„EILANDEN^NIEUWS
TRIUMPH
Simon Gieke
ROOK
1 CENT
VIRGINIA
UW SMAAK
TRIOMFEERT
UW BEURS
PROFITEERT!
2e BLAD
ZATERDAG 11 JUNI 1938
BINNENLAND
De doorbraak aan de Verlengde
Hofiaan te Middelharnis.
Gebruik eerst een andere tandpasta en liefst de duurste die er is
De ketter van Scherpenisse
Cbr. Weekblad op Ger. Grondslag voor de Zuid-Holl. en Zeeuwsche Eilanden.
Uitgave van de N.V. .Eilanden-nieuws' Middelharnis, Tel 17, Giro 167930, Postbus 8
Hel regeerbeleid Diure. aardappelen
Vestigingsverbod nu ook voor Kruis
deniers en Garagehouders Mr. Trip
wi'; goedkoopefe producde Somber
beeld der Siaatsfinanciën Het Prin»
selijk jacht weer uitgevaren DieKo<<
ningin te Bergen op Zoom. Varia,
Het beleid van onze Regeering kunnen
wij niet erg roemen. Inzonderheid niet,
door de decreten die zijn uitgevaardigd tot
de afslachting van vee en het denature^''
ren van veel van onze landbouwproduct'
ten. Het afslachten van vee heeft een tegen*
gestelde werking teweeg gebracht, zooals
men dat meeirmalen in ons blad heeft
kunnen lezen. Het denatureeren onzer veld*
vruchten, dai toch onze levensmiddelen zijii,
heeft nu tot gevolg dat er te weinig aard*
appelen in orts land zijn, zoodat de prijs
zóó hoog IS, als in geen jaren gebeurd,
Er worden soorten verkocht voor 10 gul*
den per H.L.
Men ziet wat de gevolgen zijn, dat men
groote kwantums levensmiddelen, voor de
consumptie geschikt, laat denatureeren. Men
maakt wel berekeningen, zoo en zooveel
hebben we noodig, dus zoo en zooveel is
overpïoductie, wat den handel moet ont*
trokken, maar mee.r dan eens is het be*
wezen, dat rwe'n daarin faalt. Nu zijn
armere menschen mei in staat des middags
zulke dure aardappelen op tafel te heb*
ben, wat, wanneer er geen denaturatie*
mogelijkheid was, zeer zeker niet zou zijn
geweest.
Dat nu de aardappelten, die voor eenige
weken nog 2 gulden per H.L. waren tot 10
gulden per H.L. zijn gestegen, is een onge*
zonde toestand. Daarvan profiteert niet de
doorsnee*landbouwe'r, alken de verbruiker
heelt de strop. De groentehandelaar lijdt
ex ook nog onder, daar bij mindctr ver*
biuik van aardappelen, ook minde,r groen*
te wordt verkocht.
Men legt zoo zachtjes aan ook het ge*
heele bedrijfsleven aan banden. Die oidei*
ning werkt door. De vestigingswet kleinbe*
drijf 1937, welke thans is toegepast op het
slagersbedrijf, het bakkersbedrijf de schoen*
bedrijven en den kantoorboekhandel, geldt
thans ook tijdelijk voor het kruideniers*
bedrijf en het automobiel* en garage*bedrijf.,
Het is dus thans verboden zonder ver*
gunning van den minister van Economischfe
Zaken ziCh' met deze bedrijVen te vesl*
tigenj
Stap voor stap gaat men verdeir en straks
zal een Vestigingsverboid' zij», voor schier
alle bedrijven. Of het gewenschte resultaten
zal opleveren, wagen wij te bet\vijfelen.
Het zal er een beetje anders naar toe
moeten wil eir uit den chaos van verwar*
ring nog ooit een oplossing komlejn.V
MiT, L. J. A. Trip, de Presidejnt der Ne?»
derkndsehe Bank houdt in zij'n Jaarveirslag
de regeering enkele richtlijnen voor, die
zij zich voor gezegd kan houdep.',
„Een werkelijk doelmatige oplossing van
het weirkloosheids*vraagstuk," zoo staat er
in het verslag „die op den duur onvermij^
delijk zal blijken, bestaat in het aanvaarden
dooi Overheid en Volk van een politiek
en een levensvoet, die een goedkoopieiriq
productie mogelijk maken, de bestaansvoor*
waarden van het particuüeie bedrijfsleven
verbeteren en daarmee afzetmogelijkheden
en werkgelegenheid doen toenemen."
