Gemeenteraad Oude Tonge
Gemeenteraad Deo Sommei
ZWANENBE
Land- eo Tuinbouw
maakt wat smaakt!
fikaidsviêigadieirjnis op Dondeildiae 12
Mel> dies v.in. 10.50 uur.
Tegeawöoidfe met den Voorzitter, Burge?
meiestM Vooiys, alle leden. Deze opent de
vergadering, heet de hecren welkom, waai
fsft de notulen, die ter visie h'ibben gekgien
worden goedgekeurd.
De Ih^r GEBRAAD stelt naar aanleiding
der notulen een vraag over de rioleei|iiig
aan de Stationsstraat.
De VOORZ. deelt mede, dat M stuit
op eenige bewoners éii niet willen mee=i
betalen jn de kosten, o.m. de Dames Duin.
Gezien we een precedent scheppen om
het qua gemeente te doen, wil B. en W.
liever wachten omdat de kosten f 10 per
strekkende Meter bedtagen. De veros^^
dening inzake de Volksgezondheid zal hsr=>
zien worden, zoodat we de mensChen er toe
kunnen verplichten.
Omtrent een vraag van dhr. VAN DEN
BERG, betreffende Armenzorg, zegt die!
VOORZ. dat die niet in de Raald hoort.
Dan zouden we namen moeten noemen
en dat gaat niet. Sipr. raadt .deirgelijikie
vragen af.
Wat betreft de afheinlng bij de begraaf»
plaats, zal hiervoor een eenvoudige afraste^
ring geschieden.
Ingekomen stukken
Oipnaine gemeente^kas Is kas 4707.27,
Bericht van Ged. Staten omtrent goed^
keuring eenige raadsbesluiten.
Van het Werkfonds bericht, dat zllj ken*
nis genomen hebben van de Verbeteiing de^
haven en dit belangrijke werk op de lijst
hebben geplaatst.
De heer GEBRAAD: Op de lijst plaat»
sen is zeer goed, maar spoedig uitvoeren is
beiter. Sipr. dringt daarop aan.
De VOORZ. zegt, het zelf aan de directie
van het werkfonds te zullen toelichten.
De toestand is noodzakelijk, dat er aan die
haven iets wordt gedaan. Als er b.v. oor-'
log zou komen, is een goede di;pe haven
noodig voor vervoer van landhouwproduc
ten naar eldersj belangrijk is ook de gas"
feibriefc die aan de haven ligt en 5 g^jneienc
ten van gas voorziet. -
De heer VAN SCHOUWEN wlijst er op,
dat het iproducüef werk is en juist dje
minister deze week aandrong op meerdere
Iproductieye werkverschaffing.
Veirzefcering gemcentegelden.
Ged. Staten achten het bedrag van f 6000
tei laag.
De VOORZ. zegt, dat deze opgave juist
is, e n nimmer meer geld in kas is. Wordt
besloten dit bedrag aan te houden.
Dan doeit de VOORZ. medeidieeling, dat
een schrüjven is binnengekomen va|n 'hei
Hoofd der O.L.^^SAool, houdenide verzoek]
medewerking te verkenen om een extra
leerkracht te benoemen op kosten van hei
Riyls. Het zal worden ingezonden ter (ina
van advies.
De heer VAN SCHOUWEN heeft in de
Bladen gelezen, dat de JMinlster van Ono
derwljs, waar noodig meerdere leeilkrachJen
wil benoemen. Hiij zou dit willen bespo di»*
g«n.
De VOORZ. zegt toe, zoodra er bericht
is van den minister, een raadsvergadering
te zullen beleggen.
De heer JONKER vraagt, of de Chi-.
school dan ook niet zal komen.
De VOORZ. U verward dit met een
boventallige benoeming. Dft is voor Rijks*
rekening.
De heer DE WIT wil het ter afdoening
geven In handen van B. en W., maar de
Raad meent, dat men dan todh met d(^
benoeming zit. Het bericht zal worden af<>
gewacht.
In da vorige raadsvergadering is beslotenj
dat de gemeente^^erkman niet onder het;
capitulantenstelsel zou vallen, maar B. en
W. was verplicht een verordening in het
leven te roepen, waarbljji het wel moet
worden bepaala. Discussies kan de Voorz;
hierover'Kiet toela<ien.
