ChDWEEKBI/^opGED.GnoriDSIAG vöönraZUID-HOU'öiZEElJWJCHC EHAHDEn
Fa. H. BRABER
Mededeelinglj
Gemengd Nieuws
N.V. UITGEVERSMAATSCHAPPIJ „EIIANDEN-NIEÜWS"
Voor de a.s. Feestdagen.
een warme Winterjas
10e Jaargang
WOENSDAG 22 DECEMBER 1937
No. 899
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
EERSTE BLAD
Het Wegenvraagstuk van
Oost-Flakkee.
M. VAN LOON,
U hebt noodig
voor het koude weer
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN" - 18e JAARGANG
1
Gezien er Zaterdag Ie Kerstdag I
a.s. geen poitbcstelUng is, zal 1
ons Blad inplaats van Vr^- a
dagavond I
Donderdagavond
uitkomen, zoodat de courant
Vrijdag in bezit is van de
postabonné's
H.H. COttRESPONDENTEN
gelieven er rekening me- f
de te houden, dat de be- i
richten dus inplaats van 1
Vrijdagmorgen reeds I
Donderdagmorgen in ons
bïzit moeten zQn.
Redactie en Administratie
De strijd der Kerk
in Duitschland.
Wijnen, Likeuren, Brande
wijn, Jenever, Cognac,
Schillen-Brandewijn, Oude
Bols, Advocaat, Boeren
jongens en-meisjes, Roode
en Witte Port, Vruchten
op sap enz.
Aanbevelend.
(v.h. J de Korte Sz.)
OUDE TONGE, Telef. 52,
Nog ruime keus bij
DIRKSLAND
niEuws
Advertcntie»priÜ4 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst*
aanvragen en aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boekmaan-
kondiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager.
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelhamis Prins Hendrikstr. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17.
Abonnementsprijs 85 cent per 3 maanden bfl vooruitbetaling.
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
AfzonderTjïjkE nummers 5 cent Buitenland 8 gulden per jaar
|<lllUIIIIIIIII|II|||||Uiu|||U||||||||tllllHIIIIIIII1IIIIIIUIillllllUIIUilllllW^
IV.
In de Duitsche Evangelische Kerk wordt
behalve de reeds geschetste richtingen ook
gevonden een breede strooming, die de
waarheid van Gods Woord wil handhaven,
die den Christus predikt als den Verlosser
en Zaligmaker en die dus in meerdere of
mindere mate zich baseert op de elementaire
beginselen van het Christendom. Zij zou de
rechtzinnige richting kunnen worden ge«
noemd, die zich de belijdenis van den Chris*'
tus niet schaamt. Omdat zij de waarde van
Gods Woord tegenover allerlei heidensche
dwaling wil hooghouden en in de Kerke*
lijke strijd opkomt voor de kern der Chris*
telijke belijdenis, wordt zij meestal het Be'»
lijdenistront genoemd. Dit verzet zich tegen
het binnendringen in de Kerk van de hei*
densche bloed* en bodemker, tegen het
rationalisme en verdere on* of anti-Christe
lijke dwalingen en protesteert er evenzeer
krachtig tegen, dat de kerk wordt gemaakt
tot een kweekerij van een nationalistische
wereldbeschouwing.
Toch meene men niet, dat dit Belijde*
nisfront in theologisch opzicht op één lijn
te stellen is met wat wij gewoon zijn Giet*
reformeerd te noemen. Ongeveer'drie kwart
ervan behoort tot de groep*Mahrarens, die
dogmatisch gerekend kan worden tot wat
wij in ons land de ethische richting noemen.
Een kleiner deel van het Behjdenisfront,
doch hef meest militante, wordt gevormd
door de groep*Niemöller, naar den beken
den predikant uit BerlJjn*Dahlem zoo ge
noemd. Deze laatste is radicaal en agres*
sief van karakter en wil van geen com*
promis weten. Wat zijn theologische op*
vattingen betreft, deze zijn sterk Barthi*
aansch georiënteerd en derhalve evenmin
als die der groep*Mahrarens conform de Ge
reformeerde beginselen, zooals wij die ver*
staan.
