„EILANDEN-NIEUWS HILLE KWAUTEII VOOR HILLE's KOEK EN BESCHUIT Simon Gieke Een fraaie Ileriiinermg^i§i-Buiü! Gemeenteraad Goedereede I 2e BLAD - WOENSDAG 2 FEBRUARI 1938 - No. 910 f3 De Reorganisatie der Ned. Hervormde Kerk. Een sieraad voor ontbijt- en koffietafel, een juweel van een beschuitbus brengt HILLE als blijvende herinnering aan de heuglijke Nationale Gebeurtenis. Met de hoogte van de bus is erop gerekend, dat de lorsche rol HILLE's beschuit - 10 stuks voor 10 cent - er precies in past. Bestel vandaag nog! Engros GEBRs V. d NÏEUWENDIJK MIDDELHARNIS De ketter van Scherpenisse I Chr. Weekblad op Ger. Grondslag voor de Zuld-Holl. en Zeeuwsche Eilanden. Uitgave van de N,V. .Eilanden-nieuws* Middelharnis, Tel 17, Giro 167930, Poslbusg II. De huidige organisatie. Het onderwerp, waarover deze artikelen handelen, is als men het grondig wil bespre»' ken, buitengewoon omvangrijk. Het zal ons ten «enenmale onmogelijk zijn, de zaak tot in finesses na te gaan, daar dit een dik boeki» deel vullen zou en een krantenartikel daar^ toe ook niet geëigend is. Om' onzen lezers het volgen van ons betoog gemakkelijker te maken, deelen wij nu reeds mede, dat wij ons de gang der behandelitig aldus vooiisiellen Allereerst beschöuwien we in het kort de kerkelijke organisatie van 1816, de daaruit voortgekomen richtingskwesties en de leer» vrijheid en beoorde^len dit alles vanuit ge» reformeerd kerkrechtelijk standpunt om daar» door ae nadruk te laten vallen op het on» schrjiftuurlijk' karakter der Synodale orga» nisatie. Vervolgens gaan we uit de kerk» geschiedenis na de verschillende pogingen tot reorganisatie ,kerkherstel, reformatie of hoe men het andfers noemen wil om tenslotte te komen bij het thans door de Synode met 10 tegen 9 stemmen voorloopig aangenomen voorjstel, dat we zullen bezien, zooals> het o.i. behoort, n.l. vanuit het Gereformeerde principe. Om dit alles en de kwesties, die ermee verband houden, behoorlijk te kun* nen uiteenzetten, zal een tamelijk' groote arr* itiktlenserie noodig zijn, doch we hopen, Idat onze lezers ons met geduld tot het eindt toe zullen volgen. De actie voor reorganisatie der Ned. Her=< vormde Kerk' veronderstelt het bestaan van een organisatie, die niet deuet en der* halve opnieuw georganiseerd of gereorgani* seeiid' moet worden, op een andere, een betere basis moet wordfen gesteld. Wanneer wij de zoogenaamde Synodale Organisatie bezien, zal blijken, dat dit inderdaad juist is. De Ned. Hervormde Kerk is in 1816 door Koning Willem I gestoken in een organisatie, die in 1852 wel iets veranderd is, doordat toen de directe Staatsinmenging verviel, maar die toch in hoofdzaak' nog ten huidigen dage aan het Hervormd kerkelijk leven ten grondslag hgt. In het Algemeen Reglement, de grondwet der Kerk', zijn de rididijnen getrokken. Tot de Hervormde Kerk behooren ruim 1400 Hervormde ge» meenten en 16 Waalsche, die bestuurd wor» 'dfen door kerkeraden, classicale besturen, provinciale kerkbesturen en een Synode, die i^esideert in Javastraat 100 te Den Haag. In het beroemde artikel 11 wordt gezegd, dat de zorg voor de belangen, zoowel van de Chr. Kerk in het algemeen als van de Hervormde Kerk' in het bijzonder, de handhaving harer leer, de vermeerdering der godsdienstige kennis, dé bevordering der Christelijke ze» den, de bewaring van orde en eendracht en de aank'weeking van liefde voor Koning en Vadterland steeds het hoofddoel moeten zijn Van allen, die in onderscheidene betirefe kingen