CriQ.WEEKBLADopGED.GDOI1DSLA6 vöooolZlJID-HOLLEriZEEUWiCHE EILAMDEn
9e JaanSanö
ZATERDA.G 10 OCTOBER 1936
No. 778
Eiianden-nieuws*'
EERSTE BLAD
STICHTELIJKE
OVERDENKING
Uit het Kykvenstër"
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN" - 18e JAARGANG
etBoek-aan- N.V. Uit^eversmaatschappij „J
O if Qumtner bestaat uit^ bladen
De Heere een toevlucht en
sterkte in den dag der
benauwdheid.
Voornaamste inhoud
Advertentie-prijï 20 cent per regel. Reclames 40
aanvragen en -aanbiedingen van 1 6 regels 80
Icondiging 10 c«nt per regei Contracten
40 et.; DiensH UITGAVE VAN
belangrijk lager Gevestigd te Middelliarnis - Prins Hendri^tstr. 122 C. Giro
167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prljs 85 cent per 3 maandtn bij vooruitbetaling.
Verscliijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
De Heere is goed, Hij is ter sterkte
in den dag der benauwdheid en Hij
kent hen, die op Hem betrouwen.
Nahum 1 7.
De proteet Nahum was gebkaren te EI"
kcsch in Galilea.
Zijn optreden als profeet in 't rijk van
Juda was in de tweede helft van Hiskia's
regeering, toen Sanherib met een groot
leger zich bevond voor de poorten van
Jeruzakm. Het was dus in den tijd dat de
Assyriërs zich poogden meester te maken
van de wereldmacht, en vele volkeren
zich moesten onderwerpen.
Ook Juda werd met eenzelfde lot be«
dreigd. Wat vermocht dat kleine volk te"
gen een dergelijke groote menigte?
Werd de getalsterkte nagegaan van
leger tegenover leger, zoo was het, geen
wonder, dat de machtige vijand hoonde,
en spotte, terwijl het kleine hoopske met
vreeze en beving bevangen Was. In dagen
van no'jd en druk maakt elke rekening
benauwder en het uitrekenen van zaken
ellendiger.
Mocht dat de kerk des Heerea maar
meer in acht nemen, de Heere zou er in
verheerlijkt worden, de vijand beschaamd
en zij zelf de heerlijke vrucht er van ge»^
nieten.
Juist door rekenen op getalsterkte slaat
men vaak wegen in, die de toets van Gods
Woord niet kunnen doorstaan. Dit heeft
op elk terrein plaats en niet 'tminsV: op
het politieke, zooals het te dezen tijd is.
In Hiskia's tijd scheen Juda te worden
verwoest en Juda's land te worden prijst
gegeven, Judas vijand'en die zullen zege='
vieren.
Maar Juda's God leeft. In Juda is nog
een overblijfsel naar de verkiezende lief^»
de van Gods genade. En Juda's koning
vreest God metj zijn gansche hart. Eto nu
maakt dat hoopske Godvreezenden wel de
grootsiie benauwdheid door, maar het
weet ook waar het met die benauwdheid
terecht kan. Het volk mag zich met dezen
wenden tot God, Die met 'their des he*
mels en met de inwoners der aarde doet
naar Zijn welgevallen. Derhalve zegt Nas>
hum in den tekst: „De Heere is goed."
In de eerste plaatjs is Zijn Wezen goed.
Al wat boos, verkeerd, kwaad is, kan in
Zijne nabijheid niet worden geduld. Des
te grooter wordt dan ook het wonder, dat
Hij Zijn goedheid toont aan schepselen
wier gedichtsel des harten hoos is van
hunne jeugd aan. Dat Hij goed is voor
menschen, die van nature geen goedheid
die den toets van Gods heiligheid kan
doorstaan, bezitten, wordt dan pas be*
wonderd waaneer men zich als boos voor
God leert kunnen.
