„EILANDEN-NffiUWS
^kllJlM
Simon Gieke
ROOK
DE BESTE
1 GËNt
SIGARET
I
2e BLAD
ZATERDAG 21 MEI 1938
No. 940
BINNENLAND
OFFICIEELE CRISÏSPÜBLICATIES
99
De ketter van Scherpenisse
Chr, Weekblad op Ger. Grondslag voor de Zuid-Holl. en Zeeuwsche Eilanden.
Uitgave van de N.V. .Eilanden-nieuws" Middeliiarnis. Tel 17. Giro 167930, Postbus 8
De Nieuw'Amsterdam met veel ge»
juich te New York injeehaald.
Hugo de Groot de Tweede.
Z.'Vlaanderen vraagt onze aandacht.
Verschillende berichten.
Met veel gejuich en sirene^geluid is het
vlaggeschip van de Nederlandsche koopvaar*
dijovloot Dinsdag te NewYork ingehaald.
Duizenden waren op de kade saamgestroomd
om getuige te zijn, dat het majestieuze schip
in de haven van Ne;w York voor de eerste
maal voor anker ging. Het Wilhelmus klonk
over de Amerikaansche wateren en tallooze
schepen maaKten met hun sirenes een ooijs
verdoovend lawaai. De Amerikanen, onder
wie de gouverneur Moore van de staat
New Jersey waren vol bewondering en
moesten er van zeggen: „ze kunnen hei^,
de Hollanders!" Het was inderdaad een
feeststemming die er bij aankomst van het
schip plaats greep, te meer daar de „Nieuw
Amsterdam" het record op het traject Rot>=
terdami'New York gebroken heeft.
Enthousiast verklaarden alle passagiers, dat
er aan comfort en gezelligheid aan boord
niets ontbrak, het was alles perfect in orde.
Werkelijk een groote eer voor onze Nedetl*
landsche schee'psbouwers. Wij lazen, dat
de directeur^'generaal van een groote Ameri*
kaansche scheepslijn, die waarlijk wel een
en ander gewend is, tegen de journalisten
zeil
„Een magnifiek stuk werkl Als er nog
Amerikanen rondloopen, met het klas*
sieke idee over Holland U weet
wel, klompen en wijde broeken en de
heele dag op een steenen pijp sabbelenl
dan moeten ze hier eens komen kij»*
kenl Dit schip bewijst, dat de Neder*'
landers nog altijd scheepsbouwers van
de eerste orde zijn." ZuUc een oordeel
over Holland wil heej wat zeggen van
een raiechten Amerikaan
Als wij het pioniers*weirk op scheeps^'
bouwgebied in Nederland overwegen, roept
dit herinneringen in mij wakker over Czaar
Peter uit Moskou, die; in Holland het
scheepsbouwen trachtte te leeren. Zooals
deze weeK herinneringen uit de geschiedenis
werden wakker geroepen over Hugo de
Groot, die in een boekenkist op het slot
Loevestein ontsnapte, toen wij vernamen dat
een inbreker te Amsterdam zich in een gepre*
pareerde koffer verstopte, en zich in een.
werkplaats het bezorgen om aldus de imuv
penningen van een woningbouwvereeniging
machtig te worden. De list is echter slechts
ten deele gelukt, want toen de inbreker
bezig was zijn slag te slaan kwam €|r ojiraad
en moesx hij het hazenpad kiezen. Hugo de
Groot te Loevesteyn wist te ontkomen, maar
gezien het signalement van Hugo de Groot
de Tweede bekend is, zal het niet lang duren
of hij zal met een andere verblijfplaats ken^»
nis maken. Waar ijzeren deuren en dikke
grendels nie. vreemd zijn
Men ziet ioo dat een inbreker veel oipo
schudding kan teweeg brengen.
Zooals het ook eenige olpsc'huddaing te<<
weeg brengt, dat het grondbezit üK
ZeeuwsdhtfVlaanderen voor een groot deell
oveirgait in buitenlandsdhe handen. Dat
moiet dcor de idahing van de Fransdhe franü
komesi naar men zegt, hoewel voorheiein
reeds veel Belgisch kaïpitaal in de landen
rSjlen zat. Volgens gapubüoeerde gege\ens
van de Kamer van Koophandel en Fa:briie='
kein voor Zeeuwsch Vlaanderen bljkt, dat
buitesnlandsdhe ondernemingen in het ge<<
bijed der Kamer gevestigd, werken met een
kaïpitaal van 18 millioen gulden, de Nedeiw
landsdie ondememingen met slechts 7 mit
Hoen. Hieruit bl'ijkt dat ZeeuwsdhAlaan»
dieren Iseit uit de saippen van den buiteiv
landsdhen ondernemingsgeest, ein dat de
eiconomiscfee belangen van dit Nederland»
g!e(bfcidsdeel meest naar België versdhui\en.
