CriQJIVEEKBI/^SpGED.GROriDSIAG vöoRolZUID-HOIlÊn eUAnC^lf N.V. UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „EILANDEN-NIEÜWS" DAGEN VAN SPANNING VOOR EUROPA 10e Jaargang WOENSDACf 25 MEI 1938 hsbfill*"'?'^^' No. 941 Als U gaat verven Land en Tuinbouw OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIES Prima Glans- en Grondverven IM VAN LOON, v.h.J.deKorte Helsche machine te Rotterdam ontploft Nieuw Toinameubiement Handelsondern. „CONTANT" H.H. Correspondenten! m^^tmm WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN" 18e JAAf^<aAttiÖ De Reorganisatie der Ned. Hervormde Kerk. xvii;. vraagt dan nief allereersf naar de pr^s, doch wel naar k w a- 111 e i fWg leveren tot ieders tevredenheid. en valt de prQs altijd nog mee. I Ook In Vernissen en Kwasten I ruim gesorteerd. I KERKRINQ 4 OUDE TONGE I TELEFOON 52 iliiiiiiiiiiiiiiimiiiHHiHiiiniiiiiDiiiiiiiiiwiiiiiiaiw EXTRA KOOPJEl voor f 20.— Een zoo goed als nieuwe electrische bakoven. Ring 89, Telef. 278, Middelbani» Aanbevelend, JOH. SNIJDER y EIIAnDElf .!iis.a3awv^ o ir-vhtv-v/ 3-/t5-5i-t?v^iA rr* UITGAVE VAN AdTeritntic^iQi 20 cent per regeL Rcdames 40 et.; Diensf unvragea en aaabiedingen van 16 regels 80 et.; BoeWan* kaaii^btg 10 cent per regel Contracten belangqjk lager. Gevestigd te Middelhaniis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Fostboz 8 Tel. 17, Bijkanfoor voor Zeeland; St. Maartensdijk, Markt, Telef. 59. AbonnementsprQs 85 cent per 3 maanden voonütbetaIÏD|. VeischJQnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per -üikikïi Afzonderlijke nummers 5 cent Buitenland 8 gulden jier Jaat Onaanvaardbaar. De Synode krijgt dus, indien dit Ontwerp wordt aangenomen, de bevoegdheid om de Belijdenis te gaan lierzien. Dt liuidige Syno= de moet van dd Confessie afblijvein en „handhaaft" ze dus in zekere zin. Maar de nieuwe Synode, die in hoofdzaak bestaan ral i4it de vertegenwoordigers der kerkelijke centrum^partijen, kan eigenmachtig aan het veranderen gaan. Voor hen, die eensgeestes zijn mt. de Belijdenis der vaderen, betee?" kent aanneming van dit ontwerp dus een groote achteruitgang, daar nu de Confessie op de helling wordt gebracht. Wel is de „hervorming" niet gemakkelijk, daar zooals we zagen, tweemaal een twee'derde^'meer- derheid wordt vereischt, maar van tweeën één: óf er is voor afslijping der schle|rp« Gereformeerde kanten wel een meerderheid' óf indien ze er niet is, zal deze reorganisatie! doof de ethischen worden verworpen, want deze willen slechts een Kerk met verdundte belijdenis. Eén der bezwaren van Prof. Brouwer is dan ook, dat vóór de totstandko.» ming eener „hervorming" de oude formuf lieren nog van kracht blijven. Op dit punt willen de ethisdien het ontwerp gaarne amendeeren en reeds ter Synode, poogden zij de woorden „de zorg voor hare belijde»" nis door hervorming en handhaving" te vervangen door „de zorg voor haar helijf den," met welke verandering Prof. Haitje; ma zich telefonisch accoord verklaardeMen zal dus niet rusten, voordat de Confessie in ethische zin gewijzigd is. Al zegt datt^' ook Prot. Haiijenia, dat een „reductie der belijdenis tot een slap grootste«gemeene^ deekiP»Christendom niet te vreezen is," op een andere plaats beweert hjj, da|t „wij als Hervormden met de handhaving der belijden nis in de gereorganiseerde Kerk duidelijk gericht zijn op de eerbiediging van het grondliestek der heilswaarheid, in de oecu»" menischê symbolen der Oude Kerk' reeds tot undrukking gebracht," waaruit blijkt, dat hö als tuchtnorm niet de 