ZWANENBERG
Rechtbank Rotterdam
maakt wat smaakt!
Onregelmatigheden bij de
N.V. Eilandenbank.
Versch van het veld gaan Zwönenberg's groenten
in de blikken - en even versch komen zij er uit. Niets
verraadt U in den smaak, dat zij geconserveerd
zijn. Bij den aanvang van elk seizoen koopt
Zwanenberg de fijnste jonge groenten van
Nederlandschen bodem en verpakt ze in blik, na
een behandeling volgens de nieuwste wetenschap
pelijke methoden, met behoud der vitaminen
en andere, voor de gezondheid onmisbare,
bestanddeelen. Vandaar ieders voorkeur voor
Zwanenberg's groenten.
I i Die boekhouder van het filiaal
te Ooltgensplaat staat terecht.
JDinsdag stond voor de Rotterdamsche
Rechtbank terecht de 35*jarige kassier W.
V. te Ooltgensplaat. Als boekhouder van
het filiaal der N.V. aldaar werd hem ten
laste gelegd, het opzettelijk plegen van
valschheid in geschrifte, behelzende een tien*
tal valsche boekingen in het kasboek en
in het rekening^courant^boek. De meeste
vervalschingen zouden dateeren 'kort voor
de staking van betalingen in Juli 1935,
hoewel er in April 1928 ook misstanden in
de boeking werden geconstateerd.
JDe verdachte verklaarde op een vraag
van den President Mr. Marx, dat om]*
streeks 1922 van het hoofdkantoor instructie)
werd gegeven, alleen credieten te verstrekken
tegen onderpand van courante effecten, hy*
potheek of tegen borgtocht, dit met het oog
op d« liquiditeit der Bankinstelling.
President: Mocht de heer Di. ere*
'dieten geven, zonder medeweten van de
directie der Bank?
Ver d ach te: Goedkeuring was noo*
dig van de directie; dit behoefde niet
wanneer er voldoende onderpand was. Blan*
co credieten werden niet verstrekt.
De President: Waarom hebt U uit
de boekhouding posten gelaten, die wel in
het kladkasboek voorkwamen?
Verdacht:e: Dit deed ik in opdracht
van de directeur de heer D.
De Pre sident: Toch heeft de heer
D. herhaaldelijk tegen kwitantie en zonder
onderpand geld uitgeleend. Werd het geld
aan vriendjes geleend?
Verdachte antwoordt in het algemeen
van niet. Hij weet sleichts van een geval.
President: MaakteU dan geen bezwaar
tegen de opdracht, die de heer Dl. U gaf?
U voelde toch wel, dat het niet in den
haak was.
V e r d a ch te: De burgemeester wilde het
zoo en ik wilde ook zooveel mogelijk
ïaken doen. Blanco credieten wees het
hoofdkantoor steeds af. Hef is een zwak van
de burgemeester om niet gauw te weigeren.
Pre sident: De burgemeester wist dus
volkomen van Uw boekingen af?
Verdachte: De burgemeester gaf al*
tijd aan, wanneer het buiten de boeking
moest blijven en soms stond het ook wel op
de kwitanties, die door de schuldenaars
werden geteekend.
President: Al zei de Burgemeester
dat nu, daar kunt U zich toch eigenlijk
moeilijk achter verschuilen. U mocht hem
niet in het kwaad volgen.
^ms gïooie leeningjein.
Uit het verhoor kwam vast te staan, dat
een zwager van den burgemeester bij zijn
oom een bedrag van f 5000.schuldig was,
welk bedrag hij niet kon voldoen, toen de
oom dit in 1927 terugvorderde. Daarom
wendde de zwager zich tot den burgemees*
ter, die hem uit de de kas van het bijkan*
toor het noodige geld ve'rstrekte. Deze
schuld is nadien overgenomen door de
Wed. D. die eenige huisjes had, welke geen
voldoende onderpand boden, om deze lee*
ning als een regelmatige transactie van de
Bank te doen inschrijven. Hiermede in ver*
band moest het kassaldo zoo laag mogelijk
gehouden worden. Daartoe waren verschil*
lende gefingeerde boekingen noodig. Oor*
spronkehjk was de bedoeling dat het geld
geleend was voor een paar dagen.
Verdachte geeft toe, deze valsche boel*
kingen te hebben verricht om het ontbre*
kende kassaldi weg te werken. Maandstaten
werden aan het hoofdkantoor gezonden,
welke ook niet juist werden ingevuld.