Wlfliigjng verordening schoolgeld.
Het zEjn volgens de VOORZ. geen wij»
zlglngen van, ingr'^penden aard, de tarie»"
ven van 1—12 blyven onveranderd.
Wordt goedgevonden.
Wijziging gemeente^begrooting 1938.
Heeü bSj de leden gecirculeerd en worldif
goedgevtrden,
V»n.. de agenda kan worden aigevoerjd
de vastetellihg kohier hondenbelasting. Vol*
ge as rieuwe bepalingien. in de gemeentewet
ksn die goedkturing door B, en W. géi».
schieden.
De heer BEIJER Dat is toch iets, waan
de Raad niet naar luistert!
Benoeming leden tot het nazi;n der be»<
grooting 1939, waartoe worden aangewezen
de heeren v. c.. Boogaard, Gebraald en v.
Schouwen en voor de rekening 1937 dei
heeren jonker, Kaufmann en Prince. i
£<.iiigc vtrioeken zlijn binnengekomen om,
reisvergoeding voor hun leerplichtige kin*,
deren. Voorgesteld wordt aan den heer.
Kosten f 10 te geven; gevraagd is aan B. Mi
Prince, .op te geven wat zl^jn inkomsten*
Ibelajüng L. Hiij heeft geschreven: „Als U
dat weten wil, moet U zelf informeeren"
De VOORZ. zegt, dat het hem aan het
verstand zal worden gebracht dat Mji daar
sself kennis van moet geven. Dit moet dus
even wachten.
De heer GEBRAAD: Dat zal wel onkun^
de van die man z^n.
De VOORZ. Ik zal die man Mj mij
laten komen. Het is eigen sdhuld dat we
dit niet kunnen afwerken.
Op voorstel van dhr. Gebraad wordtj
dit ter afdoening gegeven in hadden van
P, en W. Ver<ter zal aan den he^r J.
Hagens f25.— en aan K. HoUeman f30
worden verstrekt.
Wordt goedgevonden.
RONDVRAAG.
D« heeï JONKER vraagt of nog aan*
d»dht geschonken wordt a«n d§ nleuwia
De VOORZ. Dat zullen we bSJ de e.v.
begrooting behandelen. Misschien zijn er
dan ook eenige nieuwe lichtpunten.
De heer FASE heeft een beleefd ver«
voek om de raadszaal nïet meer op Zondag
weg te geven, zooals dat op 1 Mei geldaani
is.
De VOORZ. deelt mede, dat gevraagid(
is aan het l*MeiComité (S.D.A.P.) het op
2 Mei te doen. Toen is het comité ge*!
komen, dat er een repeti Ie gehouden moest
worden, wat op 1 Mei moest gebeuren. Dit
viel op Zondag. Ik meende daarvoor toe»
stemming te kunnen geven, omdat gr niets
bijzonders gebeurde.
De heer GEBRAAD Het was ook een
besloten vergadering.
De VOORZ. De een 'heeft meer eerbied
voor de Zondag dan de ander.
Persoonlijk ben ik er niet voor. Wö
leven in een gemeenschap ook van anders»;
denkenden, waarmee spr. als Burgemeies*
ter meent rekening te moeten houden.
De heer FASE Als ik anders persoon»-
lijk iets niet wil, zou ik er ook geen tot*
stemming voor geven.
De VOORZ. Dat zegt U nu well^
maar dit kan tot heel eigenaardige oonse*
quenties leiden. Ne^m b.v. eens, als de
Minister van Waterstaat alle vervoer zou,
stopzetten op Zondag? Er zijn toch ook
wel miïiisters geweest, die eerbïad voor
de Zondag hadden: In meen niet iemand
te mogen cipdringen wat ik zelf beleid.
De heer JONKER Voor mij geldt
„Gedenkt den Sabbathdag".
'De VOORZ. Dat kan todh tot onbil*
Ijkheden voeren.
