Gravenhage en Rotterdam in aanmerking, dan waren op 1 Januari 1939 van de ruim 305.000 aansluitingen in Nederland, 227.000 of 74.4 pet. geautomatiseerd of rond het drievierde gedeelte. Prins Ber;^ard In Zeeland. Zaterdagavond heeft Prins Bernhard een bezoek gebracht aan den Wilhelminapolder bij Goes. De voorzitter van den polder, de heer B. C. D. Hanegraaff, uit Wassenaar, heeft Z.K.H, rondgeleid. Bezichtigd werd o.m. de ontsmetting van zaaigrond, de pootaardappelbewaarplaats, de machines en werktuigen ter bespuiting van vruchtboomen enz. Van de Wilhelminapolder reed Prins Bernhard naar Yerseke, waar het oester- en mosselbedrijf van den heer Willemse werd bezichtigd. De gezondheidstoestand van Prinses Juliana. 's-Gravenhage, 28 Maart. De geneeshee- ren van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana verklaren, in verband lAet de zwan gerschap, die thans tot ongeveer de helft gevorderd is, dat de gezondheidstoestajid van Hare Koninklijke Hoogheid in alle op zichten uitstekend is. Dr. J. DE GROOT. Dr. C. L. DE JOl^GH. Veiling van 30 Maaït 1939. Uien f Z.11; Drielingen f 0.27; Picklers f 0.57 Alles per 100 k.g. Aanvoer 10.000 k.g. EIEREN. Kipeieren 47-53 k.g. £2.85-2.96 Kipeieren 54- 57 k.g. £2.97-3.25; Kipeie ren 58-65 k.g. f 3.27-3.52; Aanvoer 9850 eierenu Veiling vao Woensdag 38 Maart. Gewone uien f 1.84—1.93; Drielingen f 0.29; Picklers £0.5 0, per 100 k.g. Aanvoer 11.000 k.g. Voer (gedienat. aaridap.) £0.60-0.63 per H.L Aanvoer 13.000 k.g Nuchtere kalfsvelier» £1.75, paaaxl'enhuidfen met staart en manen f 6.50, schaapveHen f 5. lamsvelle» £3.25, per stuk. DE BOTERHEFFING. Wij vernemen van bevoegdfe zijld'e, dat het bedrag van de he£fing en steunuitkee* rirg op boter, behoudens tussdhentijdsche wijzigii^, voor de week van 30 Maart 6 April is vastgesteld op 60 cent per K.G. (onveranderd). Invoerprijsverschil Maltiasaaridappelen ea. Naar wij van bevoegde zijd'e vernemen, heeft de Mimster van Eooniomische Zaken het jnvoerprijsverschil voor aardappelen vast gesteld op 3.— per 100 k.g. nïtto voor het tijidvak 1 April—10 Juni 1939 en op f 5.— per 100 Ik.g. netto voo,r het tijdvak 11 Juni -31 JuÜ 1939. ETTEN en LEUR, 29 Maart 1939. - De aanvoer op de heden te Etten gehoudfein veemarkt bedtoeg 342 stuks. De aanvoer van melkvee was ruimier, die handel redelijk en de prijzen onverandfard. De aanvoer van muntig vee was voldoen- dle»(fde handel levendig en de prijzien vast. De aanvoer van jong vee was gewoon, Üfe lianidel iets vlugger en de prijzen als die vorige week. De aanvoer van vet v<ee was flinki, idle handel levendig en prijshoud'end. 'i De aanvoer van biggen was normaal, de handel opgewekt en de prijzen vast. Prijzen Kal£koeien van 150—270; kal£=» vaarzen van £130—250; melkkoeien van £150—280; mager vee van £115—185; gras^ kalveren van f 3595; vet vee van f 0.31 fCl37 per k.g levend gewicht. Biggen van 14-18. HUIDEN EN WOL. ROTTERDAM, 27 Mrt. Vamf heden wordt besteed' voor fcoehuiden 13 cent, stlCi» ren 10*11 cent, grasvellen 16 ecnt, vette kalfsvellen 20 cent, pinken 14 cent per pond Dinsdagmiddag kwam de Raad der gie* meente in korte zitting bijeen. Tegenwoordig waren alle ledlem. Burgemeester R. Sterk opende met gdbed; waarna de notulen werden gelezen, dïe ba» houd'ens een opmerking van den h«er Zwefii» rus wenden goedgekeurde Onder de ingekomen stukken was een mis sive van Ged. Staten betreffienlde een wijzi* ging in .de verordening op de heffing en invord'erine personeele belasting. De klasse" inideelx(5 zal worden geschrapt. Mededeelirg werd gedaan van een drcu'» laire Commissaris der Konngin, betreffende eischen benoembaarheid en bezoldiging po« lite^persortjel, waarbij werd bepaald' diat