CHRWEEKUADÖpGED.GD()nD5UVGvö^RÖIZUD-H0LLEriZECUW^
Nederlandsch Nieuw Guinea
'ZWITSERSCHE
9e Jaargang
WOENSDAG 21 OCTOBER 1936
No. 781
N.V. Uitgeversmaatschappij „Eilanden-nieuws
OFFICIEELE CRISISPÜBLICATIES
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN"
18e JAARGANG
a ffl i... B iü i^ - "^"''"^^1
In 1936 minder inkomsten dan
in 1935.
INGEZONDEN.
HOLLANDSCH
CHOCOLADEFABRIEK
ert.
Vraagt Uw winkelier om inlichtingen.
Voor onze Jongens en Neisjea
DRAISMA-vanVALKENBÜRG 'S-.-
e A .-iLEVER"
Vootnaamste inhoud
niEuws
Advertentie prijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.Dienst-
aanvragen en -aanblediagen van 1 6 regels 80 et.; Boek-aao-
kondiging 10 ctnt per regel Contracten belangrijk lager
UITGAVE VAN
Gevestigd te Mlddelharnls - Prins Hendri^str. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
De Duitsch:Ev2^ng«lisc^ne kerk
protesteert. Rechtloosheid in.
Duitichlatid. Achterstelling van
dei Christenen.
Het protest! van de Duitschs-Evangeli^cihe
kerk neemt* geen blad voor den mond. Er
behoort moed toe om zoo te durven prot)es<^
teeren. Ontzettjng uit ambt en plaatsing
in conaentratiekampen, rijn geen denkbieel*
dige gevaren. In hun protest schrijven ze
verder nog 'aan HitlerDe Evangeli*
sche Christenen hebben de over<>
tuiging, dat God de beschermer
van het recht en de rechtloozen
is. Daarom zien ze het als een
zich wenden van God, als de
rechtspraak naar willekeur ge*
schiedt en ding en gebeuren die
den Heere niet recht zijn. Het
Evangelische geweten wordt in
ernstige mate bezwaard door het
bestaan van conc;entratiekam>=
pen en door het feit datmaatrege"
len van de geheime politie ge*
nomen word en zonder eenig ge*
r e c h t e 1 ij k o n d e r z o e k Belijdenisge*
trouwe Evangelische Christenen wier eer
aangevallen wordt, vinden vaak niet dezelfde
eerbescherming als andere staatsburgers ten
deel valt. i,
't Zijn inderdaad schrijnende toestanden
waarop hier de vinger wordt gelegd. Geen
recht maar willekeur. Het bestaan van de
conöentratiekampen. Maatregelen van de ge*
heime politie: zonder eenig gerechtelijk on*
derzoek. Geen gelijke eerbescherming.
Dat isi geen rechtsstaat;
Daar hcerscht tiraainie. Zulk een toestand
voor land len vollc( is vreeseÜjk en de Heere
moge er, ons voor bewaren.
Spatieering in' het protest van ons
(Red.)
De Duitsdi Evangelisdhe kerk iirotesteert.
Een waaridjg; slat «n een ernstige
veirmaning.
De verdrukking Waarin de kerk in
Duitschland omder: Hitler gekomen is werd
niet vcnvacht,f maar ze is gekomen en is
nu iooveel te schrijnender aangezien vele
^Duitsch Evangelische Christenen aan de op*
komst van de partij hebben meegewerkt.
Ze verwachten heil van het nationaal*sot(ii»
alisme in den strijd tegen het ongeloof len
tegen socialisme en qommunisme. Jammer*
lïjk zijn ze bedrogen.
De protestbrief eindigt op Waardige wijze:'
„Wij verzoeken de Rijksregeering zich de
vraag te stellen, of het op den duur voor
ons volk' te veijdragen zal zijn als dezen
weg verdetj op wordt bewandeld. Reeds
nu oefenen de dwang pp het gewe»
ten, deverv'olgingvandeEvange*
lische overtuiging en het weder*
zijdsch bespieden en uithooren
een zeer sleeht en invloed uit(l)
Oas volk' dreigt de door God geplaatste
grenzen te' overschrijden. In dit verband
moeten wlij den leider en rijkskanselier onze
bezorgdheid mededeelen, dat hij vaak
in een' vorm wordt vereerd zoo*
als alleen God vereerd mag wor*
den. Eenige jaren geleden heeft de leider
nog zijn afkeuring er pver uit gesproken, dat
zijn portret pp Evangelische altaren Werd
geplaatst. Vaak wordt zïjn besöer in steeds
ongebondener vormen, niet alleen op po*
litiek terrein, doch ook op dat der zedelïjki')
heid en van het recht in ons volk', gezocjit
en h ij zelf met de religieuze waar*
digheid van een vo Iksipr ieste r,
ja zelfs van een middelaar tu*
schen God en het v o Ik, o m k 1 e ed.