met het kerkelijk bestuur zijn be» last. Een aantal, gemeenten vormen tezamen een ring, welks bestuur zorgt voor de ver» deeling der consulentschappen; zoo Vormt ons eiland de ring Flakkee. Met Voorne en Putten behoort het tot de classis Brielle. Op de laatste Woensdag in Juni komen de classicale vergaderingen bijeen, die be» stjaan uit de afgevaardigden der ktrkera» den: een predikant en één ouderling uit elke gemeente. Daar wordt het Classicaal Bestuur gekozen: tweemaal zooveel predi» kanten als oud'erUngen. Voorts worden daar de voorstellen der Synode besproken op de e.v. Class, vergadering dus ook de Reorganisatie»voorstellen en de leden der Prov. Kerkbesturen gekozen: eveneens tweemaal zooveel predikanten als ouder» lingen. Deze Provinciale Kerkbesturen kie» zen de leden der Synode, die bestlaat uit 13 predikanten en 6 ouderlingen, dus onge» veer dezelfde verhouding als in de lagere besturen. Daarbij is dan één moderne afge* vaardigde der Waalsche Kerken, welke slechts 8000 leden tellen en derhalve op' oneven» redige wijze steeds het modernisme hebben versterkt. De Synode vergadert in het laatst van Juli enkele weken en verder behandelt de Synodale Commissie (ongeveer de halve Synode: 9 leden) de rest van het jaar de loopende zaken. Wijzigingen in de Reglementen en dit is mede van belang voor de Reorgani» sattevootstellen komen op de volgende wijze tot stand. De Synodeleden of een commissie of anderen doen een voorstel tot wijziging. De Synode kan dit voorloopig aannemen of verwerpen. In het laatste geval is de zaak dirlect van dei baan; neemt de Synode het aan, dan wordt het ter conside» ratie (overweging) gezonden aan de Provin» ciale Kerkbesturen en Classicale vergade» ringen. Deze stemmen erover. Het volgend jaar komt het voorstel wederom ter Synode, die het weer kan aannemen of verwerpen. Bij aanneming moet het nog naar de Prov. Kerkbesturen, die de eindbeslissing hebben en het met meerderheid van stemmen kun» nen aannemen of verwerpen. Indien het een wijziging betreft van het Algemeen Regie» ment is echter twee derde der stemmen vereischt. Men ziet, het is een zeer lange weg en het is dan ook geen wonder, dat belangrijke voorstellen steeds óf ter Synode reeds sneuvelen óf door het veto der Prov. Kerkbesturen om hals worden gebracht. Zoo» als we zullen zien heeft de beruchte stem» verhouding 10 tegen 9 in de Synodale his= tiorie een groote rol gespeeld en doet zij het nu weer. Wat de verhouding der lidmaten tot de Besturen betreft; hun invloed is óf nihil óf miniem. In ongeveer 500 gemeenten re» geert de kerkeraad zonder medezeggenschap der lictmaten en kiest zijn eigen leden- Dit is een Middeleeuwsche toestand. In eeni» ge honderden kleine gemeenten kiezen de stlemgereditigden de kerkeraad, zooals het ook behoort, terwijl in ongeveer 450 gemeen» ten een kiescollege bestaat, een soort tus» schenvorm, die wel niet aan het Geref. be» ginsel beantwoordt, maar dit toch dichter benadert dan. het Roomsche systeem der kerkregeering van bovenaf. Op de hoogere besturen hebben de lidmaten niet de minste invloed. Deze zijn, zooals we gezien heb* ben, alle voor twee derde deel in handen der predikanten. Dit is, heel in het kort, in lioofdzaafc de inrichting der Hervormde Kerkregeering. Alles is tot in bijzonderheden geregeld in verschillende reglementen en van synodaal standpunt beschouwd, moet ongetwijfeld ge» zegd wotden, dat deze organisatie perfect in orde is. Wij van onze kant zeggen, dat