Wij hebiben hier dan ook te doen metj
een openbaring van Zijine goedheid. Deze
goedheid kwam reeds openbaar in 't op''
zoeken van het eerstje zondige men=>
schenpsar en in 't schenken van de moe*
derbelofte. De menigte offeranden door
den Heere Zelf voorgeschreven in 't Oude
Verbond, bewees dat Hij zijn goedheid
wilde bewijzen op kosten van Het Offer,
aan schuldige menschen. Het is dus een
goedheia die de Heere bewijst alleen om
Zich Zelfs wil. Alleen omdat het Hem be*
naagt. Daarom getuigt een der heilige
zangers, dat Zijne goedertierenheid is in
der eeuwigheid. Wij kunnen het ook noe*
■»en een eeuwige goedertierenheid. Die
er iets van mag proeven en smaken,
wordt er zoo verlegen door, dat hij in
aanbidding van dat Lieve en Zalige ^e"
zen neervalt en geen woorden heeff^ om
^ja gevoel in dezen weer te geven.
Want het woord „goed" wil ook ieg*
gen: „Wakker zijti." Hetbeteekent, dat
Hij waakt over Zijn volk. Sluimeren of
slapen doet Hij niet(. Hij waakt zelfs over
hen, voor ze Hem kennen. Hij waakt over
hen, als ze nog dood liggen in de zonden
en misdaden. Dan leidt Hij zê reeds z&ó,
dat ze zich niet verderven door hunne
dwaasheden. Wat een bewaren heeft er in
dien tijd voor menig gevaar plaats, dat
men later pas krijfeti te fceselffen eni in te
zien.
Hij waakt over hen, dat het middel ter
bekeering komt tot hen, of zij tojt het
middei, opdat het vur der minne aan*
breekt. „Ais Ik u voorbïj'ging," zegt de
Heere, „zag ik u, vertreden in uw bloed,"
enz. Hij waakt over hen in 'tewerk der*
ontdekking, opdat ?e zullen keren, dat
er in hen geen goed woont, maar dat het
van 'sHeeren kant alleen is, loutere goed*
heid, liefdekoorden. Hij waakt ook verder
over Zijn eigen gesproken woord. Wat uit
Zijn hppen gaat, blijft vast en onverbro*
ken. Immers Hij belooft den Zijnen, dat
Hij met hen zal zijn en dat Hij' ze niet zal
begeven noch verlaten.
Dat wordt juist ondervonden in dagen
van benauwdheid. Nahum zegt het ook.
De Heere is ter stlsrkte, in den| diag dex
benauwdheid. Deze sterkte kan niet wor*
den verkregen, zoolang wij niet aan eigen
machteloosheid en krachteloosheid zijn
ontdekt!. Immers de eer des Heeren zou
dan tiiet tot haar recht komen. Derhalve
laat de Heere tot op zekere hoogte toe, dat
de vijand op Zijn volk' aanvalt en dat op
menschelSjke hulp niet kan worden gere*
kend. Zoo was het ook in Hiskia's dagen.
Jeruzalem van heirlegers der Assyriërs
omringd. Een Rabsake,. die spotte, met. al
Wat heilig is. Een wüjïen oip het ver#
geefsch vertrouwen op Jehova. Een aan*
spreken in het Hebreeuwsch, opdat er
maar muiterij en opstand komt onder Ju*
da's leger tegen Hiskia's regeering. Een
wijzen op de omwonende kleine volke*
ren, waar deze zijn gebleven, toen ze opi
hunne goden vertrouwden. Hoonbtieven
schrijven door den vijand aan Hiskia op*
dat deze zijn verlaten op God zal laten
varen. Dat alles bij elkander genomen
maakte den toestand zoo, dat menschelij*
kerwijae gesproken alle hoop op verlos*
sing is uitgesloten.
Maar ziet, de Heere waakt over Zijn
volk. Hij trekt door goedertierenheid His*
kia in zijne benauwdheid tot den gena=»
detroon. In den tempel legt hij' de benau*
wende brieven neer voor het alziend oog
van God. Hiskia zoekt zijn sferkte in den
'dag der 'benauwdheid in God. Hij zendt
boden tot Jesaja. Jehova waakt, Hij heeft
Jesaja met een boodschap belast, terwijl
de boden op weg zijii tot hem. Die bood*
schap houdt in, bespotting van den vijand
door Sions Koning. Zij houdt verder in de
heerlijke belofte van verlossing uit de be*
nauwende macht van Assyrië's koning.