3 FormulÜei* ren, maar slechts de» 12 Artikfelen stellen wil, daarmee de specifiek«Gereformeerde Con fessie piactisch inruilend voor de Alge» meen Chrisvelijke. Wat de uitoefe.ning der tucht aangaat, moesten de ontwerpers een zeer moeilïjk probleem oplossen. Zij willen een belijdende Kerk, welke volgens hun methode slechts te verfcrygen is door leertucht. Doch ander»» zyds begrepen zij zeer wel, dat een doel" tteffende leertucht d« dood zou betee»» kenen voor hun gieïiefde volkskerk. Zij standen hier voor de' vraa^: hoe kain de Kerk volkskerk blijven en tevens belijdend zijn? Zy wilden, om met Dis. Zelijdner te spreken, grijpen naar twee kanten, naar de rechte teer en naar de miassa des volk's. Het kan niet andeis, ot dit moet mislukken. En van deze mislukking wo,Tdt dta Belijf denis de dupe, want terwille van het behoud des volks zet men de Confessie uit. Niml* mer, zoo zegt Ds. L«lydner, mag de Kerk zeggen: „Fiat orthodoxia, pereat vulgus" (de orthodoxie besta, ook al vergaat het volk.) Met andere woorden: om het kerkvolk te behouden, offere men de orthodoxie op. Trouwens, men kan, zoo zegt hij, het volk niet brengen tot de leer, wel tot Christus. Ook uit deze uitlating van eiein bekend propagandist der reorganisatie blijkt weer, dat men eenzijdig de Christologie als norm' voor hei. beiyden en de handhaving ervan stelt met uitschakeling van de overige Ge<» reforineerde dogma's. Een handhaving der belydenis in historische zin wordt dus geenszins bedoeld. Van de ethischen fcan men deze ook uiter"» aard moeilijk verwachten. Maar de tuchtop» vattingen der confessioneelen gaan evenmin in deze richting. Dr. Hoejdemaker zei„Vrij"» zinnigen en orthodoxen zijti samen ziek ge*^ worden, ze moeten ook samen weer gezond worden." En Prof. Haitjema's standpunt wordt in deze uitsprak openbaar: „Velen vinden uitbanning van modernen en an* dere ke.tersche leden der kerk gewichtigen", dan de^Éeh te overwinnen door ze te winj» nen." Én de gecoah'seetde reorganisatie' groepen spreken het telkens weer uit, dat van een orthodox eenheidsfront tegen de vryzinnigen geen sprake is. Wanneer dus voor de modernen de handhaving der Be»" Kjdenis het groote schrikbeeld is, waarte?» gen zij nu met alle feacKt stormloopen, dan mogen z^ bedenken, dat de huidige orthodoxie idet gejlyk is aan die van Dordt en dat zij het eir beter zulkn afbreinjgen dan de Remonstrantejn, die« en ziehier de( verklaring de geestelijke vaders waren ook van degenen, die zich nu orthodox noemen. Hoewel de- leertucht dus in het Ontwerp is opgenontfn, zal zy zoo wetijnig effect soittêten, dat. in hoofdzaak de toestand wel bij het oude zal blijvejn. Alleen zal de Kerk voortdurend in groote beroering ver» keeren, omdat er ongetwijfeld procedures aanhangig zullen worden gemaakt, welker behandeling echter door de vage formulee» ringen van art. 8, waaraan elk houvast ontbreekt, zeer willekeurig moet zijn. Vol* gens Prot. Brouwer gaat de leertucht van het ontwerp nog te ver. Ifij vindt het voldoende, als alleen de excessein bestreden worden', dié het Christelijk karakter der kerk in gevaar brengen. Als voorbeelden daarvan kunnen genoemd: Dr. Bahler, die het Boeddhisme hooger stelde dan het Chris* tendom. Ds. Schermerhorn, een anarchist, Ds. Theesingh, die preekte uit de Faust van Goethe, Ds. Borger, een Hegeliaan en Dr. Snethlage, en communistisch gezind predt» kant. Op dit standpunt is er dus voor de modernen plaats in de Kerk en worden alleen hinderlijke uitwassen afgesneden. Doch Dr. Terlaak Poot