Gemeenteraad Den Bommel
Vereenigings-DJeuws.
Centrale Proeftuio Middelharnis
Land en Tuinbouw
Openbare Gemeenteraadsvergadering
op Woensdag 1 Maart 1939, dtes n.m.
8 luur.
Voorzitter loco-burgemeester Wethouder
Jongeling.
Teigenwoordig alle leden.
De VOORZ. opent de vergadering met
gebed.
Der gewoonte getrouw spreekt hij bij
deze eerste vergadering' des jaars zijn beste
wenschen uit voor de leden en hun gezin
nen. Hij hoopt, dat 1939 beter mag zijn dan
1938, hoewel er dat jaar geen klagen is ge
weest.
Op drie gebeurtenissen in 1938 vestigt
spr. de aandacht; ten 1ste: 31 Jan. de ge
boorte van Prinses Beatrix; 2e: het 40-jarig
jubileum van H.M. de Koningin; 3e de
spannende Septemberdagen, waarbij door
Gods goedheid een gruwelijken oorlog is af
gewend.
1938 toonde voor de gemeente in den
herfst minder werkloosheid dan andere ja
ren, maar over 't algemeen toch in be
perkter vorm. Spr. wenscht dat 1939 nog
een beter beeld mag geven.
In 1939 staat bij het Koninklijk Huis
weer een blijde gebeurtenis te wachten. Spr.
hoopt dat de Oranjeboom ma,g groeien en
bloeien.
Dan lezing notulen, door waarn. Secr.
Mooijaart, welke onveranderd worden vast-
gesteld.
Ingekomen stukken.
Schrijven van den heer Verheul houdende
dankbetuiging voor de salarisregeling en
aanstelling als 1ste ambtenaar ter Secre
tarie. Eenzelfde schrijven ontvangen van
ambtenaar van Prooijen.
Goedgekeurd terugontvangen een aantal
raadsbesluiten.
Aflossing voorschotten, ingevolge woning
wet. Hierover wordt een schrijven voorge
lezen van den Min. van Binnenl. Zaken.
De verkochte grond f 1.10 per vierk M.
wordt te hoog geacht, maar er wordt in
berust, mits het berekende verschil a f 34.10
wordt vereffend. Hiertoe wordt besloten.
Betreffende de laatste af- en overschrij
vingen een schrijven van Ged. Staten, hou
dende o.m. een opmerking over extra uit
betaling schrijfloonen aan volontairs. De
Voorzitter heeft dit besproken en het was
goed, terwijl men nu bezwaar maakt. Het
zal nogmaals worden toegelicht.
De overige opmerkingen zijn kwesties van
verrekeningen en correcties.
Betreffende de vei-mindering straatver
lichting wordt opgemerkt door den Voorzit
ter dat f 250.per jaar wordt bezuinigd,
door het dooven van eenige lantaarns.
Schrijven van dhr. J. P. Mast den Bom
mel, welke opmerkt dat het damwand aan
de kade niet vergenoeg is doorgetrokken
Hij verzoekt het damwand met 10 M. te ver
lengen. Hiertoe wordt besloten.
Voorgesteld wordt door den gemeente
ontvanger de post straatbelasting A. P. M.
Jacobs f 10.80 af te voeren, daar dat
wordt betaald door dhr van Gurp. Wordt
goedgevonden.
Op voorstel van dhr. Molendijk wordt
op diens verzoek deze vrijgesteld van beta
ling watergelden, gezien hij de eenigste is,
die in de gemeente-woningen nog water
betaald.
Medegedeld wordt dat de kerksloot is ver
beterd, al is dit niet voldoende.
Van Mej. T. van Weel te Apeldoorn een
schrijven ontvangen over het dempen van de
Kerkgracht, waartegen de familie eenige
bezwaren aanvoert.
Nog is een schrijven ontvangen uit Dirks-
land van Notaris Costermans dat er bij de
erfgenamen in principe geen bezwaar tegen
bestaat, maar het beter wordt .geacht dat
eerst boedel-scheiding plaats heeft, dan
heeft men maar met een man te maken.
