„EILANDEN-NffiUWS
i3iKi1'P&
RONDOM SCHELDEHOF
2e BLAD - ZATERDAG 22 JANUARI 1938 - No. 907
BINNENLAND
Neus en Hoofd
verstopt.
Het Platteland en de
Luchtbescherming
99
De Poolsche onderzeeër „Orzel"
op de icerf „De Schelde" te
Vlissingen gebouicd, werd aldaar
te water gelaten. - De „Orzel"
glijdt in het water.
'*'^>t)"|
Bladzijden uit hef leven
van Oom Ko-ers.
Chr. Weekblad op Ger. Grondslag voor de Zuid-HoU. en Zeeuwsche Eilanden.
Uitgave van de N,V. .Eilanden-nieuws" Middelharnis, Tel 17, Giro 167930, Postbus 8
De blijde Gebeurtenis.
We schrijven weer ons overzicht voor het
nummer van Vrijdagavond en nog is dei
blijde gebeurtenis ten paleize Soestdijk
niet geschiedt. Telkendage nog maakt onze
Prinses nog een autoritje of wandelt Zij met
H.M. de Koningin in de omgeving van het
Paleis. De loop der dingen ontwikkelt zich
langzaam menigeen had die wat sneller^
gev/acht.
De journalisten in het Badhotel te Baarn,
die toch copy moeten hebben voor hun
bladen, houden zich met allerlei vraagstuk»
ken bezig, welke al dan niet met de Koi*
ninklijke Geboorte in verband staan. De
Engelschen en Amerikanen maken trips naar
Volendam en Marken en 'doen het in Run
pers voorkomen alsoï alle Hollanders in een
wijden broek en op „wooden bloos," op.
klompen loopen!
Te Baarn wordt intusschen groote geheim*
zinnigheid betracht, ten aanzien van de
vraag of de geboorte«aangifte van den
Oranjetelg op het stadhuis te Baarn dan
wel ten paleize zal geschieden. Prlïns-
Bernhard zal echter in elk geval die aan«»
gifte persoonlijk verrichten in gezelschap van
twee officieele getuigen ten overstaan van
jhr. mr. G. C. J. van» Reenen, burgee»
meester van Baarn. De burgemeester moet
niet ontkennend hebben geantwoord op de
vraag, of de aangifte te Soestdijk zal ge*
schieden.
Meer als vaststaand moet worden aangeno*
men, dat de plechtigheid der aangifte teri)
paleize zal gebeuren, waarbij de Prins
het kind op de armen dragend df; kamer|
zal betreden, waar de inschrijving voor
den Burgerlijken Stand zal plaats hebben.
Naar wij vernemen zal een der getuigen
de minis.er van Justitie zijn, de andere
waarschijnlijk de premier dr. Colijn of de
minister van Binnenlandsche Zaken.
Een andere bijzonderheid is nog, dat de
Prins voornemens is persoonlijk de eerste
foto van het kind te maken, zoodrja de
dokter het tijdstip heeft bepaald, waarop
daartegen geen bezwaar meer bestaat. Pas
daarna zal de hoffotograaf aan het werk
gaan De Prins moet besloten hebben Zijn
foto's voor publicatie af te staan.
Intusschen bij dit alles mogen wij|
wel schrijven: Deo Volento, zoo de Heere
wil en wij leven! i
Bovenal heeft onze Prinses noodig de
bewarende hand Gods in de ure des gevaars;
in dat opzicht toch staat hoog én laag/
rijk en arm gelijk. Werd het ons gegeven
daarvoor te bidden in waarachtige veroot*
moediging des harten, mij dunkt, daarmee
was Hare Koninklijke Hoogheid méér ge*
baat, dan met velerlei uitwendigheden van
voorgenomen feestbetoon!
\Cerkloozen stempelen niet. i
De Minister van Sociale Zaken maakt bie*
kend, dat, wat de daigelijfcsdhe) aanmlaldinig
het stempelen van wlerklooze arbfeiders
betreft, in verbiand met -diel te verwadhten
Blijde Gebeurtenis de volgende gedragsliyh
kan worden gevolgd.
