PlaatselijkNieuws
Gemeenteraad Dirksland
De Koning van Engeland heeft
nog geen besluit genomen.
OFFICIEELE CRISISPUBLICATIES
Muziek
f32.-
BUITENLAND
Opzienbare verklaring van
Mevrouw Simpson.
te taalt men lichter de huur dan aan de
gemeente.
Weth. V. 'T GELOOF zou op onderzoek
niet zooveel tegen heb'b'en, maar is het er
in principe niet mee eens. De 60 woningen
die de gemeente' heeft, bezorgen reeds groo*
ten last. De gemeente zal de deur open
zetten om nog meer steuntrekkers binnen
te halen. Dirksland lijkt in dat opzicht lui^
lekkerland wel. Spr. is het eens, dat een
hooge huur niet kan betaald, maar zou
toch de lasten der gemeente daar niet mee
durven verhoogen.
De heer DE BONTE betoogt dat de
gemeente er wel in heeft te voorzien. Het
zijn wantoestanden. Wat de toename der
bevolking betreft, dat loopt wel los, meent
spr. Spr. voert nog aan, dat de hjeeren
altijd zoo willen wat de Regeering wil, laat
ze dan nu aan het advies van den Minister
gevolg geven en arbeiderswoningen bouwen.
Bij stemming alleen de S.D'.A.P.=^fractie
voor. Aldus verworpen.
De heer KNöPS vraagt waarom de post
onderhoud wegen van f 875.op f1625.
is gebracht.
De VOORZ.: Bedoeling is de wegen stoi'
vrij te ma^ken, gooi te dempen enz.
De" heer KNöPS zou daar de Wernerlaan
ook in willen betrekken, en de Secretarie
weg de voorkeur geven.
De v^OORZ. zegt dat alles niet tegelijk
kan. Bovendien vraagt het riolenstelsel ook
de aandacht.
De post kleeding en schoeisel voor schools
kinderen wordt verworpen. Alleen de S.D.
A.P. voor.
De heer DE BONTE brengt de subsidie
Chr. Leeszaal ter sprake. Hij vindt dat de
Christel, heeren misbruik maken van de
meerderheid, de Chr. Leeszaal subsidie toe*
ker.nen en de Dordtsche niet. Het wordt
wel gemoitiveerd met de huur van bet 'huis
enz., maar 't gaat hier toch om principe
van gelijkgerechtigheid. Uit protest zal spr.
tegenstemmen.
'De heer HAGENS vindt ook, dat ge==
meten wordt met 2 maten.
Weth. ROODZANT zegt dat de Chr.
Openb. Leeszaal en de biblotheek in Dordt
moeten onderscheiden worden. De Chr.
Leesbibl. heeft een zaal waar de jongens
van de straat worden gehouden en zich
ook bezig houden met figuurzagen en hout*
snijden. De Leeszaal bedruipt zichzelf wel.
Weth. v. 'T GELOOF is het eens met
dhr. Roodzant, dat een leesbibl. of lees*
zaal, veel verschilt. Behalve de fin. kwestie
is spr. er in principe tegen een openbare
leesbibl. te subsidieeren.
De heer DE BONTE: Aha, juist! Dat is
een aanmatiging van je welste! De Christel,
komen subsidie toe en de openbare niet! De
opzet is de jongens van straat te houden.
Goed, al? we hier een openb. leeszaal had*
den, was dat hetzelfde. Ik ben er niet
tegen, omdat het „Christelijk" is. Iedere
ins'eïling (en algemeenen nutte, verdient
subsidie. Het groöte verschil is, dat hier
alles wordt otgeci;cht voor de Chr. en
voor de anderen niet. Spr. zegt, dat we
voor de Openb. leesbibl. geen adviseurs
begeeren. We zullen zelf wel uitzoeken,
wat we lezen willen. Spr. betoogt gelijk*
sitelling van rechten. Het nut, dat aan de
Openb. Leesbibl. vastzit, is ook niet in
geld uit te drukken.