zij zoo geraffineerd in elkaar zit, dat het menschelijk'erwijs gesproken, onmogelijk moet worden geacht, haar 'langs wetïige, d.i. sy» nodaal wettige weg te vernietigen. Dit Synodale Kerkregime nu hebben wij te 'danken aan Koning "Willem I, die een vurig aanhanger van de leer der staats» inmenging in kerkelijke zaken was en tot ideaal had alle Protestanten, van wat be» lijdenis of richting ook, in één kerk sa» men te brengen. Doel van de stichting der S.O. was, dit bleek uit alles, de Gd* reformeerde Kerk der vaderen te doen ver» dSvijnen en daardoor in de plaats te stel* len een algemeen Protestantsche Kerk' naar de geest der eeuw, die zeer „verdraagzaam" was en wars van alles, wat naar dé leer der vaderen zweemde. De invoering dezer organisatie was niet alleen in strijd met het wezen en de historie der Kerk, maar ook was ze zooals we enkele jaren geleden in een artikelenserie aantoonden staats* rechtelijk ongeoorloofd. Daarom bekom* merde zich echter Koning Willem I niet. Van het Gereformeerd Kerkbegrip had hij geen verstand en daar hij bijna twintig jaren zijns levens had doorgebracht in En» geland en Duitschland, is het geen wonder, dat hij de kerkelijke organisaties, die hij daar in de Anglicaansche en Luthersche kerken vond, zij het gewijzigd, wilde over* planten op onze Nederlandsche bodem. Dit viel hem des te gemakkehjker, daar de volks* opinie hem toen nog zeer gunstig gezind was en de gereformeerde religie schier ge* heel verstorven was. Alles wat eenigszins toonaangevend was, was zeer liberaal en daar men niets zoozeer vreesde als een her* haling van de gebeurtenissen van 1618 en 1619, toen de "Synode van Dordrecnt de kerk van Remonstranten zuiverde, accep» teerde men in overgroote meerderheid deze Synodale hiërarchie, waarvan zeer velen niet eens vermoedden, dat zij in lijnrechte strijd was met het Kerkbegrip en de Kerkinrich* ting naar Schrift en Belijdenis. Wel protes» teerde de classis Amsterdam tegen de in» voering en vroeg zij, waarom de oude ker» kelijke vergaderingen niet waren opgeroe» pen, die sedert 1600 bestonden en sprak zij tevens de vrees uit, dat de Synode de Formulieren wel eens kon veranderen. Doch de Koning duldde geen tegenspraak; de predikanten werden bezoldigd uit 's lands kas en moesten zich dus naar de wil van den Souverein schikken! Zoo is de Hervormde Kerk in 1816 aan de Synodale Organisatie gekomen. (Wordt vervolgd.) Vergadering van den gemeenteraad van GOEDEREEDE op Zaterdag 29 Januari 1938, des namiddags 4 uur. Tegenwoordig alle leden. Burgemeester KEIJZER, de Vaoti. opent de v^rgaderinig en alvorens de wierk'zaam='' heden, in deze eerste zitting van 1938 aan te vangen, bteng* hij vriendehjk dank aan hen, die Wij de( jaarwisseling blijk van bel'an|f» stelling toonden, en biedt den fede» en hunne gezinnen wederkeerig. zijti'tólwensqh aan. Ook dankt hij voorde felicitaties, ver» leden week op zijii jaardag ontvanjgen. Voorts hoopt sipr. dat het jaar 1938 én ge* meenteljijk en persoonljjkf een voorspoiedig jaar mag zijn, waarbij Gods zegen, ook' op de arbleid, idie de Raad wacht, mogp rusten. Notulen worden gelezen en vastgesteld. 