Wordt het bericht bekenid tijdelns de
Bureau^uren, dan kan het stemipjclen' w;or«=
den gestaakt. Voorzoover het gemeentébe»»
stuur den d^aarolp volgende dajg, dus den
eigenlijken feestc|a|g, de gemleentelajke büe»
reaux sluit, kan alsdan ooki vrij van stem?*
pelen worden gegleven.
Soestdijk is' fo rUsii,
Op het oogenblik dat wij djit schrijden'
is Soestdijk volkomen in rust. Natuurlijk
kan, eer deze krant wordt afgedrukt, dè,
verwachte gebeurtenis- een feit zijn. Men
blijft paraat, de persmenschen waken bij de
telex om in een thinuut h'et bertcht het)
ganscbe land door te kunnen geven. Dr. de
Groot is Woensdagochtend ook uit toeren
geweest. Een verpleegster, Zuster Boonstra,
is ten paleize gearriveerd, de tweede veiV^
toeft nog in den Haag. Haar aanwezigheid
wordt dus nog niet noodzakelijk geacht.
De erfenis van Neeltje Pater
Het „Nageslacht" geeft het op
Sedert Neeltje Pater de achttiende eeuw*
sche millionnaire uit Broek in Water?
land, in 1789 de oogen voor altijd sloot,
zijn herhaaldelijk processen gevoerd door
families, die geen cent van de erfenis had*
den ontvangen, doch zich niettemin be*
langheb benden achtten.
De bestuurders van de vereeniging „Neel*
tje Pater," die twee jaar geleden werd opi»
gericht mei het doel of er nog iets van de)
gelden te achterhalen was, hebben, naar
het Hbl. meldt, thans in een historisch rap*
port stamboonen samengesteld en vele ar*
chieven doorsnuffeld doch zonder resultaat.
Uit verschillende stukken is hun duidelijk
geworden, dat er van een kapitaal van
eenige beteekenis, dat nog niet zou zijn uit;'*
gekeerd, geen sprake is. De voormannen
heboen dan ook den leden in liet orgaan
der vereeniging dat den fieren naam Or\»
Recht draagt, een zeer teleurstellende mede*
deeling moeten doen: „In overweging ne*
mende dat geen onverdeeld kapitaal meer
aanwezig is en dat het instellen van een(
actie tegen families, wier voorouders de
gelden en vruchten van Neeltje Pater heb*
ben verkregen, enorme kapitalen zou ver*
slinden, zijn we genaderd tot het tijdstip
waarop conclusies moeten worden getrok*
ken en een daarvan Is wel dait wij praq-
tisch nimmer een positief resultaat zullen
kunnen bereiken zoomin als ooit door ons
nageslacht zou kunnen worden bereikt in
den practisch positieven zin."
En daarmeae is ook volgens het bestuur
dus feitelijk een einde gekomen aan het
bestaansrecht van de vereeniging, die zeker
eenig in den lande was.
Het eerste gestolen achterlicht
van een rijwiel
werd te Zutphen berecht.
Zoowel de politierechter als het O.M.
waren van meeriing dat tegen deze diefstal*
len van dit nieuwe voorwerp in dienst der
algemeene veiligheid, kras moet worden op*
getreden. De 20*jarige fabrieksarbeider W.
F. uit Deventer, die dezen diefstal had ge^
pleegd, v/era, conform den eisch, veroor*
deeld tot een week gevangenisstraf.
De Rijkswerf te Hellevoelsluis.
Verhuurd aan Utrechtsche onderneming..