Een schetsteekenig van de situatie zal al
vast moeten worden ingezonden.
De VOORZ. zegt dat hieraan is voldaan.
Intusschen zal nader bericht van de fa
milie van Weel worden afgewacht. De erg
ste klachten zijn in ieder geval opgeheven.
2. Opheiffing van de door den gemeente
ontvanger Mooijaart en den havenmeester
Geluk gestelde zekerheid. Hieraan wordt vol
daan omdat men bij ,de verplichte verzeke
ring is aangesloten.
3. Vaststelling voorschot Bijz. School .39
Er zijn 108 leerlingen f 11.30 per leerling.
Wordt een voorloopig voorschot verleend
van f 1000.
5. Het ambtenaren-reglement ondergaat
een kleine wijziging.
6. Eervol ontslag wordt verleend aan
den controleur der steunverleening en werk
verschaffing, dhr. J. Mathijsse.
Benoeming nieuwe controleur Ter bespre
king sollicitanten gaat men in besloten zit
ting.
Na heropening gaat men over tot stem
ming. De uitslag is: A, J. Bouman 2; Jan
Jongelin,g 3; P. Bakelaar Jz. 1 en blanco 1
stem. Geen meerderheid hebbend, volgt een
tweede vrije stemming. Nu heeft Jan Jon
geling 5 en Bouman 2 stemmen.
De eerste is dus benoemd.
7. Vaststelling verordening op de heffing
begrafenisrechtcn.
De verandering die moet worden aange
bracht is alleen, dat niet duidelijk is dat bij
aankoop van eigen graven, óók nog begra-
fenisrechten moeten betaald. In een nieuw
artikel wordt dit beter omschreven. De ver
ordening blijft overigens geheel zoo als ze
geweest is.
Wordt m.a.s. stemmen vastgesteld.
8. Wijziging raadsbesluit en gebruik ge
ven van het vergaderlokaal.
Ged. Staten hebben bericht dat inge
volge de gemeentewet dit besluit moest ver
daagd; in de tweede brief wordt gevraagd,
dat de Raad een besluit neemt over de ta
rieven en bovendien jaarlijks een begrooting
wordt ingediend van de inkomsten en uit
gaven.
B. en W. stellen voor te besluiten, het
vergaderlokaal in gebruik te geven aan ver-
eenigingen enz. tegen de navolgende tarie
ven: Voor huishoudelijke vergaderingen f 2,
en openbare vergaderingen f 5.
De heer MEIJER maakt bezwaar tegen
de f 2.daar de landarbeidersveree-
niging ook f 2.geven voor een Huishou
delijke vergadering.
De VOORZ:. B. en W. heeft dit bezien;
ze meenden het eerst op f 1. te zetten,
maar het gebouw is in onderhoud, nogal
duur, licht en vuur kost veel.
De heer HOKKE vindt ook het bedrag
van f 2.wel hoog. Hij zag b.v. liever f
1.50. Dit wordt gesteund door dhr. Mast.
De VOORZ.: De exploitatie is duur. Er
zit verlies in voor de gemeente.
De heer MEIJER: Het is een gebouw ten
behoeve der gemeentenaren. Er behoeft
geen winst in te zitten.
De heer HOKKE wil dit tarief voor 1
jaar probeeren.
Hiertoe wordt m.a.s besloten.
Voor Bestuursvergaderingen, waarbij
slechts een klein gedeelte van het gebouw
gebruikt wordt, wordt S, f 1 per avond voor
gesteld.
De heer MEIJER: Dat is nu weer laag.
Een bestuur vergadert misschien eens per
jaar.
De VOORZ.: Dan wordt er ook maar
een enkele lamp gebruikt. Eigenlijk is het
gebouw niet geschikt voor een bestuursver
gadering.
Wordt goedgevonden.
Vastgesteld wordt voor een avond per
week een geheel jaar f 25.(voor de Mu-
ziekvereeninging)
De heer MAST: De datums van de mu
ziek kunnen toch worden verzet?