Eigenaardig is, dat degenen, die tot het
Belijdenisfront behooren, allen lid zijn van
de nat.'socialistische partij. Zoowel Dr. Mah-
rarens als Dr. Niemöller zijn, evenals hun
volgelingen, volbloed nazi. Wij kunnen ons
als Nederlanders zooiets moeilijk voorstel*
len. In de eerste plaats al niet, omdat er
voor ons besef zulk een geweldige geestelijke
klove gaapt tusschen het Christendom en
de heidensche geweld en machtsleer van
het nationaal*socialisme, dat deze twee ons
als ten eenenmale onvexeenigbaar voorko*
men. En voorts moet het ons ten zeerste
verwonderen, dat menschen, die het slacht*
offer worden van het Hitler*régime in hun
kerkelijke positie, die in conflict komen en
in de gevangenis worden geworpen, toch
aanhangers zijn en bleven van de beweging,
die al deze ellende over de kerk en hun
persoon gebracht heeft. Men vergete echter
niet, dat vele kerkeiyke menschen groote
verwachtingen hadden van Hitler voor de
opbloei der Kerk; nu zij in deze verwach»
tingen zijn teleurgesteld, kunnen zij zich
moeilijk losmaken uit de knellende banden
van de zich steeds meer in heidensche rich*
ting ontwikkelde N.S.D.A.P., zonder de
schijn op zich te laden van staatsvijandige
gezindheid. Bovendien bedenke men, dat
er in Duitschland talloos velen zijn, die in
hun hart socialist, communist, democraat,
Katholiek enz. z;jn gebleven, doch niettemin
formeel te boek staan als nationaaI*sócia-
list. Zooals wy ons Nederlander noemen
met volle belioud van ons eigen beginsel.
zoo noemen de Dultschers zich nationaal»'
socialist.
Tusschen de groep*MLahrarens, waarvan
naast den leider de meest op de voorgrond
tredende Hguren zijn Dr. Wurm niet Wür*
temberg en Dr. Meiser uit Beieren, en
de groep*Niemöller, waarvan Dr. Dibelius
mede één der bekendste voormannen is, be*
staat vooral verschil over de te volgen tac*
tiek. De eerste is bezadigder in haar op*'
treden: zij wil de soepelheid betrachten
en hoopt, dat het mogelijk zal zijn, vrede
te krijgen tusschen de Kerk en de nat.*
socialistische staat; zij wil evenals de ethi«'
schen en de confessioneelen ten onzent
een volks* en staatskerk. Tegen Overheids
inmenging op zichzelf heeft zij geen be*
zwaar, als het Christelijk karakter der kerk
maar niet wordt aangerand. Dr. Niemöller
en de zijnen vinden echter, dat de houding
van de groep*Mahrarens te slap is en wen-
schen krachtiger optreden om gelijkscha*
keling van de kerk door de staat te voor>*
komen. Een nieuwe kerk stichten wil men
echter niet en zooals blijkt uit het lidmaat*
schap der voormannen van de N.S.D.A.P.
wil men evenmin een kerkstrijd, die het
karakter heeft van een strijd tegen het
Hitler*regime. De leiders zullen nimmer toe
geven, dat hun verzet tegen de maatrege*
len, die van Staatswege ten opzichte van de
kerk worden genomen, een politieke grond*
slag heeft. Van de zijde der Duitsche Chris*
tenen wordt dit wel gesuggereerd en stelt
men gaarne de oppositie der Belijdenisgroep
voor als een actie tegen de nat.*socialistische
staat, doch dit is verdachtmaking om op
deze wijze de belijdende groepen bij de
leidende figuren van Staat en partij in een
kwaad daglicht te stellen.
