CHQ.WEEK5LADopGED.GR0nD5IA6 voÖRDlZUID-HOLLinZECUWSCIIE EILAHDEn
if.niulCtKai$ef
Schrikwekkend ongeluk aan boord
van Grieksch stoomschip
te Schiedam^
9e Jaargang
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1936
No. 785
N.V. Uitgeversmaatschappij „Eilanden-nieuws**
ONTPLOFFINGSRAMP EISCHT IN TOTAAL 14 DOODEN.
Nederlandsch Nieuw Guinea
Kijk, dat is
bros-heid!
OFFICIEELE CRISISPUBLICATIES
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN" - 18e JAARGANG
INGEZONDEN.
Breek een groote ronde
beschuit van Paul C.
Kaiser door', ze verkruimelt niet
omdat ze zoo bros is omdat de samen
stelling zoo juist-afgemeten is! Het beste
van het beste 'wotdt ervoor gebruikt
en dat kunt U direct proeven! 9 et pet
rol van 9 stuks met Paula-bon.
Groote ronde heschuit
Voornaamste inhoud
Advertentie-prijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst-
aanvragen en -aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek-aan-
kondiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager
UITGAVE VAN
Gevestigd te Mlddelharnls - Prins Hendri^jstr. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Versch^nt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
Verwordein seden.
Onveratitwoordelijikfi toegevejnidheid
van de Overheid.
We lazen ©enigen tijd geleden, dat de ge*
meenteraad van Chicago, een stad in Mic'hi*
gan (Amerilsa) een subsidie aanvrage had
te behandelen voor het stichten van een
park voor naalstloopers, midden in de stad.
De Raad van deze stad weigerde de aan*
vrage en motiveerde zijn weigering onder
meer met: „de aanblik van het lichaam van
een mensch is aesthetisch (mooi) en de
nieuwsgierigheid zou zoo groot zijn, dat de
aanliggende wolkenkrabbers, de zwaarte van
de duizenden bij duizenden kijklustigen niet
zouden kunnen dragen en dus zouden in*
storten."
Je merkt de Raad van Chicago maakte
er een grap van.
Je leest zoo iets en denkt dan „Och dat
js Amerika, dat is Amerikaansch" en je
haalt de schouders op.
Meen echter niet dat dergelijke vuiligheid
alleen in Amerika voorkomt. Helaas neen.
Zulke smerigheid treft men ook in ons land
aan en nog wel in onze hoofdstad Amster*
dam.
Daar is een „Lichtvriendenkring" gevestigd
en die heeft een geduchten oproep gericht
om naakt te gaan loopen. In een pamflet
schrijven ze zulk vuil: „Indien u zich ergert
aan de bespottelijke bepalingen in onze
badplaatsen betreffende kleeding, gemengde
baden enz. welke feitelijk een beleediging
van de menschheid inhouden en het ons
onmogelSjk nuaken te genieten van wat de
natuur ons biedt en waarop een ieder recht
heeftindien u 't abnormale inziet van de
onnatuurlijke opvatting, als zou een geheel
of gedeelteUj'k ontkleed lichaam slechts prik*
kelingen opwekken; indien u begrijpt, dat
de jeugd niet tot sexueele uitspattingen be=
hoefde te komen, wanneer 2ij van jongs af
aan het verschil der seksen wist en zag."
N.-1 zulke vuile taal komt dan de raad
aan de zestienjarige jongens en meisjes om
zich tot zeker adres te wenden teneinde hen
de gelegenheid te geven voor dergelijke vui*
ligheid.
Een kleine contributie moet maar betaald
worden.
En dan kan men deel nemen aan kam*
peeren, aan het doen van tochten in de vrijle
natuur.
En daaraan wordt dan verbonden het ge*
meenschappelijk naakt zijn.
Zulke smeerslapperij kan men in Neder*
lands hoofdstad vinden. Tot zulke vuile
onzedelijkheid worden jeugdige jongens en
meisjes verleid.