De Heere is Hiskia's sterkte in den dag
der benauwdheid. En Hij kent hen, die
op Hem betrouwen. Dat heeft Sanherib
ondervonden. Dat is het vijandige leger
op een ontzettende wijze gewaar gewor*
den. In één nacht heeff; de Heere er
185.000 gedood. In Assurs land is de ko*
ning door eigen zonen omgebracht. Ja,
terecht zegt de dichter „de Heere waakjt
voor Zijn volksbelangen."
Wordt vervolgd.
Het belang van het
<ïnlderwSjé is de maatstaf.
De school te St. Maartensdijk is achter*
uitgaande in leerlingental.
Zeker een gevolg van het steeds dalende
geboortedij f er, dat op ons eiland de laatste-
tientallen jaren geducht is gedaald.
Als gevolg van die daling moest aan een
leerkracht ontslag worden gegeven door den
Raad.
De Raad gaf blijkbaar er de voorkeur
aanj een onderwijzeres te ontslaan. Daar*
door was de keuze tusschen Mej. Priem*
Nieuwenhuize en Mej. Franke. Wie van
beiden zou moeten ontslagen worden gaf
nogal eenige stof tot beslpieking. Waaraan
we verder het zWijgen toedoen.
Een vergelijking weri, gemaakt tusschen
de particuliere omstandigheden van de beide
onderwijzeressen. Op één factor werd al
zeer weinig gelet. Het belang van het on*
derwijs. Ons dunkt, dat is toch in zoo'n
"'geval primeur. Daarvan dient men uit te
gaan en dienovereenkomstig te handelen.
Een tweede geval, dat vooral in deïe dagen
klemt is dat de eene onderwSjzeres gehuWd
is. Gehuwde onderwijzeressen behooren in
de school niet thuis. Het kan niet in het
belang van het onderw'ijs iijii en ook de
huidige nood veroorzaakt door de werk*
loosheid is een factor om voor de gehuwde
onderwiijzeres de sdiool te sluiten. Ons
dunkt een en ander zweefde wethouder
Koqpman voor den geest, toen hij' voor*
stelde de gehuwde onderwfij'zeres te ontslaan.
Het belang van het onderwSj's dient uitgangs* l
punt te zïjn en daarnaar heeft de gemeente*
raad te handelen. Overwegingen van anderen
aard komen ipas op de tweede (plaats en
daarom komt het ons voor, dat het voorstel
van Wethouder Koojpman te verkiezen w'as
boven het meerderheidsvoorstel van B. en
W. va 1 Sint*Maartensdiijk.
Dfc Nederlandsche Hervormde School te
Den Bommel (Zuidzijlde.)
Begin dezes jaars diende hjet bestluur
der Vereeniging voor Lager Onderwijs op
Nederlandsch Hervormden' Grondslag te
Den Bommel (Zuidzijde) bij den Gemeente*
raad een verzoek in om medewerking tot
stichting van ©en bijzondere school aldaar.
Ben 45*tal leerlingen zou de tte openen
school bezocKen.
De Gemeenteraad wees deze aanvrage af,
omdat het wetteHjK minimum aantal kerlin*
gen niet was bereikt. s
Het Schoolbestuurging" van deze beslis*
sing in beroep bij Gedeputeerde Staten van
Zuid*Holland. De open'bt-ite behandeling van
dit beroep vond Dinsd;'> 6 October plaats.
Voor het Schoolbestiau: .jjd.oplv^. Groen,
van den Schoolraad, voor de Scholen met
den Bijbel, bij welke organisatie de School*
vereeniging is aangesloten. Deze betoogde,
dat hier sprake is van „bijzondere omstan*
digheden," zooals in de wet bedoeld, zoodat|
met een minimum van 40 leerlingen kon
worden volstaan, welk getal ruimschüots was
bereikt. Deze bijzondere omstandigheden be;
staan hierin, dat Den Bommel en Kranendijk
van oudsher een openbare school hebben
gehad, die thans is opgeheven. Stlichting van,
een Ned. Herv. School zou hier dus een
schoolcentrum herstellen, terwijl dit dan bo*
vendien nog door gelijkgezinde ouders zou
geschieden. Immers het betreft hier Ned.