Hiermede in verband k'omt de President
tot de slotsom, „dat het particulier inita**
tatief in staat gesteld blijven zich te oni*
plooien en dat de moeilijke omstandigheden,
waaronder het bedrijfsleven gebukt gaat.
niet verzwaard worden door overheids*maat*
regelen welke nieuwe lasten opleggen en
de rentabiliteit der bedrijven aantasten.''
'Om nog even bij dit veirslag te blijven,
geeft Mr. Trip zijii me|ening te kennen,
dat de Staatsfinanciën een vrij somber beeld
bieden. De rijksbegrooting, zoo zegt hij,
blijft Werken met tekorten, die slechts ten
deele in djfers tot uitdrukking komen.l
Voor het tijdvak 19311938 moeten de
zichtbare tekorten van den gewonen dienst
gesteld worden op een bedrag, dat de 300
millioen niet onbelangrijk te boven gaat!
Het Prinselijk jacht voer uit.
Gedurende de Pinksterdagen heeft het
Prinselijk Paar he,t Motorjacht do „Piet
Hein" als kampeeirschip gebTuikt4 Zater*
dag voer de Pieit Hein naar het IJsselmeer.
In verband met de; weersomstandigh'e*>
den werd êes avonds Muiden binnenga*
loopen. Vandaar vertrok het vaartuig in
den vroegen morgen naar de Eemsmon)*
den en ging aldaar ten anker. Het Priii;*
selijk gezin woonde op den eersten Pink*
steidag den dienst bij, geleid door ds.
Blaauwendraad, Op den tweieden Pink*
sterdag werd des morgens naar het Noor*
den gevaren en op dien dag; maakte het
Prinselijk Paar in de kleine motorboot.
die de Piet Hein meevoert, te zamen
een uitstapje, Maandagavond is het ge*
zin op Soestdijk terugg,e|keerd. Voor de
kleine Beajix was dit de eerste maal
dat ze aan boord van he)t jacht aiik de
HoUandsche Wateren kennis maakte.
Bergen op Zoom viert den 650*sten ver*
jaardag van zijn zelfstandig bestaan.
Dinsdag was het van de feestelijkheden
het hoogtepunt door het bezoek van onze
Hooge Landsvrouwe aan het oude stadje.
Hare Majesteit arriveerde des n.m. half
drie per extra trein, waarbij in de enkele
uren dat Zij er is geweest, de Bergenaaxs
(of liever de Brabanders, want er was
volk uit heel Brabant), hun trouw aan
onze Vorstin in spontane toejuichingen
konden toonen.
Op het juist gerestaureerde Stadhuis werd
H.M. door het volle gemeentebestuur ont*
vangen en door den. burgemeester toege*
sproken. Hij schetste de geschiedenis van
BeTgen en het Markiezaat.
Vanaf het bordes heeft H.M. daarna
onder luide toejuichingen de historische
optocht gadegeslagen, die in vogelvlucht
eien overzicht gaf van de bewogen geschied»
denis van Bergen op Zoom.
Met de stichting van he|t Koninkrijk
der Nederlanden kwam het einde van het
Markiezaat Bergen op Zoom als zelfstan*
dig lichaam; na 1870 hield de stad ook' op
vesting te zijn, zoodat nu nog slejehts een
enkel verdwaald brokje muur aan de oude
glorie herinneirt.
Wielrijidt» op Froviimdiale wegie»
ini NooïidsBrabamt.
Voor niet*inge2tetene(n der Pnovincie
Noord*Brabant 2ijh de kiostelooze x'ijwiiel^
kaarten voor het rijden «>p de provinciale
wegen met ingang van 1 Mei j.l. vervallen.