De poliitie heeft de statu|fen van deze
naaktloopersvereeniging ingezien en laat het
vrij' geworden.
Dat is op grond van de valsche revolu*
tionpiire vrijhe'd, waarmee zelfs de groote
Christelijke partijen zoo dweepen.
Van het verderfelijke stelsel, dat leert,
dat elk beginsel hoe boos of goddeloos
ook, vrij moet kunnen gepropageerd worden.
Zoo laat men ons volk bederven.
Zoo worden we heen gevoerd naar den
afgrond van smerige onzedelijkheid. Zoo
overgegeven aan de uitgieting van zonde
en ongerechtigheid.
En laat men toe, dat de zonde vrij wordt
uitgesproken als in Sodom. Onverantwoor*
delijk van de Overheid.
't Staat te vreezen, dat het aanbrengen
van Sodoms lusten zal uitloopen op So*
doms straffen.
De N.S.B. en de devaluatie.
De N.S.B, voert de pretentie, dat zij in de
verwarring dezer tijden de eenige vastheid
biedt, waaraan ons volk behoefte heeft. Wij
hebben niets anders te doen dan naar Mus*
sert te luisteren en dan zal het Nederland*
sche volk in alle opzichten welvaart genie*
ten en zullen er gouden tijden aanbreken
voor iedereen! Geen der huidige politieke
partijen weet meer een goede weg te wijzen;
alleen de N.S.B, voert een vaste, consequent
te en doelbewuste politiek!
Wat zullen wij van deze dingen zeggen?
Dat de practijk der N.S.B, anders is dan
haar groote woorden. Wel heel duidelijk
blsek dit, toen onze Regeering genood*
zaakt was, tot depreciatie van de gulden
over te gaan. Verleden jaar nog drong de
N.S.B, op devaluatie aan, want, zoo schreef
men: „De geestelijke sfeer, waaruit het stre*
ven naar devaluatie ontluikt, is wezenseigen
aan het karakter der N.S.B. Devaluatie spruit
voort uit onze eigen wereldbeschouwing."
Hoe men dit beredeneert, laten we nu in
het midden; de ontwaarding van alle zede*
lijke en staatkundige waarden voert blijk*
haar consequent tot de ontwaarding van
ons ruilmiddel! Maar nu de Regeering de
gulden losmaakte van het goud, juichte de
N.S.B, dit niet krachtens haar beginsel toe,
integendeel, een pamflet sprak van: „Deva*
luatie het begin van het failliet." Precies
apdersom dus. Waarom? Och, enkel en ah
leen om in de oppositie te zijn en om ver*
warring te kunnen stichten. Juist dit h^U
ste is het doel: uit verwarring wordt allicht
een dictatuur geboren. En daarom voert
men een draaitokpolitiekvandaag vóór,
morgen tegen.
Dat is de vastheid der N.S.B.!
Hitler beleedigJ.
De Hoofdredacteur der Socialistische Ar*
beiderspers heeft zich onlangs voor de recht*
bank te verantwoorden gehad wegens belee*
diging van Hitler. Hij had een plaat doen
afdrukken, waarop Hitler stond afgebeeld
bij het graf van den in Zwitserland ver*
moorden nazi*leider Gustloff, temidden der
S.A.*mannen plechtig verklarend; „Wij na*
.zi's, hebben nog nimmer een politiek te*
genstander vermoord." Voor hem stonden
echter de grafzerken van Rathenau,, Erzber*
ger en Röhn, die door de nazi's vermoord
zijn
De Orficier van Justitie was van meening,
dat Hitler door deze plaat beleedigd wordt
en eischte een boete van f 250.De verde*
diger van den heer Ankersmit, het bekende
soc. Eerste Kamerlid Mendels, hield een in*
drukwekkend pleidooi, waarin hij betoogde,
dat de plaat niet anders dan de waarheid
voorstelde. De pers moet er tegen opkomen,
als van nat. soc. zijde met een stalen gezicht
gezegd wordt, dat men nimmer een tegen*
stander heeft vermoord. „Veronderstel,",
zoo sprak Mr. Mendels, „dat Hitler plechtig
verklaart, dat Duitschland steeds zijn schul*
den heeft betaald, dat het een onafhankelijke
rechtspraak heeft, dat de Kerk er ongemoeid
wordt gelaten en dat de concentratiekampen
voorbeelden zijn van humaniteit, zou daar*
tegen dan geen vlammend protest moeten
opgaan?" En hij herinnerde aan de moord
op Rathenau, voor wiens moordenaars de
nazi's een gedenkteeken hebben opgericht.