Die 2^«wsdh.»Vlaamsche fceivolking met
ruim 84000 inwotiicffs voelt zich door en
door Nederlandsch, zooals dit meet dan
eens met groote beshstheid is uitgesproJ»
kcin, maar dit Ipunt vraagt todh terdege
de aandacht van Nederlanjdische beleggers
en Nedcrlandsclhe ondememerij', dat niét
tenslotte het biiitenland geheel Zeeuwsch
Vlaanderen in ziöh oipslokt.
Het auto^ongeluk van Prins Bernhard
Drie inwoners vatn Diemen gehuldigd.
In het gemeentehuis va,n Diemen zijn
deze week drie inwoners vap deze gep*
meente gehuldigd wegens de hulp, die zij
destijds na het ongeluk dat Prins Bernhard
overkwam, hebben verleend.
De heeren P. Roest, zijn zoon G. Roest
en G. Bakker weiden om half djrie in de
raadzaal ontvangen door den Burgemeester
Jhr. Mr. L. E. de Gecir van Ou,degein
en op waardeerende wyze toegesproken. Spr.
bracht den dank over van Z.K.H. Prins
Bernhard voor de hulp, die zij hem na het
ongeluk hebben verleend. Spr. bood daarbij
tevens een herinneringsteeken aan. Voorden
heer P. Roest was dit een portret met eigen»»
handig door Prins Bernhard geschreven op*
dracht; voor de heeren G. Roest en G. Baks*
ker een fraaie aschbak met ingegraveerd de
datum van 'f aufo^ongeval 29 November 1937
VaiO Dittjil's pirtüjl opgex^idlit.
Die naam van Dujis niieit gieinoemdl
Dei 7e Mei j.l. is, blSjlkleinis een aan hati
Volk toegezomdem communiqué de Nedew
lainidsche Volkslpiartïj; waarmee Ds. van
Diuyl opnieuw het politieke leven wil in«
aeilen, olpgericht. Een Vijftal gepublliceerde
programmapunten betreffen het nxonarchalo
standpunt, het cultureele leven, „yemieu^i
wing" der staatsinstellingen, sociale politiële
en volkshuishouiding. Olpmerkelijk is dat]
onder een tiental in het dommuniqué ge=<
nioemde namen van aangeslotenen Ah niet
die van mr. Dnys bevindt, hoewel dezej
gelijk bekend, met de heeren Di^t en Van
Duyl de Oipridhting heeft voorbereid.
Die Rïj&^tniddele!n.
De Rijksmiddelen brachten in April f32.66
millioen op tegen f 34.48 millioen in April
1937 en f35.76 millioen als ééntwaalfde der
raming.
In de eeïste vier maandejn van 1938
bedroegen de totale ontvangsten f 136.69
millioen (v.j. f 133.70 milUoen) bij f 143.07
millioen als vierxtwaalfde der raming.
I T'wteed* Kamer.
De Tweede Kamer is in openbare ver»
gadering bijeengeroepen tegen EWnsdag 24
Mei. De voorzitter zal in deze vergadering
voorstellen een aanvang te maken o.m. met
de behandehng van de Bedrijfsradenwet en
dat tot verhooging van het crediet voor
Werkverruiming en om bij dit laatste wtts'
ontwerp tevens aan de orde te stellen
de interpellatie van den heer Van Gelderen
omtrent het beleid der regeering ten ^an*
zien van de bestrijding van de zeer omp>
vangiiüke werkloosheid.
In het Nationaal Technisch Schje\epvaart kundig Museum te Rotterdam wordt een
tentoonstelling geliouden van het in aanbouw s.s. Oranje." Dat er vele modellen
van bestaan, toont de foto.
Vestigingswet kleinbedrijf.