Bij eventueele aanhouding dient men te
kunnen aantoomen, dat men buiten dq
provincie Naord*Brabant Woomt.
Kolenierrein, midden iussdien de
nieuwbouw, een hinderlijjk' obstakel.
Gebrek aan doortastendheid bij> B.
en W.?
In sommige gemeenten, zlijn blij nieuw*
bouw, bij doorbraak, Mj wegen* en straten*
aanleg, dik'wijls lastige verkeerssobstakels,
waarmede het Dagelijks Bestuur eener ge'
moente alle moeite heeft, om tot een ge*'
scfcikte oplossing te komen. Het komt daar*
bij oip veel tact en voorz'ichfig beleid aan^
daar het anders groote offers van de' ge*
meente*kas kan eisdhie'n.
Te Middelharnis hebben we ook enkele,
van die sta*in*den*weg's, waarvan er oen
is, de bekende kolenloods en het opslag*
terrein van den heer Gouswaart aan het
Binnenpad. i
Letterlijk en figuurfijk' (heeft die oipslag*
tolaats vooral den laatsten tijd heel
wat stof doen lopwaaien..
Omdat het van algemeen belang voor
de gemeente is, dat aan die toestanö ap
'daar,(met schadeloosstelling voor den eige*
naar natuurlijk) een eind wordt gemaaict,
willen wij dit punt in ons Blad ter sprakfj
brengen.
Reeds 20 jaar ligt er eeji bouwverbod
op de tuinen, die de Hofiaan aan de Raad*
huisstraat z'uUen verbinden.
Dit bouwverbcd kwam tot stand onder
bestuur van Burgemeester Ulbo J. Mijs,
welke kort daarna alle grond traChttei
te koo'pen, om dit later aan de gemeente
(voor hetzielfde geld) mver te doen, en al*
ioo (djè plannen te bespoedigen.
Regeeren is vooruitzien het was zeer
tactisch. Jammer genoeg is het hem niet
gelukt, wat veel narigheid bespaard zbu
hebben.
Het bouwverbod is o.ok na het vertrek.'
van Burgemeister U. J. Mijs bestendigd.
Toen n,ijipend gebrek aan bouwgrond
in de gemeente kwam, vestigde men ween
de volle aandadht op de 4oortrek Een*i
drachtstraat en doorbraak Hofiaan.
De eerste die bouwvergunning verkreegi
was de heer J. Vermaas, welke een sierlijk
pand heeft gebouwd, winkel, woninjg eni
werkplaats, en wel z'oo, dat de etalagesi
niet alleen aan de Hobbemastraat, maar oolj
aan de Verl, Hofiaan uitkwamen. i
De overige bouwgrond aan weersaijdeni
van 'de e.v. Verl. Hofiaan, werd in handelii
genomen, resp. door de bouwers Boeter i
en Mans, die daar een aantal woningen
hebben gebouwd, waarvan reeds het groot*'
ste tleel is in gebruik genomen. Dit alles)
ifi de meeniing, dat nu wel spoedig tot ont^
evening zou wordeii Tovergegaan en de,
doorbraak een feit 2ou worden.
Tusscihen de woning van den heer Ver*i
maas en de nieuwe woningen der fa. Mans,'
bevindt zich echter de kolenopslagplaats'
van den heer Gouswaart, het obstakel dat i
in den gemeenteraad zoo dikwijls besiprokeni
is. WiJl willen niet in details tredein hoe
genoemde heer daar indertijld vergunning
|1heeft gekregen; het is er een gevestigd
bedrijf geworden en het was én voor de
aestihetica, én voor het belang der bewo«
ners noodzakelijk, dat het gemeientebestuur
middelen zocht om het bedrijf te ver*^
plaatsen.
Instede van dat heeft het Dag. Bestuur
de heer Gouswaart de kans gegeven, djh
terrein aldaar eens zoo groot te makeöj
Er was n.l. nog .een oipen stuk grond
tusscihen hem en de nieuw*gebiouwde wo*
ningen, wat door hem is gekocht en 1
Mei j.l. aanvaardt. Op dit aangékodhte
terrein staat een schuur, wielke, zlondelr
dat daartoe de officieele toestemming weifd!
verleend, is verzlwaard eji verbouwd, ei^
bovendien nog een loods Wierd blijgelplaatst.