De VOORZ.: Dat is van de week nog ge
beurd. We bespreken dat vooruit.
Ook dit tarief wordt vastgesteld eveneens
2 maal per week, eenmaal per maand enz.
9. Onttrekking aan het openbaar verkeer
van het Kerkepad. De vorige keer heeft de
Raad hierover een besluit genomen. Ged.
St. schrijven hierover 4at zij geen vrijheid
vinden dit besluit ter goedkeurig aan de
Kroon in te zenden. Dit, om dat het bezwaar
lijk is om binnenpaden op te heffen, nu het
motor-verkeer op de openbare wegen zoo
toeneemt. Tevens zijn er velen in de ge
meente die een bezwaarschrift hebben ge-
teekend om dit pad te behouden. Sinds 1854
komt het op de legger voor, in onderhoud
bij de Ned. Herv. Gemeente, lang 1821 el,
en breed 1 el.
Voorgesteld wordt door Ged. Staten om
het genomen besluit ongedaan te maken
en te bevorderen dat het Ned. Herv. Kerk
bestuur het onderhoud ter hand neemt en
het omgeploegde gedeelte hersteld.
De VOORZ. deelt mede dat dit aan de
Kerkvoogdij is medegedeeld, welke van hun
kant hebben bericht, dat zij met 11 stem
men vóór en 1 tegen hebben besloten het
Kerkepad af te voeren, gezien er geen ge
bruik meer van wordt gemaakt door kerk
gangers en tevens de kerk financieel niet
in staat is om het te onderhouden.
B. en W. willen het besluit dus niet in
trekken en deze omstandigheid aan Ged.
Staten meedeelen. Dan zenden we de legger
in zonder het pad erop .en moet Ged. Staten
maar zien.
De heer MAST: Het kerkepad staat op de
legger. De gemeente moet nu zorgen dat
het pad er op blijft. Spr. is het wel eens
om het raadsbesluit zoo te houden.
De VOORZ.Ze moeten het nu maar eens
naar de Kroon zenden. Dat moeten we af
wachten,
De heer MAST: We kunnen het afwach
ten. Maar het is nog niet aan het end.
De heer HOKKE heeft op het kerk
bestuur gezegd, dat het geen stommeling
is geweest, die Ged. Staten ingelicht heeft
over dat raadsbesluit!
De heer MEIJER: Ze willen de gemeente
voor het karretje spannen.
De heer HOKKE. Er zou heel wat over
te zeggen zijn. Als het in z'n oorspronkelijke
zaak terug moet komen, zou het een heele
puzzle zijn, wie dat doen moet.
De VOORZ.: Beter kunnen we afwachten.
Hiertoe wordt besloten.
10. Wijziging der verordening tot aan
wijzing der stemlokalen. Omdat in den Zuid
zijde het schooUokaal is opgegeven, heeft de
heer J. P. Segers B 71 zijn woning beschik
baar gesteld als stemlokaal.
Wordt goedgevonden.
Twee jaar geleden zijn de leden voor de
stembureaux aangewezen voor 4 jaar, zoo
dat dezelfde blijven gehandhaafd.
In de rondvraaag vraa,gt de heer MEIJER
of extra vergoeding zou kunnen worden ge
geven voor de leden van de stembureaux,
omdat er zijn die moeten verletten.
De VOORZ.: Het is f 4.per lid, hooger
mogen we niet gaan.
De heer MEIJER wijst nog op het ver
plaatsen van een lantaarn bij het gemeente
lijk vergaderlokaal, waaraan zal worden vol
daan.
Dan sluiting.
OUDE TONGE.
ledenvergadering de» Bijz. School.
De vereenigirkg voor Bijz. onderwijs op
Geref. Grondslag hield haar algemeeae Lt^
denvergadering op Vrijdag 24 Februari j.l.
in het vereenigingslokaal der Herv. Kerk.,
De Voorz. Ds. Th. G. VoUehregt opende
deze vergadering door te later» zingen Ps.