Wij hebben nu in den breede de positie
der Duitsche Evangelische Kerk, de rich*
tingen, die haar verdeeld houden en de
verhouding dier geestelijke stroomingen tot
de staat uiteengezet. Thans dienen we. stil
te staan bij de ontwikkeling van het ker*
keiijk conflict, de huidige stand daarvan
'én de vermoedelijke toekomstige verhouding
van Kerk en Staat.
"Het begin van de kerkstrijd lag in de van
Staatswege opgelegde eenmaking van de 28
verschillende landskerken tot ééne Rijkskerk
onder één gemeenschappelijken Rijksbisschop
Op zichzelf was er tegen deze unificatie
niet véél in te brengen en daarover ont*
brandde dan ook de strijd niet. De keuze
van den Rijksbisschop was voor de Duit*
sche Christenen aanleiding om hun reeds
lang gekoesterde wensch te vervullen, n.l.
om met behulp van de staatsmacht de regee*
ring der Kerk te veroveren. Zij eischten, dat
de Rijksbisschop uit hun kring genomen
zou worden. Daarmede zouden zij dan de
absolute leiding der Kerk in handen hebben,
want ook in de Kerk moest het Führer
principe worden doorgevoerd evenals in
de staat. Dr. Ludwig«^ Muller, een vriend
en vertrouwensman van Hitler, behoorende
tot de links*georiënteerde Duitsche Chris
tenen, was hun candidaat. De leiding der
Evangehsche Kerk, die toen nog in andere
handen was, verkoos echter Dr. Friedrich
von Bodelschwing, een man van goede
belijdenis. De Duitsche Christenen waren
hierover zeer ontstemd en Muller kondig*
de zelf een meedoogenlooze strijd aan, waar*
bij hij en zijn medestanders de zaak al*
dus trachten voor te stellen, dat het ver*
zet tegen de Duitsche Christenen eigenlijk
een oppositie was tegen de nat.*socialistische
regeering. De Pruisische minister van Eere*
dienst stelde een Staatscommissaris aan om
zoogenaamd orde te brengen in de kerkelijke
zaken en het gevolg was, dat Von Bodek
schwing zich genoodzaakt zag zijn ambt
neer te leggen. Een groote verwarring ont*
stond. Er werden nieuwe verordeningen uit»
gevaardigd en weer ingetrokken, predikan*
ten geschorst en afgezet, doch ook weer in
hun ambt hersteld. Tenslotte gingen de gol*
ven van de stryd zoo hoog, dat wijlen
President Von Hindenburg zelf ingreep en
op Hitler een beroep deed om de vrede te
herstellen. Deze stond echter geheel aan
de zijde van de Duitsche Christenen, ge*
lijk wel overtuigend bleek uit de rede, die
hij op 22 Juli 1933 te Koningsbergen hield
en waarbij hij voor de op de volgende
dag plaats hebbende kerkelijke verkiezin*
gen uitdrukkelijk deze richting aanbevat als
„de levende beweging, die zich stelt op de
bodem van de nationaal*socialistische Staat."
Het valt niet te verwonderen, dat na deze
„vingerwijzing" van den Führer zelf twee
derde deel der stemmen uitgebracht werd
op de Duitsche Christenen. Zoo is het
kerkelijk bestuur met behulp van de Staats*
dwang met geweld in handen gekomen van
de richting, die de Evangelische Kerk haar
Christelijke belijdenis wil ontrooven en deze
wil inruilen voor een modern*heidensche
rassenphilosophie, die met het Bijbelsch
Christendom in flagrante strijd is. Intusschen
had zij nu vrü spel gekregen en in Sep*
tember 1933 werd Ludwig Muller tot Rijks*
bisschop gekozen. De eerste phase in de
strijd was voorbij. (Wordt vervolgd.)
ONDERMIJNING VAN
HET HUWELIJK.
Ongelukkige huwelijken. Verbe»
teren mjiar niet verbreken. Eene
grond voor het huwelijk. Huwelij»
ken om allerlei oorzaken ondermijn
nen het huwelijk.
Maar die ongelukkige huwelijken dan?
HuM'elijken die het werd ook in de Tweede
Kamer gezegd het leven maken tot een hel,
waar man en vrouw leeft als hond en kat.