Op 20 Juh 1935 liep het spaak. Van het
hoofdkantoor kwam bericht dat surséance
van betaling zou moeten aangevraagd en
dies alle betahngen moesten stopgezet. De
kas moest worden gesloten en een afre*
kening opgemaakt. Toen heeft verd. tot
den burgemeester gezegd: „nu moeten de
posten in de boekein!" In opdracht van
den burgemeester heeft hij om de zaak te
redden besprekingen gevoerd met een aan*
tal houders van spaarbankboekjes bij rej*
laties van de bank, wat ten doel had, dat
de spaarders hun vorderingen op de bank'
zouden overdragen aan de burgemeester.
De daartoe opgezochte spaarders gingen
hiermede accoord, daar ze liever een vor*
dering op den burgemeester hadden, dan o|p
een zwakstaande Bank.
Verd. voelde niet dadelijk, dat dit niet
in den haak was, omdat de burgemeester
hem gesuggereerd had, dat zoowel de Bank
als de burgemeepter er het voordeel bij
hadden. T
Presiden t: U had het natuurlijk nooit
gedaan, als U niet wist, dat de burglq*
meester achter U stond en het allemaal
goed vond.
Verdachte: Neen, natuurlijk niet.
Getuigenverhoor.
Als eerste getuige wordt gehoord mr. H.
uit den Briel, die bewindvoerder was in de
surséance van betaling. Get. zegt dat kort
na de surséance*aanvraag een conferentie
plaats vond, met de directeuren der bijban*
ken. Enkelen hebben hem toen gevraagd,
of de gelden, die zliji op 20 Juli 1935-ont>!
vangen hadden en die zij apart hadden ge*
houden terugbetaald mochten worden. Get.
had het standpunt ingenomen, dat die gel*
den in de surséance vielen. Ter sprake is
toen ook gekomen, dat er op 20'Juli in
Ooltgensplaat betalingen zijn gedaan; dat het
fioutieve boekingen betrof, kon hij ■nieti
weten. Daarom zei get. tegen de burgemees*
ter, dat dit niet billijk was tegenover de'
andere directeuren en dat Wij moest zien het
geld terug te krijgen. De burgemeester had
toen gezegd „nou, dat zal niet makkelijk
gaan!"
Laier is gebleketfi, dat op die datum
de uitgave groot f 5200.is geboekt welke
reeds in 1928 was geleend.
Gehoord wordt nu getuige J. C. K.
directeur der N.V. Eilandenbank welke mee*
deelt dan in 1922 de stand van de bank zoo
was, dat order was gegevein, dat alleen
credieten konden worden verleend op on*
derpand van courante effecten. Hiervan was
de heer D. op de hoogte.
President: Wanneer U wist dat toch
blanco crediet werd veirstrekt, zooals hier
tot f 5000.zou U daarmede genoegen
hebben genomen?
Getuig eNaar alle waarschijnlijkheid
niet. Dat liet de liquiditeit van de Bank niet
toe
Vervolgens worden
zes spaarbankboekjeschoudets
gehoord. Deze hadden er in toegestemd dat
hun vordering op de Bank aan den burge»*
meester werd overgedragen.
De timmerman A. G., zwager van dejn
burgemeester, verklaard dat men getracht
had de 5 huisjes van de Wed. D'. te ver*
koopen, maar dat dit was mislukt. Getuige
schat de waarde op f 8500.
De Pre si d e nt: Toen het crediet ver*
leend werd was de waarde der huisjes
f 4200- e.n in 1935 f 3600.—
Get.: Ja, hadden we 't maar gedaan. De
burgemeester heeft er steeds op aan gedron*
gen.
Getuige A. R. 52 jaar, smid te O.Plaat,
besefte niet dat er iets onregelmatigs ge*
beurde door zijn spaarbankboekje af te
geven.
Get. M. V. d. V., kantonnier bij de Prov.
Waterstaat had ook liever een vordering
op den burgemeester, als op de failliete boel,
maar de vreugde was van korte duur.
Mej. J. V. R., (Wed. Br.) was er ook
op ingegaan en heeft het volste vertrouf»
wen in den burgem((jester. Haar boekje
was dikwijls bij hem in behee^.
Getuige P. H., voorz. der landarbeiders*
vereeniging verklaart dat de vereen, f1300
tegoed had van de Eilandenbank. Dhr. V.
was bij hem gekomen met een boodschap
van den burgemeejster en zei „je moet er
moet er maar geen praat over maken, maar
we zullen zien te redden, wat we redden
kunnen."
Getuige van Di. legde een soortgelijke
verklaring af.