De beschikkingen van den minister van
oeconomische zaken, waarbij voor verscheid»
dene bedrijfstakken op grond van de Ves*
figinswet*kleinbedrijf de vestiging van 'm.!'
richtingen zonder vergu^ining van den mi*
nister werd verboden, m.a.w. een spertijd
werd ingesteld in afwachting van de vast*
stelling der vestigingseischen voor het be*
trokken bedrijf, zijn thans aangevuld met de
bepaUng dat dit verbod ook geldt ten aan*
zien van de uitbreiding van het in een
inrichting uitgeoefende iiïdrijf, in geval van
wijziging in de personen van ondernemers
of beheerders.
Het bovenstaande geldt voor 't broodver*
koopbedrijf, broodbakkersbedrijf, schoenher*
stellersbedrijf, maatschoenmakersbedrijf, 't be
driji fvan orthopaedisch schoenmaker, schoen
verkoopersbedrijf en den kantoorboekhan*
Opgave van «igejn^meK» gedeeld op '^Tuin
bouwteeltv.cjr®uïi|n(ing.
De Nederlandsdhe Groenten* en Fruit*
Öantrale maakt bekend, dat die telers, dip
op hun tuinbouwteelt vervroegde Eigen*
heiroers telen, vóiór 15 Juni 1938 aan htui
veiling Opgave moeten doen yan de opper^'
vlakte, de zïj met deze Eigeniheimers bfe*
telen, onder vertoon van hun vergunning.
Dieae opgave is vereischt om deze Eigenheii*
meirs in aanmerking te doen komen voor
de minimum* en vergoedingsiprijzen, voor
vroege aardappelen te stellen. i
Telers, die in het bezit zijn van een tuin*
bouwteeltvergunning uitsluitend voor plani;
aardaippelen, komen voor deze r;geling in
aajimerldng.
's*Gravenhage, 19 Mei 1938.
Handelserkenningen groenten en fruit.
Die NedtrkndsGhe Groenten* en Fruit*>
centrale vestigt er nogmaals de-aandacht
otp, dat het verboden is, een groenteni
of fruitwinkel, ventWijk, of welken ande*i
ren vorm van handel in groenten en fruit
ock, 'te beginnen, alvorens de Centrale;
de,en als zoodanig heeft erkend.
Voorts ontraadt z5j een ieder, een groeii*
teji* of fruitwinkel, ventw'ijk enz. over te
nemen, alvorens zich Uij' de Centrale te
hebben vergewist, dat men voldoet aan de
voor erkenning gestelde vereisdhten, aan*
geaien Mj' koop of 'verkoop van e|er^
groenten* of fruitwinkel, ventwsjk enzi.
de 'handelserkenning niet mede op den k'oo*
iplfiir overgaat.
's*Gravenhage, 19 Mei 1938.
DE BOTERHEFFING.
W^' vernemen van bevoegde zijldie, dat
het bedrag bedloeld in artikel 2 van de
Crisis*Zuivelbesiiiikking 1935 V, dat is het
bedrag van die heffing en de steunuitkee*
ring op boter, 'behoudens tusschentijüfeciho
wijtiging voor de week van 19 tot 26 M(ei
is vastgesteld op 45 cent peir kg. (onveran;*
derd.)
's*Gravenhage, 19 Mei 1,938.
•s*Gravenhage, 18 Mei 1938.
HEFFING OP MELKPOEDER.
Naar men ons van bevoegde zijde mede*
deelt, ligt het in de bedoeling, de heffimgl
op melkpoeder, welke thans 15 cent per
kg. bedraagt, ook voor het thans aangei*
vangen melkjaar behoudens ingrijpende
wijzigingen in de omstandigheden op
genoemd bedrag te handhaven.
VISSCHERIJBERICHT.
Tot op heden werd door de Fransche
regeering streng gewaakt dat er gee'n slipf»
per*llmpeds op de oesterperceelen in Mor*
bihan kwamen en tot einde April is haar
dit ook gelukt.
In het laatst van April echtep had een
mosselhandelaar uit Parijs qen partijtje mos*
selen ovef enverzond die toen ie
te oud werdep om te bewaren naar een
plaats aan de kust om ze zoolang in ze|e
water te bejwaren. Veel mosselen waren;
reeds te oud en gingeii dood, maar de
süpper limpeds bleven leven en geven nu
daar hun zaad.
In he* maandblad der vej-eeniging van
Fransche visschers zijn daar booze; stukken
over geschreven.
Pwrfde niet eiten door indigestie.
Nu geen ooge^blik meer ziek.