De heer GEBRAAD (S.D.A.P) is het
met den Voorzitter eens. Afgezien dat
bet juist ii, iemand iets op te dringen,!
staat daarnaast, dat het anders in de cafés
was gebeurd.
De VOORZ. Dat zou ook niet met goed
vinden van den heer Fase zijn.
De heer FASE Natuurlijk niet.
De heer JONKER Dit had de Voor*
ziiter althans kunnen tegenhouden.
De VOORZ. i Ik had het ook in dss
cafe's kunnen beletten als Hoofd van de
Poli ie. Het is echter e;n principieele kwes*
tie. Hij resipecteert h;t gevoelen van dhr.
Fase, zelf is hïjl er ook niet voor, maan
■waardeert ook een anders mjening. Het is
bovendien niet onder kerktijd gabeuiid. Spr.
noemt voorbeelden, waardoor soms een
gemeente in rep en roer kan worden ge»"
bradht.
De heer JONKER Dat ligt niet voor
rekening van U, maar voor die mensdhen.
De VOORZ. Wee den mensCh, door
wien de ergernis konVt.
De heer JONKER vindt, dat dit gezegjJe
'daar niet ap' slaat. Wij hebben rekening
te houden met Gods woord, wil en wet.
De VOORZ. Laten we niet dieper op
deze principieele kwesiïe ingaan. Ik ben
er bovendien niet op voorbereid, anders
zou ik er meer van zeggen. De heer Fase
zal wel niet bevredigd zijn, maar ik mcep
hem voldoende te hebben ingelicht. Het
behoort geheel tot mijn competentie.
De heer TASE Ik ben zeker niet be*
vredigd. Het is 'niet naar mijai- genoegen.;
Ik meende mijn standpunt dui|.,|e!ijk te
moeten zeggen.
Weth. DE WIT Door het tactisch op»
treden van U, is het feest buiten de klerk*
fijd gehouden. U hebt met de café»houfdlers
gepraat en daarom waren de cafe's dier»
dag (behalve 's avonds) gesloten. U stelt
zich daarmede boven de partójen.
De heer JONKER De Voorz. merkte
op, dat hij niet is voorbereid. Ik ook nietj
anders zou ik er ook meer van zeggen.
De VOORZ. (ironisch) Dan moesten
we maar eens een openbare debat»(avond
houden!
De heer FASE vraagt hoe het hier ge*
gaan is, inzake de ministerieple circulaire,
tot het zenden van arbeiders naar Duitsch*
land. Hij weet wel, dat dit ©en zaak is van
B. en W., maar meent todh die vraag te
moeten doen.
De VOORZ. De Raad zou moeten af*
wennen, om met vragen t^ komen, di|e
zaken, behoorende bij B. en W., betreffen.
Toen de publicatie kwam, hébben B.
en W. direct de arbeiders daarvan mefde*
deeHng gedaan. Geen enkele heeft zich
aangemeld. Intusschen is bezoek van de In»
sjpeciie gekomen, die de dossiers hebben
nagegaan, en meenden dat er wel 60 atHejA
ders in aanmerking kwamen om te worden
uitgezonden. Dat is nu 4 weken geleden, i
en nog hebben we niets gehoord. Ik meen,
aldus spr., dat het wel met een sissiEï
zal afloopen. U weet, dat het alleen de
bedoeling moet dijn, ongehuwden uit tg
zenden. Inderdaad z'ijn ook daar bez\^apen
aan.
De heer FASE vindt het ook niet de
weg. Hij stelde de vraag alleen om te we*
ten of de subsidie geen gevaar zou loopen.
De VOORZ. antwoordt, dat dit niet het
geval is.
Dan besloten zitting.
Opienbare Raadsvergadering op Don»
dietidag 12 Meit des avonjijs 6 uur.
Afwezig met kennisgeving de heer Mast.
Wegens verlof van Burgemeester Don*
kersloot fungeert de loco»burgemeester
Wethouder JONGELING als Voorzi;tteiri
welke de heeren welkom heet en opent
met het ambtsgebed.
De notulen worden gekzen en vastge*
steld.
Ingekomen stukken
Goedgekeurd Raadsbesluit d.d. 1 April
1938, betreffende teren wegen en verbete*
ring haven; idem een af* en overschrijvingj
idem goedkeuring geldleening; idem ver*
laging rente Boerenkjnbank.