121 vers 1 en ging voor in gebed.
Gelezen werd ThimoÜieus 6 waartna de
aanwezigeni een hartelijk -welkom werd toe«
geroepen. De Secretaris las de notulen ah=>
mede het Jaarverslag waaruit bleek dat d!e
vereeniging 126 leden en 10 begunstigers
telt. De penningmeester L. Kardux bracht
eveneens verslag uit. In aansluiting hierop
aidviseerde de Commissie tot nazien der re»
keningen bij monde van dhr. A. v. Loon tot
gjoedkeuring, hetgeen onder dankzegging aaji
den penningmeester geschiedde. Tot ledtn v.
d. Coanm. tot nazien der reke»ing over '39
werden benoemd d'e heeren A. Kanters, P.
Luijendijk en W. Wittefcoek. De aftr. bestuurs»
leden Ds. Th. G. Vollebiegt, L. A. Mooy<=
aart en G. Jonker werden met overgrooite
meerderheid van stemmen herkozen; alle hele
ren liamen hun benoeming onder dank aan.
Onder het stemmen werd d'e stemming! f
verhoogd door het aanbieden van een si*
gaar aan alle aanwezigen Op een desbetref*
fende vraag van dhr. A. Hagens, doet de
Vioorz. eenige modedeeliMgen omtrent de aan
stelling van een kweekeling met akte.
/Hierna spreekt het hoofd de school dhr.
K. van Asperen over het onderwerp „Be*
waar het pand U toebetrouwd''. Uitgangs*
punt was 1 Tim. 6 20a. Op keurige en boeien
de wijze werd dit onderwerp behaindleld.
Opgewekt werd dit pand n.I. Gods Woord
dat ook ons is toebetrouwd te bewaren ook
bij de opvoeding der kinderen. Gewie'zen
werd op den eisch Godis, dat de vader in
het huisgezin Priester heeft te zijn. Dit prles*
terschap moet zich openbaren in de lezing
en verklarijng van Gods Woord, het voor»
gaan in gebed en in het gezamelijk' zingen
der liederen Sions. Moeilijkheden die zich
hierbij kunnen voordoen werden besproken.
(De Voorz. maakte zich de tolk der ver*
gadermg toen hij dhr. van Asperen daink
bracht voor dit mooie referaat.
Eenige gedachteawisseling had hierna plaats
In de rondvraag stelden de heeren J. Stan*
der, P. Soeteman, Ar. Kanters en A. Hagens
vragen betreffende de school en vereeniging;
weUce door het bestuur, alsmede het hoofd
der schooi werden beantwoord. Na het zin*
gen van Psalm 119 vers 3 sloot de Voorz.
met dankzegging.
J.l. Dionderdag kwam de atdeeling het
„Groene Kruis" en van de „Wijkverple*
ging" in ledenvergadering bijeen. Voorzitter,
de heer A. de Haas van Dorsser heette die
aanwezigen hartelijk welkom. Spr. betreurde
den slechten opkomst. In het kort herdacht
hij de overleden wijkverpleegster zuster Ver*
woert. Hij wilde hierover weinig zeggen^
daar de Secretaris van de Wijkverpleging in
zijn jaarverslag herdenkt. Hij hoopte, dat de
opvolgster, zuster WagenvO|0rde haar voet*
sporen mag drukken.
De notulen van de vorige vergadering wor
den na lezing ongewijzigd vastgesteld.
De notulen van de vorige vergadering wor
den na lezmg ongewijzigd vastgesteld.
Hierna bracht de Secretaris der Wijkver*
plegjng verslag uit.