Aan Erzberger, den Roomschen minister,
wiens moordenaars werden gehuldigd. In
het eerste halfjaar van 1933 vermeldden
de Duitsche bladen 196 moorden op te*
genstanders en Joden.
In de jaren 1933 tot 1935 zijii officieel de
moorden op 61 socialisten bekend gewor*
den. En dan het bloedbad van 30 Juni
1934, dat volgens Hitler zelf 77 slachtdof*
fers het leven kostte, waaronder generaal
von Schleicher.
Dat zijn inderdaad de feiten. En daarvan
was de plaat een illustratie. Hoewel wij in
geenen deele bewonderaars zijn van de
Arbeiderspers en van een bestrijding der
tegenstanders door middel van platen en
caricaturen, willen we toch onze meening
uitspreken, dat de justitie te ver gaat, wan*
neer zij zou gaan beletten, dat in onze
nog niet gelijkgeschakelde pers zou kunnen
worden gewezen op de methoden van het
nationaal*socialisme en zoo noodig ook
op de methoden van het nationaal*socialisme
en zoo noodig ook op de tegenstelling bij
die beweging tusschen het schoone woord en
de brute daad. Het Duitsche nationaal*so*
cialisme is het voorbeeld, waarnaar Mussert
ons land vormen, wil. Het is daarom plicht
onzer niet*Hitleriaansche of wat hetzelfde
is niet*Mussertiaansche pers, ons volk
met klem te wijzen op wat zich in Duitsoh*
land afspeelt, opdat ons Nederlandsche volk,
dat zïjb vrijheid verworven heeft in een
bloedige strijd van tachtig jaren, wete, wat
het te wachten staat, wanneer Doiitsdie toe*
standen gaan heerschen in Nederland. Daar*
om moet onze pers de waarheid kunnen
schrijven over Duitschland, gelijk ze bet
evenzeer moet kunnen doen over Rusland.
Een ramp, die ontzettende gevolgen
met zich bracht is Zaterdagmorgen te
Schiedam voorgevallen. Op het Griek*
sche stoomschip „Petrakis Nomikos,"
weljk schip in reparatie was op de
werf Wiltons^Feyenoord, hadden drie
ontploffingen plaats, waarbij' vele doo*
den zijn te betreuren en zeer velen
gewond werden.
De eerste ontploffing geschiedde in een
oliebunker, de boven dezen bunker ge*
legen ketel sloeg door het dek. Toen
dit gebeurde begaven zich onmiddellijk
manschappen van de werf aan boord
en ook van de brandweer om reddings*
pogingen te verrichten. Tervvijl zij daar*
mee bezig waren, had een tweede ex*
plosie plaats. Deze eischte wel de meeste
slachtoffers.
Tien minuten na de ontploffingen
had men reeds 24 gewonden geborgen.
Door de ontzettende vuurzee, die op
het schip woedde, kon men niet meer
aan boord komen. Men moest dte red*
dingspogingen een tijdlang staken.
In totaal is het doodental tot 14
gestegen.
Bij'zünderheden.
Zooals hier boven is gezegd, heeft men,
direct na de eerste ontploffing hulp aan de
gewonden op het brandende schip verleend.
Daarop volgde de tweede ontploffing, die
veel heviger was in uitwerking dan de
eerste. De eerste ontploffing richtte groote
schade aan, maar bij de tweede werd een
kraan geheel en al in elkaar gerold en ver*
frommeld, het contra*gewicht werd meters
ver weggeslingerd door het dak van een
werkplaats heen.