1 2. Ingekomen Stukken en mededeeBngen. Opname gemeentekas. In kas f946.62. BuTgerliJk' Armüestuur f 162.77. Accioord be* vonden. Goedgekeurd terugontvangen van Ged. Staten, navolgende biesluiten: verkoop' stukje grond Bat. Imp. Mij.; delp'osito^over* eenkomst Bank Ned. Gemeenten; aankoop woning Burgemeester; w'ijziging verordening keuringsdienst vee en vleeseh. Vrijstelling Wordt verleend voor vak j. (Udh.' oef. olpi de Lagere School). Besloten wordt m.a.s. een cent per inwo« nen uit te trekken voor de voor» en nazorg Krankzinnigen. De btegrooting der Emgo, (winstajfer f 904.71) wordt goedgekteurd, De VOORZ. btengt dank aan "^Mevr. Breen voor een afgestaan stukje grond; aan dhr. Voogd voor de' boompjes en aan oip» zidhter de Bruine voor de teekéningi verbÉ»* tering Kinderdijkje. Een woord van danl^ aan deze drie ingezetenen acht spr. oip zijiri Iplaats. Verder deelt Spr. medCj dat voorsteIleii( over de stratenverbetering de Raad spoedig zullen bereiken. Aan) het Haveinhoofd, )0 het transf. huisid Zal ©en lantaarn worden' geplaatst. De slooten Kinderdijkje zullen worden uitgedaan. f 3. Voorstel vaststelhng pensioensgrondsla» gen door Burg. en Weth. Wordt .goedgevonden. 4. Voorstel wijziging verordening regelende de eischen van benoembaarheid der veldwachters. i Bedoeld Wordt in dien zin, dat voor ieder ■wettig kind f 50.toelajge wordt uitgekeerd. Dit voorstel is van de meerdeïheid van B. en W.; de minderheid is er tegen. De heer DEN EERZAMEN adht, dat d^ veldwachter meer dan, voldoende is bieziol», digd- Liever zou hij! voorstellen, dat f 500. van zijn jaarwedde werd afgetrokken, in* t)laats van er bij'. Overal hooren wfe van bezuiniging, maar in dézen niet. Spr. is ei* sterk tegen. i' Weth. TANIS zegt tot de minderheid' td hooren, die er tegen is. De veld'wadhtef geniet een salaris van f 1300.met 7 periodieke verhoogingen van f 50.is f350/ Toelage ipohtiedjpïoma ook! f 50.maakd een salaris van f 1700.(wanneer hijl IJ April zijn Iperiod. verhooging ontvangt), l Voorts heeft de veldwachter _cen vergoeding VOO* kleeding van f lOO.voor -^p. rijWieU f30.als gemeentebode f50.als havelj meester f 25.—. Dit alles ttj de f 1700.-> maakt een wedde van f 1955Nu is ge»' vraagd f 120.meer te geven, wflt door Bi en, W. opi f 100.— is terugfeeibradht. Verhoioigin^g salaris is naar spr.'s inzieiaj alleen verantwoordt, voor b'.v. bewezei^ uitnemende diensten, óf een niet toereikendj salaris. Wat het eerst^^ bdtreft als b'ew«;^ zen diensten daar heeft B. en W. niets in te vertellen. De poilitie staat retttstreekjjj onder het Hoofd der Gemeente, de Burge»" meester. En het oordeel van den Burge* meester daarover geldt voor spr. thans! niet, gezien de Burgemee'ster nog slecht^ enkfelei weken hier is. Dit motief vervalt dusj rest, niet voldoende inkomen. AU de Raad hem daar van kan overtuigen, zal hij vóói' stemmen. Studie aan is het salaris _ge^égen, ia afwijking van andere inkomens. Het blijkt spr., dat men veel in de meening verkeend,! dat de Crisis voorbij' is; de raad behoord«( echter een voorbfeeld; te geven van zuinig'' heid. Het aantal geigoeden is gering; de mid«t denstand is hier weinig; de rest verdje'nd niet veel. Moet nu de'Raad extra uit^rin* gen doen? Spr. meende eerst dat hij weei*. ï.lleen zou staan, maar hij merkt gelukkig dat dit niet zoo is. Gaat de Raad er toc'h' op in, is dit alles buiten zijn verantwoording. «e heer WESTDIJK Wat door Weth. Tanis gezegd is, is eendeels op zïjjn plaats; aan de anderei kant vindt hij, dat de veld» wachter evengoed de toeslag toekomt als de andere ambtenaren, zooals de gem. secre«» taris, de burgemeester, enz. De VOORZ. Over de normen gaat het niet. Die worden door een andere instantie vastgesteld. Spr. brenlgt het voorstel B. eni W. in stemming. Wordt aangenomen met 43 stemmen^ Tegen de heeren Grinwis, den Eerzamen en Tanis. 