„Jarenlang leed ik aan indigestie en bij
tijden durfde ik zelfs niet eten. Ik probeerde
verschillendei middelen, doch geen van alle
hielp mij, tot ik een flacon Kruschen Salts
kocht. Ik nam de „dagelijksche dosis" als
voorgeschreven. Na twee of drie dagen voel*
de ik mij reeds veel beter worden; en
vanaf dien tijd ben ik geen moment meer
ziek geweest. Hoewel ik reeds ruim 75 jaar
ben, voel ifc mij steeds zoo lopgewekt «n
actief, als ieder ander di|fc 25 tff 30 jaar
jaar jonger is." H. A. L.
Wordt ook Uw leven vejrgald door indi*
gestie? Probeer dan direct Kruschen Salts.
U zult weer kunnefa eten wat U wilt, zow
der onaangename gevolgen. Kruschen Salts
bevordert Uw spijsvertering en spoort de
afvoeroiganen aan tot actievere werking.
U zult zich zoo goed voelen, dat U, gelijk
vele anderen, mev plezier Uw dagelijksche
dosis neemt. Kruschen Salts is verkrijg*
baar bij alle aporhekers en erkende drogis*
ten. i I 1
Kaar een oud Dagboek
.Autenrsrecbt voorbehouden
(35.)
HOOFDSTUK XIII.
Atkekz. raakt buiten zichzelf van woede.
Het was nog zeer vroeg in den morgen,
toen Arkelsz, opstond. Haastig gebruikte
h^ een sobere morgenmaaltifd «n begaf zich
toen op weg. Van afscheid nemen van zlijjn
vrouw, of van haar op de hoogte te stelllen
wat hem zoo vroeg al van huis deed gaan
was geen sprake. Hij leefde naast zijin
vrouw en slechts het aUemoodigste woord
sprak hij haar toe. Arkelsz. leefde in ,een!
andere wereld. In ejn weneld van haat
en van geldzucht. Haat tegen de ke'^ters
«|n zudht om door hen aan te brengen, geM
te winnen en zoo eenigszins mogelijk zich
met het hunn« wederreohtelijk te verrijken,
zooals we dat gezien hebben met z5jn ban*
delingen omtrent de goederen van Franke.
Arkelsz. stapt vlug door. Het is een hcel
eind naar Tholen. Op verzoek van Antho*
njo moet hij zorgen, vroeg in den morgen
te Tholen aanwezig te zijn. Daar zal onder
leiding van Anthonio een samenspreking
plaats hebben met enkele handlangers van
het heilige geredht om zooveel mogellyk'
ketters te vangen en in handen te leveren
van het heilige gerecht. i
Arkejkz. is in een slechte stemming. Zlijn;
werk gaat niet naar wensdh'. H!ij .höeÖ)
weinig geluk. Zoo vaak was hlij op het punt
zijn slag te slaan, maar telkens weer wisten
de ketters te ontkomen.
En dat deed hem ook de belowning ont*i
gaan. Hoe het kwam wiist Mj niet. Dat di^ei
vreesellijke ketter Simon er de hand is had
was Wel juist. Die moest eerst weg wezen.
H^f Arkelsz., geloofde stellig, dat de onver=^
schrokken jager de hand er in had, dat
telkens zlijin p'annen werden vefijdteld. Waar
om Anthonio toch aarjselde om dien Simoin
te griijpen ,kon hij' maar niet begfiji>en',
Hos vaak had hiij er met Anthonio niet
over gesproken, dat Simon een gevaarlijike
ketter was, die noodzakelijk opgeruimd;
moest worden. En telkens Weer had An^
thonio geantwoord: „Zacht maar, die krij*
gen we wel, die loopt niet weg, die grijpen
we wel als we de ffijü daarvoor gekomen
achten. Laten we eerst de andferen maar
zien te krijigen." En nog liep Simon vrij
rond. Neen, dat was hem een raadsel.
Hij zou het vandaag Anthonio nog maar
weer eens zeggen. Die Simon werd door
Arkelsz. wel het meest gehaat. Hoe het
kwam?
Omdat Simon Iheim meermalen gewezen
'had olp de noodzakelijkheijd van bekeen tig,
op het goddelooze van zïjh pradSijken.