Schijven van Jac. Bakker bioudende ver*
loek om diens vrouw het Tergaderlokaal
tcheott t« d^ea houdtn; Miizilfde schrijvwn
van l2. van Zanten. B.. en W. stellen voor<
dit aan te houden tot het vergaderlokaal
klaar is. Mijschien doet zich dan intusschen
een andere mogeÏÏjkheid voor.
Hiertoe wordt besloten.
Pensioengrondslag van dhr. Geluk als
havenmeester op f 264.
Wordt goedgevonden.
Verzoek om reisvergoeding van A. Har*
tog, Kramerpolder voor zïjn leeripUdhtig
zoontje, welke te Middelhamis naar school
gaat. De afstand is 4 K.M. en 100 M., dus
valt hij er nog juist in. Zal Va '^enf per
K.M. vergoeding worden verleend.
Vaststelling kotier straatbelasting.
Wordt vastgesteld op f 4057.67.
De heer HOKKE zag het liever lager
gesteld.
De VOORZ. Het is even hoog als ver»
leden jaar. Ik had het liever heïeliemaal
weg, maar wij' kunnen het nu nog niet
missen.
Wordt aldus vastgesteld.
Vastgesteld wordt het kohier der hon'dên
belasting op totaal f 362.50.
De VOORZ. leest de eigenaars van alle
hondjes voor.
Verhuur gemeenfe»woning B 35 (Zuid>
zijde)
De VOORZ. geeft hierop een toelichting
De huurder de heer v. Es woont er al in,
maar hierover moet nog een raadsbsshiit
worden genomen.
Vooraf wordt een schrijven voorgelezen
om een huurverlaging te krijgen. De huur
van f 3.— vindt adressant te veel. B. en
W. stellen voor hem tegemoet te komen,
door de waterleiding vrij te stellen en de
huur zoo te laten.
De heer HOKKE zou het op f 2.50
willen stellen en todh de waterleiding
vrSj houden. Dit wordt door de heer Seg^*
ondersteund.
De heer MEIJER vindt het voor een
werkman wel wat veel.
De VOORZ. is het daarmee eens, maar
ten gerieve van Segors is het zoo geloof"
pen. We hébben toch al moeite gehad
met Stoop, om hem er uit te kr'ijgen. "Had*
den we die woniig vrij gehad, hadden we
wel f 3.gekregen.
Do heer SEGERS vindt het te vecl.
De heer HOKKE ziet toch dat er anders
een huurtekort zal ontstaan. Het is eigen»
Mjk geen werkmanswoning.
De VOORZ. Met de waterleiding er af
is het f2.75 ongeveer.
De heer SEGERS De andere gemeentie»
woningen zijn ook verlaagd. Waarom nu
hier niet.
De VOORZ. De andere 'wonipgen,
daar zit het Rïjk achter. Deze woning is
gebouwd voor de poli ^5, die er eohtet
niet lang heeft gewoond.
Het voorstel Hokke komt in stemming.
Wordt aangenomen met 4 stemmen voor en
2 tegen (De Wethouders t;gen. De woning
komt dus op een rijksdaalder).
Wijziging gemeentebegrooting dienst 1937,
Wordt goedgekeurd. Alsook een wfijziging
dienst 1938. Honderd gullden is hierop uit»
ge,trokken voor aanschaf kast opbergipg
mobi isa ie beschtiden.
Nog moet êeii af*'en overschrijving plaats
hebben voor kosten nieuw vergaderlokaal
Met de begrootingssom komt men niet
toe, omreden er e;n portaal is aangebouwd.
De totale kosten voor den metselaar be»
loopen nu f 785.voor den timmerman
f 569.98; voor den smid f369.08. De totale
I som wordt nu f 18S6.06. Dan moet er nog
gas in en meubi'air. We hebben nog f263
van de begrootingssom diïponibel, waarmee
niet kan worden volstaan. Er zal f 350 bij
moeten. B. en W. hadden gedacht nog wal;
geld te ontvangen verkoop school Zuid'
zijdcj maar dit is tegengeloopen.