5. Benoeming Hoofd O.L. School wegen vacature dhr. de Glopper. Voordracht; 1. L. V. Breemen, onderw. N. Tonge. 2. J. F, Bouman, onderw. te Brakel'. 3. P. D. Blomaert, te Stellendam. Met algemeene stemmen, wordt de heer L. V. Breemen benoemd verklaard tegpn 1 Maart a.s. Dezelfde wordt ook m.a.s. stem«f men benoemd tot lid van de Commissie to* Wering van Sohoolverzulm. Naar een oud Dagboek Auteursrecht voorbehouden (18.) Weer kXvam hemi het bteeld van dien. vreemden man voor den geest. Zooals hij hem had gezien bij Franke, toen hïj Sprak( van den dood en van dat andere v«h did rechterstoel en zooals hSji hem daat uitgepulfc had zien liggen op zijn strpoleger. Zoo als hij die oogen had zien kljten, daar straks! tóem hiji werd wegigesleurd. Neen, gjeen angst geen vrees, maar stille berusting, groote kaftnte. O, die oogen van die man, als hij' in het tionker keek, dam was het hem of ze hem; overal aanstaarden. Wat had hij" er toch mee te maken? Hijl zou er zidh niets van aarw trekken. Neen, vort met die narigheid. Naar de taveerne. Daar 2iou hij drinkten, drinken om al die narigfieid te vergeten. Haastig sp,oedde Mj' zidi' oip weg. Ben felle haat' maakte zich van Jhem meester onderwijl' hijl naar de taveerne ging. Die elleodige soldateni om zoo zijn krot in te stormen. Dwaias was hij geweest om zidh niet tegen hen te ver*, zetten. Als een. razfemde had !iij' zidh oj? henj moeten storten, en ze het mes, het vree»f selijke jagersmes in den romp moeten stoo* ten. Die ellendige vreemdeling, dat misera«( bele tengere keeltje kon hem niets schelen maar die soldaten,' daar wilde 'hiji op loa trekken. I In' de taveerne ^^komen, trof hi| er e&.i^ van' zijln kornuiten aan, die onder het drin* któ van eenige kannen bier het geval bie* spraken. Met gejidüh' werd Simons komst begroet. Hij werd bestormd met vragen' om* dat zSjin naam er ook 'hïj genoemd was.i ^„'Zoo Simon, bezoek gehad dezen avond? Keni je dien ketter?" Want het gerudht, dat er een vludhtendei tetter, die 'boj' den jager was b'innengieloo* pen, gevanjgen genomen was, had zidh wel* d'ra door het heele doi'pje verspreid. '„'kHad hem de ktap ingeslagen", zoo; zei een derf rabauwen. „Zoo'n kettersdhe! vent, dat is een duivelsmensdh." Een ander schold weer op de Spaansdhe, soldaten. Vonden het geen werk' voor sol* daten zoo'n man achterop te zitten. Dat was werk' voor den knecht van den b'aïjuw. Telkens werden de kroeZen weer gevuld en' Simon, die eerst te vol haat was om veel te zeggen, gaf nu in weinige woorden onder het uitbïaken van ruwe verwtensShingen een kort relaas va,n! het gebleurdb. „'kHad ze doodl sesl%en,'die Spaansühe honden", zoo tierde de een, en een ander gaf weer op een andere wijze uitinfg aan zijn ruwe 'haat. Meer en meen werd Simon vervuld me* haat. Hijl gevoelde) ?ich beleedijgd door die vreemdq soldaten, die zonder vragen of zon* der zelfs maat! één woord te sprekto zijlri] woning zoo onverwacht waren binnen[ge* drongen. Simon was stjller dan gewoonlijk. De haat woelde en kookte in zijn binneru» ste. Het ruwe gezelschap met Simon Meven d>ö eenige bezoekers niet. Tegen elf uur kwamenj een i viertal sol'daten, vergezeld van eei< priester de taveernej binnen. Simon voeide de haat al'sl het ware naar bbven steigen. Maar wat zou hij'? Op ztjin makkers kon hiji. niet rekenen. Die schreeuwden en tier* den wel, maar als het er op aanj* k'w'am zouden; ze vludhten als hazen. No,g een mart was