Daarom haatte hij hem. Als hij hem van
ver zag komen ging h'gl hem, zoo hij maar
eenigszins kon uit den weg. 't Zou voori
hem een blijdsöhap zijn als die ketter in
de handen van het heiliie gerecht was ge^
komen. Arkelsz. haatte de ketters met een
geweldige haat. Dat was zoo geweest, toen
hlyl nog in Vlaanderen woonde. Waarom,
hSJ zou het zelf niet kunnen zeggen. Zoo
trouw aan de Roomsche kerk was h'ij ook
niet. Godsdienstige ijver was bij hem altijd
zeer flauw geweest. Zeker was de geld»'
zucht er een voorname oorzaak van Als
een voortgedrevene, gejaagde ging Arkelsz.
over den weg. Het was hem aan te zien, dafj
hSJ geen stü en gerust leven leidde- HïJ
zag er onrustig en gejaagd uit. ak iemand
die rust noch duur kende. Zlijta oogen vlo*
gen als het ware door ■£rjn hoofd en nu en
dan zag h!ij onrustig achter zich om, om
te zien of hij niet achtervolgd werd. Nu
daar was in deze vroege morgenuren oip
deze zeer eenzame wegen al zeer weinig
kans op. Maar de man, die reeds zoovelen
giejaagld had, kende zelf ook g«en rustj»
Als een voortgejaagde ging hij door het
leven. Hij leefde niet, rtsen hij werd ge<
leefd. Hij was het slachtoffer van haat en
geldzucht, die hem voortdreven «n die zoo
zeer zlijn hart vervulden, dat hij' lust noch
oog meer had voor iijta gewone werkzaam*
heden.
Zooals hlyi nu was, was hij vroeger nief!
geweest. In het begin van zïjb huwelijk
had hliJ met eenige spaarpenningen eeni
boerderlijtje gekocht in Vlaanderen, dich1|
bljl de Fransche grens. Het was hem e»
goed gegaan. Met grooten 'ijver werkte hij
van den vroegen morgen tot den laten^
avond en zoo wist hlijf, trouw .geholpen
door zSjta vrouw, een aardige som geld opi
zSj te leggen. Reeds toen had de zucht naa»
geld zich MJ hem geolpenba.ard en zich geuit
in een te ver gedreven zuipigheid, waarblijJ
Mj ïijln gezin slechts het allemoodzakeHjkste
gunde. Toch hadden ze niet ongelukkilg
geleefd en zeker was hlij nooit uit Vlaan*
deren vertrokken, indien hlij' niet had ge*
hoord, dat in het Thoolsche land flink
■geld was te verdienen. Bij had het gehoorldj
van leen opzichter, die werkzaam was ge^
weest biij het aanleggen van de Poortvliieb'
sche 'dijk en van de Kruïjtenburgsche dijk.
Die had hoog opgeheven van de vrucht*
bare grond en van de lage koopprijzen
van de grond.
Of er ook ketters waren, had Mj gevraagd
Nu, daar had de opzichter nooit van ge*
hoord. Dia ketterij zou daar, volgens den
opzidhter, wel niet doorgedrongen dijn.
Nu, dat was al een aantrekkeljkheid voor
Arkelsz. Hy begon er werkeÜjk zin in te
krijgen. Er een paar jaar wonen, flink geld
verdienen en dan als een i'ijk man terugi
keeren naar Vlaanderen, dit denkbeelld
wekte al meer «n meer iijn belangstelling
Nog eienige malen was opzidhter terugi
gekeerd. Hij gaE telkens hoog op van d^
goede zaken, die er te maken waren, enj
hy liet de huik breed hangen, zoodat Ar»"
kelsz. wel merken kon dat het er den op*
zidhter goed was gegaan.
„Had ik maar verstand van boeren, il^
kodht er zeer goedkoop een boerderijtje en
binnen eenige jaren zou ik het Zeeuwsch^
land als een welvarend man verlaten", zoo
had de opzichter eens gesproken.
En Arkelsz. had de ooren gespitst.
Weldra was hij op de zaak ingefeaan
en toen de opzichter voor de laatste maal
naar Tholen vertrok omdat het werk bijna
gereed was, had hij den opzichter opd&radht
gegeven, maar eens voor hem uit te kijken.
Arkelsz. zag in zijn verbeelding Tholen
als een geluksland. Als een nieuwe wereld,
waar het voor hen, die maar durfden, als
het ware opgeschept was.
Een maand later was de opzidhter plot*
seling teruggekomen. Hij vertelde, dat er
nu een mooie kans was. Er was een boer*
deilijtje te koop, de boerderij van Van der
Stelto. De prijs kwam Arkelsz. lüet te hoog
voor en kort en go,ed, door bemid(d|eling
van den opzichter was hij koopei geworden
van Van der Stelto's boerderij.
(Wordt vervolgd.)