Of die dan maar moeten blijven bestaan?
Neen, die moeten niet blijven bestaan.
Ongelukkige huwelijken moeten worden ver»
beterd, niet worden verbroken. Dat is een
zeer goede Bijbelsche raad der vaderen.
Met verbreking wordt de zaak niet opge*
lost, maar wel met het huwelijk te verbe*
teren.
Over die ongelukkige huwelijken kan men
speciaal van linksche zijde zoo breed uitme*
ten. Nu weet men de in staatkundig opzicht
met God en Zijn Woord, <niet rekende link*
sche heeren zijn groote voorstanders van dit
te verbeteren en dat te* verbeteren.
Maar op het gebied vaf het huwelijk zijn
ze daarvan niet thuis, daf moet de verbre»
king gemakkelijker wordi-'n Dan stuurt men
op verbreking aan. "^t
En juist ligt het in dAf^ijn van hun hu*
manistisch beginsel op •h'^^betering aan te
dringen. oil
In dat opzicht is er ïel te doen.
En kan er veel bereik^^Srorden.
Met het brengen van Jfers. Offers van
zichzelf te herzien. Met medewerking en een
verstandige Ie venshouding|van wederzijdsche
familie is er zooveel te dcen en te bereiken.
Als men maar zich bin^ aan en leven wil
onder 's Heeren Woord. l|)at maar eene mo*
gelijkheid om te scheiden aangeeft.
Bij overspel. Immers :;.ulk een huwelijk
is geen huwelijk meer. Het is geschonden,
het is gebroken reeds. Alle andere schei*
dingsgronden leiden tot ondermijning van
het huwelijk. Is er maar ééne noodzakelijke
voorwaarde voor het huwelijk, de weder*
zijdsche liefde, zoo is er ook maar aene
grond voor deszelfs verjjreking.
Ondermijning van het ^uwelijk vindt ook
plaats wanneer men on' Jallerlei oorzaken
buiten de wederzijdsche Mtiéit om, een hu*
weiijk gaat sluiten. Zoo^J huwelijk is ook
geen huwelijk, omdat d^jeenige grond tot
het huwelijk niet aanw.^^g is.
Werd ook dat meer V^^3.Ai.\., en werden
minder huwelijken, om^pallerlei oorzaken
gesloten, er zou mindei^j, sprake zijn van
scheidingen, die zoozeeri met 's Heeren
Woord in strijd zijn.
Wij laten hier de brief volgen, die door
Ged. Staten aan de diverse gemeenten van
Oost*Fl3kkee is verzonden.
Wij hebben de eer U hierbij in het kort
mededeeling te doen, van den verbeterden
brief van Gedeputeerde Staten d.d. 17*20
November 1937, betreffende de wegen op
Oost*Fl.Hkkee.
Gedeputeerde Staten deelen allereerst me*
de, dat een zijtak van den weg Ouddorpw
Ooltgensplaat, naar de Galatheesche Sluis
op het provinciaal wegenplan is gebracht.
In verband hiermede is een onderzoek in*
gesteld naar de oplossing van het wegen*
vraagstuk in de omgeving Achthuizen.
Na allereerst uiteen gezet te hebben, dat
kan worden verbeterd, deelen Ged. Staten
mede dat voor de toekomst het tracée voor
de provinciale weg is gekozen vanaf de
Sluissche Haven, langs den Onderberm van
den Mariadijk, den Galafheeschen dijk tot
den Driedijk bij A. J. van Vugt, de Oude
dijk van den polder de Grootenblok tot
J. M. van Dis, de Blokscheweg tot hetj
tramstation Achthuizen, de Vroonweg bij
J. Mosselman, de Groeneweg bij W. Mijs
en van het tramstation Den Bommel een
nieuwe weg over of langs de trambaan naar
de Langeweg. De bestaande provinciale weg
vanaf het tramstation Achthuizen door Acht
huizen tot het eind van de Langeweg en
de Zuidelijke 500 Meter van de Schaaps*
weg, gaan dan weer terug aan de gemeen?
ten. Dit plan wordt plan A genoemd.
