Eilanden--nieuws
IJ
De Buit van Carthago.
BINNENLAND
Vervolgverhaal.
2e Blad ZATERDAG 7 NOV. 1936 No. 786
CHR,WEEKBLAD op GER. GRONDSLAG vooi de ZUIDHOLL. en ZEEUWSCHE EILANDEN
Uitsavc van de N.V.,Eü«nden-nieuw»", Geveiligd te Middelhami». Tel. 17 Giro 167930 Postbus 8
De dagen die achter ons liggen, zijn
dagen geweest van schrik en ontzetting. Ons
land en -ons volk is door schrikkelijke;
dicht^oip^^elkaar volgende ramipen getroffen.
We denken in de eerste iplaats aan de
stoere Scheveningsdhe zeevissdhers, achttien
in getal, die in de kokende golven een
jammerlijken dood vonden. We zeggen:
„achttien", want het is nu komen vast
te staan dat de
Sdi. 179 vergaan
is. Het wrak is herkend, een lid der be*
manning is aangespoeld Wat een diepe
smart en rouw heerscht er in zoovele vis*
schersgezinnen! De ;p!ijinigende onzekerheid,
heeft Iplaats gemaakt voor de zekerheid,
dat geliefde mannen en vaders en menig
bloeiende knaap, nooit meer zal terug>i
keeren
Ziji vielen, als slachtoffers van hun taak,
zooals ook te Schiedam, biij. de verwoesting
van de „Petrakis Nomikos" veertien men*
schen, door een ontzettende ontploffing
den dood vonden, wat nieuwe droefheid
en rouw bracht in tal van gezinnen en ont*
zetting in het heele land.
blijkt uit deze droeve 'dagen van
rampspoed en ellende, dat er maar ééne
schrede is, tusschen ons en den dood.
Wat moesten wij steeds gedachtig zSj'n, dat
Wijl ieder oogenblik kunnen worden opge*
roeipen voor Gods rechterstoel en wat
moest onze bede wel gedurig zijn: behoed
ons, voor een onverhoedsdhen, onvóórberei*
den dood. Want wSj zlijh ieder oogenbUk
in gevaar: „de dood wenkt ieder uur."
Bijl dergelijke ingrdjlpende gevallen, als
bovengenoemd, worden '-vij ■^■^l eens tot
nadenken gebracht. Want aan veel worden
wiji zoo gewoon. We lezen in Mjina ieder
nummer van doodelijke ongevallen die het
snelverkeer eischt. We tellen het bijna niet.,
Nu is het waar, dat er veel aangelegen is,
hoe ongelukken gesdhieden. Roekelooze
auto* en motorbestuurders maken veel men*
schelijke wrakken. Daarom is het toe te
juichen, dat bepalingen in het leven worden
geroepen, die paal en perk stellen aan het
gebruik van den weg en de verkeers^vehi*
kels. De bestuurder van een auto moet b.v.
thans ook bepaalde ruimte hebbtn, waardoor
uitgesloten wordt, dat soms twee, drie^
man naast den chauffeur zitten, plus wat
er achterin is geduwd. Ook dat levert ges-
vaar oip. Dan zullen straks voor het groote
snelverkeer voorrangswegen worden aange*
wezen.
Op één ding willen we hier edhter wSjien.
Naar gebleken is, heeft bij' vele wegge*
bruikers de meening postgevat, dat sinds
1 November 1.1. reeds voorrangswegen in
Nederland bestaan, met het gevolg, dat
reeds eenige aanrijdingen hebben plaats
gehad.
De K.N.AjC. vestigt er uitdrukkelijk de
aandacht op, dat een weg slechts dan voor*
rangsweg is, als hij als zoodanig door vier*
kante bordjes met oranje middenvak of
door oranje koppen op de afstandspaaltjes
is aangeduid.
Momenteel is no^ geen enkele weg als
voorrangsweg aangewezen.