Wij vragen om de vrijheid, dat het volk
om in de toekomst zijn weg onder het
teeken van het kruis van Christus mag gaan,
opdat nier eens de kinderen hun vaders
vloeken, oroda^ zij hun wel een staat op
aarde bouwden en achterlieten, dodh hun
het Koninkrijk Gods afsloten. Wat we in
deztn btief gezegd hebben, moesten wijl
ztggen onder de verajitwoordelijkheid van
ons ambt. De kerk is in de hand des
Heeren." Wat droeve toestanden. De kerk
die bij Hitler om haar vrij heid
moet vragen, 't Is moedig van deze man*
nen. Het onthult de droeve sfjaat van
het Duitschel volk. Dat het ons ter waar*
schuwing zij.
(1) Spatieering in protestbrief van ons Red.
Onverwerkelijldieid. Waarom
Dit jaar klonk uit de Troonrede en de
Millioenennota een, zeker optimisme. Ging
men uitsluitend op beide staatsstukken af,
dan zou men in meening komen, dat de
grootste inzinking achter den rug was en
dat men naar 'betere tijden ging.
Maar dat! was onwerkelijk. Dat was de
feiten mooier voorstellen jdan waren.
Papier isi geduldig. Ook dat waarop de
'beide belangrijkei staatsstukken worden ge*
drukt.
Hoe mem tot zulke optimis(|ische, hoop*
gevende, klanken kon komen is ons een
raadsel, daar de werkelijkheid een geheel
ander beeld' vertoont.
Een paar gevallen wjUen we noemen,
waaruit blijkt dat de Werkelijkheid aller*
minst zoo mooi is als die beide staats*
stukken ons, iouden willen doen gelooven.
Daar is: allereerst de werkloosheid.
We vergelijken) de stand van de werk*
loiosheid per Juli 1936, dus van dit jaar
met die; van Juli 1935 en wat blijkt dan.
Dat slechts in enkele gesteunde bedrijven,
zooals de scheepsbouw er eenige vermin*
dering van' de werkloosheid valt te oonsta*
teeren, maar dat het totale djfer der werk*
loosheid grooter is dan in 1935.
In 1936 nog toename van werk*
lo,osheid.
Een andere betrouwbare barometer zijn
de inkomsten vaii di$i Staat. Ook hier
is nog geen stijging te constateeren, integen;»
deel de maandstaten vertoonen aanzienlijk
lagere cijfers dan in 1935 en de raming
Wordt lang niet bereikt.
Dat wijst toch zeker niet op het bereikt
hebben van een keerpunt. Beide omstandig*
heden warenj niet onbekend. Daarbij komt
dat de Staatsbegrooliing niet sluitend was
te krijgen, ondanks het feit dat vei^Udhte
stortingen zijn; opgeschort en dat de 'kapi*
taalsdienst onevenredig Werd blelast.
En nu veertien dagen na de optimistische
millioenennota de ontwaarding van
den gulden. De prijsgeving van de gou*
den standaard. Hoe men er ook over moge
denken, dit staat wel vast| dat het geen
maatregel is die uit weelde werd geboren.
Sommigen hopen,, dat door deze maatre*
gel het; bedrijfsleven gunstig beinvloed 2al
worden evenwel dit staat vast, dat de los*
lating van den gouden standaard
een n o o d z a k e 1 ij k k w a ad moet wor*
den genoemd.
Sprak de minister*president niet van moei*
lijke tijden; die voor de deur staan?
Dat is teen ander geluid dan uit troonrede
en millioenennotaj werd beluisterd.
Waarom dan zoo'n optimisme?
Om de menscjien een riem onder 't hart
te steken?
Mogelijk wel,, maar toch niet waarsqhijn*
lijk.
Bovendien moet zooiets op waarheid steu*
nen.