Ten overvloede is c«p het terreifn een
Het voormalige Pale^is van H.M. de Konin gin^Moeder aan het Lange Voorhout te
VGravenhage wordt in verband met de a.s. Regecringsjubileum grondig nagezien.
schip kolen gelost, zloodat de bewloners'
dezen zomer aardig in het kolenstof kunnen
'Zitten.
Van 'de dijde van de bouwers is er ern*'
stig protest gevoerd tegen deze ma-nier van
'handelen, daar i[j wel de bouwvierorldjening
moeten naleven, terwijl de hper Gouswaart
die vrij mag overtreden. i
Ten 1ste is het gebouw veranderd van
betimmering, zonder toestem-ming van B.
en W.; ten 2de had een verbouwing plaats
Zonder bonW*vergunning; ten 3e is er op
die grond reeds 20 jaar een bquwVerb'o|di,
en ten 4e liggen er nu in de Verl. Hoflaart
een p-artjij kolen, terwSjl nadrukkelijk in
de bouwerordening staat, 'dat daar geen
pakhuizen of O'pslagplaatsen mogen zïjin.
Het is dus niet te verwonderen, dat
de publieke meening, de handeling vaj^
B. en W. in dezen misiprijbt.
Wat had B. en W. dan moeten doen?
O.i. hadden (Bij' ten 1ste naar mididleleri
moeten omzien, loim de fa. Gouswaart dooi
sohadeloos*sielling oip grond van d^ 'omfc»
cigenings*wet weg te krijgen; ten 2e had
men door aankoop van de overige grondi
kunnen voorkomen, dat de heer Gouswaart
zlijn terrein uitbreidde. Dit had een offiefif
van de gemeente*kas geëischt, maar er ziijln,
liefhebbers genoeg, om er huizen te plaat*
sen. Neem aan, dat men de fa. Gouswaart
op zijn eerste terrein had gelaten, dan had
men in ieder geval nu reeds het overige
gedeelte van de Verleiigde Hofiaan kunnen
onteigenen, en was men er met de geringd
ste kosten afgekomen. Nu wiordt het moei*
lijker, daar bij gebrek aan doortastendheiid
van B. en "W., het kolenbedr'ijf daar om*
vangrijker is geworden, en de gemeente
zocdoende voor een hoogere sc'hadeloósstel*
Ung komt te staan.
Ook had men in slpoedeischende ver*
gadering een verordening in 't leven kun*'
tien roepen, 'dat het verboden is, in de.
bebouwde kom, joip open terrein, fcolên o|p
te slaan.
Van 'dit alles is niets gebeurd.
Er hebben zich meer dan één goede
gelegenheid voorgedaan, waar B. en W.
'deze kwestie met geringe offers had kun*
nen oplossen.
"Wij meenen w|jl het een Ipübliekie ziaak
IS,/lil het algemeen belang er bij is betrok^*
ken 'daaroip gepaste Critiek te mo^en
mtoeïenen.
In een volgend artikel züUen wij tradhtei^
iiiteen te zetten, hoever de bevoeg'dhedeni
inzake onteigening strekken, en welke oplos*
sing hier e.v. had of nog zou künnejn wot/
den gevonden.
MUTATIES HANDELSREGISTER
Bij de Kamer van Koophandel en Fa'
brieken voor Dordrecht en Omstreken zijn
in de afgeloopen week de navolgende meT
dedeelingen gedaan.
WIJZIGING IN ZAKEN:
Gebr. Mosselman, timmerbedrijf. Kade A
278 Dten Bommel. Door hett overlijden
van den firmant H. C. Mosselman, is da
vennootschap ontbonden. Het bedrijf wordt
thans voortgezet door en voor rekening van
T. Mosselman onder eigen naam.
en daarna Ivorol (volgens nieuw recept, oranje verpakking met blauwe band). U kunt dan zelf waarnemen, hoe Ivorol in kwaliteit, in smaak, in frischheid, in blank- en
witmakend en ook in schuimend vermogen, thans alle overtreft. Zeer zuinig in gebruik. Geeft 50% beparing. Tube 25 et. Groote tube 40 et. Extra groote tube 60 et.