wil verdejr gaar^ Hij schreef: „Er moet leertucht zijn niet alleen tegen vrijzinnige humanisten, doch ookte== gen orthodoxe noodlotpredikers." Hij wil dus niet alleen de vrijzinnigen aanpakken, doch ook de Gereformeerden met hun leer der Uitverkiezing. Dit streven om de uiterp sten af te snijden zit bij de tegenwoordige reorganisatie*mannen duidelijk voor, doch Dr. Hoedemakier heeft hiervan reeds ge* zegd, dat „het streven om de uitersten der ontkenning af te snijden en een minimum van de Belijdonis, d'.i. de Belij'detaiisr j!n haar algemeen Christelijk karakter, te hand^ haven, in de grond niete gemeen heeft met de eisch, dat de Kerk weer in de g&» legcnheid zal worden gesteld, uit haar eigen beginsel te leven." Het ligt ook' voor do hand, dai bij de formatie van de 'nieuwe kerk der middengroepen modernen én Gereformeerden wel op één of andere wijze kunnen worden aangepakt. Deze hebben nu reieds heel weinig te verwachten van het ethisch*confiessioneele blok, getuige wat zich in verschilljende plaatselijke kerken ai» spetelt en dit zal zich dan ook' lanldelijk gaan openbaren. Het lijdt geen twijffel, dat de Geretormeerden onder dit regime er nog veel slechter aan toe zullen zy'n dan onder het huidige. Natuurlijk moet men zich niet voorstellen, 'dat dit alles direct opeinbaar zal worden. I,n de nieuwe kerk gaat alles langzaam. Dis. Leydner heeft voorgesteld, de eerste 10 jaren geen leertucht te oefenien. Hij is blijkbaar va,n meeni'ng, dat er na afloop van deze termijn een principiëele veraru* dering zal zijn ingetreden als gevolg van het proclameeren van de Kerk' tot een be* lijdende. Alsof, om met Prof. Severijn te spreken, het maken van de Kerk tot een belijdende een formeele k'westie is! Indien 'er niet meer gebeurt dan het verianderen ider reglemejiten, zal alles bij het oude blijt» ven. Er zal in de pract'ijk aan de vernieup» wing moeten worden gewierkt. Maar de ;reoiganisatoren gevoelen de moeilijkheid wel. Zij beseften heel goed, dat met het middel dfer leertucht de Hervormde Kerk zelfs 'nog niet een orthodoxe kerk kan worden. 'En om haar op die wijze eax l!an^ die weg te metamorphoseeren tot een Gere» formeerde Kerk, is een absolute onmoge* lykheid. Daarvoor is het proces der verwor* ding te ver gevorderd en het aantal der afwijkers te groot. En daarom weet men eigenlijk niet goed, hoe het met de letet* tucht moet. Een mooie uitvinding is in ditontwerp de ,jeenheid en verscheident» heid." Er zal in de nieiuwe kerk eem gei* wettigde en een onwettige verscheidenheid' zijn. Zekere' afwijkingen zijn toegelaten, andere nitt. Doch waar de grens} ligt, is weer niet precies aangegevep. Ze zal' wiel; een andere zijjn dan die der Diordtsche Synode. Deze liet het supra* en jnfralapsaris« me vrij, doch van Remonstrantisme was zy niet gediend. Maar wat bedoelt Prof. Hait* jema als hij in verband meit deze dijnlgen zegt: „Er mag gevogelte van allerlei vleui* gel onder het beschermend looverdak' vaiu de Kerk van Christus vierkeeren?"