Het komt ons voor, dat het „waarom" ligt
in 1937.
Dan is het verkiezingen.
En nu is het zoo gemakkelijk om dan
de boer op te trekken met wat optimisme
uit té kramen.
Optimisme gegrond troonrede en müly
oenennota.
Dat kan den kiezers bemoedigen.
Hun vertrouwenj doen stellen op de re*
geering, die het dan toch maar heeft klaar
'weten te spelen om door de crisis heen te
komen. i
Edoch de muntontwaarding komt een lee*
lijke streept halen door dat optimisme.
LaüiidbouWoinderwijs in Zeelanid.
Gedurende den aanstaanden winter z'ul*
len in Zeeland op de navolgende plaatsen
eerstejaars algemeene landbouWcursussen
Worden gegevenAangtekerke, Haam*
stede, Hoek, Koewacht, Rruiningen,
Kw'adendamme, Ovez'a'nde, S c h e r lp e n i s*
se, Seroosktrke (W.), Stavenisse, Stoip*
peldijfc en Veere.
Tweedejaarscursussen worden gegeven te
St. Anna 1 and, 's*Heerenhoek, St. Jan*
steen, IJiendijke, 't Zand, Zierikzee en
Zxiiddonpe.
Te Sch arendSjik'e z!al een cursus voor
volwassenen gegeven worden in bedrijifscon*
trole.
INLEIDING.
Wij willen de reeks verhandelingen over
Kolonisatie naar Nieuwi'Guinea beginnen
met iets te ontkenen aan de „Indische Cou*
rant" en dit als een sipiegel aan het Neder*
landsche volk voorhouden.
In ons land bestaan sedert jaren ver*
schillende „kolonisatie"*vereenigingen, die
menschen willen uitzenden naar overzee*i
sche gebieden en in den laatsten tijd spe*
ciaal naar Nieuw*Guinea.
De kolonist, zooak die 'vroeger was, be*
delde niet om hulp van de regeering; hij
trok er op uit, niet met goed vertrouweny
doch Op alles voorbereid: een onbekende
toekomst tegemoet. Wachtte hem' voorsipoed
en geluk, dan wel ellende of de dood?
In vele gevallen wist hij zelf niet, in welk
land hij eigenhjk térfedht zou komen; nog
veel minder hoe het" land van belofte er uit
zou zien. Wat moet Van Riebeek vooij
zich hebben gezien, toen hïj in de Tafelbaai
aan land sta'pte. Wat was de plaats, waar
Nieuw*Amsterdam gesticht Werd, anders dan
een kale plek gronds. lïoe wöest was de kust
van Mexico en hoe ziengend heet het klimaat
van Suriname?
En toch is de kolonisatie van blanken
daar schitterend geslaafd.
Is dit ras van avoiituriers uitgestorven?
Bestaat de echte, klassieke kolonist nog wel?
Er zijn in Nederland ettelijke vereenigin*
gen en eomité's, die zich met het vraagstuk
der nederzetting op NieuwKjuinea bezig
houden. De groote vraag is echter: zijn er
ook „kolonisten?"
Prof. Van Wulfften Palthe beantwoordt
dezte vraag als volgt: „Er moeten hier nog
„menschen genoeg ziji^ die de kans 'willen
„aan-vaarden c in .^icli .i<;en. in. materieel ap*
„zicht, voldoend bestaan te verwerven, te*
„vreden zïjn met 2ielfsulpporting, om daarbij
„het gevoel te hebben, onafhankelijk te
„zïjta."
„Er moeten nog menschen genoeg zijki"
meent de Hoogleeraar. Maar z'ij'n er ook
genoeg?
Er 'bieden zich natuurlijk wel werkloozen
en andere personen aan. Maar ziji wülen
slechts naar Nieuw*Guinea gaan, wanneer
zij' naar hun meening voldoende gesteund
worden. Als de regeering of het comité
het risico dp zich neemt, indien zïj', ingeval
van mislukking, kunnen terugkeeren.
Maar dat zijn geen kolonisten; dat zijn
zoekers naar een betrekking en zij' hebben
niets vïin den koloiiist in zich.