Men kan zich voorstellen waf er, van
de menschen die aan boord waren terecht
moest komen. Of dood of zwaar gewond
dat Iton niet anders. Bovendien moet na
de tweede ontploffing zich brandende olie
over het schip hebben verspreid. Het werd
één brandende fakkel.
Deze tweede ontploffing heeft dan ook
wel de meeste slachtoffers geëischt. Hoewel
er groot gevaar bestond voor nog meer
exploisies, aarzelde men met aan boord
te gaan van het brandende, rookende schip.
Tien minuten na de catastrophe had men
24 slachtoffers geborgen van wie er echter
zes spoedig aan hun verwondingen zijn
bezweken. Onder de dooden en gewonden
waren veel brandweerlieden.
Het vuur breidde zich uit, dikke rook*
wolken stegen op. Omdat er nieuwe ont*
ploftingen dreigden, werd bevel gegeven,
dat de arbeiders zich uit de naaste omgeving
van het schip moesten verwijderen en dat
men de dooden en gewonden voorloopig
op het schip moest achterlaten. Twaalf uur
riep echter een der gewonden door middel
van een sirene om hulp. Vier vrijwilligers
waagden hun leven den man te redden. Zij
begaven zich aan boord en slaagden den
gewonde uit zijn hachelijke positie te bevrij*
den. Om kwart over twaalf kwamen zij met
den gewonde van boord.
Politie, brandweer en Roode kruis man*
nen, in totaal 40 man verschenen en men
begon met het bergingswerk der dooden
en gewonden. In koortsachtige haast werd
gezocht en gewerkt in den verstikkenden
rook. Toen alle gewonden geborgen waren,
werd bevel gegeven, dat allen van boord
-moesten voor exploisie*gevaar.
De derde ontploffing.
Enkele minuten, nadat zij het schip verla*
ten hadden, volgde de derde ontploffing,
die het sdiip vaneenscfaeurde en tal van
menschen den dood bracht. Zware stukken
staal werden hoog in de lucht gesmeten.
Wanneer de mannen, drie, vier minuten
langer aan boord gebleven waren, zou de
ramp niet te overzien zijii geweest.
In den loop van dfen middag trok dje'
eerste troep vrijwilligers aan boord, die op
het voorschip het verminkte lijk vonden van
den 44*jarigen J. Nieuwenhuij'ze, hoofdopz.
bij de bestratingen te Schiedam en kringcom*
mandant van de brandweer. Ook het lijk
van den 33*jarigen politieman J. J. Hoek,
en een werkman van Wilton, die onherkeiL*
baar gewond was. Meerdere dooden zijn
geborgen. Men kon echter door de hitte
van de verwrongen massa's staal niet door*
dringen om naar andere lijken te zoeken.
Het doodental is intusschen tot 14 geste*
gen. Omtrent de oorzaak heeft men geen
zekerheid. Er is wel komen vast te staan,
dat allereerst een kleine tank is ontploft,
maar de oorzaak kan men niet vaststellen.
De toestand van de meeste gewonde^l
die naar de Ziekenhuizen zijn getranspor*
teerd is over het algemeen vrij ernstig.
Vermoedelijke oorziaak
Hoewel de oorzaak van de scheepsramp
te Schiedam nog niet officieel is vastgesteld,
wijzen de thans in het bezit der deskundigen
gekomen getuigenverklaringen er op, dat
verhitting van één der tanks, waarin nog
olieresten aanwezig waren, de eerste exploisie
moet hebben veroorzaakt. Tusschen de ra*
vage van verwrongen ijzeren balken, en an*
dere stukken ijzer, heeft de politie een snij*
brander gevonden, waarmede even vóór de
exploisie is gewerkt.