De post blijft staan met 43 stemmen.
Tegen de heeren de Bonte, Knöps en Ha*
gens.
Met dezelfde stemverhouding wordt ver*
worpen de Openb. Leesbibl. te subsidieeren.
De VOORZ. deelt nog mede, dat de huur
leeszaal met 1 Nov. a.s. zal afloopen, daar
dit gebouw voor de Openb. dienst zelf zal
in gebruik moeten genomen. Plm. 120 men*
schen komen iedere dag stempelen en die
zijn ter secretarie niet te bergen.
Dan komen de opcenten personeele be^
lasting ter sprake.
De vermindering juicht dhr. DE BONTE
toe, maar hij betreurt, dat geen progressie
fs toegepast. Nu wordt het een dub^biele
reserveering. Spr. zag gaarne een progressie
van 140200 opc. De hoogste groep blijft
er toch buiten want die zijin hier niet. Die
hoogste huurwaarden zijn van f725.tot
f 825.en dan nog maar 2 of 3.
Spr. zegt dat er voor de laagste groepen
dan iets meer voordeel in zit, al zal de
uitkomst iets minder zijn voor de gemeente.
Preciesse cJjters kan spr. niet geven.
De 'VOORZ. zegt dat het juist over de
mindere uitkomst zal gaan. B. en W. meen*
den, al was het voor 1 jaar, de pers. bel.
te moeten verlagen, maar het zou spijtig
zijn, als door de progressie de opbrengst
tegenviel.
De heer DE BONTE heeft die argumen*
tatie verwacht. Wat de lageren minder op*
brengen, komt van de hoogere niet terug.
Spr. vindt echter dat ten koste der burgerij
niet dubbel behoeft gereserveerd.
Over dit punt wordt in hoofdzaak met
dhr. de Bonte van gedachte gewisseld, tot
een kleine berekening wordt gemaakt door
den Secretaris.
Omdat B. en W. eerst met het grondcij*
fer 125 is begonnen en nu hier wordt
voorgesteld 140 als beginpunt, is het voor*
sltel*de Bonte toch aannemelijk en wordt
z.h.s. hiertoe besloten.
De VOORZ. vraagt B. en W. te ma.h igen
het eerste voorstel aan te houden, indien
Ged. Staten tegen dez« progressie bezwaar
zouden maken. Wordt goedgevonden.
De SECRETARIS licht nog toe, dat f
4100.zal worden gereserveerd en de winst
geschat op f 4000.— die nu 3000.— wordt,
daarbij te samen nemen, wordt de totale
reserve f 7100.In de memorie v. Toel.
kunnen wij dan schrijven, indien blijkt, dat
de begrooting in 1938 niet kloppend is, van
die f 7100.zooveel af te nemen als noo*
dig blijkt. Dan hebben we niet twee^ maar
één reserve.
De heer KNöPS stelt een vraag naar
aanleiding van het minder geraamde bij het
werkloo&heidsubsidie*fonds, of nu het pers*
pecitjef voor de werkloozen ook minder
zal zijn. Spr. ver'trouwt op de tact
toewijding van B. en W. hierin.
De VOORZ. antwoord dat f 20500.— is
geraamd en nu het Rijk f4500.minder
geeft, dit een geduchte financieele tegen*
valler is. De werkloozein behoeven zich
echjter niet ongerust i;e maken, want die
zulle,n daarvan de dupe niie^ worden.
De heer DE BONTE zegt dat de heer
Knöps meer bedoelt B, en W. hulde te bren*
gen en overtui;gd is dat daarin zal worden
voorzien. Spr. heeft alle lof voor B. en
W. wat zij voor de werkloozen doen.
De VOORZ. zegt dat B. en W. zich wel
gevleid voelt door die lof, maar dat zij-
alleen doen wat hu|n plicht is en volgens
de voorschriften handelJein.