De kolonist is een man, die, werkloos;
of niet, er uit wil, zich losmaken uit het
gareel der maatschappelijke stereotyipe, een
man ,die zijn ftgen leven maken en daarvoor
vechten wil, vechten met het leven zelf. De
echte Indischman was een man, die Neder*
land verliet, niet omdat hem in Indië een
baantje wachtte, maar omdat hij naar Indië
wilde. Hoe hïj er kwam, liet hem koud. Hij
teekende als „koloniaal", of hïj inonsterde
aan als matroos. Maar hij' kWam er en hij
slaagde meestal, omdat hij' slagen wilde.
Na de periode der uitzWervers (niet al*
leen de Nederlanders, doch alle Eurdpee*
sche volken hadden in dien tijd de uitvUe*
gerskoorts te pakken, denken we maar b v.
aan de Spanjaarden en Portugeezen,^En*
gelschen en Fransdhen) kWam de reactie.
Deze drang naar avonturen luwde en een
gokkersgeslacht is in de plaats gekomen. Wie
vroeger biji moeders^^paplpot bleef, werd een
object van spot; -wie nu „moed" genoeg
bezit om naar Indië te gaan, wordt bè'Wie*
rookt. Met extra hooge salarissen en prima
voorwaarden moeten ze „gelokt" worden
om naar Indië te gaan. En vergelijken wij'
even het Indië van J. P. Coen en nu,. Zelfs
de werkloosheid, die hen het mes op de
keel legt, iprefereeren ie 'boven een kolo*
nisatie. i
Het is een gelukkig denkbeeld van de
Redactie van „Eilanden*nieuws," om in zijn
kolommen een onderwerip te doen behande*
len, dat voor het overgroote deel van zijn
lezers geheel nieuw' kan worden genoemd en
tevens van buitengewoon actueel belang is.
Ons allen is het bekfend, dat Nederland
in het verre Oosten een reusadhtig koloniaal
gebied bezit, doch sledhts weinigen weten,
dat bedoeld gebied 60 maal de oipipervlakte
van ons eigen land bfeslaat, wat zieggen wil,
dat het 190 mülioen Hectaren groot is. Op
de Iplaats van het N e derland'sche
deel van onzen „Oost" zlouden wSJ Groot*
Brittanië en Ierland, Denemarken, Duitsch*
land, België, Frankrijk en Spanje temmen
kunnen bergen; „het Nederlandscfae deel,"
omdat er deelen zijn, die niet aan ons bfe*
hooren.
Vergeten en aan zijn lot overgelaten ligt
in den Indsichen Archipel een eiland:
Nieuw*Guinea geheeten.
Volle Melü
Hazelnoot
Dessert
ATTRACTIE
Zendt ons:
3 etiketten van 5 ets. Tiol<lat reepen
1 etiket van een 10 ets. Tjol<iat reep
1 etiket van een 25 ets. T|oklat tablet
en gij ontvangt van ons
een „praelitige foto"
(form. 60 x 46 c.M.I, welke vrijwel
ieder Nederlonderlsche), hetzij jong of
oud, zeer gaarne zal willen bezitten.
V.
(Wordt vervolgd)
Twinbouw'teeltregeling 1937.
Omtrent de tuin'b'ouwteeltregeMng voor het
jaar 1937 kan betreffende de teelt van sla
en spinazie onder, glas en de beperking der
meermalige teelt van warmoezerijigewassen
in druivenkassen, het volgende worden mede
gedeeld
I. De teelt van kropsla en s!pinazie in
kassen, serres en warenhuizen, waarin drui*
venboomen zijn gdplant, is verboden, tenzij':
a. de druivenboomen ter vernieu-wing zijn
afgeziaagd en de teelt plaats vindt in de ja»
ren, waarin het eerste en tweede schot ont*
staat;
b. nieuwe dTuivenboomen zïjn geplant
en de teelt Jplaats vindt in de jaren, waarin
het eerste tot en met het vierde schot ont*
staat.
Verder zal in druivenkkssen de teelt van
alle warmoeztrijgew'assen beperkt dienen te
blijven tot één teelt en één product per
jaar.
II. Het aantal toolppen sla, dat zioowel
warm als koud. onder glas ten hoogste
mag worden geteeld, is verder bepaald als
volgt
A. voor platglas:
1. op 20 per raam al dan niet bij' ten hoog
(,te 2 stuks kool (per raam;
2. op 16 per raam Mj ten hoogste 5 stuks
.kool ,per raam;
3. Op 16 per raam in peen* en radijsrijlen
z'onder kool;
4. op 12 per raam in peen* en radijsrijen
met ten hoogste 5 stukfe kool per raam.