Sinds enkele maanden liepen geruchten
dat het Departement van Financiën zou
besloten hebben de Rijkswerf te Helleyoflfe
sluis aan een particuliere Scheepsbüav.
te verhuren, doch zekerheid was daarom»"
trent nimmer te verkrijgen. Doch thans ver*
nemen wij, dat de verhuur van gebouwen
en terreinen een feit is geworden. Op 11 Jai*
nuari j.l. is nl. een contract geteekend tus*
schen b.g. Departement en den heer Schat
te Utrecht. De werkzaamheden zouden om*
streeks 1 Mei aanvangen.
Met stoom gespoten.
Kwajongensstree'k met ernstige gevolgen.
Gistermorgen om ac?t uur stonden eenige
jongens, die op weg waren naar hun'
school te Groningen, op het achterbalcon
van de Dr^achster Tram'. Toen de tram'
te Beize eenige oogenblikken stopte, maakte
een van hen dte buis van-'de stoomver^v'ari*
ming los en richtte deze op zijn kameraad,
den 12*jarigen R. M. uit Roden. De jony
gen liep door den stoom hevige brandwon»»
den aan beide beenen op. Na voorloopig
verbonden te zijn is het slachtoffer naar
het Academisch .Ziekenhuis te Groningen
gebracht.
NIEUWE LEGERUNIFORMEN.
Door het Departement van DIefensie is
Üesloten nieuwe leigerunifermen te laten
m'aken, voorloopig blij wijte van proef.
De tuniek van déze nitJuWe uniform, die
ontworpen is door de legerljei|din|g,, z'al vier
■olpgestikte zakken hebbien. De kraag,; waar*
olp de regimentsnummers wordlen aaqge*
HWracftt, zal liggend iijb. De rug van de
tuniek heeft plooien.
De Wroek zal een rijbtoekmoidel verklüj'gen.
Zoo als men ziet, zijii de verandleritngen
nogal opvallend. Naar het ons: voor'kom.J
dullen de unifiormen er wel fi^aaier op;
woorden.
Tweede ibon uit zelfdte gezinj mafe
lOok in de werkversdhlaffing'.
..iiakf
'gêlijJ^echtgenpcifc p!fe^feri,--^HÈ*ivan?
eenige uitbreiding gegeven. De minister van
Sio;Ciale Zaken heeft n.l. bypaald, dat voor*
taan ook een tweede zoon uit hetzeWde ge*
zin in de werkverdhiaffing miajg w'or'den
opgenomen en in bepjaialde gevallen ook
een derde, docb dit vereiscih! uitdrukkeEjike
toestemming van den minister. Verder is
de tot dusver geldend^ reigeling( in deaen
zin gewijzigd dat wanneer een jeugdige, die
blv. omdat hij! kostwinner is, onder de steun
'regeling valt in de werkv^jirsdhaffing voor
jeugdigen wordt opgenomen, hij! tevens het
hiervoor geldende z'akjgfjld mag behouden.
KOOIEENDEN.
Ged. Staten van Zuid Holland hebben
besloten dat de Kooiman ini 1938 verplich.
is de kooieenden opgeploten of[ gehokt te
hlouden van 1 Juli af tot den dag, waarop
in d'at jaar het vangen van waterwild door
middel van kooieenden zal zijta. toegestaan.
TUINBOUWSTEUN.
f 3.500.000 beschikbaar gesteld.
De Minister van Edonomfcclhe Zaken
heeft besloten uit het L'andb'ou"w*Crilsis«»
|f|t)nds 'aan hen, die als teler van ge'wasserê
van den tuiiibbuw zijn aangesloten! bïj de
Stichting Nederlandsdhe Groenten en Fruit*
j ctentrale, gevestijgd te 's*GravenTi'a^e, en op
den dag der uitkeerinig ^eadht kunnen wor*
den hun bedtijf alsnog uit te oefenen, onder
bepaalde voorwaarden steun te verleenen
tot een bedrag van ten hoojgste f 3.500.000.
Dan Dampo inademen door
middel van deze practlsche in-
halatorwelkeUgratisontvangf
blj'n doos 30 et. of pot 50 et.
'^»-'L beKrocni
1555 vr"\iif"
II.