Punt 22. Vcorste' va.tstJl ng veroidenirg
tot heffing van 175 opcenten op de hoofd*
som der personeele belasting.
De verordening tot heffing van 140200
opc. op de hoofdsom der pers. bel. wordt
vastgesteld.
Punt 23. Voorstel wijziging gemeente*be*
grooting 1936.
Wordt goedgevonden.
Punt 24. Voorstel vaststelling verordening
heffing school-geld voor de dagscholen in*
gaande 1 Januari 1937 volgens de nieuwe
voorschriften.
Het voorstel houdt in een regeling vol*
gens de Gemengde hoofdsom met aanvul*
ling van een regeling volgens grondslag
huurwaarde voor de personeele belasting.
Deze aanvulling moet begrepen worden
dat bij heffing van de Gemengde hoofdsom
het bedrag minder zou rijn dan volgens
grondslag huurwaarde voor de personeele
belasting, de heffing moet geschieden vol*
gens het laatste.
Ook is opgenomen in dit concept een
reduqtie op het schoolgeld toe te staan van
10 t.m, 40 "/o.
Schoolgeld, verschuldigd volgens de Gemengde hoofdsom.
Ie klas f 2.— oi meer,
doch minder dan
f 8.-
f 3.— iper leerling
2e klas
f 8.-
j,
14.-
f 4.-
3e klas
f 14.-
f 20.-
f 5.60
4e klas
f 20.—
f 30.-
f 7.60
5e klas
f 30.-
f 40.-
f 10.—
6e klas
f 40.-
i 50.-
f 13.-
7e klas
f 50.—
jj
f 60.—
f 16.-
8e klas
f 60^
f 70.-
f 20.-
9e klas
f 70.—
,j
f 80.—
f 24.-
10e klas
f 80.-
f 90.—
f 29.—
11e klas
f 90.-
j,
f 100.-
f 34.-
12e klas
f 100.-
f 110.-
f 40.-
13e klas
f 110.-
f 120.-
f 46.-
14e klas
f 120.-
f 130.—
f 53.-
15e klas
f 130.—
f 140.—
f 60.—
16e klas f 140.— en meer
f 70.-
Schoolgeld verschuldigd
volgens huu
rwaarde ipersoneele belasting.
Ie klas
4.01 en meer,
doch
minder
dan
f 7.51
f 3.per leerling
2e klas
f 7.51
f 10.01
f 4.-
3e klas
f 10.01
j,
f 20.01
f 10.-
4e klas
f20.01
f 30.01
f 16.-
5e klas
f 30.01
f40.01
f 24.—
6e klas f 40.01 en meer
en p€r jaar
en per jaar
Dte. minister heeft zidh bereid verklaard,
mits de vorenbedoelde overeenstemming
wordt bereikt, te bevorderen, dat het be*
drijf gedurende drie jaren wordt gesteund
met subsidie tot dekking van het ex^püoitatie
verlies, waarvan nevenbedrijVen, die afzon*
derlïjk beheerd worden, uitgesloten zij'n.
MERKWAARDIG VOORVAL.
Kind door vischotter aangevallen.
Een typisch voorval heeft zich te Grams
bergen afgespeeld, waar een dochtertje
van den landbouwer G. van der Haar uit
de buurtschap Loozen, terwijl het zich langs
het Almelosche kanaal naar huis begaf, is
aangevallen door een ongeveer een meter
groote vischotter. Tot tweemaal toe is het
dier uit het water opgedoken en heeft het,
blijkbaar door hevigen honger gekweld, het
meisje aangegrepen, dat zich echter wist
los te wringen en door het op een loopen
te zetten, veilig de ouderlijke woning te
bereiken. Men zal nu trachten deze kwaad*
aardige otter te vangen, daar 'gevreesd
wordt, dat het dier ook andere kinderen
zou kunnen aanvallen.