Herv. ouders, die elders geen specifiek Her*
vormd onderwijs als door hen gewehscht
kunnen ontvangen. Uit, de aanvrage blijkt
de begeerte naar zoo'n school van een niet
onaanzienlijk getal ouders voor een behoor*
lijk aantal kinderen. Kostien voor de ge*
meente brengt de stichting vrijwel nkt mede,
daar er toch een gebouw leeg staat en de
exploitatiekosten toch ook betaald moeten
worden als de kinderen de openbare school
bezoeken.
De beslissing van Gedeputeerde Staten
volgt later.
De DuitschïEvangelisdie
fceik pmtesteeirt
Dte Kerk gebonden, gelastetd en
vam haar vrijheid beroofd.
Voordat de nationaal*socialisten aan het
bewind waren stelden ze zich in hun pro*
gram op -posiiief Christelijk standpunt. Toen
i€ de macht hadden veroverd, veranderde
dat. Ook daarvan meldt de Evangelische
kerk in haar protest als ze schrijft: „Later
werd de leer van de mystiek' van het bloed
van Rosenberg als positief Christendom ver*
kondigd en werd de leer van de Christelijke
kerk als negatief gekenschetst. Dergelijke
uitlatingen Waren zooveel te schadelijker,
omdat de kerk nimmer gelegenheid 'werd
gegeven de van overheidsw'ege af*
komstige misvattingen op gelijke
verstrekkende wlijze te weerleg*
gen" (1). Verder bïengt het protest andere
uitlatingen van Rosenberg naar voren waar*
in deze zegt, dat in den strijd om een
Duitsch geloof, de tegenstander niet gespaard
mag worden. Officieel heeft men weliswaar
een ingrijpen in het leven en de organisatie
van de kerk geloochend, doch na 1933
is de eene aanval op de kerk door
de andere gevolgd. De kerk heeft
niet de vr ij heid gehad om aan
het beloop van den kerkstrijd
volledige openbaarheid te ge*
ven. De instelling van een rijksministerie
voor kerkelijke aangelegenheden en een
speciale commissie heeft weliswaar eenige
misverstanden, die tevoren door officiëele
personen geduld werden uit den weg kun*
nen ruimen, doch door dit „v e r z' o e*
ningswerk" is de kerk financieel
a f'h A nlc elijk geworden van den
Staat, waardoor zij van haar vrij*
heid van verkondiging en organi
satie is beroofd en genoodzaakt
is de dwaalleer te dulden.
Inderdaad droevige zaken. De kerk van
haar vrijheid beroofd.
De kerk afhankelijk gemaakt van den
Staat.
De vrijheid van verkondiging aan de kerk
ontnomen.
De vrijheid van haar organisatie yemietigd.
De kerk genoodzaakt de dwaalleer te dulden.
Zoodoende heeft het nationaal*sociaUsme
de kerk geheel aan den Staat onderworpen
niettegenstaande ze beloofde, dat haar be*
ginsel een (positief Christendom zou be*
teekenen.
Ook ten onztent belooft de N.S.B.. de
vrijheid van de Kerk. Ook hier belooft de
N.S.B, dat ie van positief Christelijk begin*
sel is.
Dat men zich aan Duitsdhland spiegele
en zich met alle madht keere tot 's Heeren
Woord, daarin ligt het heil voor land en
voUc.
(1. Spatieering in het protest van ons. Red)
Schconinaak en uithaal. De cij!*
ferweek van het Kijkvenster De
ledige huizen in Rotterdam. Keus
uit ses duizend stuks Misdsad en
lijkverbranding.
Onze huisvrouwen houden er btepaalde
dagen en bepaalde weken, op na, die aan
vaste werkzaamheden gewijd zijn. Als ik
goed ingelicht ben, dan spreken zij van
een Vrijdagsche beurt, van den Maandag,
die voor het waschgoed bestjemd is en
des,Dinsdags wordt er „gestreken," als ten*
minste de wisch niet naar een wasscherij
gaat.' Ook is er een week oi twee per jaar
gereserveerd voor de groote schoonmaak',
de schrik van al wat man isl Schoonmaak
is er eens per jaar, zegt moeder de vrouw.