Naar een oud Dagboek
.Auteursrecht voorbehouden
40;.
En op dat oogenblik', neen, hij' kan het
later nooit verklaren, wordt hij' wonderlSjki
gesterkt. De Heere komt hem voor met del
•wa,arheid uit Psalm 27 10 „Want mijii
vader en m^ne moeder hebben mij' ver*
laten, maar de Heere zal mij aannemen".
Zoo krachtig wordt deze waarheid hem;
pp de ziel gebonden, dat een groote vreid(a
in z^ta ziel daalt, en hij getroost is /mieti
den Heere. De dienst des Heeren is hem
zoo dierbaar, ja dierbaar boven alles, en
zoo veel liefde vervult zSjki ziel voor God,
en Zjifn dienst dat hij zich geheel aan
God overgeven mag. Er gebeure dan wat er
gebeure.
Ja, h|j beleeft in die oogenblikkten, dat
hy zoo vertrouwen mag op den Heerle,
dat alle angst en vreeze weg is en iMJ
zidi in Zïjne hand veilig weet. i
N<^ steeds staat Arkelsz. daar sprakie*
loos. Het is of hem de spraak plotseUng
benomen is. Een niet te besdhrijiven haa^
■vervult hem. Met één oogopslag heeft hij
het doorzien „Zïjn aoon 'is een ketter";!
die boeken, die vreeseljjtó boeken zeggen
het hem. De waard heeft waarheid ge*
sproken.
Het is Filip die de stüte verbreekt.
Met niet te besdhrij^wn ontroering spreekt
iluf: „VaderMaar verder komt hij' niet.
Nu opent Arkelsz. zij'n mond. Op het
woord vader, is het of hij pijnlijk' gestokfen
wordt. En hij roept, hij schreeuwt 'het uit(
„Vader, ik ben je vader niet, 'ik wil xtk^
de vader zijln van efen ketter, van een
galgenaas!"
25ijn geprangde borst uit zidh in een;
stortvloed van verwensohingen, van vroede^
uitroepen, van dreigementen.
„Afzweren zul je idie ketterij. De gebied
ihet je. De waard heeft de waarheid ge*
zegd. Ik ben je vader nietl Overlevereiï
zal ik je aan he^ hejJige gerecht, als je je
ketterij! niet afzweert".
In vreeseljjlke bewoordingen spreefe i^
dit alles.
En Eilip?
Op het gebod van zy'n vader heeft hij
op de bank plaats genomen, naast zijln
moeder. Hij laat al die vreeselijke woorden
over zidh been gaan, en ziet met droevige,
oogen zijn vader aan. Ieder woord, iedere
verwensdiing is een piijll, die diep in zijta;
hart dringt. Maar de vrede des haaften vei<'
laat hem niet. Met droeven ernst bBjft hij
Zün vader aanstaren.
,Hij wacht tot djii vader uitgeraasd' en
uitgewoed heeft en dan zal hij zlijn vader
toesipreken. Het duurt een heele poos..
Eindelijk awEjgt Arkielsz. Hij kan niet
langer, 'hij moet adem schelppen.
En van dit oogenblik maakt Fililp ge*
bruik.
Met al de liefde die in hem is tracht hij
zjijn vader tot beter inzicht te brengen,,
vermaant hij hem om toch niet zoo t«j
Zondigen tegen God, belijdt hij zijn schuld
dat hij niet eer gesproken heeft.
En Arkelsz.?
Telkens opent hij zfijh mond om in
woede uit te varen. Maar de woorden blijs»
ven hem in ide keel steken.
Zijn spraak is als het ware door haat
en drift verlamd. Hij zW'lj'gt niet omdat hij
luistert, neen, hij wil niet luisteren. Niet
luisteren naar een ketter.
Füip spreekt van zijn liefde tot hem.
Zijn vader, maar ook van de Uefde Go(d^
die boven alles gaat.