b^f e.v. beroeming van een capltalant, diens dienstjaren als marechaussee enz., niet mecf tellen. Het Hoofd- en Centraal Stembureau voor de a.s verkiezireen werd gevormd' als volgt De Burgemeester ambtshalve voorzitter, le den de heeren A. v. Alphen Hz., Zweerus, W. A. V. Alphen en P. C. Tijl. Plaatsver* vaneers v.d. Werf, Van Driel en J. Prince. Omgewisseld werd het nominaal aandeel k f 500.6 bij gemeente-Crediet, in een obligatie van f 1000,— a 3 »/o aam .de Algem. Friesche Levensveirzekerings*Mij. Op voiOTstel van B. en W. zal geinfoirmieeitfi woxlde»> naar de opbrengst bij verzilvering der obligatie en indien dit circa f 1000 zou beidragen zal de obligatie voor aflossing worden verkocht. Daarna gaat de Raad in besloten zitting ter fc'esprekir^ uitslag aanbesteding verbe» terii^ van straten en rioleering. TWEEDE DEEL. De veitdryiving van ide Spanjaarden van onze eilanden. Door MEVAHOB. Naar een oud da^gboek. Auteursrechten voorbehouden. Dt man heeft fe veel geleder». En te Iaat is de heelmieester er bij te pas gekomen. Hij heeft te veel bloed verloren. En dan^ die zware wondkoortsen. Neen ik geloof niet, dat hij er door komt. 't Zou me verwonderen als hij den vols» genden dag haalt. Evenwel zal ik' aan uw verzoek voldoen, 'k Zal meester Adriaan dadehJK ophalen. Dat geeft toch ook gerust* held voor den nacht''. Voorzichtig begeeft hij zich naar de woon kamer en een oogenblik later is hij reeds op pad naar den wondheeler. Maar wat is het druk op straat. Wat zou er aan de hand ztjn? Overal staan groepen menschen te praten. Je kunt zien aan de gezichten, dat er iets bijzonders is gebeurd. Dat valt den schipper ook op en juist wil hg aan een paar beken den naar de oorzaak vragen, toen een va rensgezel, een van zijn knechts op hem kwam toeloopen met den uitroep: „Schipper de Watergeuzen hebben den Briel van de Spekken genomen. Dat hebben ze dien Due d' Alva maar wat fijn gelapt. Hoerah voor de Watergeuzen" Zeker zou de schippersknecht die zoo luid en ondubbelzinnig van zijn sympathie voor de Watergeuzen en van zijn afkeer van Al va blijk gaf nog meer gezegd hebben in dien niet zijn schipper op gebiedende toon had gezegd „Zwijg Arjaan, het is veel te gevaarlijk om zoo luid op 's Heeren straten van je aifkeer van Alva te laten blijken, bo vendien is het misschien maar een gerucht.' „Neen. schipper, geen gerucht, de heele stad is er vol van, sputterde de schippers knecht nu op wat zachteren toon te;gen en wat dien Alva aangaat, schipper ik zeg je dat als hij ooit in mijn handen valt hij er van zal lusten. Ha, als hij eens in mijn knuis ten kwam er bleef van den heelen vent geen spaander heel. Dat zeg ik er van en zoo denken de meesten van' onze schippers er over." „Nou, de Watergeuzen, die kun je van mij ook krijgen, van dat volk hebben we ook niets dan overlast." Met deze woorden ver volgde de schipper zijn weg. Maar hij was toch te nieuwsgierig om regelrecht naar de wondheeler te gaan. Hij wilde toch weten wat er van het gerucht waar was. Daarom richtte hij zijn schreden naar het stadhuis. Daar zou het wel aangeslagen zijn, zoo het waar was. Maar hij behoefde heelemaal niet tot aan het stadhuis te gaan om zeker- iieid te bekomen, want toen hfl nog nauwe lijks een twintig schreden voortgegaan was zag hij een der leden van de vroedschap omringd door een schare volk, die het feit bespraken, dat hem zoo onverwachts door zijn knecht was verteld geworden. Hij voegde zich bij de groep mannen en toen hoorde hij de vroede vader zeggen: Ja, mannen, die Watergeuzen hebben een stout stuk begaan. Er is zoo juist een kond schapper gekomen van Middelburg, die het nieuws hier bracht. Er behoeft niet aan ge twijfeld te worden. Eergisteren den eersten April is het gebeurd. Den Briel is door hen genomen en tegen him gewoonte in hebben ze niet geplunderd om daarna weer zee te kiezen, maar heb ben ze de stad bezet om die voor den Prins van Oranje te bewaren. 