Zulks zal geleidelijk pas in de naaste
toekomst geschieden.
Slechts hebben sinds 1 November ver*
harde wegen voorrang boven onverhar*
de wegen.
Wat het auto*rijden betreft, zouden wij
met Prof. Huizinga (in zijn boek „De
schaduwen van morgen") wel kunnen zeg*
gen: We leven in een bezeten wereld. En
niet alleen op dat gebied, maar ook op
gebied van
spel en vermaak.
Wij' lazen, dat in Den Haag de opbrengst
der vermakelijkheidsbelasting nog steeds in
stijgende lijn gaat. Over de eerste 10
maanden van 1936 bedroeg deze in
de Residentie n.l. netto f 631.274.08. Deze
opbrengst was over dezelfde maanden van
1935 en 1934 resp. f588.362.11 en 1625.567.22
De netto opbrengst bedroeg gudrende de
maand October 1936 f49.054.49; de
opbrengst over deze maand in 1935 en 1934
was resp. f 47.942.29 en f 55.920.81.
Hiervan brachten alleen de bioscopen
f 43.186.47 op (in October 9315 was de op*
brengst f 42.991).
De bioscopen braditen de eerste 10 maan*
den van 1936 f 360.068.50 op; deze opbrengst
was over dezelfde maanden van 1935
f 336.092.72.
En dat ondanks alle ellende en werk*
loosheid! Inderdaad, dit zijn ontstellende
dijfers. Ze toonen ons, dat ons volk in
doorsnee op een hellend vlak vertoeft,
Waar geen remmen aan schijnt te zijn. Wet
en Evangelie doen geen kracht meer
het eind zal de last dragen.
Voo:' de a.s .verkiezingen worden ook
maatregelen getroffen. We hebben zoo af
en toe al eens proefjes in ons blad gege*
ven, hoe het op sommige politieke ver*
gaderingen toegaat. Men steekt rotte eieren
en tomaten Mj' zich ,en als dan 'de vergade*
rin_g eenmaal op vollen gang is, kogelt de
oppositie deze, weliswaar zachte, maar toch
minder aangename projectielen naar den
spreker en degenen die zich op het podium
bevinden. Slot is dan meestal, dat het op
een hevig tumult uitloopt, waarbij tafel*
pooten en stoelen ook een woordje mee*
spreken.
Een officieel bericht meldt nu, dat de re*
geering het vergaderrecht zal beschermen.
Het opzettelijk storen van een geoor*
loofde openbare vergadering door het
verwekken van wanorde of het maken
van gedruisch is een misdrijf.
Het wordt ingevolge art. 144 van het
Wetboek van strafrecht gestraft met
een gevangenisstraf van ten hoogste
twee weken of een geldboete van ten
•hoogste f 60. In aanverw'ante gevallen
kunnen bovendien nog aanzienljk'
zwaardere straffen worden opgelegd.
De Regeering acht storingen, als
hebben plaats gehad. Ontoelaatbaar. Zij'
heeft de betrokken organen van justitie
en politie opdracht verleend in even*
tueel nog volgende gevallen met de
grootste gestrengheid op te treden en
zich daarbij van alle in aanmerking
komende middelen te bedienen.
Daar zullen zich dus ook de Mussertianen,
de communisten en alle revolutionaire groe*
pen aan te houden hebben!
Herlevend Rotterdam.
Te Rotterdam heeft in tegenwoordigheid
van een groot aantal personen van voor*
aanstaande kringen uit de burgerij en het
bedrijfsleven de burgemeester het comité
„Herlevend Rotterdam" officieel geinstal*
leerd. Dit comité stelt zich ten doel de
bedrijvigheid in de stad te stimuleeren ten
einde een beteren toestand te verkrijgen. De'
burgemeester verklaarde in zijb toespraak
dat een ieder die op zijn eigiejn gebied er
naar zal streven, zij het slechts in beperkte
mate, werk uit te geven, een daad van bur*
gerzin doet, waarvoor heel de burgerij dank*
baar kan zijn. De voorzitter van het comité
zftide o.m. „Men moet niet lijdelijk afwach*
tea, wat de centrale overheid doet, maar
zelf de handen uit de mouw steken. Eejn der
gelijk gezond initiatief zal altijd voor on?
volksleven van groote beteekeinis blijVen".