Nieuw*Guinea, dat zoo groot als Duitsch*
land is, begint zoo langzaam aan de aan*
dacht te vragen van een groot aantal wel*
denkende personen, wien het lot van de
duizenden, die gaarne werken willen, doch
voor wie geen arbeid te vinden is en die
thans gedoemd zijn hun tijd in ledigheid
door te brengen, nauw ter harte gaat en die
naar middelen en wegen zoeken, teneinde
ons van de werkloosheid, die tenslotte leiden
moet tot een algeheelen ondergang van
Ijand en volk, al Wias h|et ook' maar ten
B» deele, te verlossen.
Duizenden jongelieden, die onverschillig
in welke richting zich voor een levenstaak
hebben voorbereid, zien zich in de ver*
wezenüjking van hun toekomstidealen te*
leurgesteld; voor niets hebben zij zich jaren
lang in moeizamen arbel.d of studie gereed
gemaakt, om in de Maatschappij den voor
hen weggclegden taak op zich te nemen: de
Maatschappij is niet bij machte hun de ge*
legenheid te geven om te arbeiden. En
dan? Straks worden zij' vervangen
door een jonger geslacht en zullen zij Mj'
de2!e jongeren achtergesteld worden. Waar*
l|ijk, zij zijn „het overgeslagen geslacht."
Meer dan een half millioen menschen
zoeken naar arbeid en vinden dien niet.
Hoeveel kapitaal gaat op deze w'ijze aan ar*
beidskracht verloren, terwijl anderszijds mil*
Boenen moeten worden opgebracht door
een in geldelijke draagkracht steeds zwakker
wordende bevolking der ondersteuning der
werkloosheid.
Is het nu wonder, dat; deze treurige
toestand ernstige menschen verontrust en
dat ziiji de handen ineenslaan om te trachten
hieraan een einde te maken? Wij' hebben
allen zonder onderscheid te bieden*
ken, dat wij' niet langer op, idieinzjelfiden
weg kunnen blijven voortsukkelen, iooals
wij tot nu toe hebben gedaan; dat is struis*
vogel*politiek, niet anders. Het vraagstuk
der werkloosheid, dat tot heden onopgelost
is gebleven en dit ook zal blijVen, zal ten*
sijotte leiden tot een toestand, gelijk aan
dien in het verleden, waarvan de geschied*
scErijiver verhaalt„de re ge e r in g rade»
loos, het volk redeloos en het
land reddeloos."
Hebben wij alle reden om somber gestemd
te zijn, die stemming wordt er niet beter op,
als wij ons het volgende uit de radio*rede
van Minister Colijh te binnen brengen, op
1 Januari van dit jaar gehouden:
„De uitvoer van onze bodemproduc*
ten levert per jaar 400 millioen gld.
„minder op dan enkele jaren geleden.
„De uitvoerwaarde van industriëele pro*
„ducten daalde zelfs met meer dan 500
„millioen gld. per jaar. De winsten uit
„Indische ondernemingen, die voorheen
„de koapkracht hier te lande zoo sterk
„hielpen verhoogen, rijn met ongeveer
„400 millioen gld. per jaar teruggeloo*
„pen. Alleen het voornaamste stipte ik
„aan, maar dit is reeds meer dan vol=
„doende, om te doen zien voor welke
„geweldige moeilijkheden de Rijksregee*
"„ring en de lagere Overheden gesteld
„worden, om te voldoen aan den alles*
„beheersthenden eisch van een behoor*
„lijk financieel beheer, om' deeconomi*
„sche volkskracht voor algeheele inzin*
„king te behoeden. Als men alleen
„acht slaat op de geweldige moeilijkhe*
„den, waarvoor Regeering en Volk staan
„dan zou de wanhoop soms het hart
„kunnen binnensluipen."
Laten wij nu even onze aandacht bepalen
bij den aanhef van het hier aangehaalde
uit de radio*r©de. „De uitvoer van onze
bodem*productie levert per jaar 400 mil*
lioen gld. minder op dan enkele jaren gele
den." Waaraan, vragen wij', is het te wijten,
dat die uitvoer het fabelachtig kapitaal van
f 400 mill, minder is, dan enkele jaren ge*
leden? De bodem van ons land is toch nu
en in de jaren, dat de werktoosheid op
bedenkelijke wijze toegenomen is, precies
dezelfde gebleven als „enkele jaren geleden."