binnengekomen, Waarin Simon tot zijn, verbazing Arkelsz., den' boer uit de Wei* hoek' herkende. Wat moest die hier? Allé binnengekomenen hadden zich ge^et aan een! tafel^ vlak bij' de tapkast van den waardi Simon kon zjj'n oogen niet afhooiden van die Spaansdhe soldaten. En wat moest hijl den<i ken van dien Arkelsz. Wat deed die hier t En die vreemde pastoor? ^Aan die tafel, waar het gfizelsdhajp had. plaata genomen, ging het er weldra fevgïidig/ toe. De een^! kan 'Hier voor dg andere na werd door den Waard aangedragen. Met het toenemende gebruik van. bier steeig ook de luidruchtigheid. Zoo luidruchtig ging het er toe, dat Simon en zijln k'orEjuilten alles konden verstaan wat er gesproken Werdi behalve dan van de Spaansche soldateW. Trouwens, die Spraken niet zooveel, maaij dronken zooveel te^ meer. De priester was verreweg het luidrudhtiigste. Op zeer luiden^ toon vertelde hij) aan Arkelsz. dat ze eeri kettersdh minister gevangen "b-adden. D'at hij vannacht opgesloten bleef ia den kerker van; het b^ljuwshuis, maar; dat hy morgen met het aanbreken van den dag naar Tholen zou worden vervoerd om vandaar naar Middel* Wurg te worden gebracht. Daar zou hij' zfekef door het hennepenvenster moet kijken 1). Ze hadden een goeden dag gehad, met het vangen van dezen ketter. Trouwens hef werd meer dan tijd. Het eiland Tholen za( vol ketters, de Overheid was veel te slaf* ook de pastoors deden niet, wat ze moesten doen. Ieder trouw zoon van de moederkerk! was vertplicht de kettjers aan te bbengen eni zeker, de ketters konden er öp rekenen, dat! ze allen gehanjgen of verbiramfd zouden wor^ den! zoowaar hiji btoeder AnÖionio was. Hy' had volmadhten als inquisiteur en de Spaan»* sche üezetting van Tholen was genoeg ter wüle om ze op te sporen, zlooali deze ketteii| sche minister had ondervonden. t Eerst maar de ministers, dan de amdereiv» We 2;ullen zte wel opruimen tot meerdere eere van d« heilige moeder der kerk'. Op zulkfen toon ginjgl hij geruimen fljd voortJ Daarna gaf hij| een besdhrifvinig van den man, die gevanigen' genomen was aan Ar.* kelsi. „O, die heb! ik wel eens gezien voor eem jaar bdj dienj Kettersdhen Frajnke," gaf Ar* kelsz. daarop ten,' antwoord. Die bluurman van mij is ook wat eén fijne ketter. Dié moest zeker ook 2SO1O1 Spoedig mogelijk opge* ruimd worden. De soldaten mengden zich zoo goed als niet meer in het gesprek, waar van ze toöh msis verstond(en. Ze dronken echter te meer, de gelegen^' heid was zooi mooi. Ze hadden van den priester een ruim ^andgeld ontvanjgen en dus ^Ueten zei zidh het gerstenat ^oed sma ken. De tafel van Simon was leeger geiwöri den. Teiislotte zat hij er maar alleen meer met Brento de[ Wilde, die geheel drofikeii van het zWare bier, scheef op de biank ge<< zakt, zijln roesi al aan het uitslapen was.( Simon daarentegen wasi klaar wakker. Het was of het bier geen uitwerking ap hem had. Steeds weer kwam dien vreemden, man met zijh. donkere oogen hem voör den geest; En steeds weer hamerden de Woorden in ajjn hoofd, die hij bïj Franke had hooren nio,e»i men. Dood en Gods rechterstoel en de ploiell die brandt van vuur. Nu de ruwe gasten verd'wenen wtareri of roes reeds uitsliepen| ztaoals Bento, had hïjj geen afleiding meer, met het gevolg daii zijn gedachten steedsl weer zidh b^zij? Ihiel'.» den met den vreemdeling, mef wién hij opi zoo wonderljijkt wij'ze kennis had gemaakt. IC Opgehangen worden. 1 (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1938 | | pagina 3