Een uitzondering hierop zal slechts wor*
den verleend voor het geval kan worden
aangetoond, dat «eenige bdjmenging, welke
dan ook, schadelijk moet worden geacht
voor het vee (bijv. voor zeer jonge die*
ren,) waarvoor dit product als voeder wordt
gebruikt. i
Behalve met bijmenging van 25 pet. grof
gebroken mais of harde haver kan echter,
met betrekking tot moei, hetwelk voor het
eigen vee van dien bakker is bestemd («n
dus niet tot voerbrood verbakkcn wotidt),
genoegen worden genomen met een bijmen*
ging van 5 pet. sterk riekend visch* of dier*
meel, of 50 pet. meel van voergranen (be*
halve gerst, haver en tarwe), dan wel meel
van voor veevoeder bestemde peulvruch*
ten. Ditzelfde geldt ten aanzien van bakkers
tevens handelaren in veevoederartikelen. Ge*
consitateerde overtredingen worden tuchtrech*
telijk vervolgd.
's*Gravenhage, 3 December 1936.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
heeft de Minister van Landbouw en Vissche*
rij de Commissie, welke tot taak had te
onderzoeken, of en zoo ja, welke wij'zigingen
naa.- haar meening dienden te worden ge*
bracht in de Landbouwcrisismaatregelen, de
uitvoering en de controle, ontbonden onder
dankbetuiging voor het door haar uitge*
brachte rapport, dat de vorige maand werd
gepubliceerd. Het heeft Hare Majesteit de
Koringin behaagd den Voorzitter der Com*
missie, Prof. Mr. J. van Loon, te benoe*
men tot Ridder in de Orde van den Neder*
landschen Leeuw.
(VERVOLG)
De heer DE BONTE vervolgt zijn alge*
meene beschouwingen.
Een grootere grief is hem, dat ofschoon
hij de voorgestelde belastingverlaging toe*
juicht het betreurt dat bij de pers. belasting
geen progressie is ingevoerd.
De vastgestelde uren voor melkverkoop
op Zondag vindt spr. een politieke demon*
sitratie, die hij afkeurt. Men zou nu weer
een order op Zondag moeiten aanstellen,
om de menschen uit bed te krijgen.
Nog iets van groote beteekenis is de cir*
culaire van den Minister van 31 Juli 1936,
betreffende mogelijkheid van toepassing huur
verlaging en vooral de toegezegde medewer*
king voor bouw goedkoope arbeiders*wonin*
gen. Spr. heefct er niets van gehoord. Het
particulier initiatief bouwt dergelijke wonin*
gen niet, zoodat B. en W. moesten zorgen,
nu de regeering medewerking verleend, dat
in deze behoefte werd voorzien. Er zijn
nu reeds 4 jonggehuwden, dx bij hun ouders
in moeten. Woningen van f3.is boven
de draagkracht van een gewoon arbeider.
Dit zijn spr.'s voornaamste bezwaren.
De VOORZ. antwoordt op de beschou*
wingen van den heer de Bonllje dat de(
kwesitie lantaarns Tuindorp wel is besproken,
maar dat er helaas geen uitvoering aan is
gegeven. B. en W. zullen echter een rond*
gang maken en de gevallen bezien. Wat
dhr. de Bonte bedoelt met gevaarlijke hoe*
ken kanten voor fietsers en auto's zegt
spr. niet te begrijpen.
De heer DE BONTE zegt hiermee te be*
doelen, de hooge heggen en andere 'hinder*
nissen, die volgens politie*verordening slechts
een geringe hoogte mogen hebben, als aan
de En.'malaan, de Oude Wei enz.
De VOORZ. noteert dit. Spr. zegt verder
dat de kwestie verbreeding Molendijk is
bekeken, en begroot, maar dat geen op*
lossing is te vinden met de eigenaars. Het
eenige zal zijn onteigenen. Wat den bouw
van goedkoope woningen betreft, wil B.
en W. dien kant niet uit. Het Tuindorp
heeft de gemeente de noodige lessen ge*
leerd. Spr. gaat nu over tot hoofdstuksge*
wijze behandeling der begrooting.