Maar in October begint dat lieve leven weer
opnieuw, weer wordt al de huisraad onderst
boven gezet, omdat de winter op komst is.
Om manlief niet al te zeer te verdrieten^
heet deze najaars*opruiming „uithaal." Hoe
ook de naam moge zijn, de zaak zelve blijift
erj even erg voor! Eerlijkheidshalve moet
echter gezegd worden, dat, als onze huis*
vrouwen er eens heekmaal geen schoon*
maak en uithaal op na hielden', het ook
niet goed zou zijn, want/ wiji heeren des
huizes, hebben toch ook graag, dat allest
schoon en knap is, dat alks in kast en op
zolder zijn vaste plaatpje houdt, zoodat
we ook in het donker onze spulletjes weten
te vinden. Genoeg hiervan, voor ditmaal.
Ook aan het Kijkvensterwerk is zekere
orde verbonden. Deze week was het dj f er*
week en nu eisch ik eenis V;an: lalle huis*
moeders en groote dochters, dat zij nauw*
keurig kennis nemen van wat er alzoo
te djferen viel.
Wij' weten dat de steunregeling voor
werkloozen veranderd is en de zoogenaamde
huurtoeslag moet vervallen. Intusschen is
deze verlaging weer door leenige „toeslag"
verholpen. Indien ik mij niet vergis, begint
de waardedaling van den gulden al een rol
te spelen en verwacht men binnenkort de
noodzaak om den steun, die zou verlaagd
worden, te verhoogen. Die devaluatie van
ons geld zal ons nog tot) groote moeilijk*
heden brengen; het lijdt voor velen geen
twijfel of wij staan aan den vooravond van
hoogst moeiUjke tijden. Wij zijn inderdaad
op een „keerpunt" gekomen, maar dan een
keerpunt naar omlaag en niet, zooals de
Regeering onlangs uitsprak, naar omhoog.
Kolommen vol moedgevende beschouwingen
in de couranten kunnen den loop der feiten
niet veranderen, de naaste toekomst zal
het wel uitwijzen.
Maar ter zake. De huurtoeslag werd noo*
dig geoordeeld omdat in de steden vele
gesteunden in woningen verblijven, waarvan
de huur hun draagkracht eigenlijk te boven
gaat. Voor Rotterdam gold, dat op huren
boven f6.>per week ©en toeslag werd
gegeven. Jaren lang bleef dat zoo; de
huurder had niet veel reden om een goed*
kooper huis te huren en de huiseigenaar
zag het nut niet in om de huur te verla*
gen. En nu de djfers. De Gemeentelijke
statistiek van Rotterdam, over het eerste
halfjaar van 1936 is mij in handen geko*
men. Over den w'oning*voorraad staat (bla*
den vol idjfers natuurlijk) dit vermeld:
Op 1 Juli stonden ledig 100 woningen
van f 2.50 per week; 1250 woningen van
21/2 tot 4 gulden per week; 763 van 3 tot
f 4.30 per week, (maand*huur) en 1075
van f 4.30f5.per week. Voor iets too*
gere huren stonden ledig 1500, 1300 en 1900
woningen. Alks nog beneden 7 gulden per
week. Tel ik dat eens samen dan was er
in huren tusschen een rijksdaalder en zes
gulden een keus te maken uit 5867 of bïjnaj
zes duizencj huizen. Indien nu eenvoudigweg
tegen zekeren datum, zeg 1 Januari, die
huurtoelage ware ingetrokken, dan mocht
geëischt worden, dat wie geen huurver*
laging kon krijgen, uit deze te huur staan*
de woningen keus maakte, natuurlijk in de
wetenschap, dat onze tijd medebrengt, van
eenige eischen, die vrfj er alleen op na
houden, wat af te zien. De huiseigenaren
zitten op huurders te wachten; zij loopen
hen na met de hoed in de handl Dat is te
verstaan. Ge moet maar een paar panden
hebben, waarvan de helft ledig staat. Dat is
de ondergang van menigeen, die door hard
werken en sparen een pandje kon koopen.