Overzicht van maatregelen en bepalingen,
door een Hoofd van de Luchtbescher=
mingsdienst.
In een vorig artikel werd gewleZen op het
vfaordeel, dat het platteland bfedt ak gevo'jg
van de daar veelal voorkomende verspreide
btebloüwing. Daarnaast komt ook het voor*
deel, dat daar bijna overat ééns*gelzins'Wo=«
ningen zijn. Voegt men hierbij nog het feit,
dat de algemeene gevarenkans in gemeenten
waarin of waarbij geen voor den vijand
aantrekkelijke geblouwen of voorwerpen Afa
gelefgen niet zoo groot is als voor plaatsen
wiaarin of waarbij dergelijke gebouwen oÊ
voorwerpen wél voorkomen, het platteland
met andere woorden niet zbo gauw aan op*
zettelijke aanvallen zal blootstaan omidat de
aanval'er er geen belan'grijke doelen heeft
dan ligt voor de hand, dat de door de Over*
beid op het platteland te treffen maatregelen
voor de besciherming van dq bevolkin'g te-»
genl de gevolgen van ludhtaanvallten van 'We^
trekkelijk eenvoudlgen aard k'unndn z!ij'n.
Maar vooropgesteld dient steeds te| wot*
den, d'at de kern van de ludhthfesdhleitming
■gelelgen is in de zelfbleisdherming. Weliswaar
hebben de Overheidtedije^sten een hs.é\ be*
langrijke taak te vervullen ojp het terrein
van de luchtbescherming, maar daarbij moet
altijd de miogeffijkheid voor oogenf worden
gehlouden, dat de hulp vani deze diieinsten
gelijktijdig op versdhillende punten noodig
is en snel moet worden verleend. Deze hulpi
mtoet dus eerst daar worden ingeroéjseni
waar de zelfbescherming van de burgerij te
kort schiet en Overheidshulp ter voorko<»
ming van rampen noodz'akelijk is.,
Gezien de eenvoudig'e uitrusting vant de
Overheid op het platte land,,' zal daar dus
meer 'wjjrden gevei^gd vajji^de deugdelSjk<'
heid van 'ile zelfblesdhermlingsmaatrfc)-,'elen.
De bevolking van het platteland moet zich
dus steeds bewust blijven, dait! hier vooral
aan de zelfbeschermingsmaatregelen bizon=
dere zorg moet worden besteed.
Deze miaatreselen moWten tijidiig worden
voorbereid. Er mqg niet mee gewacht wor*
den tot het gevaar dreigend is geworden;.
Niet alleen omdat het dan daartoe te laat
zou kunnen zijn, maar ook omdat dan door
gebrek aan tijd een slordi[gei afwerking zal
ontstaan en dit tot noodlottige gevolgen kan
leiden. Ieder is verplicht tijdig all'es te doen
wat noodig is om de veilijg;heid van zijn
gezin en zichzelf te waarüoijgen.
Om de besdhermingsmlaatrfgelen behoor*
lijk te kunnen toepassen is natuurlijk van
groot belang, dat men een algemeen begrip
heeft van de gevaren tegen welke men zidh
te beschermen heeft. Deze gevaren bestaan
in:
J
scherf* en instortingsfge'v'aar,
gasgevaar en
bk(andgevaar.
Scherf* en instortingsgevaar ontstaat ^oor*
nl'amelijk als gevolfg van ontploffing van
bristantbbmmen (d. z. bommen met spring*
ladingen). In het algemeen ziilfen huizen
van normalen bouw als ze rechtstreeks door
een brisantbom getroffen worden, zoo, niet
ctaor OOM KO.
(3.)
Opa had wel vermoedens gehad, wie
het konden geweest zijn, maar met zejieTheid
kon hij het toch niet zeggen.
Toen de spuit er aangekomen was, stond
de sdhuur in lichtelaaie. Aan Musschen viel
niet meer te denken. Gelukkig, dat de bees*
ten üuiten liepen, en dat er nog maar wei*
Jiig graan binnen was. Het woonhuis kon
door het nat te houden,, gespaard b'MjVen.