De heer HOKKE vindt het vrejmd, daf
he,t is aangenomen zonder e;n portaal ei
aan. Het verwondert hem, dat dit nu af*
zonderlijk bij' de rekening komt.
De VOORZ. Toch is het zoo. Het is
juist dat de aannemingssom zoo meeviel.
We hadden geraamd f 2000 en het was
maar f 1800. Omdat dit meeviel, is besloten
het portaal aan te bouwen.
WeÜi. LOKKER bevestigt dat. Het zou
eerst zorwler pcrtaal. Nu het meeviel heb'
ben we daartoe besloten.
De heer HOKKE vindt het toch eig<;n*
aardig, dat er bij gemeente»werk altijd gelji
bij moet. Het valt particulier nooit mee,
maar bij gemeentewerk zgker niet. Ik vind
het bedrag hoog.
Weih. JONGELING Ik ben er altiji^
tegen geweest. Napraten helpt nu niet. Wö
hebben a gezegd en moeten ook b zeggen,
Nu moeten er toch ook nog meubels in
enz. en daarvoor is geld noodig.
De heer MEIJER vindt de verhouding
vreemd. Het gebouw zelf kost maar «ven
500.metselwerk en het portaaltje ruim
f 200.— metseWerk.
De VOORZ.: Het is te laag aangenomen.
Langs een omweg verdienen ze er nu de
kost aan. Als Voorzitter moet ik het hier
naar voren brengen en moet ik het tegen
mijn zin doorzietten. Er is nog f 350.
noodig.
De heer MEIJER Een vergaderlbkaa^
is broodnoodig. Zoo laten staan kan ook'
niet.
De heer HOUTHUIZEN: Zouden we
met f 3C0.— voor gas toekomen?
De VOORZ.: Volgens de heer Ravensf
wel. En dat is wel vertrouwd.
Wordt besloten dit bedrag beschikbaar
te stellen.
RONDVRAAG.
De heer HOKKE had wel gedacht dat er
iets te berde zou gebradht worden over
de circulaire der uien (uien om de derden).
De VOORZ.: Dat is niet in den Raad
gebracht, omdat dit bij B. en W. behoord.
We waren het met dezj circulaire niet eens,
we vonden de regeling onbillijk. Dat
hebben we den Minisier ook bericht. Als
b.v. de uien goedkoop üjn, dan zöu het
kunnen, dat de menschen wel voor nijks
werkten, i
M,eerdere gemeenten hebben geiprotesteendi
en nog véél meer kunt U met
één busje van die heerlijke, pi
kante Zwancnberg's Leverpastei
rijkelijk besmeren. Heerlijk van
geur en smaak en een tractatie
aan de koffietafel!
Zaterdag is er te Middelharnis in de Ver*
eeniging van. Burgimeest^rs en Secrèl?.rtssei!i
over gesproken. Haast elke gemeente heeft
gereclameerd. Men Zegt, dat er veranderöng
in komt. Geld ingehouden hebben we nog
niet. Ooitjensplaat was daar vlugger mee.
De heer HOKKE dankt voor deze mede»»
deelingen. Hij bemerkt dat B. en W. eens
j$ dat de Minister de huid van de beer ver^
kocpt eer de beer geschoten is. Spr. wil heU
antwoord van den minister gaarne afwaoh*
ten.
De heer MEIJER vraagt, de crculaire van
den minister voor te lezen en ook de brilef'
die B. en W. aan den Minister van Soc.
Zake,n gericht heeft. Hij vraagt dit met
het oog op het publiek, dat op de tribuue
aanwezig is.
De VOORZ. geeft hieraan gevolg.
De vaste aftrek moet wekelïji<3 10 cenj(
per Are zijn, n.l. die weken, waarin de'
arbeiders in de steun zijn opgenomen, waar
tegenover B. en W. haar bezwaren heefi
kenbaar gemaakt. O.m. achten B. en W.
het onbillijk, dat de aftrek geschied vooJ
gezinnen waarin medewerkende (mede^wie-^
dende) kinderen zïjn. Gevraagd is verder
een aantal are's van het uienland vrij te
laten.