President: U werd geldschieter van
den burgemeeister! Wist U dat de burge*
meester geld aan bank schuldig was!
V e r d ac h teNee, daar wist ik niets
van.
Dan wordt de zitting geschorst tot n.m.
2 uur.
Het requisitoir in deze zaak zal gehouden
worden na de behandeling van de zaak
tegen den verdachte W. J. D. Donkersloot,
burgemeester van Ooltgensplaat en Den
Bommel.
De middagzitiing:
De Burgemeester als Directeur van het
Bijkantoor der Eilanden Bank staat terecht:
Ten laste wordt hem ge|legd, door mis*
bruik van gezag te hebben uitgelokt, dat
de kassier W. V. een aantal valsche boef
kingen verrichtte, welke ten doel hadden
zekere handelingen, die gedaan waren zon*
der toestemming van de hoofddirectie der
bank, te camoufleerep. en de kassier te
hebben opgedragen tot het treffen van een
regeling met een zestal spaarders van de
Eilandenbank, waarbij verdachte hun schul*
denaar zou worden in plaats van de Bank',
hieruit vloeide voort dat na de verlee*
ning van surséance nog eenige posten val*
schel^k moesten worden geboekt.
Verdachte verklaart in 1917 directeur van
het bijkantoor te zijn geworden en in de
loop der jaren vrij geregeld ongedekt ere*
diet te hebben verstrekt. l
De President: Had U in 1917 al
instructies?
Verdachte: Nee Edelachtbare, de ver*
houding was van dien aard dat het was
alsof het mijn eigen kantoor was, ook na
1922 heb ik blanco crediet verstrekt.
De President: Dat U het gedaan hebt
weten we, maar mocht U het doen en waar*
om hebt U sedert 1922, die credietveri*
strekkingen buiten de boeken gehouden,
daaruit blijkt toch dat U het voof def
hoofddirectie wilde verbergen.
Verdachte Een verbod om credietert
te verstrekken dan tegien onderpand was er
niet, wel was de w!ensdhejlliji'.<heid kenbiaaf
gemaakt credieten bonder onderpand te be*'
perken, die zag men ongaarne aan het
hoofdkantoor.
De Pres Weet U van ongedekt crediet
dat wel in de boeken verantwoord werd,
dus volkomen regelmatig.
Verdachte Zeker, o.a. een lee*
ning van f 600.aan de Burgemeester van
Middelhamis.
De Pres. Is U niet uitdrukkiellok ge*
zegd, wij' wülen niet dat U ongedekt ere*
diet verleend?
Verdachte Nee Mijnheer de Presi*
dent, de vei^houding was zoo niet, bevelen
werden niet gegeven, ik beschouwde het
zoo'n bejtje als een eigen kantoortje. i
De Pres. U kunt alles besöhouwen zioo,
als U wilt, maar het was todh niet z'óó.i
en waarom waren er dan een reeks posten,
welke nooit in de boekhouding werden
verwerkt. i
Verdachte Dat waren t^jdelykte cre«
dieten. i
De Pres.: Ja 'zóó tïjdelïjik' dat ze jaren
liepen en nooit zlyin teruggekomen. Met die
posten tüet te boeken had U toch een
bedoeling, 'blv. bfij de groote post aan Uw.
z'wager hebt U er toen niet blij gedacht
om het voor de directie te verbergen?
Verdachte Nee, mïj'nheer de Presi»
dent, de bedoeling was slechts voor een
paar idagen.
De President: Zoo, dus daarbijj ook
4 niet gedacht. Hier heb ik een kyitantie^
Vraagt ook naar
ZWANENBERG'S
fijne vleeschwaren,
soepen, aroma
en jams!
waarop U zelf hebt geschreven, „buiten de
boeken howden!". Zonder bedoelfing doe je
zooie's toch niet.
Verdachte: De bedoeling was voor
enkele dagen, maar door tegenslag is het
bllyven loopen.
De Pres. Zegt U het maar, U wilde
het verbergen.
Jjllynhojr V., weet U er van, dat een
blanco crediet verstrekt is aan de burge*<
mess'er van Middelhamis.
Dhr. Vooigd Zeker Edel Adhtb., daar
hebben w^e een reprimande over gekregen
van het hoofdkantoor.
De Pres. Waarom hebt u bUj de l^e««
ning van U'W zwager en die dooir Uwi
moeder is overgenomen, toen het mis lliepj
met de verkoop van de huiaen geen olpen,
kaart gespeel(d en het met de directie ge*,
regeld.