Aangezien met de totstandkoming van dit
plan eenige jaren genoemd zijn, is plan B
de weg door de Langstraat niet afdoende
opgemaakt, waardoor de streek spoedig aan
een betere verbinding met de Sluissche Ha*
ven wordt geholpen. Volgens plan B, wordt
tijdelijk de Langstraatsche dijk zoo veel mo*
gelijk verbeterd. De in plan A genoemde,,
bestaande wegen gaan ook aan de provincie
cfver, waarvoor als bijdrage der onderhouds*
plichtigen niet meer wordt betaald dan het*
geen de provincie daaraan besteedt. De
onderhoudsplichtigen van de wegen van plan
B zijn:
1. de onderberm van den Mariadijk,
lang 1.1 K.M., onderhoudsplichtige ge*
meente Ooltgensplaat; i
2. Galatheesche dijk tot den hoek van
Achthuizen
a. 1 K.M., de gemeente Ooltgens*
plaat,
b. 0.7 K.M., de polders de Galafhee
en Kruispolder, elk voor de helft.
c. 1.9 K.M., de polders de Galathee
en de Grootenblok, en de gemeente
Ooltgensplaat, elk voor een derde
gedeelte.
d. 0.2 K.M., de gemeente Ooltgens*
plaat.
Voor de totale lengte van 1.9 K.M. a
f 600.per K.M. moet worden betaald
f 29.40.Hiervan moeten de tegenwoor*
dige onderhoudsphchtigen betalen 4.9 X
f 250.— is f 1225.—, verdeeld als volgt:
gemeente Ooltgen
splaat
f 733.35
de Kruispolder
f 87.50
de Galathee
245.84)
de Grootenblok
f 158.35
tebesfuur zich met de uitvoering van plan
B. kan vereenigen.
Burgemeester en Wethouders van
Ooltgensplaat,
De Secretaris,
Korteweg,
De Burgemeester,
W. J. Donkersloot.
De resteerende f 1715.zou gevonden
moeten worden uit bijdragen van de ge*
meenten: j
Middelharnis 6 cent per inwoner, 4500 inwo*
ners, rond f 270.
Sommelsdijk 6 cent per inwoner, 3500 in='
woners, rond f 210.
Stad aan 't Haringvliet, 4 cent per inwoner,
1000 inwoners, rond f 40.
Nieuwe Tonge 10 cent per inwoner, 2000 in*
woners, rond f 200.
Oude Tonge 15 cent per inwoner, 3000 in*
woners, ron3 f 450.
Den Bommel 10 cent per inwoner, 2000
inwoners, rond f 200.
Ooltgensplaat 10 cent per inwoner, 3500
inwoners, rond f 350.
Bovendien moeten de polders, de Groo*
tenblok en den Bommel aan de provincie
betalen, hetgeen de provincie uitgeeft aan
onderhoud aan de Oude dijk van den
Grootenblok, de Bloksche weg, de Vroon*
weg en de Groeneweg.
Bij uitvoering van plan A. ,vervalt vo*
renstaande regeling en komt hiervoor in de
plaats
1. de onderberm van den Mariadijk, lang
1.1 K.M. onderhoudsphchtige, de gemeente
Ooltgensplaat.
2. Galatheesche dijk tot den Dri.edijk
bij A. J. van Vugt,
a. 1 K.M. gemeente Ooltgensplaat,
b. 0.7 K.M. de polders de Galathee en
de Kruispolder, elk voor 3e helft,
3. de Oude dijk van den polder de Groo*
tenblok tot J. M. van Dis, 0.9. Kj.Mk
de polders Grooteblok en Kruispolder, elk
voor de helft.
4. de Bloksche weg, 2.2 K.M. de polder
de Grooteblok.
5. Vroonweg en Groeneweg, 1.9 K.M.,
de polder den Bommel.