Ik overdrijf niet als ik zeg,dat in onze
groote steden menig werklooze zijn eigen
huisbaas bij Maatsch. Hulpbetoon ontmoet!
De een voor en de ander n,a staat voor
het feit, dat hij bij den notaris „afstand"
teekenen moet. Afstand van alle rechten
op de huizen. Vaarwel, 'bron van inkomen,
vaarwel kapi taalt je. Als ieder's zorgen op
het aangezicht te lezen stonden, o, wat zou*
den wij ons vaak verwonderen en zeggen:
gij ook al? Dat proces van volslagen ver*
arming gaat nog steeds door; wie eens een
blik geslagen heeft in de huizenexploitatie,
die vreest voor de toekomst. Want de eene
stand der bevolking sleept onherroepelijk
de andere mede. Devaluatie van den gulden
is door den heer van Beuningen den groots
koopman van Rotterdam begroet als: de
redding van Rotterdam. Zonderlinge red*
ding; 't komt zoo écht van den mensch.
Wij zullen dat over een maand of drie eens
bekijken.
Tot hiertoe heb' ik den lezer nog niet
met veel djfers vermoeid. Er is evenwel
nog groote voorraad en zoo goed als de
schoonmaaK moet worden ondergaan, zal de
lezer ook mijn djfer week moeten verdra*
gen. D.V. ga ik volgende week verder, ik
kom ruimte te kort, omdat er 200 veel
achter die djfers schuilt.
Ten besluite nog een kleinigheid.
De courant meldde ons deze week het
ontstellend feit, dat een dienstbode, die
berispt -was, jn den drank van haar heer
en mevrouw vergif gemengd had. De man
is in lioogst emstigen toestand naar het
ziekenhuis vervoerd; de mevrouwi had de
drank, die slecht smaakte, geweigerd. Hoe
ook de 'behandeling van het meisje moge
geweest zijn, nooit rechtvaardigt dit zoo'n
gruwelijke wraak. De justitie zal het geval
wel verder behandelen. Een jong leven
zal ooK hier weer geknakt zij!n. Ik bireng
dit feit in verband met de in icais land zooi
floreerende lijkverbranding.
Door deze onhebbelijke vernietiging van
de dooden is het volslagen uitgesloten,
dat iu geval van misdrijf, b.V. door ver*
gifüging, nog sectie op het lijk geschiedt.
Ik vraag mij af, hoe het mogelijk! !is, dat
de Regeering ,die het recht te bestellen
heeft, zich in strijd met de 'begrafeniswet
de middelen laat ontnemen, om schuld
vast te'stellen. Hoe lang nog, hoe lang rabg?
Het bedrijf in Velzen gaat goed. Ziehier
het aantal lijkverbrandingen:
1914: 1
1924: 256
1934: 668
1935: 747
Zoo gaat het voort en roept de schuld
des lands te meer naar den hemel om wraak.
Wij zijn op een keerpunt gekomen, zegt
men. Dat kan best waar zijn. Spoedig zal
openbaar worden waar het met Neder*
land op aan gaat.
WAARNEMER.
UIT HET KIJKVENSTER: Schoonmaak en
cSjiferweefc.
Driestarren: Het onderwijbi te St. Maartenss
dijk; Idem te Dien Bommel; De Djiiische
Evangelische Kerk.
Muziek: Johan Sebastian Badi.
Binnenland: De val van dje gjild^n en dej
gevolgen-
Buitenland: Onlusten te Parijk I>e bur»
gerioorlog in Spanje.
Inigezonden Stukken: Interessante nakzin:
gien over onze artikekn: Palestina en de:
JoideB- Een pannietjei met vet en nog walt.
Lands en Tuinbouw: Dienaturatiestoeslag op
Aardappelen en de belan^geait dje tekts:
daarbij! heblbejn. Wellkiei tarwesrassien te
zaaien
Zeeland: Plaats, Nieuws: Luchtl'ijn Haam*
stede staakt 1 October.
Gemengd NieuwsTreinongeluk te Woer*
(deny Twee dooden. Velen Ucht gievrond.