Na den brand werd een nieuwe schuui|
gebouwd, nu van steen. Tussdhen de roode
dakpannen waren witte geleed, die den
naam van de hoeve vormden i Sdheldehof.
Er onder kwam het jaartal 1931.
Nog 'vij'f jaar had de oude Krij,nse op de
nieuwe hofstee gewoond.
In 1918, toen de groote Wereldöorrog ten
einde was, heers(^te een -vreeselijkél ziékté,
die tot nu toe vrijlwel', onbekend wlas. Het
was de Spaansdhe griep. Honderdanj men*
schen werden ten grave gjesleöpt, en het wa*
ren voornamelijk jonge menschetalevfans. die
werden afgesneden. Het ^eljeurde dat uit één
huisgezin wel twee jeugdige ipier^nen in
één week tyUs werden ojpgeroepidn naar de
eeuwigheid! i
Een dbdhter van Krijnse 'w'erld he-^ aan»
getast. Men vreesde voor haail leven. Wel
vijif dagen dobberde ze tussdhen; lev^n en
dood. Maar gelukk%, de Heerel wilde niieit
dbortrekken. Het was enkel bijl een em*
stige roepstem gebleven. Ze mocht boven
ver\viachting herstellen.
Helaas, twee 'weken later werdt haar va*
der ziek. zóó erg, dat| er geen ^btersdhalpi
meer kwam. Toen was de oudste zoon b'oer
geworden op het bledrïj'f van ^jn vader. De
welgemeendie raad van zijki vader had hij,
niet in den wind gesl'algen. De oude Krijinslj
had, vóór hijl stierf', nog gezegd tegen zijin
zbon
,(,Willem', als ik mioet sterven, doe dan
je werk zooals ik het altijd getradht hèH te
doen. Denk er aan dat! het mensdhen zijn
die bij je werken. Wees( niet hardVodhtig.
Behandel ze goed. Ze zullen je öp de han.*
den dragen. Geef wat hun' toekomt, want
bedenk dat het arbeidslbon, als we het
inhouden, roept tot ,den Heere. Ik he'b mlijln
fbuten gehad, Willcmi, maar ik ben niet
met ioipzet onredhtv'aardig tegen mijk^ werk»
volk geweest. Probeer met den Heere jé
land te bebouwen. Zonder Diens zegen zal
't niet gaan, jongen. Als het tegenloopt op
de boerderij', probeer geduldig te djn; gaat
het voorsipoedig, wees dan dankbaar."
Dit alles had Wilfems vader gezeigd to,en
hij nog betrekkelijk goed was. De ïaatstj'e
dagen vóór zijin sterven had hij niets mefei(
kunnen zeggen.
De wijze lessen van iijn vader had
Willem in praktijk pogen te breiHgen. Het
viel niet mee, vooral in de laatste jaren niet.
Vele boeren stuurden een gedeelte van hun
werkvolk naar huis. ,;Het kon niet betaald
Worden", zeiden ze. ,,'t Ging zoo( slecht in
het boerenbedrijf."
Willem Krijnse had 't niet gekund om
menschen, die zoo'n langen tijd hun bestei
krachten hadden gegeven, zóómaar te be*
dfeinken.
Verscheidene boeren uit den omtrek
vonden Krijnse een dwaas. Waarom zou
hij 't kunnen en zïj niet? Maar de b'oer van
Scheldehof wist het geheim. De Heere kon
wonderlijk tusschenbeide komen en Willem
ordervond dat de hand des vlijtigen gezegend
werd. Had hijl er verleden jaar schade van
gehad, 'toen hijl dien zieken arbeider een
jaar lang eiken dag drie liter melk gratis had
gegeven? '„Die drie liter geven' de koeien
me wel meer Iper dag", had hij tegen zijn
vrouw gezejgd.