Hieiuit noteeren wij het navolgende ter
herdenking van zuster Verwoert. „Alvo*
rens het zakelijk gedeelte in dit verslag te
behandelen is mij een behoefte een enkel
wjoord te spreken ter nagedachtenis aan zus*
ter Verwoert. Op 1 Juni 1932 is zuster Ver*
woert in onze gemeente als wijkverpleeg*
ster aangesteld. Vanaf dien diatum tot begin
October van het vorige jaar hebben wij haar
bijna! dagelijks ontmoet Daarbij hebben wij
haar leeren kennen als een zuster, welke
met nauwgezetheid en ware plichtsbetrach»
ting ha.-.r taak heeft vervuld. Wij;, als be*
stuurders der afdeeling hebben haar moed
bewpnderd waarmede ziji, zelf ziek zijnde,
andere zieken hulp en troost bracht.
'Ziekenverlof heeft ze niet willen aan*
vaarden. Noodgedwoingen heeft zij' haar
laatste levensdagen niet meer mogen arbei*
den in haar liefdewerk, dat haar inderdaad
lief was. Op 17 October 1938 heeft de on*
verbiddeliJKe dood een. einide gemaakt aan
haar nog jonge leven. Door haar eerïvoud'
en hartelijkheid heeft zij een plaats vero*
verd in veler hart. Voor het vele en goede
werk' in onze afdeeling gepresteerd zijn wij
zeer dankbaar. Het smartte velen in onze
gemeente dat haar levensdra?d op zoo jon*
gen leefdjd is afgesneden, hetgeen tot uiting
is gekomen in de vele en hartelijke deelne*
ming met haar beproefde familie. In onze(
gedachten brengen wij haar het eeresaluut
voor de wijze waarop zij haar taak heeft
vervuld. Het moge de zwaar getroffen fa*
millie, voornamelijk haar Vader, broeders
en zusters tot troost zijn te weten, dat de
jonge overledene in Oude Tonge aller ach*
ting en waardeering genoot. Wij hopen, dat
de Almachtige hen troost en kracht moge
schenken dit verlies te dragen,"
Deze herdenking werd door de vergalde*
ring staaöde aangehoord.
Uit het verslag noteeren, wij voorts dat het
aantal leden is gestegen van 304 tot 309.
De wijkverpleeg'ster bezocht 52 gezinnen
met een totaal aantal bezoeken van 3868;
voor t.b.c. en zuigelingenzojrg legde zij 151
bezoeken af. In totaal dus 4019 bezoeken.
Daarna werd het jaarverslag gelezen vn
•de Secretaris van de afdeeling Groene Kruis.
Hieruit bleek dat aan de moédercursus 25
idames hebben deelgenomen. Beide versla*
gen werden onder dank aanvaard.
De rekeningen Groene Kruis en Wijkver*
pleging werden respectievelijk vastgesteld op
f ^103,84 en f 1732,19 in pntvanrg en uit*
gaaf. Bij monde van dhr. J. H. de Leeuw
bracht de controle*commissie verslag uit. Al*
les bleek in orde bevonden.
Dt. Parree bracht hierna verslag uit als af*
gevaardigde naar de algemeene vergadering
van de afd. Z.*Holland. Tot leden der coin'
trole*commissie 1939 werden ben,oemd W.
Ouwens, A. Osseweijèr en I. J. Pulleman.
iDe aftredende bestuursleden,, de heeren
A. de Haas van Diorsser, H. Beijer en C.
Gebraad werden herkozen. Als afgevaardig*
de naar de vergadering afd. 'Z.sHoUanid Ver*
eeniging werd benoemd dr. Parree, tot plaats
vervanger de heer J. A. Vreeswijk.
V;,n de rondvraag werd weinig gebruik
gema-kt. Dan sluiting onder danic voor op»
komst.
OOLTGENSPLAAT
Tienjarig Jubileum Ned. Herv. J.V.
op G.G. Pred. 12 Ifli.
Dinsdags 21 Febr. j.l. irerd in de zaal „El*
thlaito,',' welke feestelijk was versierd', het
10*jarig jubileum der Ned. Herv. J.V. Pred.
\12 tla), herdacht,
'Na gemeenschappelijk gezang van Ps. 150
vers 2 en 3 ging de Voorz, dhr. L. Hokke
vpor in gebed, las vervolgens Pred. 11 vers
6—12, waarna hij de feestrede uitsprak. Hij
stond daarbij stil bij een drietal punten:
Wat zfln wij?