6. de nieuwe weg tusschen het tramsta*
tion den Bommel en de Langeweg, 0.5 K.M.
geen onderhoudsplichtige.
Voor de totale lengte van 8.3 K.M. a
f600.— moet worden betaald f 4980.—,
verdeeld als volgt:
Voor de wegen sub 1 en 2 f 250.per
K.M.
Voor de wegen sub 3 en 4 f 150.per
K.M.
Voor de wegen sub 5 f 80.per K.M.
Voor de wegen sub 6 niets.
De door elk der onderhoudsplichtigen
te betalen bijdragen worden daardoor:
Voor de gemeente Ooltgensplaat f 525.
Voor den polder de Galathee f 87.50
Voor den Kruispolder f 155.
Voor den polder de Grooteblok f 397.50
Voor den polder den Bommel f 150.
Samen
f 1315.-
'Hierby komen weer de vaste bijdragen
der zeven gemeenten Tiiervoren &ij plan
B genoema f1715.- plus f1315.- is f
3030.—. i
Ten slotte kan hierhü worden geteld de
bijdragen voor de wegen tusschen het tram*
station Achthuizen en He Langeweg, als*
mede de Zuidelijke 500 M. van de Schaaps*
weg, welke door de Provincie aan de ge^
meenten worden teruggegeven. Deze bijdrage
is 3.25 K.MI a f600.— is f 1950.—, zoodat
het heek bedrag van f 4980.is gevonden.
Met de mededeeling, dat Ged. Staten
desgewenscht bereid zijn over de verdeeling
der bijdrage in de onderhoudskosten der
wegen, een bespreking te voeren, verzoekt
dit College spoedig, in elk geval vóór 15
Januari 1938, te berichten of het Gemeen*
--------------------------------------------------------------------------------------
GENERAAL LUDENDORF
OVERLEDEN.
Maandagochtend is Generaal Ludendorff
in den ouderdom van 72 jaar overleden. Hy
stierf in het kleine plaatsje Tutzing, aan
de Westkust van het Siarnbergermeer.
Als zoon Van een ritmeester ging hij
reeds op 12*jarige leeftijd naar de kadet-
tenschool te Pioen, werd luitenant, en in
1895 bevorderd tot kapitein van de Gene*
rale Staf. In 1908 werd hij luitenant*ko-
lonel chef van de afd. „Opmars," van de
groote Generale Staf.
Op 22 Aug. 1914 werd Ludendorff naar
het Oostelijk front gezonden, waar hij, te*
zamen met Hindenburg deelnam aan den
slag bij Tonnenberg. In den grooten wereld*
oorlog is hij Hindenburg's medewerker ge*
weest.
Bij den wapenstilstand 1918 vluchtte hij
naar Zweden; in 1919 kwam hij reeds terug
om aan het hoofd te staan van reactionnaire
samenzweringen. Met Adolf Hitler nam hij
deel aan de Butsch te München, doch werd
gearresteerd. Na zijn vrijlating kwam hij in
1924 als lid van de Nationaal Soc. partij
in de Rijksdag.
In 1925 stelde hij zich candidaat voor
president van het Duitsche Rijk, doch dit
mislukte.
Hij trok zich terug maar bleef een acj*
tief propagandist voor het „nieuwe heiden*
dom."
Ludendorff was anti*christ en heiden en
ging daar trotsch op. Hij verzorgde het „or<>
gaan van de nieuw*heidensche beweging."
Wij hebben over deze atheïst meerdere
malen in ons blad geschreven, zoodat w^j
thans met dit korte bericht zullen vol*
staan. i
WAARSCHUWING. r
In verband met de mogelykheid, dat
er gedureinde de resteerende maanden van
het uienseizben een vorstperiode kan in*
tredien, heeft het Uitvobr Controle Burc(au
nu reeds medegedeeld, dat onder geen voor*
wiaardt, door vorst aangetaste uien voor
uitvoer zullen worden toegellafen.
Men höude er dus rekening mge, dlat
men ■Èin putten en rennen vrofegt^dig t**
gen vorst beveilig.