Sidieldehof was één der weinige bbfeï*'
derijen waar nog liefde bestond' tussdhfemi
bber en arbeiders. En het gevo% was,
dat het werk op de landerijen goe& werd
verridht. De menschen werkten niet om
den dag en de week maar óm te krijfgen;
miaar ze verstonden hun plicht om te arbei*
den zöoals het behoorde, alsof het voor ben
zélf w'as.
Zoo'n' vetpot was het nu voor Krijnse be*
paald niet o,p de hofstee, maar de bber be*
greep, dat je in zulke omstandigheden geen
groote sprongen moest maken. Laag blJ den
weg blij,ven was '.tbfeste.
De maatregelen van de Regeering stuitten
hem wel tegen de bbrst, wanneer hij za,g
dat hij aan handen en voeten gebbndien
'was 'cn geen baas meer! was ,op ejgen erf.
O,, als hiji te werk mtoest gaan naar het
opnoerig gevoel in zijn hart, dan zou hiji,
ja, dan zou hij den koning vloeken in zijn
binnenste slaapkamer. Maar hij bedadht ook',
dat de vogelen des hemels zijn stem zouden
wegvoeren, zooals de wij'ze Spreukensc|hr'ij'*
ver zei. Dan probeerde hijl zidh gedwee te
onderwerpen.
Maai' 'twas een heele toer.
3. PIER RENTENIE3R.
De velden lagen warm te stoven in de
zon, die in de diepi blauwe ludht stond te
stralen. Als vlokken wol schoven langiaam
hier en daar wolken door' het ludhtruilm..
Kwamen die wolken vóór de zon, idan w'er*
den een oogenblikje de warme zonnestralen
getemperd, om straks weer inl alle felheid
neer te vallen op mensdh ,en dier, op akker
en weide. De hitte trilde o|p de pannen
van Scheldehof, en over het land leken ge*
durig aan golfjes te gaan.
't Was een warme Juüedag. De mensdhen
op 't land, -die aan 't hooien waren, voelden
de hitte maar al te ;goed. Hun gezi'dhiiejn
blonken en overal parelden zVeetdlioppels.
die nu en dan met een veeg van de mpiu'W'
werden weggéwisdht. Toch konden té. nieS
lui gaan liggen in d« schaduw van de Wöo'
men, zooals de koeien aan den dijik. 't Was
wjsrkenstij,d en voor ''t hooi was 't best;
weer. Zóó hoorde 'tin den zomer. Die
erwten schoten aardig op' om straks gea
oogst te worden, en het graan bfegon al goed
te gelen.
Wat was alles nu viedigi en stil in het
rond. Vanaf den hoogen Zeedijk liet Frans
van der Hei zij|n oogen gaan over den uit*
gestiekten polder. Adhter he'm lag als een
blauwe, breede stroom de ScheHde. Later,
als hïji van school af was, zou hij' ook
staani op het veld, in de hitte van -de ztomjsT*
zton. Dan kwam voor hem ook de tijd van
werken. Wat zouden vader en moeder blij
zijn, als hij ook eikel week iets thuis iou
brengen. Dan zOuden de ioièen( voor het
gezin worden verlicht. Nu had hij nog een
lui leventje, vooral de laatste Weken. Naar
school was 't nog te ver om te loopen. Een
groot half uur, dat ging nog niet met het
gekneusde been. Met korte wandelin^tjes
was hij begonnen. Naar den' zteedljk was
't maar een minuut of adht.
Over den zeedijk kwam in de verte een
man aangestalpt. Frans kenüe heim( al van
ver. 't Was Pier Rentenier. Zooi noemide
iedereen hem. Hij heette eigenlijk
Piet Kleinoord. Frans opa noemde hem
ook Wel 't Museum. Dit kWian^ omdat Piet
alle oudheden opkocht en verzamfelde. Alles
wat m,aar bietrekking had op; de geschited'einis
moest hijl hebtien, als erf doen aan was.
Hijl had een gr-oot boek met de kronielken
van: al de dorpen uit den omtrek.