Tenslotte waarschuwde deze spreker er
nog voor het comité noch te ondersdhatiten,
mxh te overschatten.
Nu wacht Rotterdam af.
De ontzettende ramp aan boord van het Grieksche stoomschip „Petrakis Nomikos"
op de werf Wilton*Feijenoord te Schiedam. Onze foto geeft een duidelijk bfeeld van
de vreeselijke verwoesting, welke de explosies aanrichtten.
Weer een plan.
Binnenkort -zal volgens berichten in de
Roomsche pers een Katholiek Plan van den
Opbouw worden gepubliceerd. Aan dit plan
hebben onder meer medewerking verleend
de oud*minister Steenberghe, Verschuur - en
Welter en verschillende Roomsch*KathoHeke
hoogleeraren. In het plan zouden een groot
aantal werken zijin aangegeven die direct voor
uitvoering in aanmerking komen.TJe bedoe*
üngi is ze niet uit te doen voeren in w'erkver*
schaffing, maar tegen normale loonen en
met inschakeling van het particulier initiiatief
terwijl tevens de jeugdige werkloozen er in
betrokken zullen worden. De kosten zouden
over langer termijn moeten worden verdeeld
dan tot dusver gebruikelijk was. Door het
plan zou aan tienduizenden gedurende 20
jaar werk te verschaffen zijn. Binnenkort
zullen nadere bijzonderheden worden gepu*
bliceerd.
70 jaar Waterweg.
Te Rotterdam heeft Zaterdag de herden*
king plaats gehad van het feit dat 70 jaar
geleden de Prins van Oranje de eerste
spade in den grond stak voor den te graven
Waterweg naar Hoek van Holland.
K.L.M.svlucht naar Abessinië.
Volgens een bericht in de Telegraaf zal
de K.L.M, midden December met een Dou*
glas*n:achine een vlucht naar Abessinië on*
dernemen. Fransche belanghebbenden die
in het binnenland verschillende onderzoe*
kingen willen doen hebben de opdracht géc
geven. De vlucht zal midden December
plaats hebben om op zoo goed mogelijk weer
te kunnen rekenen. Waarschijnlijk zal de
expeditie geruimen tijd duren. Voor deize
bijzondere vlucht is de keus gevallen op
een der oudere piloten met zeer groote
ervaring.
DANK AAN DE HOEKSCHE
REDDERS.
Telegram van de Koninklijke Familie.
Bij' de Zuid*Hollandsche Maatschaipipiji tot
Redding van Schipbreukelingen, gevestigd
te Hoek van Holland, is een telegram bin*
nengekomen van de Koninklijke Familie
van den volgenden inhoud:
H.M. de Koningin, H K.H. Prinses
Juliana en Prins Bernhard hebben met
veel waardeering kennis genomen van
het zeer goede werk verricht door de
bemanning van de reddingsboot „Pre*
sident Wierdsma" tSjUens de jongste
stormen.
Dit telegram is ter kennis gebracht van
schipper Van Dam te Hoek van Holland,
die vorige week Dinsdag de „President
Wierdsma" commandeerde.
Ook is nog binnengekomen een brief van
den Duitschen consul, dr. Windecker, die
zSjn dank uitspreekt voor de verleende assis*
tentie en een schrïjVen van den gezagrvoer*
der van de „Kurt H. Siemens," die de be*
mjinning van de „Pres. Wierdsma" dank
brengt voor de verleende m'oreele steun
in de moeilij'ke uren.