De heer MEIJER Het is e;n bijver*
dienste voor de arbeiders, omdat d; inktam»
sten schraal zijn. De losse arbeiders wor*
den nu ook nog ontnomen. Spr. meentj
dat gevraagd is 20 are vrij te stellen.
De VOORZ. Wij hebben een ..gedeelte"
gevraagd. Het aantal hebben we niet ge
noemd. We zijn er voor, dat die zakien
anders geregeld worden.
De heer MEIJER De vakorganisaties
hebben ook in dien zin gereclameerd.
De VOORZ. Dat is heel goed. Dat
kan ook helpen.
De heer MEIJER Wordt nu niet afge<
trokken eer het antwoord er is?
De VOORZ. We willen wel eerst af*
wachten, maar als de circulaires binnen zijn
moeten we a'trekken. All .en voor '38 dan*
De l-laat sprak ook van '37. Dat moet de
Plaat weten. We hopen echter dat er een
andere regeling komt.
De heer MEIJER: Er is ook een circulair
re gekomen van den minis er voor meer
werkverschaffing. Welk standpunt neemt
B. en W. daartegenover in.?
De VOORZ. Daarover kunnen we
moeilijk een standpunt innemen. Op 't
oogenblik hebben we ge^n werkobjedten.
Spr. leest de betreffende circulaire voorl-
Het object Anna Wilhelmiiapolder is
toegezegd met 100 o/o subsidie op het loonj
doch dit jaar kan het niet worden uitge»i
voerd, omdat er ook goedkeuring moet zïjn
van Difensie.
De heer MEIJER Van die Polder komt
voorloopig niets. Maar kon die alvast aiet
ge*egaliseerd worden, éér de dijk er om
komt? i
De VOORZ. zegt, in dien zin met de
Voorz. V. d. Polder, de heer Noorfdjesctaeer
gesproken te hebben. H;t zou misschien
kunnen in het najaar iets aan de zeewe*
ring te doen. We zitten echtjr met de
subsidie. Voor heden is het dus niets. Dat
is jammer. Nu komen er veel weken van
werkloosheid.
De heer MEIJER De werkloosheid die
er nu is, werkt demorallseerend. Sif*..
wensoht, dat er met kracht aan gewerkt
wordt.
De VOORZ. Dat doen we ook. Werk
is beter dan steun. Maar we kunnen nu
voor direct niets vinden.
iDe heer SEGERS er is toch ook nog
.werk, dat door de Polder moet geschieden,
waarop ook subsidie gegeven wordt.
De VOORZ. zegt toe, dit morgen de
dag te zullen bespreken.
De heer HOKKE U kunt het doen,
maar als Defensie geen tojstemmling geeft,
wordt hét niets.
De heer MEIJER vraagt, hoe de situatji
is aan de Kranendijk met de Waterleiding.
Waarom is dat niet aangesloten? Is dat nie'i
mogeijk, nu met de droogte, de menschen
zonder water zitten?
De heer HOKKE als lid van het Water*
leidingbestuur geeft daarop e;n toelichting.
In het eerst wilden de bewoners van den
Kranendijk niet aansluiten. De zeer hooge
kosten kwamen dus alleen voor rekening
der gemeenten Den Bommel en Ooltgens*
plaat, Later is geprobeerd alkn aangesloten
te krijgen, maar de groote watergebirHSfcers
bedankten er voor. Spr. zou er vooir zijny
dat het gebeurde, maar er is eenmaal geen
medewerking aan'de Kranendijk. De Water*
lejding kan het zonder garantie van de
gemeente niet doe».
De heer MEIJER Als de leiding door»
getrokken wordt zijn de mensdhen verplicht
aan te sluiten? Komt men dan uit met de
kosten?
De heer HOKKE Dan worden de kos*
ten voor de gemeente wel minder, maar
we zitten hi:rmee, dat iemand, die 100 M,
van de hoofdleiding zit, vüj is van ver*
plichte aansluiting.
De heer MEIJER Zou er dan geen
kraan kunnen worden geplaatst in den
omtrek, waar de menschen toch water kun»
nen halen.?