Verdachte Steeds "was het de bie«(
doeling dat die zaak nog zou wotjden af*
gewerkt, mijn zwager stak een spaak in 't
wiel door bij de verkoop zich terug te
trekken, omdat de koo'per een bouwonder*
neming was en hij bedong, om het tim»
merwerk te moeten hebbbn.
Wanneer dit niet had plaats gehad, had'
het in korten tijd geregeld geweest. Er wa^
voldoende onderpand. Voor de huizen wasi
f 5000 geboden. Bovend:en beschikten wlü'
óver de borgstelling van mijn zwager, dia
zijn huis als onderpand verstrekte.
De Pres. Die gegevens waren toch njct
in de boeken verwerkt.
Verdachte Het geteekende zegel lag
op het kantoor.
De Pres.: Maar de kas klopte nooit,
dat Was U toch bekend. i
Verdachte: Ik kan niet zeggen dat
ik er niets van wist, maar aljles wiist ik :er
niet van.
De Pres. Het was toch uitsluitend Uw
blelSang. V. had er geen belang bljj, die dedd
het alleen om U te gerieven. U was direct
teur, hij boekhouder, al was de verhouding"
vriendschaippeliljik, U als directeur gaf to:h
de opdracht V. deed niets ter wiÜe van
hem zelf. niets dat hiyi deed buiten U om.
Verdachte; Ik kan de verantwoorde*
Ijijkheid niet ontkennen, hoewel ik alles
niet omschreef, hoe de boekingen gedaani
moesten wiorden.
De Pres. Maar waarom hebt U bij de
weigering van'U'W z'wager die post niet ge*
OoTrige:rd en alsnog in de boeken gebracht.
Verdachte Dat is domheid geweest.
Als ik tegen de directie gezegd had, hoe de
zaak in elkaar zat, dan was ik kttaar ge»;
weest. Ik heb nooit gedacht dat het straf*
baar was.
Het O. M. En U is nogal huÜpWfideï
van Justitie. De boeken wemelen van val*
sóhe posten.
Verdachte: Kij het opmaken der kas,
■werden de sohuldbekentenissem ajs kas he*
schouwd. i" I
Het O. M. U kunt alles wel als kis
besohowv^n- Er was <locih niets van geboekt.
De Pres. Toen U van de verschillende
menscJi'eti, de venplidhting die de Bank aai<
hen had, hebt overgenomen, "begreep 'U
toen niet, dat U de een voordeel aanbracht,
Miaar de ander (alle crediteuren der Bank)
benadeelde.
Verdachte Dat is niet tot me door*>
gedrongen. Ik heb geen enkel oogenblik
gedacht, dat ik iets strafbaars dedd.
De Pres. Maar U geeft toch toe, dat U
|op de hoogte was der gefingeerde boekin,»
g«|n.
Verdichte In het algemeen weï,'
niet in de finesses, wel wist ik dat de
maandsta'en kleiner s4do hadiden, als dit
moest zitjn. i
De Pres. Ja, U was bang dat het
groote tegoed door de hoofidbank' z'ou'
■worden opgevraagd, omdat het groote saldo
alleen maar oip papier bestond.
De President verhoort dan de hande*
lingen, dl; verdachte verrichtte, na het
beticht van sluiting der kas oip 20 Juli 1935,,
Verscheidene houders van spaarbankboekjesi
van de Bank heeft vetdadhte toen voorge*>
steld aan hem de vordering, die zijji op dto
Bank hadden over te doen. Bedoeling hier*
van was, in de boeken te doen voorkomen.'
alsof er op de laatste dag uitbetalingen wa*
len gedaan aan die spaarders, terwijl het
Was een storting ten bate yisi. verdachte's
schuld. Ve dachte begreep, dat bij de moei*
lijkheden, d'e de bank doormaakte, de zaak
mis Zou loopen, en er op terugbetaling zou
Worden aangedrongen. Door deze regeling
der zaak', kreeg verdachte kans aan die
spaarders geleideljik af te lossen wat hij
eigentlyk aan de Batik schuldig was.
Verdachte zeide, zidh niet gerealiseerd
te hebben dat er door zijta handelingen
een wijziging was ontstaan in de positie
van de crediteuren van de N.V. Eilamiden*'
blank. Hiyi mesnde, volkomen geoorloofde
maatregelen te hebhen getroffen.