Schipper Slis van de „President Leis"
ontving eenigen tijd geleden een brief van
het hoofd van de Scheepvaart*inspectiei;
waarin dank werd gezegd voor den ver*
leenden steun aan het s.s. „Trio" tijdens
,den hevigen storm op 15 Juli j.l.
De nieuwe verkftersvoorschriften.
Verkeersregels, welke 1 November
in werking rijM giefreden.
De K.N.A.C. brengt in herinnering, dat
op 1 November die nieuwe verkeersregels
in werking zijn getreden waarvoor geen na*
dere datum is genoemd (b.v. achterlampen
voor rijwielen 1 Januari 1938) en waarvoor
geen andere wijzigingen noodig zijn (bijv.
aanduiding voorrangswegen; deze zullen ge*
leidelijk worden aangewezen.)
Zeer in het kort worden de voornaamste
regelingen, die wel in werking zijn getreden
hieronder gememoreerd.
Par keeren: toegestaan zonder eigen
verlichting binnen 30 meter van een bran*
dende straatlantaarn.
Parkeeren op onverlichte wegen: ter rech^
ter zijde van den weg met gewone stadsver*
lichting of met één lamp, aan de linkerzijde
van het voertuig die gelijktijdig naar voren
wit en naar achteren rood licht geeft; ter
linker zijde van den weg (tot 1 Januari
1938) met gewone stadsverlichting.
Inhalen en passeeren enz.: Bij
inhalen is tripleeren verboden; ook snel*
heidsvermeerdering bij ingehaald worden is
niet toegestaan. Bij inhalen en passeeren van
rijdende of bewegende voertuigen, enz., mag
men niet op de linker weghelft komen Mj
kruisingen in bebouwde kommen en op
onoverzichtelijke kruisingen buiten bebouw*
de kommen. Men raag niet verder van den
rechter kant van den weg rijden, dan door
de omstandigheden wordt gerechtvaardigd.
Stilstaan met voertuigen is verboden
op bruggen. Verder mag niet worden stilge*
staan voor een uitrit en binnen 8 meter van
een autobushalte, hetzij voor het onmiddel*
lijk in* of uitstappen van passagiers. De*
zelfde uitzondering benevens die voor he't
onmiddellijk laden en lossen van goederen
bestaat binnen 8 meter van hoeken, naast
of binnen 8 meter van vluchtheuvels, in
bochten in bebouwde kommen en in over*
zichtelijke bochten buiten bebouwde kom*
men, waar dus evenmin mag worden stilge*
staan.
Signalen: na 10 uur 'savonds zijn ge*
luidsignalen verboden behalve in geval van
uiterste noodzaak en moeten knippersignalen
worden gebruikt. Voor 10 uur 'savonds
zijn bij duisternis knippersignalen toegestaan.
Ruimte voor bestuurder: De au*
tobestuurder moet op de rugzijde van de
zitbank gemeten 60 cm. ruimte hebben, iede*
re passagier daarnaast tenminste nog 40 cm.
Arbeider uitgegleden en gedoiod.
In kuip met papierstof gevallen.
Dinsdagmiddag is in de Berghuizer palpier*
fabriek v.h. firma B. Cramer, te Heerde, de
59*jaTige arbeider J. Langenberg uit Wapen*
veld, toen hij bezig was bij een kuip met
papierstof, uitgegleden en in de kuip te»
rechtgekomen. Daarbij' kwam de man in
aanraking met de in de kuip/ Werkende
machines. De borstkas werd hem ingedrukt.
Hoewel andere arbeiders onmiddellijk te
hulp snelden, bleken de levensgeesten reeds
te ziij'n geweken. Het slachtoffer was gehuwd.
DOOR GRIS VA NELLUS
(Copyright bij Drukkerij Edecea te Hooi'n,
waar het in boekvorm verkrijgbaar is.)