De heer HOKKE Dat is misschien e^n
mogelijkheid, omdat Nilles v. Vught waar^
.schijnlijk zal aansluiten. De stukken zijn
daarvoor weg.
De heer MEIJER zou dat toejuichen. Hij
begrijpt wel waarom dat de groote ver^
bruikers niet willen aansluiten omdat die
het water verkoopen.
De heer HOKKE heeft nog iets voor
besloten zitting.
Hiertoe wordt overgegaan.
NATUUR GAAT BOVEN KUNST.
De kunst gaat ver! Heel ver!
We kunnen op kunstijs sdhaatsenrjjden,
en ODS kleeden in kunstwol.
Onze schoorsteenmantels zijn van kunst»
marmer en we smeren kunstboter op me^i
kunsthoning bereide 'beschuit, die we eten
met nu ja kunsttariden.
Misschien maken we ons roodbont vee
straks wel kunstmatig zwartbont nu onze
dames hun haar kunstmatig donkerbruiq
of pla'inablond maken, al naar de mode
dit vraagt.
We maken kunstleer van papier en kunst#
mest uit de lucht (alles wat uit de luCht
gegrepen wordt, is dus nog niet verkeerd).
De kunst gaat verEn tochEn
toch!Natuur gaat boven alles, zeggen
we vaak. En telkens blijkt het weer, dat wie,
het niet mis hebbeiu
Nog dezer dagen bleek dat, teen we hei
Landbouwkundig fijdschii't lazen en d'aas
in een artikel vonden van den ze.>r bekén=»
den prof. ir. J. Hudig en drs. J. J. Lehr.
In dit artikel wordt gewezen op de groote
beteekenis van de kunstmest, maar ook op
het feit, dat overdriijMng schaadt.
't Was gelukkig voor de ontwikkeling
van het kunstmestgebruik, dat de eerstej
kunstmieststoffen feitelijk natuurproducten
waren: guano (was er nog maar genoeg|
te vinden, verzucht prof. H.) en chilisal»"
peter. Beide natuurrpoducten, waarin nog
iets anders zit dan de stof, waarvoor we
ze uitstrocien. De luchtstikstofmeststpffea
pverigens heel gcede meststoffen, hadden
het kunstmestgebruik nooit zoo'n vlucht
doen nemen, als chili deed. Er zouldbn ta
spoedig bezwaren voor den dag gekomen
z!\jn'. Chili hee't eigenschapepn, die andere
stikstofmeststoffen niet hebben en ook niet
door andere stoffen gegeven kunngn wor»
den. Dat komt door het feit, dat het na»
tuurproduct is.
Daar is b.v. dei vlugge werking by over*
bemesting in onze droge voorjaren. Daar
is de herstellende kracht op bas©»arma
gronden en die base»arm moeten blijven.
Vandaar de verzuchting van menig boer:
konden we maar genoeg chili krijgen. Maar
dat gaat helaas niet, want de chilif»invoer
is geoonfiigenteerd.
Dat dhill naast stikstof nog een v'ij'f*en*
twintigtal andere elementen bevat, daar
lette men vroeger niet op. Maar nu de we*
tenschap meer en meer op de z.g. neven*
werkingen let, blijkt het dat bestanddeelen,
die in skdhts heel geringe hoeveelheden,
aanwezij, toch groote beteeke.iis voor het
leven hebben. Zoo o.a. de vitaminen in het
voedsel. En toen na het invoeren van
luchtstikstoffen verschillende gebreksziekten
optraden, begon men de ncvenhestandldieie»
len te bestudeeren. En met resultaat. Zoo
bleek het prof, H. en ook anderen, dat het
borium, hoe gering ook in chili aanwezig,
van werkelijke beteekenis is. En dat bij
onvoldoende barium in den grond andere
stikstofmeststoffen pracisch waardeloos ajn
daar ziekten ontstaan en de productie ach<^
terbllyft.
Toen wtyi dit artikel van prof. Hudig,
laaen, werden we opnieuw versterkt in
onze opvatting, dat de Natuur toch altijd
vóór is op de kunst. Wat nog niet 'wil
zeggen, dat de kunst niet goed is. Maarj
d« Nutuur gaat boven elks.'