B. voor warenhuizten:
1. op 20 per raam bij uitsluitend krcupsla;
2. op 16 'per raam bij ten hoogste 2 stufe
kool iper raam;
C. voor kassen en serres:
1. olp 16 per M2 bij uitsluitend kropsla;
2. olp 12 per M2 bijl ten hoogste 2 stuks
kool iper M2.
Onder „kool" wordt in het bovenstaande
zioowel spits* als bloemkool, als ook róóde*,
witte* en savoyekool verstaan.
lil. De getallen Iper raam of per M2 on*
der II vermeld gelden voor elk raam en
voor elke M2 afzonderlijk, met dien ver*
stande dat de grootte van het raam wordt
vastgesteld op 150 bij 80 cm. en voor ramen
van grootere of kleinere oppervlakte de
onder II genoemde getallen naar evenredig*
heid gelden.
IV. De teelt van kropsla onder glas in
combinatie met eenig warraoeaerijge'Was, an*
ders dan onder II vermeld ,is verboden.
Evenwel is bij' de onder IIB en C aange*
gaven teelten de teelt van tomaten en boo*
nen toegestaan en is na 15 Februari 1937
bij de onder II A aangegeven teelten de teelt
van bloemkool geoorloofd.
V. Het telen van krolpsla onder hetzelfde
glas is in de periode van 1 Januari tot 30
Juni van eenig teeltjaar slechts éénmaal
toegestaan, roodat het overleggen van sla op
sla in die periode eveneens is verbbden.
's*Gravenhage, 16 October 1936.
Haringvissdietïf.
In deCrisis*Haring^eschikking 1936 is
voorgeschreven, dat vaartuigen, waarmede
de haringdrïjinetvisscherij w'ordt uitgeoefend,
na iedere reis tenminste 48 uur in de haven
moeten bijven liggen.
De Minister van Landbouw en VissCherij'
heeft dezen termijn met ingang van 16 Oc*
to'ber 1936 nader bepaald ppi 2 uur.
's*Gravenhage, 16 Octobter 1936.
BESTE JONGENS EN MEISJES!
Jullie zijn 't nu al gewoon, hè,
Dat ik elke maand een keer
Op de voorkant van de krant sta?
Nou, daar heb je me dan ■wCer.
Tot de kind'ren zijln mijh woorden,
Zooals anders, weer gericht,
En opdat die allen 't leien
Staat dit stukje goed pp 't zicht.
Kinderen van heind' en verre,
(f Geeft niet waar of juIUe woont)
Wie wil er voor kleine moeite
Graag eens rijkelijk beloond?
Allemaal? Hoort dan eens even
Hoe of dat gebeuren kan:
Maakt de raadsels van Oom Ko eens;
Schrijft dien onbfekenden 'man.
En door vllijtig te gaan raads'len.
En te schrijkfen elke maand
Wordt gewis, eer je het merkt nog,
't Paadje naar een prij'S gebaand.
Als de kachels -weer gaan snorren,
'tLamipje vroeg weer branden moet.
Dan gaat 't raadselen en schrijVen
Aan Oom Ko maar eerst pas goed.
En als Moeder vroeger z'uchtte:
„Jongen, Piet, doe toch eens -wat!"
Hoort ze nu de blijde uitroep:
„'kHeb het raadsel al in 'f klad!"
En als vroeger broertje schreide
Omdat Piet het had geplaagd.
Ziet ze nu haar zoonlief schrijven
't Antwoord, dat Oom heeft gevraagd.
Zoo geeft 't hoekje van dien Oome
Uitkomst in den wintertijd:
't Maakt dat Pietje niet gaat zeuren
En dat broertje niet meer schreit!
OOM KO.
^"ZACHT VAN SMAAK - PRUS 70 cl
Driestarren; De' DuMscfi=Evangelisdhe Kerk
Over d^ millioenensnpta ejn de val' van
den gulden. i
Begin vani een seïie artikelen over Nieu'W
Guinea eri de 'weirkgelegeniheden aldaar.
Dtt Tuinböu'Wteeltregeling 1937.
GeK>engd Nieuws: De storm over ons; hioA.
Prinses Julianaj naar Recjken'walde aan
de Poolsdié grens.