„Hoe vies....; het kleeft!.... Susanne, geeft
gij uw kinderen snoeperijlen Zulks zoude ik
nooit gedaan hebben. Het bederft zoowel
den eetlust der kleinen alsmede hunlieder
karakter. Gij moest dat niet doen."
Moeder Dirksz, hoewel geprikkeld, zweeg
en wendde zich naar het raam, om, zoover
die het toeliet, de gracht op te kijken. Lijs
echter kon zich niet inhouden en zei, wel
wat snibbig:
„Zus is mee geweest naar tante Saar: van
die heeft ze kaneelballetjes gekregen; dat
zal haar, dunkt me, geen kwaad doen dien
enkelen keer; althans haar karakter niet."
„Weizoo, weizoo, joffer....; wie vraagt er
uw meening?.... Van tante Sara; dat dacht
ik wel. Daar moet je Sara Duto^t voor
zijn; die zou 'nkind in den grond beder*
ven. Goed dat ze ze zelf niet heeft. Hum*
meltjelief! daar zou wat van terechtgekomen
lijs t)€et zich op de lip, maar zweeg wij*
sflSijk. Ze hielp de bezoekster zich te ont*
doen van den zwaren schoudermantel ~- die
\':li?gens haar eigen zeggen dateerde uit het
„.'•.iijiraalfjarig bestand" en in dien tijd door
Jhiriiia grootje als jonge maegd gedragen was
-— en liet haar plaats nemen in den leunstoel
met het groene kussen, die al bijgeschoven
vras.
„Nu mis ik er nog twee," deed de ont*
kilte zich opnieuw hooren, nadat ze zich
bfced neergelaten had in haar zetel. „Si*t
mon maar dat spreekt vanzlelf, die is
nog niet klaar met zijn dagtaak; maar..."
„Hij' is naar Zaandam," haastte zich moe*
der Dirksz te zeggen; „'t zal wel over achten
vrorden voor hij thuis kan zijn
„Weizoo ,welzoo; druk aan 't zaken doen;
djMi zullen we maar geduld hebben
ja. Maar waar is onze jonge bendehoofd*
man, of zeeschuimer; hoe moet ik 'mnoe
men? Hij heeft me zeker zien aankomen,
en houdt zich schuil. Ik heb nog 'n ap*
pffltje met 'm te schillen.... Hoor eens, Su*
sajïine, ge moet hem nooit weer bij me sturejn
als ik van huis ben
„Hoe kan moeder weten of ge van huis
zMbitste Lijs, die haar mondje nog
as eens voorbijpraatte.
,J-ijsbeth, gij moest er u niet mee be*
moeien," kwam moeder de ander voor, die
'ngrimmigen blik naar de zondares wierp,
Wóiardoor haar gelaat even uit de plechtige
plooi kwam. „Wat is 'rdan geweest," ver*
volgde moeder in één adem, om verdere
verwikkelingen met Lijs te voorkomen. „Laat i
zien, was dat niet de vorige week Maan*
dag? Heeft ie wat gedaan, dat u ongemak
berokkend heeft?" De zorgeljjke trek op
haar gezicht was er niet op verzacht.
„Ongemak, ongemak; dat leit 'r an hoe ge
't opneemt. Mij heeft 't zoozeer niet gehin
derd; trouwens, als ik thuis geweest was, zou
't niet voorgekomen zijn; ik had 'm subiet
weer de straat opgestuurd. Maar die Pieter*
nel is veel te goedig. Ze heeft 't dan ook
moeten bezuren, die ziel."
„Wat heeft ze moeten bezuren?" kwam
Lijs ongeduldig.
„Ik spreek met je moeder, Lijsbeth.
Susanne, je geeft je kinderen 'n verkeerde
opvoeding. Bij mij' zou 't niet voorgekomen
zijn, dat kinderen hun mond overal tus*
schen steken. Mijn moeder zaliger zei altijd:
Als oude lieden praten.