? Zijin daarbij ook de modernen? Naar andere uitt* latingen van deze professor te oordeelen, zou met de onwettige verscheidenheid in; het bijzonder de Christusloochening hef doeld zijn en dan zouden dus de modernen er zeker onder vallen. Als me/n als norm aanneemt de erkenning van de Goldheid van Christus komt men tot de prüidpieele scheidslijn van orthodox en modern, maar het resultaat zal dan zijn, wat wte' reeds eerder moesten concludeeren, een „orthof< doxe" kerk. i Zoo men ziet, is de leertucht^cWestie niet érg helder en zijn ook de voorstanders der reorganisatie het er niet over eens, hoever men ermee gaan zal. Intusschen staat! het wel vasi, dat men zal pogiein, de tucht slechts toe te passen als alle overleg mis* lukt. De man, die in dit overleg een groote rol speelt, is de Moderator, een soort ker'" kelijke inspecteur, ongeveer wat men in Dluitschland een superintendent noemt. Dit instituut van den Moderator is een ty^ ^sch stokpaardje der ethischen. H'^ moet pogen, door samenspreking Ieertuchtproces=« sen te voorkomen en i.ndien dit nliet gep^ lukt, de Synode van advies dienen omtrent de te nemen maatregelen. Wij kunnen ech* ter niet gelooven, dat de ontwei-peirs van meening zullen zijn, dat het den Modo» rator gelukken zal de modernen van hun dwaling te overtuigen. In een Gereformeeö» de Kerk hoort echter zulk een Protestant*» sche bisschop niet thuis; artikel 31 der Ned. Geloofsbelijdenis kent slechts 3amb=» ten; van oen Moderator spreekt het niet. Deze is door de ethischen uitgevonden om te ontkomen aan de klemmende noodzaak der leertucht. Wij behoeven nu weinig meer te zeggen over hei eigenlijke doel van dit ontwerp. Het wil ethische idealen in practijk bren* gen, de ondergaande volkskerk schragen, liturgische nieuwigheden invoeren en de Hervormde Keik in dienst stellen Van de oecumenische beweging, zooals ook' blijkt uit de vage en nietszeggende brochure van Prof. Scholten: „Het reorganisatiesointwerp verdedigd." En dit voorstel nu zou vol* gens de voorstanders, o.a. volgens den ethi»» schen Prot. Gerretson, een zaak van geloof moeten zijn! Mejn moet niet vragen; wat zullen de gevolgen van aanneming zijn? Het gaat voor onze kerk om de sprong des geloofs! Maar wij wenschen te weten, waar we aan toe zijn met dit ontwerp. En dan kunnen wij het niet anders zien dan als een sprong in het duister en om velb re<=» denen voor de Gereformeerden ten eenen" male onaanvaardbaar. Het gaat voor het Hervormd Gereformeerde volk, zooals Prof. Severijn zegt in zijn brochure: „Het Reop* gan^tie»ontwerp 1937, om zijn bestaans* mogelijkheid en hij meent, dat in de „her* vormde" Hervormde Kerk voor de Gere* formeerde gezindheid geen plaats meer is. Ook Prof. Visscher oordeelt in het Geref. ■Weekblad zoo: „Zoodra dit ontwerp is aan* genomen, heett de Kerk voor ons opgehou» den Kerk te zijn en het Gereformeerde volk zal langzaam maar zeker afvloeien naar andere keTkformati«(s, die er reedS zijn of nieuwe voortbrepgen, die gebo* ren worden in dem nood'." En daarom is deze retorganisatie, die êe Belijdenis niet in eere, herstelt, doch ze verkracht, voor ieder, die van ganscher harte instemt met' de oude Con'tessie, in alle opzichten ver* werpelijk. Het is dan ook onze hartelijke wensch, dat aanneming ervan onze Kerk- zal bespaard blijven. VGravenhage, 21 Mei 1938. RUILOVEREENKOMST DUITSCHLAND. Vllelesch tegien sttoo. Boter: en Tuinbouwproducten. Uit betrouwbare bron vernemen w^ij, dat met de betrokken Düitsche instanties een ruilovereenkomst is tot stand gebxatht, waar bij! tegen levering van stroo, boter en tuiiM bouwproducten door DuitscHlan'd 4.000 ton be vroren vleesoh zal worden geleverd. De leveringen zullen wederzijds franco grensi gesöhieden, zoodat de clearing hierWijl in geenen deele zal wordien belast. Hoewel de eerste besprekingen hebben geloopen over 10.000 ton, is uiteindeijk overeenstemming bereikt over een hoeveel* head van 4.000 ton, voldoende om gedV rende ongeveer een half jaar of iets langer in da behoeften van de distributie van vleesch