Bij de betreffende post komt dhr. Knöps
(S.D.A.P.) met het voorstel f 150.— voor
tandheelkundige hulp aan schoolkinderen te
voiteeren. Spr. wijst op de noodzaak, daar
de ouders dit niet kunnnen betalen en
en eer slechte gebitten komen, de noodige
maatregelen kunnen getroffen.
Weth. V. 'T GELOOF wijst er op, dat
vorige begrootingen ook reeds over een
schoolarts is gesproken. Spr. vraagt waar is
de grens, als daaraan wordt begonnen. Hij
meent dat het bovendien niet op de weg
Ugt der gemeente nfaar zulks, indien noodig,
bet Burgerlijk Armbestuur daarin zou kun*
nen voorzien.
De heer DE BONTE heeft een derge*
lijke uitspraak van een S.G.P.*ër verwacht.
Dat het wel bij de gemeente thuishoort
weerlegt spr., daar het onder een gedrukt
hoofd op de begrooting voorkomt. Boven*
.dien wordt-het toegepast in -verschillende
gemeenten; waar ook kerkelijke personen
hun instemming'mee lietuigen. "Principe zit
hier niet bij. Spr, meent dat de gemeente
zooveel mogelijk voor de Volksgezondheid
heeft te zorgen.
In stemming gebvacht wordt het- verwor*
pen. Alleen de S.D.A.P. voor.
De heer KNöPS 'komt nu mei het voor*
sitel om 'de subsidie Groene Kruis van
f 25.— op f 100.— te brengen, nu de be*
grooting 1937 wat ruimer financieel bij is.
Hierover wordt breedvoerig gediscussieerd.
De VOORZ. zegt de belangen van het
Groene Kruis voor-te staan. Subsidie wordt
echter alleen gegeven uit noodzaak.
De stand van dq financiën van het Gr.
Kruis hangt nu niet aan die f 75.Meer
uit sympathie wordt de f25.gehandhaafd.
De heer KNöPS wïjls;t op de slechte
materialen en zegt uit ondervinding te spre*
ken, daar zijn vrouw langen tijd een ledikant
van het Gr. Kruis in gebruik had. Boven*
dien is er ook gebrek aan ligtenten.
De VOORZ. antwoordt, dat er menschen
zijn, die jaar in jaar uït een ligtent onder
zich houden en deze sledh;ts af en toe ge*
bruiken. Als daar een grens aan wordt ge*
S|teld, wordt dat vanzelf beter.
De heer HAGENS klaagt als Bestuurslid,
dat de centen niet zoo vlot binnen komen.
Er is al eens f 250.subsidie gegeven.
De VOORZ.: Oök wel eens f 700.—. De
instelling is nuttig, maar financieel aan de
grond zitten ze niet. Dan kwamen ze wel
vragen
Weth. ROODZANT meent dit ook. En
dhr. SMIT zegt dat d« zaak niet mag
vooruitgeloopen, als ze zichzelf nog kun*
nen redden.
Uiteindelijk volgt stemming. Wordt ver*
worpen met 43 Vóór de heeren de Bonte,
Knöps en Hagens.
Bij het punt Volkshuisvesting licht dhr.
de Bonte zijn voorstel toe om een post van
f 25.uit te trekken voor onderzoek nieuw*
bouw arbeiders woningen, die komen in de
prijs van plm. f 2.25. Spr. betoogt dat 4
paartjes bij de ouders thuis moeten blijVen.
Een arbeider verdient in doorsnee f600.
en daar kan geen huur van f 3.af.