De handen, die dien bodem moeten bewer*
ken, zijta even krachtig als „enkele jaren ge*
leden."
De oorzaak van de vermelde vermindering
van uitvoer enz. ligt in de allereerste plaats
in het streven van alle landen naar A u*
tarkie, welk woord wij in onze taal
het best kunnen weergeven door de woor*
den zelfvoorziening en zelfver*
z o r g i n g. Als de landen van Europa in
economischen zin de koers waren bfijVen
volgen van vóór den grooten oorlog, dan
zouden de economische moeilijkheden niet
zoo zwaar drukken, als zij thans doen. Wat
die zelfvoorziening in andere landen voor
N. T. PAULC. KAISER, BESCHUITFABRIEKEN - ROTTERDAM
Voor Engros:
K. VERMAAS en Zonen Middelhamis
ons land beteekent, willen wij met een enkel'
voorbeeld in ons volgend artikel duidelijk
maken. V.
Naschrift.
(Wordt vervolgd.)
Dit is het tweede artikel over de toe*
komstmogelijkheden in Nieuw*Guinea.
Z'iji, die van het eiland Goeree*Overflakkee
daarover nader wenschen te worden inge*
licht, kunnen zich wenden tot de heer
Chr, F. Hossen, Dir. Nijverheidsschool, Mid*
delkarnis. (Red.)
De baconprijls voor de Coöperatief.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Landbouw en Visscherij besloten, den prijs
voor het bereiden van bacon door dej
Coöperatieve bacon*slachterijen vast te stel*
iien op f 1.15 per 100 K.G.
Sieunvergoeding Erwten en Veldboomen,
De Nederlandsche ">Akkér'b'ouw<«Centrale
maakt bekend, dat de stevinvergoeding voor
groenq erwten van de kwaliteitsklasse C,
gedenatureerd in het tijdvak van 19 Octo»
ber 1936 tot en met 24 October 1936 f 1.60
per 100 kg. zal bedragen.
Voor in datzelfde tijdvak gedenatureerde
groene erwten van de laagste klasse en an*
dere erwten zal die steunvergoeding f 1,10
per 100 kg. bedragen.
De steunvergoeding voor Veldbbonen,
welke volgens de dateering van het dorsch*
briefje zijn gedorscht in het tijdvak van
19 October 1936 tot en met 24 October 1936
zal f 2,20 iper 100 kg bedragen.
Monopolieheffing op granen.
Van verschilelnde zijden is de verwachting
uitgesproken, dat binnen zeer korten tijd de
monopolieheffing op granen zal worden
verlaagd.
De monopolieheffingen zijn, als onderdeel
van de landbouwcrisiswetten, een tijdelijke
maatregel en er kunnen zich zonder eeni*
gen twijfel omstandigheden voordoen, waar*
door zij! worden verminderd of afgeschaft.
In de Wijzigingen der graanprijzen, mede
tengevolge van de monetaire veranderingen,
heeft de Regeering geen aanleiding gevon*
den tot verlaging te besluiten.
Naar wij van bevoegde zijde vernemen,
bestaat bij de Regeering niet het voornemen
vooralsnog tot verlaging van deze mono*
poherechten over te gaan.
's*Gravenhage, 31 October 1936.
Driestarren: Verworden Zeiden. De N.S.
B. en de Devaluatie. Hjtieir beleedigd.
Binnenland: Ontzettend ongeluk te Sohie*
dam, Ontploffin^ramp ei&dht 14 dooden.
Jongeman doodgiereden tei Apeldoorn door
auto'woesteling.
Onbewaaktié overweg eisdht 2 dooden.
Buiteiilind: Mussolini spr«iekt over Europa.
0£fideële Crisisberidh^n Markt» eti Vei>
lingberichien.