De jongen 't pijpen laten.
Maar de tegenwoordige jeugd....!" de oude
schudde statig het hoofd en zweeg.
Daar nu niemand wat zei, maakte Lijs er
handig gebruik van, door te repliceeren:
En:
Als oude lieden zwijgen.
De jongen 't woord weer krijgen.
Ik ben toch benieuwd te vernemen wat
dat geweest is met Ste£ en Pieternel. Je
hoort wel 'n beschuldiging, maar wat die in*
houdt verneem je niet."
De bezoekster zat pafdoch ook maar
even. Ze zou haar sekse oneer aangedaan
hebben, als ze lang het antwoord was;
schuldig gebleven:
„Als „wijze" lieden zwijgen.
De „zotten" 't woord weer krijgen,
zou hier beter op z'n plaats zijn," hekelde
haar radde mond. ,,Gij klapt te veel, joffer;
en „die veel klapt is 'nzot," zegt de wijze
Salomon."
„Die man was werkelijk wijB, als ie dat
gezegd heeft; maarIk ben 'r niet zoo
heel zeker van; waar leest ge dat?"
„Datdat diendet gij te weten, als g'uw
„onderricht" hebt bijgehouden...."
„Nu, dat heb ik; maar 't Spreukenboek
heb ik niet uit het hoofd geleerd. Toch
komt 't me voor
„Lijsbeth!" kwam nu 'haar moeder tus*
schenbeide, „je gedraagt je onbetamelijk. Ik
zal genoodzaakt zijn je de kamer uit te stu*
ren, als je nu je mond niet houdt."
„O, ik zal m'n mond wel houen. Wat
Stef misdreven heeft zal ook wel niet de
moeite waard zijn er veel woorden over te
verspillen
Daar had ze ineens vat.
„Niet de moeite waard!? viel de oude
dame, nu verre van plechtig, uit: „als hij
'nargelooze ziel, 'n maagd op leeftijd, als
Pieternel, verhalen zit te doen, dat haar
de haren door de muts heen steken....? De
bengel had natuurlijk vrij' spel, doordat
ik er niet Was. Wel foei! En die „troela"
trakteert 'm nog op pruimedanten en anijs*
melk. Dat had ik haar niet gezegd. Enfin,
de pruimedanten waren van haar. Maar die
„suUepiet" heeft 's nachts geen oog toege*
daan, want ze was maar al' %e biang dat
ze droomen zou van de grouwelijkheden,
waarmee die „ondeujgd" haar 't hoofd aan
't tollen had gebracht. Ze lag regulier met
de koue koorts op bed. 's Morgens heeft ze
't me alles verteld, wat ze d'avond tevoren
niet gedurfd had, omdat ze 'rniet aan den*
ken wou, zei ze, voor 't naar bed gaan. Ik
was er dien ochtend zelf van ontdaan. En
dat noemt men: niet de moeite waard....!
Ik zeg dat 't ongehoord is. Die jongen van
je, Susanne, is te vroeg,van de roede ge*
speend. Ik heb 'tal meer gezegd: Hij groeit
op voor 't rasphuis."
Moeder had hoofdschuddend het relaas
aangehoord; maar Lijs zat over haar naai*
werk gebogen, dat niemand zien zou de
pret die ze heimelijk had. Ze moest zich
moeite geven, maar ze had eenmaal ge*
zegd dat ze haar mond zou houen, daarom
reageerde ze niet.
Moeder wist niet anders te zeggen dan:
„'tis 'nvreemd kindJa, 'tis onaange
naam; maar zoo doet*ie nou altijdEn
waar*ie de verhalen vandaan haalt!
Daar ging de kHnk van de buitendeur...
Moeder schokte open Lijs kwam iets
rechter te zitten, zonder van haar werk op
te kijken, 'n Schrille, hooge stem klonk in
't voorhuis
(Wordt vervolgd.)