Wat doen wij?
W*t hebben wü?
,Gez;ongen werd hierna het 1ste couplet
Van het Bondslied. Ook door de Meisjes*
Vereen. „Miartha'' en Zendingsk'rans „Lydia"
werden eenige zangrwmmertjes ten beste
gegeven begeleid door orgelspel van den
heer A. Klein.
De oud*secretaris de heer J. v. Rossum,
gaf hierna een kroniek van de Vereeniging,
Hij spreekt daarbij de heeren P. den Bra*
her en H. v. Rossum A.J.Gzn. toe de op*
richters der J.V.
Dhr. C. R. V. Putten las een stuk Vlaam*
sche proza voor, getiteld: „Eerste sneeuw".
Djoor dhr. P. in 't Veld Dzn. werd ni de
pauze een inleiding geleverd over Jesaja
40, getiteld: Gods Almacht." Dan zang van
de dames D. Remus en C. Wi.elhouwer.
Vervofeens declamatj,e over „Geestelijke
herbewapening'' door A. Buscop Lzn. Een
goed verzorgde schets; „We moeten verder''
werd geleverd door dhr. C. van Putten.
Ds. Hï,ensch heeft tenslotte het slotwoord
gesproken, welke na den zang van Ps. 138
vers 1 föindigde met dankgebed,
De zaal was geheel ,gevuld.
Burgemeester Slobbe was mede onder de
aanwezigen, alsook de J.V.'s „Jonathan" van
Da.rksland en „.,Timotheus'' uit Oude Tonge.
Het was een goed geslaagde avond.
Jaarvergadering der Centr. Proeftuin
„Goeree Overflakkee" gehouden te
MiiMeUiarnis in Hotel Zaaqer, op
Maandag 37 Februari 1939.
Vervolg.
Witlof trekken en Rhabauber forceeren.
Vervolg rede van Ir. Kers.
De productie*kosten van het Witloftrek*
ken moeten zoo klein mogelijk worden ge*
houden. Het ligt in de bedoeling aldus spr.
van rijkswige de prpductie*prijs van witlof,
zoo omstreeks 19401941 vast te leggen.
Spreker doet een beroep op H.H. verbou»
wers van witlof, die een paar bunder zaaien
mede te werken om te komen tot een juis*
te kostprijs berekening'. f
Dan bekijkt spreken
het forceeren van rhabarber.
In de Hoeksche Waard doet men dat met
veel succes. Veel vakkennis is er niet vopr
noodig, wel moet men eenige knepen We*
ten.
In de eerste plaats moet men aan pol*
len zien f e komen. Die pollen zijn schaarsch
Een der beste soorten is Goliath, die geeft
veel steelen.
Door zaaien kan men rhabarber ndet ver*
menigvuldigen.
iMen neemt b.v. een kwantum van 10 Are
als proef-
De pollen zet men omtrent de Kerstda*
gen in de schuur in los bewerkten bodem.
Bemesten hoeft niet, de pollen hebbieazelf
voldoende reserve*voedsel.
iMtn stookt een kachel met eierkolen, tot
55 a !56 graden F. De pollen zet men man»«
netje bij mannetje, waarni men half Ja*
nuari begint met stoken. Half Februari kan
men dan reeds rhabarber veilen.
;Qombinatie met rhabarber en druiven
raadt spr. af. Dan zal men tweede soort
druiven oogsten.
Spreker heeft wel eens advies gegeven rha*
barber en witlof in dezelfde schuur te for*
ceeren, Imet een grond*verwarmin3 voor wit*
lof en een luchtverwarmiiig voor rhabair*
ber. De kwaeker Was over de uitkomst bui*
tengewoon goed tevreden. Spreker hoopt diait
de teelt van rhabarber op deze wij'ze ook
navolging zal vinden.
Uitbreidinjg Fruitkweefcerij.