De heer KNöPS onderschrijft dit. Hij
zegt uit een gezin van kinderen te komen
en in een krotwoning te zijn groot! ges*
bracht. Er was 1 kamer, woon*, slaap*, eet*
kamer en waschlokaal tegelijk. Twee bed*
steden waarin drie of vier kinderen van
beiderlei kunne, wat niet bevorderlijk is
voor de zeden. Van een Christelijk Bestuur,
dat in Villa's woont en badkamers heeft,
verwacht hij', dat die niet tolereert, dat ar*
beiders die hard moeten zwoegen in krot*
woningen huizen.
Weth. ROODZANT protesteert en zegt
dat dit sterk overdreven is.
De heer KNöPS: Dan moet je maar eens
een bezoek brengen aan bet Schulppad, de
zgn. glazen straat!
De VOORZ. wijst op de huizen van
de gemeente in 'Tuindorp. De gemeente
is een slechte huisbaas. Aan particulieren
De heer DE BONTE begrijpt niet dat
met f 3.— begonnen is en geen der Kamer*
leden daar erg in had. Hij zal he't ter be*
voegder plaatse ter sprake brengen.
Deze regeling wordt m.a.s. aangenomen en
goedgekeurd.
Sluiting.
Zooals in ons Buitenlards h Cv^r.ic'.it van
Vrijdagavond j.l. is gemeld, is het Britsche
Rijk wel tot zijn diepste fundamenten ge*
schokt, door het tragische conflict tusschen
koning Edward VIII en de Regeering.
Nog steeds is door den Engelschen ko*
ning geen beslissing genomen, met Mevrouw
Simpsdn te trouwen. De koning zelf, schijnt
dus voor een moeiHjke beslissing te staan.
Eenerzijds kan hij afstand doen van den
troon, anderzijds met de tweemaal gescheiden
Vrouw huwen. Dan is er nog de mogelijk*
heid van een morganatisch huwelijk, waar*
bij de kinderen, die uit een dergelijk huwe*
lijk voortspruiten, niet voor troonsopvol*
ging in aanmerking komen. Hiervoor is
echter een nieuwe wet noodig, en Baldwin
heeft verklaard, dat de Regeering geen voor*
sjtellen zal doen om een morganatisch hu*
weiijk mogelijk te maken.
De gevoelens der onderdanen zijn op dit
punt verdeeld. Er zijn groote groepen, die
meenen dat de Koning de ingeving van aijn
hart moet volgen, maar er zijn ook breede
kringen, wier gevoelens in opstand komt
dat hun vorst trouwt met iemand uit een
geheel ander milieu en bovendien een twee*
maal gescheiden Vrouw,
In Engeland bestaat n.l. een groot be*
zwaar tegen de echtscheiding.
Maandagmiddag is het Lagerhuis opnieuw
bijeengekomen. De Engelsche premier Bald*
win verklaarde na afloop, dat er nog geen
beslissing was van den koning. Langdurig
uitstel achtte hij niet in het belang der na*
tie. i j
Mrs. Simpson is bereid zich terug
te trekken.
Mevrouw Simpson, die momenteel te Can*
nes vertoeft heeft Maandagavond in het
Majesftic Hotel te Cannes, door Lord i
Brownland de volgende door haar ge*
teekende verklaring aan de twintig journa*
lis|ten, die zich daar verzameld hadden la*
ten voorlezen: i
„Gedurende de afgeloopen weken,
„heeft Mevrouw Simpson onverander*
„lijk elk optreden of voorstel vrillen
„vermijden, dat Zijne Majesteit of den
„troon zou kunnen deeren of benadee*
„len-. Ook thans is haar 'houding onge*
„wijzigd en indien zij daardoor het
„probleem kan o^ossen, is zij bereid,
„zich .onmiddellijk terug te trekken uit
„een situatie die zoowel ongelukkig als
„onhoudbaar is gemaakt.
(N.v.d.D.) (Reuter)
i
Lord Brownland heeft verder medege*
deeld, dat Mevrouw Simpson geen enkel
onderhoud, hoe dan ook, zal toestaan.