Het O. M. Waarom zei U dan tot V.,'
i^u loopt het mis", en btent U in wanhoop
op Uw bed gaan liggen. Daaruit 'bllyikt, dat
U zich wel bewust was, ongeooiüoofde
Zaken te heblfaien gedaan. Toen U wat tot
bezinning kwam, hebt U V. er op uitgei*
stu'und om het met die spaarders te regelen,
Het was in Uw oiog de eenige kans.
Hierna werden dezellde getuigen als in
de zaak V. gehoord, A. R., M. de V., Ji. v!j
R., G. D. en P. H., allen spaarders bij! do
Eilandenbank. ZSjJ leggen allen dezelfde ver«t
ikarinsen af. Z|j' hadden liever een vorde*
rmg op de Burgemeester als op de faijlietei
boel van de N.V. Eilandenbtoik.
Het was voor hen teleursteHlind dat zij»
later hun boekjes weer terug kregen met de
boodschap er blü'l, dat het niet mocht. Dat
het iets was, dat ongeoorloofd was, hadden,
zHJ niet begrepen. Z^j' hadden allen het vol*
sle vertrouwen in den Burgemeester.
De zwager van verdachte, de timmerman
A. G„ wordt ook gehoord over de schuld
die ztijn sdhoonmosder b ^|de bank heeft
aangegaan te ;^ner bthoefto.
Het O. M. U hebt ten huize van Ds..
R. een verklaring geteekend dat U zidi
verphchtte de leening na twee dagen af te
lossen.
Getuige Ja, de dominee liet me teeke^
neïi- Het was ook de bedoeUng dat mljlai
schoonmoeder het binnen dien ^|d terug'^
betaalde. f i
De verdediger Mr. A. Blom: Wat was
de bedoeling, dat de schoonmoeder er tus*
schen geschoven werd.
Getuige Omdat zij over de huizen
beschikte, die f 5000.waarde hadden,
.De verd e diger Daaruit blïjkt toch
duidellük, mijnheer de Presideiit, dat ver*
dadite zorg voor de Bank had.
Het O. M. Waarom heeft verdachte
nooit Mj het onderzoek gesiproken over
d^e twee dagen.
Verdachte Dat wist ik niet, wel dat
we de panden dadelijk zouden verkoopen<
Allen waren het er mee eens, tot tenslotte
Tn|jti zwage> weigerde, er was een bod
van 5000 gulden.
President: De taxatie in 1928 komt
niet hooger als 4200 gld.
Mr. H. P. Hermans, die 'bewindvoer*
der in ds surseance van de N.V. Eilan|den«
bank is, verklaard dat verdachte in een con*
fetentie met de directeuren der fililajelh
meedeelde, dat er nog uitkeeringen op Za*
terdagmorgen 20 Juli hadden plaats gehad.
Getuige vernam dat het o.a. een bedrag
betrof groot f 1300.aan de landarUeiders*
bond, hieruit veronderstelde hij dat de
blurgemeester 'hen ge waarsèhuwd had en
doordat hij' het ongeoorloofd achtte tegen*
over andere schuldeischers, had aangedron*
gen, dat die betalingen ongedaan gemaakt
moesten Worden. Verdachte D. had hier nog
al 'bezwaar tegen gemaakt en gezegd dat
'zal moeilEjk gaan. Get. had gezegd dat het
moest.
Getuige hoofddirecteur J. C. K r u y n e
verklaarde, dat het een instructie was, dat
mu 1922 ge:n blanco credieten mochten
Worden veis'.rekt. Dit wtordt bevestigd door
J. van Oudenaren, eveneens directeur.
Dan komt getuige V. voor, welkte ge*
heel blj'ft bijl zlijn reeds en steeds afige*
legde verklaringen. Hg heeft gehandeld in
opdracht de directeur dhr. D. Hfl had een
onbeperkt vertrouwen in de burgemeestei*
en voerde zonder meer uit, hetgeen hem
werd opgedragen. Weiheeft Mj bdj de bur*
gemeester aangedrongen om spoedig de hui*
zen te verkoopen, dit om de boeken in
orde te kunnen maken. f
Al de boekingen, die hij vajschelijk had
verricht, kwamen door de opdracht die h|ij
niet wilde weigeren; de verhouding was
vriendschapipelij'k en hy dacht er niet aan
dat hlgl dingen deed die niet geoorloofd
waren. Toen de aanmerkingen kwamen over
het groote kassaldo, had de burgemeester
opgedragen het in de boeken in orde te
maken, wat hij zonder meer deed. Na de
surséance heeft hliji de noodige herstel»boe*
kingen verricht, dit was oip wgen initiiatiief.