De bessenteelt staat meer in die belangt»
stelling. Met de heer den Baars te Dirks*
land heeft ir. Kers een uitgebreid proef=
veld aangelegd van zwarte ebssen, als Go»
liath, Davidson, Daniël, September en meer
variëteiten,
De toename van de vraag om most te
drinken, zal het kweeken van bessen ten
goede komen.
V«Jalg|en.
Verschillende vragen werden dtn spreker
gesteld, waarvan we de voornaamste weer*
geven.
Dhr. Boslan'dl Ouddlorp, vroeg of rhabar*
ber*pollen ook op zand' gedijen, waaropspr.
antwoordde, zoowel op zandi als op klei.
Gevraagd werd ook of kweeken van fram«
bozen iets op zou leveren, wat op d'ezc
gronden wordt afgeraden. Wel misschiernde
Amerikaansche bramen.
De heter v. d. Heuvel Oolfg'ensplaat infor*
meerde n-foc bemesting van witlof, culti*
veering v,:n dt grond en of er overprodtic*
tie van dit artikel zal komen. Mogelijk dat
d'e invoer van Brusselsch' witlof dan ge*
remd zou kunnen worden.
Spreker antwoordde dat de wortel zoowel
op klei als zand groeit, mits in voedinghou*
dende stoffen. Bemesting: Kalizout 4 baal
per H.A., 5 baal super en 4 baal kalk»am*
TOiOnsalpeter.
Van e.v. overproductie kan spr. niets zegf
gen. Verschuivingen hebbea er altijd plaats.
Wel geeft spr. den raad nu er iets in is te
verdienen, het waar te nemen.
België voert veel meer in, dan Holland
uitvoert. Er zal wel een zekere gelijkheid
in gebracht moeten worden.
De heer v. HEEST meende dat het voor
de kleine man begrootelijk zal zijn, zich
in te spannen om zelf witlof te trekkenl
maar ir. Kers is op dat punt meer optimis*
tisch.
iDe heer v. Heest voeriie ook aan dat de
electriciteit hier nooit voor 1 cent zal kun*
nen gekocht omdat de Emgo ze diuurder
moef inkoopen.
De heer v. Asperen Oude Tonge stelde
een vraag over een zekere ziekte in de Wit»
lof-Wortel, het z.g. vuur, en welke bestrij*
dingsmiddelen men daar tegen heeft. Spr.
vroeg of daar e.v. kalk voo;r gebruikt ward.
Ir. Kers gaf hierop een uiteenzetting over
besmette witlofwortelen, waardoor de gezon*
de wortels ook worden aangestoken e» de
ziektekiemen, chlerotian, in de grond blij
ven hangen. Hef beste is een spit grond
uit de schuur te rijden en door nieuiwe
grond te vervangen.
De VOORZ. dankte daarna den spreker
voor zijn lezing en de aanwezigen voorde
opkomst. I
Het nut van de Proeftuin voor dit eiland
wordt meer en meer ingezien, 'vooral nu,
bij de proeven van het trekken van witlof,
Waarbij naar de meest practische manier
Wordt gezocht Het w!as in de opkomst, die
veel grooter was dan andere jaren, merkbaar.
Wij wekken als redactie gaarne op, door
donateur of lid te worden van de Gen'
frale Proeftuin, hef belangrijke werk, dat
daar voor den lanidt* en tuiribouwer ge*
schiedt, op die wijze te steunen. De kosten
om lid te worden bedragen slechts één gul*
den per jaar. Moreel is men dus verplicht,
waar iedere land* en tuinbouwer op zijn
tijd van de arbeid in de Proeftuin profi*
teert, door lid te worden, op daadwierke*
lijke wijze steun te verkenen.. Hoe meier
leden, boe meer er gedaan kan worden.
WIST V
Dat de zuurgraad of pH van den bo*
dem op den plantengroei en dus ook op de
opbrengst van de producten van grooten in*
vloed zijn.