De koning Zou dus door deze verkla*
ring geheel vrij staan in zijn beslissing. In
sommige kringen meent men, dat dit een
handjge zet is van Mevrouw Simpson,
om de algeheele sympa)thie voor zich te
winnen.
Of deze verklaring dus een einde zal
maken aan de crisis bij de Engelsche Kroon,
sitaat nog te bezien.
's*Gravenhage, 4 December 1936,
Restitutie teeltheffiing aardappelen.
De Nederlandsche Akkerbouwcentrale
maakt bekend, dat de ingevolge art, 6, lid
2, suU a tjmi, e der Crisis*Aardappelbeschiki=
king 1936, in te dienen aanvragen om resti*
tutie der geheele of gedeeltelijke teelthef*
fing voor aardappelen, oogst 1936, voor
zoover deze na 12 December a.s. mochten
worden ontvangen, niet meer in behandeling
zullen worden genomen.
's*Gravenhage, 3 December 1936.
Het bakken van voerbrood.
Aangezien blijkbaar de meening ingang
heeft gevonden, dat de voorschriften inza*
ke het bakken van voerbtood niet nauwkeu*
rig behoeven te worden nagekomen, maakt
de Meelcentrale het volgende bekend:
In het algemeen moet meel van gedena*
tureerde rogge bij levering, overeenkom*
stig daartoe bestaande voorschriften, door
menging met andere producten, ongeschikt
gemaakt worden voor menschelïjk voedsel.
's*Gravenhage, 4 Dec. 1936.
Sfeunvergoeding Erwten en Veldboonen.
De Nederlandsche Akkerbouw^Centrale
maakt bekend, dat de sfeunvergoeding voor
groene erwten van de kwaliteitsklasse C,
gedenatureerd in het tijdvak van 23 Novem*
ber 1936 tot en met 28 November 1936 f 1.50
per 100 kg. zal bedragen.
Voor in datzelfde tijdvak gedenatureerde
groene erwten van de laagste klasse en an*
dere erwten zal die sfeunvergoeding f 1.
per 100 kg. bedragen.
De sfeunvergoeding voor Veldboonen,
welke volgens de dateering van het dorsch*
briefje zijn gedorscht in het tijdvak van
23 November 1936 tot en met 28 November
1936 zal f 2.per 100 kg. bedragen.
ONTSTAAN EN ONTWIKKELING DER
EVANGELISCHE KERKZANG.
De, Bachsrenaissance der 19de eeuw.
Naast de veranderingen ten goede die de
gemeentezang tijdens de 19de eeuw in
Duiischland onderging, besdhreven in ons
laatste artikel, zien we ook een opleving
van de fisuraal*muziek, dus van de kerke*
ISjke gezangkunst. Was als eerste kenmerk
van verval de achteruitgang van de kerk*
koren, thans is het opmerkelijk hoezeer
deze instellingen tot Moei kwamen. Koren
werden in deze dagen o'pgericht die nog
heden een wereldvermaardheid genieten, zoo*
als het Thomanerkoor te Leipzig en het
Kreuzchor te Dresden. Door Friedridh Wil*
helm' IV is door de opridhting in 1843 van
het Ber'iner Domkoor de stoot gegeven tot
deze hernieuwde koor*cultuur. Geleidelijk
aan werden overal in Duitschland koren
opgericht, welke de kunstzang tijdens de
Eeredienst onderhielden. Al deze vereeni*
gingen sloten zich aan blij .de in 1883 in
het leven geroepen Evangelisdhe Kirchen*
gesangtfverein. Aanvankelijk waren het allen
kinderkoren, deze veranderden in de looip
der jaren in gemengde, hoewel ïiog heden
in vele streken van Duitschland kinder*
koren voorkomen.
Men zaï 'geneigd zijn te veronderstellen
dat de componisten onmiddellijk zouden
reageeren o.p deze koor*'evolutie, doch, ty*
pisch, was dit niet het geval. De rationa*
listische depressie hield no^ aan en slechts
enkelen maakten hierop een uitzondering.