Nu stuift Arkelsz. bij vernieuwing op.
Dat kan hij niet verdragen, dat zloo'n
ketter spreekt \xa. liefde.
Vreeselijke verwensdhingen en vloekten
braakt hij uit. Al het kettergespuis zal Mj
op den brandstapel brengen. Simon, Schel*
laart, Franke en hij Filip, moet ook niet
denken, het te zullen ontkomen. De sol*
daten met vader Anthonio zijln al op weg
om al de ketters, al het duivelengebroed
gevangen te nemen. Ze zullen niet ont*
komen. Zoo raast tiert de man.
Alken als hij zlijn duivelsdie ketterij af*
zlweert, zal hij hem niet aan vader Antho*
t)io en d« Spaansche soldaten overleveren.
die dadelijk zullen komen.
Afzweren moet en zal Fililp de ketterij..
Daarna gebiedt hij aan FiUp, die nog
altijd den Bijbel in zijn handen heefitj
deze op het vuur te werpen.
„Vader, ik kan^ ik mag het niet doen.
Wees ^redelijk en luister, kan heit
Woord Gods niet verbranden".
Nogmaals beveelt Arkelsz. aan Filip, de
ketterij af te zweren en den Bijbel op" het
vuur te werpen. Maar deze weigert en
■z&^, dat hij het Woord Gods niet verJ
branden mag.
Een vernieuwde w'oedesuitbarsting is daar
sxa. bij Arkelsz. het gevolg, die meer en
Hieer zich nog oipwindt ^en vreeselijkei
taal uitbraakt.
Nu wordt het Filip duidelijk. H'ij kan,
hij mag hier niiet langer b^jven.
jjVader, moeder, ik zal heengaan, ik' kan
zoo niet langer bEjven".
„Ha, heengaan? Neen, overgeven doe ik
je aan de Spanjolen," zoo krijschte Arkelsz.
en meteen werpt hij zich als een wild dier
öi? Filip, die zich naar de deur gekoerÖ
heeft, om iijn ouderlijk huis te verlaten.
Fililp heeft daarop niet gerekend en valt;
door dezen aanval ter aarde, nog altij|d|
den Bijbel in zlijn handen geklemd hou»!
dend.
Fililps moeder, die het tooneel met groote,
angst heeft aangezien, en eenige malen tever*
geefs gebracht heeft tusschenbeide te komen
Yaii op deze schrikkelijke gebeurtenis vi^A
een door merg en been snijdende gil be*
wtisteloos van de bank' lOip den grond.
Arkelsz. heeft zich O'p zSjtai z'oon ge«i
■worpen om 'deae het <vluchten te beH
letten, om hem straks aan de Spanjaardemi
als ketter over te leveren. i
Ontzettende gebeurtenis. Een vader, die
zlijn kind overlevert aan de Sipanjaardeni
om hem naar de galg te brengen.
Ontzettende gebeurtenis.
Die plaats grijpen kon, omdat het was
in 'den tijd van de Reformatie.
Die plaats greep in Atn zomer van 1571.
In den strijd tussChen de reine Evangelie*
leer en de leer van het afgodische pausdom..
Die plaats grijpen kon in die ontJ«
zaggelijke strijd der geesten. In die ontziet"^
tende worsteling tussohen het licht en de
duisternis. s
Maar zoover zal het niet kcwnen.
Plots wordt de deur Opengewoilpen. i
De Spanjaarden.
Neen, Simon de jager. Dei gevreesdiei
Simon stormt het vertrek binnen.
Arkelsz., die de soldaten verwacht, slaakt
een gil van schrik van bijgeloovig'e vreiés,;
nu hij Simon herkent. i
Zoolang het bij woorden bleef, was Simon
op zijn plaats gebleven. Vreesellijfce oogen*
blikken stond hij uit.
Maar hij begreep, hSjt mocht niet tusscheiii
beide komen.
Hij kon het ook niet. Zlijin verschi[j>^
ning zou Arkelsz. nog te meer buiten
ziidhzelf van woede 'brengen. Dieze strij'd!
moet hij Filip alleen laten strfijden.