In groote lijnen kent men verschillende
ziekteverschijnselen, veroorzaakt doordat de
reactie van bodem te ver in een bepaalde
richting gaat. ,reeds lang. Het is bekenJd', dat
een bpdem die te zuur is, |d'e Hooghalensche
ziekte fe voorschijti roepd, terwijl daarte*
gen over een ziekte," die te ver in de alca*
lische richting gaat, eveneens ziekteverschijta*
selenj veroorza.akrt n.I. de VeenJcolonialet
haverziekte.
Door het nauwgezet bestudeeren van een
groot aantal cijfers van proefveldopbreng»
sten is men zoo ver gevorderd, dat men met)
groote nauwkeurigheid een z.g. curve kan
samenstellen,.die het verband tusschen zuur*
graad en opbrengst voor een bepaald' gewas
aangeeft.
Zoo is. bekend geworden, dat suikerbieten
zich het best ontwikkelen op een bodeml,
die ongeveer neutraal is, dus een zuurgraajd
pp pH van 7.
Hetzelfde geldt voor klaver, erwten en
bioonen. Koolrapen vragen een neutralen tot
licht zuren grond.
Onze belangrijkste graarsgewassen als tar*
we, gerst en haver vragen een zuirrgjraad
variëerende van 5.3 tot 5,6.,
Aardappelen met gladde schil kan men
verbouwen op gronden met een pH van 4.8
tot 5.2 Van de tuinbouwgewassen is bekend!,
dat o.a. sla, spinazie 'e»n kooï een grond
prefereeren, die neutraal of zwak zuur re«
ageert. Er zijn slechts enkele tuinbouwge*
wassen p.a. radijs en postelein, die bevre*
d'igend' ontwikkelen op zure gronden. Op*
gemerkt kan worden, dat bij aanwending
van stalmest de planten minder gevoelig
zijn voor afwijkingen van de meest ge*
wenschte reactie.
Uit bovenstaande volgt dus, dat het aoo*
dig is, dat men den zuurgraajd van den bo*
dem in overeenstemming brengt met den
aard en de eischen van het gewas, dat men
telen wil.
Een te zuren bodem moet men op een
hoogere pH brengen en wel dioor het toe*
dienen van een kalkgift.
pp zandgronden gebruikt men daartoe
voornamelijk koolzure kalk als mergel en
schuimaarde, terwijl pp kleigronden het ge*
bruik van kluitkalk of poederkalk aan'be*
volen kan worden.
In elk geval gebruike men op kleigron»
den geen kalk, die groote hoeveelheid kool*
zure kalk bevat.
Dat de bekende wet van het mini*
mum pus leert, dat de groei van een ge*
was, 'Hj' piverigens gelijke groei ffectorient
zich regelt naar dié planfenvoedende sffof,
welke in de geringste hoeveelheid in den
bodem aanwezig is. We willen dït met een
vioorbeeld toelichten,
Is b.v. in een bepaalden grond voldoen*
de stikstot aanwezig voor een oogst van 5
h.l. aardappelen per are, voldoende fosfor*
zuur vpor 4 h.l. per are, doch is de hoe*
veelheid kali slechts voldoende voor 2 h.l.
per are, dan zal men» pplq ^ooglstens 2 h.l.
per are oogsten, ondanks de rijkelijke stik*
sfcf* en fosforzuurgift. De opbrengst van
het gewas is dus afhankelijk van (flen groei*
factor, die in het minimum verkeert.
Het spreekt voor zichzelf, dat in dït ge*
val slechts van oogstvermeerdering sprake
zal kunt»en zijn dioor een extra*gift van de
plantenvpedenidestot, die in het minimum
verkeert en dus in pns geval door verhoo*
van den kaligift.
iNu zou men allicht gaan redeneeren, dat
wanneer men steedis maar opnieuw de gjroei*
facfpren ging verbeteren», men steeds een
grootere oogst zou verkrijgen. Dit is echter
slechts in theorie mogelijk, want spoedig
zullen groeifactoren in het minimiun komen,
die men met in de hand heeft b.v. de ener"
giej, ^c de plant vam het zopiLicht ontvangif.