voor werkloozen en daarmee gelijk* gestelden te voldoen. Met de wedér^jdsche leveringen zal zoo. spoedig mogelijk een aanvang worden ge* maakt. t Ete besiprekingen met de vertegenwoordig gers der vleesohwartnfabrieken hebhen reeds een aanvang genomen en zullen zoo sipoedig mogeliyk worden voortgezet. Incident in Tsjecho»Slowakije met SudetensDuitschiers. Engeland oefende druk op Berlijn, iom d«n vi<ede te bewaren. De laatste dagen heeft geheel Europa in spanning verkeerd om ten kwestie met Sudeten*Duitschers in Tsjecho*Slowakije, die licht tot een plotselinge oorlog had kunnen leiden. Zondag j.l. was het n.l. verkiezingsdag in Tsjecho>»Slowakije, waarbij een ernstig inci* dent zich voordee'd. Bij Eger, een stad op de Westgrens van Tsjeicho*Slowakije werden twee Sudetên^Duitschers, die op een motor* rijwiel reden, door politi.e*beambten dood* geschoten. De regeering te Praag riep direct de leger*reservisten onder de wapenen en Diuitschiand zette de troepen in Selezië en Beieren in beweging naar de grenzen. Engeland deed oogenblikkelijk de noodige stappen te Berlijn, om een oorlog te voor* komen Het hierboven, kort voorschreven geval, heeft Zondag de politici in Europa's hoofd* steden in een nerveuze spanning gebracht. Uit Praag geeft men de volgende lezing: .Jledennacht half vier wilde een grens* wacht te Cheb (Eger) een moto,rrij^vieI, waarop zich twee personen bevonden, die in de richting van Djiitschland reden, aan* houden. Daar de motor niet stopte, vuurde de grenswacht en doodde beide personen op slag. Het waren twee Sudeten*Duijt* schers." i i Volgens een ander bericht moeten de beide Sudeten Duitsche boeren by' dé kap» zerne der grensjagers te Eger, plotseling zijn neergeschoten. Ooggetuigen moeten ge* zien hebben, dat geen aanleiding voor de schietpartij werd gegeven. Te Londen heeft men zich ernstig over deze k'westie ongerust gemaakt en van Brit* sche zijde heeft men al het mogel^jkb ge* daan om te Berlijn het belang van de handhaving van den vrede bij te brengen. D* critieke toestand is thans geluwd, maar waar de Diuitschers in Tsjecho*Slowakije in de minderheid zijn dreigt hier steeds hé^ gevaar, dat zich plotseling weer ernstige verwikkelingen voordoen, te meer, daar de Duitsche regeering vastbesloten is met het verkenen van steun aan de Sudetetoi* Dluitschers zeer ver te gaan. Parijs heeft het meer aan Londen overge* laten om pressie uit te oefenen op Berlijn. De Fransche pers beoordeelt de gebeurte* nissen in Tsjecho*Slowakije voortdurend met kalmte. Todi heeft de Fransche regeering te Praag aangedrongCjn op kalmte en kracht. De houding van Frankrijk en Engeland blijft beslissend. Het gevaar van oorlog is niét voorbij, maar toch kan worden gezegd, dat een lichte ontspanning is ingetreden. Denken w^f aan één schot, dat in 1914 te Serajewo viel, wat aanleiding werd tot een gruwelijken wereldoorlog, dan zien wy ook hier weer, dat één schot een gattóchen ommekeer in Europa's lot kan brenigen. en een ontzettenden oorlog kan doen onti* branden. Onbeli^nde man giedoioict. Maandagmiddag even over twaalf uur heeft op de drukke Coolsingel te Rotter*» dam een ontzettende ontploffing plaats ga* had, die onder de niets vermoedende voor* bijgangers een ware paniek heeft aange* bracht. Vlak voor het Lumuière*theater is een geheimzinnig voorwerp, dat door een onbekende werd gedragen, uit elkander get» ploft, waarbij een ontzaglijke vuurzuil om* hoog spoot en met helsch geraas talrijke spiegelruiten van winkels en woningen in scherven vlogen. Een