'k Wenschte maar dat het hen gelukt en dat ze ook hier onze goede stad Veere ko men bezetten. Want de tirannie van Alva is niet uit te houden. Dat is niet te ver dragen. Ik zeg maar „Weg met Alva, weg met de Spekken." Met verbazing hoorde de schipper den man zoo spreken. Hoe was het mogelijk? Anders was het zoo een ernstig bezadigd en voorzichtig man. En nu? 't Was of hij zich al zeker van de overwinning van de Water geuzen achtte. En dan zoo in het openbaar lucht durven geven aan zgn afkeer van Alva en de Spanjaarden. Ten aanhoore van zoovelen. Nu dat ze het niet allen met den spreker eens waren zag hij wel. Op sommiger gelaat was hevige verontwaardiging te lezen en vlak in zlJn buurt hoorde hij iemand zeggen: „Nu komt het in eens uit, dat hij een aartsketter is. Onze hertog zal hem en al het andere ge spuis wel vinden. Naar Middelburg moe ten ze. gehangen worden op den steen." Weer een ander luchtte zijn haat door te zeggen: „In zee met al dat gebroed. Sinds die vermaledeide monnik Luther met zijn snoode ketterij de menschen verleidt is de wereld in rep en roer." En luider dan hij misschien zelf wel dacht sprak hij „Weg met de ketters, leve de hertog." Ook ande ren dan onzen schipper hadden het gehoord, dat bleek in het zelfde oogenblik want met donderende stem klonk over de hoof den van de saamgeströomden: „Leve de Geuzen, Weg met de Maranen." Een kreet, die door tientallen keelen werd overgeno men. Schipper Lievenszoon had zich op het hooren van dien kreet omgewend en blik te in het gelaat van zijn knecht Adriaan. Deze lette niet op zijn schipper en omringd van eenige andere varensgezellen maakten zij zich meester van den toestand door op luiden tooni de zaken te bespreken en hun afkeer te kennen te geven tegenover Alva en zijn Spanjaarden. Weg met den menschenbeul, weg met de tiende penning, weg met de Maranen." En plots begonnen ze met luider stem te zin gen: Slaet op ten trommele, van dirredomdeyne, Slaet op ten trommele van dirredomdoes, Slaet op ten trommele, van dirredomdeyne, Vive Ie Geus, is nu de loes!" Van alle kanten kwamen er steeds meer menschen aanloopen. Het was of er een oproer zou uitbreken. Zeker dreigde er een hevige kloppartij. Nu daar hield de schipper zich liever buiten. Daarom haastte hij zich om zich los te maken van den volksoploop. Dat was gemakkelij ker gezegd dan gedaan. Het kostte hem niet weinig moeite om er zich van tusschen uit te werken. Bijna was het hem gelukt, toen eenige varensgezellen hem in het oog kregen. „Hoezee voor schipper Lievenszoon, zoo riepen ze. Schipper, zoo gaat het goed. De tiende penning er komt een eind aan man. De Watergeuzen zullen ons verlossen van dat monster, van dien Due d' Alva. Le ve de Geuzen, leve de Prins van Oranje." Lievenszoon maakte een afvrfjzend gebaar en verdubbelde zijn pogingen om uit den menschendrom te komen. En hij niet alleen. Hij zag toen hij zich ontworsteld had aan het gedrang verschillende menschen zich haastig verwijderen. Neen, niet allen Roomschen, niet allen aanhangers van den vreeselijken Alva. Toen hij zich losgemaakt had van den volkshoop zag hij enkele menschen, die hij kend'e als vastbesloten aanhangers van de Hervorming zich bedachtzaam verwijderen. Het was als of ze niet mee wilden doen aan het ge joel en het gedruis dat hij nu uit de verte nog hoorde. Daar was de bakker uit dè Vergulde Korenschoof (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1939 | | pagina 3