Van hen valt te noemen J. G. Schicht van
wiens oeuvre alleen de motetten nog heden
van Waarde zSJn, en Bernhard Klein. Deze
Was leeraar aan het in deze tijd olpgeridhte
instituut Voor kerkmuziek in Berlijn en
is bekend om zijn motetten voor mannen*
koor (o.a. „Der Herr ist mein Hirt"). Maar
o|p een geheel onvoorziene wfijze zou het
signaal 'gegeven worden dat de componisten
van kerkmuziek uit hun sleur*dommel tot
nieuwe, frissche en vooral doorleefde werk*
kracht deed aansporen.
Omdat levende muüd niet voldeden aan
het verlangen van de vele koren om goede
reügieuse werken te scheppen, wendde men
zich tot de vroegere generaties en hierdoor
kwam het tot de grootste gebeurtenis der
eerste helft van de 19de eeuw: Bachs Mat*
theus Passion werd in 1829 door Mendek*
sohn opnieuw uitgevoerd. Bijna honderd
jaar was het geleden dat dit grootsdh^eli*
gieuse werk aller tijden werd vertolkt en
nu, ontrukt aan de vergetelheid, was de
indruk op de toehoorders wonderbaarlSjik.
Men ontdekte het genie Badh, de domipo*
nist, die zijn, heilig geloofsleven door mid*
del van de toonkunst heeft geuit in zSjn
geweldige werken. De koren 'gingen Bach
zingen, de cantaten en oratoria werden
opnieuw uitgegeven.
Nu kwam onmiddellijk de reactie op de
19de eeuwsche musici, zlij' werden begeestigd
door de monumentale schelppingen van hun
grooten voorganger. De passion*oratóriums
werden verdrongen. Deze waren nog in
grooten getale geschreven zooals: Schicht
„Das Ende des Gerechten," Louis Spohr
„Des Heilands letzte Stunden" en Karl
Loewe „Das Sühnotpfer des neuen Bundes."
Nog vele problemen deden zich voor op
het gebied van de verhouding tusschen
godsdienst en kunst; hiervan zal in een
volgentt arlikel spra'ke zJjta, maar de nieuwe
wegen waren gebaand en de kerkzang,
verzonken in het moeras der verstarring
en oppervlakkigheid, ging een nieuwe tijd
tegemoet.
F. A. BERNARD.
MIDDELHARNIS
In de Ambachtsschool zal weer ver*
loling worden gehouden van door de leer*
lingen vervaardigde voorwerpen. Er zullen
1500 loten zijn en 500 prijien. Omstreeks
halt Januari zal de trekking plaats hebben.
Dhr. L. Razenberg heeft ter gele*
genheid van dijn 25*jarig jubileum blij de
R.T.M, van de Directie een gouden hor*
loge en van h?t personeel een kadhel ge*
kregen, wat door den jubilaris dankbaar
werd aanvaard.
De onvermengde margarine is deze
week verkrijigbaar bij de Wed. JbL de Gans,
Nieuwstraat.
Bij den agent der arb.bem. stonden
Zaterdag 171 personen als werkloos inge*
schreven, waarvan 15 zeeviisdhers, 3 slagers,
34 bouwvakarbeiders, 22 transiportarbeiders,
3 zeelieden groote vaart, 78 landarbeiders,
3 bioodbakkers, 8 typografen en 5 van
andere vakken.
Dè heer A. W. Kor'jink heeft een
huis, staande op het Zandpad, onderhands
verkocht aan de firma Fabert.
y
Woensdag 9 Dec. a.s., des avonds
8 uur zal 'in de Concertzaal van Hotel
Meijer Ds. Voorsteegh, Voorzitter van de.i
Bond van Oranjevereenigingen, een rede
uitspreken over het Huis van Oranje. Na
deze rede zullen er films vertoond worden
in overeenstemming met het doel van de*
i zen avond.