onbekende man, waar* schijnlijk drager van het helsche wapen, werd volkomen in stukken gereten en zijn lichaamsdeelen ver in den omtrek wegge* slingerd. Twee voorbijgangers werden zwaar gewond opgenomen, terwijl ook eenigemen* schen die over stuur waren, moesten worj* den behandeld. Toen de vreeselijke klap plaats had zette een geweldige politiemacht direct den Cool^ singel af. Duizenden mensch'en kwamen van alle kanten toeloopen. Wat er precies gebeurd was, wistep zeli^ de naaste om»» standers niet te vertellen. Wel getuigden sommigen een buitenlander met een 'vreemd voorwerp in de hand te hebben zien ïaof pen, wat een tijdj»bomi moet geweest zyn, die te 'vroeg is ontploft. Het gerucht loopt, dat die bom bestemd zou zijn geweest voor den onlangs in Duitschland gearresteerden doch weer losgelaten Heinz Tiben, maar dit staat nog lang n^et vps|t. Men hoop|t straks meer licht in deze geheimzinnige zaak te kunnen brengen. •k zou ZOO ZEGGEN 1 i Eveitt hejipeiii bij den hengvoel. 31. 's Kan wellicht zijn nut hebben er «•vèn do aandacht op te vestigen, dat'lde hergroel' der gewassen, na een periode van stilstand yap. adhtefuitgang vaak, na koude dagen en v'innige nachtvorstem;' die er in Aprjl veel heersühten, ietwa,t aangeziet dient te wordeln. En het is mogelijk ook, 'want meest al lijden de planten aan stiksto'%ebi»k. Stikstof laat zich nu eenmaal niet in deti bodem ophoopen voor den kwad^ii dag, zooals dat met kali en vooral met 'fosforx *uur mogelijk is. Daarom is het goed om in het voorjaar de Iplanten op gang te brengen door een overbemesting met stikstof. Dat kan z\vav«l zure ammoniak zijn, als de bodem dat mé*i het oog oip den kaLktoestand verdragen kan, dat kan kalkammonsalpeiter zSjki en dat kan kalksalpeter zijln. Alle drie süjln goed. Maar niet alleen in het voorjaar, ook verder in den voorzomer en dien zloonen is het aan te bevelen, telkens na den oogsf van hooi of gras of na een afweiding eien 30 ^.g. stikstof te geven.. Dat is zooveel als in H/s baal zwavelzure ammoniak aan'wezig is, of in 11/2 baal kalkammon* of in 2 baal kaUcsallpeter. Predes kunnen wij het niet «eggen hoeveel noodig is, dat voelt de boer wel aan.. Waar het grasland gedurig geoogst wOrdt in den zomer door wejiden, door afmaaien voor inkuilen of voor den hooioogst, óf misschien wel voor k'unstniatig gedroogd gras, daar moet öp dit land vooral geregeljd na het oogsten stikstof gegeven -worden. D« hergroei wordt daardoor beivorderd, de kWijmperiode verkort en het voeder wordt eiwitrijk. Hier is vooral kalksalpeter da aangewezen mesfetof, hoewel wij oiok goede resultaten zagen met de beide anldtere die -wij noemden. Men moet echter niet ver' geten, dat kalksalpeter, naast de dajdjslijili! opneembare stikstof, ook dadelijk opneem» haife kalk bevat, die bewerkt, dat de boidient zoo mooi open en los blijft. Wat van niet geringe beteekenis is. 'kZou zoo zeggen zorg er steeds voor dat dte planten, 't zij' gras* of akkerbouw*» en tuinbouwgewassen, na stilstand' spoedig hergroeien en door de moeilijke periode heenkomen. Dat kan met een matige gift van boven* staande stikstofmeststoffen. (Nadruk verboden.) >-/iXD?^gaï-B:.^ Mei h^i oog op HJemelvaarfsdag, waSurl^' ge)en postvMz<ending mogelijk is, gelievtii onze correspondenten, inzonderhci'd' in Zee'> land, ec zorg voor te dragen, hSuiu gltvotm berichten vro^tq'dig fe posien, 2Óó, daf dez^ Vrijdag a.s. eerste post in ons btxiï 4jin. 1 De Redaïfie.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1938 | | pagina 1