Eilanden^nieuws De Buit van Carthago. 2e Blad ZATERDAG 3 OCT. 1936 No. 7761 BINNENLAND Vervolgverhaal Bttiteslandsch Overzicht Toledo CHR.WEEKBLAD op GER. GRONDSLAG voo, de ZUIDHOLL. en ZEEUWSCHE EILANDEN Uitgave van de N.V..Eilanden-nieuws', GeTettigd te Middelhainis. Tel. 17 Giio 167930 Postbui 8 Er kan in een week tijd veel, heel veel gebeuren. En vooral in een ontwricht tijd* perk, als waarin we thans leven. Sinds ons vorig overzicht van verleden Vrijdag heeft er zich in ons land een gebeurtenis voltrok'' ken, welke alom algemeene ontroering heeft gewekt. Ging er nog maar enkele dagen geleden een blijde trilling van vreugde doori het echte Nederlandsche volksdeel, bij de Prinselijke verloving, thans ging binnen on* ze grenzen een storm van emotie opi, biji de val van, den gulden. Wat al wisselingen in het leven! H(ë,t blijde gebeuren der vorstelijke verloving is opeens op den achtergrond geschoven, en moet plaats maken voor het onderwerp van den dag: de devaluatie. Het kwam dan ook geheel onverwacht: Zaterdag immers nog, toen bekend was dat de franc viel, verklaap* de de regeering nog, dat zij haar monetaiïe politiek zou handhaven. Aan de Telegraaf verklaarde zelfs Dr. Colijn, nadat de Zwit* sersche franc duikelde, dat Nederland zijn standpunt niet zou wijzigen. I)e regeering heeft echter eenige uren later een ander standpunt ingenomen èn is tot devaluatie moeten overgaan. De „Sterke man" die den gulden op peil zou houden moet, en zijn vele aanbidders met hem, in de verwachting gen zijn bedrogen. Men kan nji algemeen zeggen, het kón niet anders, dat neemt jiifet weg, dat de hooggeroemde leuzen, van „een sterke man", een „beschermer*van»^den* gulden" totaal den bodem zijn ingeslagen. Als een doekje voor het bloeden wordt dan in de radio^rede van Dr. Colijn aan* gehaald dat „de Regeering haar koers kent en dat zij, nu zij den nieuwen toestand onder de oogen heeft te zien, een doelbe» wuste lijn volgt en dat zij zichzfeif in staat acht de voornaamste schokken op te vangen en den koers naar de haven te vin den." Als dezelfde koers, wordt gehouden als tot heden gedaan, veel wordt gesproken over „aanpassing" maar door .de regeering heelemaal niet wordt aangepast, betWijfelen wij dit gezegde zeer. Het kon in dit geval niet anders of de Regeering moest de gulden laten vallen, maar bet Sient gezegd, dat het gevoerde 'beleid, tot depreciatie van den gulden heeft bijgedragen. Wij gaan er nu hier niet op in, of de* valuatie, muntvervalsching is, zooals Mr. Trip, President der Ned. Bank indertijd zei, we zullen nog een oogenblik stilstaan bïj de technische maatregelen die zijn ge* nomen. Maandag is ingediend een wetsontwerp, houdende eenige vöiorzieningeir in verbond met de btiitengewone omstandigheden ten aanzien van de wisselkoersen op het bui* tenland. In de toelichting der regeering staat de loop der lomstandigheden tenslotte Nedei-land dwong den goudien standaard tijdelijk los te laten. Een uitvoerverbod van goud is afgekondigd. Hieruit volgt, dat de regeering onverzNvakti haar meening handhaaft, dat het welbegre* pen belang van het land het bbst door het systeem van den in tern ationa^* len gouden standaard worden gediend. Voorloopig wenscht de regeering echter haar vrijheid van handelen te behouden. Zoolang de internationale monetaire verhoudingen zoo onzeker zijn als thans het geval is, achjt züjl het ongewensdit, zich aan een bespaalde goudiparfteit te binden. Dit impliceert niet, dat de regeering belangrijke schommelingen verwacht in de goudwaarde der buitenland* sche valuta's. Zij wenscht slechts ten d e e 1 e den gulden aan zijn eigen lot over te laten. Ten deele, daar de regeering in hef egalisatiefonds een machtig wapen heeft omt^ te sterke schommelingen van den gulden te* gen te gaan. Aangezien echter de werking van dit foinds vele en groote moeilijkheden zal ontmoeten men bedenke, dat in te* genstelling met de Londensche en New Yorksche de Amsterdamsche geldmarkt zeer beperkt is, zal het van belang zijn, dat de Nederlandsche regeering overleg pleegt met de Engelsche en Amerikaajische regeering tot wederzijdsche steun. Tegen ongemotiveerde prijsopdrijving zijn Dinsdag in de beide kamers der Staten Ge* neraal een aantal wetsontwerpen aangeno* men, maar het behoeft geen betoog, dat in 'de eerste plaats het binnenlandsche prijspeil bepaald wordt door de buiténlandsche wis* selkoersen, dus door het vertrouwen, dat het buitenland in onze geldeenheid stelt. Wantrouwt het buitenland ons betaalmiddel, dan wordt dit in groote hoeveelheden tege* lijk op de markt gegooid, waardoor de waar* de van den gulden aanzienlijk zou dalen en het binnenlandsche prijspeil natuurlijk nagenoeg evenredig zou stijgen. Het egalisa* tiefonds dient nu, om die aangeboden hoe* veelheid guldens wederom op te Tcoopen, waardoor een sterke waardedaling van den gulden en dus een verhooging van het binnenlanasch prijspeil wordt tegengegaan. Een prijsstijging van verschillende geim* poneerde artikelen kan natuurlijk niet uit* blijven. Tot Dinsdag was het echter onmo* gelijk om de vraag te beantwoorden, hoe groot het percentage van deze söjging zou, zijn. Dinsdag is op de wfcselmarkten de officieele noteering van den gulden weer hervai. Aanvankelijk stond hij bloot aan belangrijke koersschommelingen, hetgeen het gevolg is van de omstandigheid, dat men niet weet op welk peil de Nederlandsche regeering wil stabiliseeren. Later werden de schommelingen wat minder hevig, en no* teerde het pond ten opzichte van den gul* den 8.52, hetgeen zou overeenkomen met een devaluatie van er. 17V2 pet. Op het oogenblik dat wiji dit schrijVen (Donderdag* avond) vernemen -wij, dat de deppreciatie van den gulden 19 pet. bledraagt. Een stij'* ging der prijzen van .ongeveer 20 pet., echter uitsluitend op geimjjor* teerde goederen, zal dus noodzakelijk blijken. Een geleidelijke stijging van het algemeene binnenlandsche prijjlsniveau zal op den duur eveneens niet uitblijven, maar het is zaak te Waken tegen plotselinge groote verschillen, die het economisch appa* raat slechts zouden verstarren. Vandaar dat de medewerking van het geheele volk een eerste eisch is, om den goeden gang van zaken te bevorderen.. Zeiden we reeds, dat de belangstelling rondom de Prinselijke Verloving was ver* flauwd, opgemerkt dient dat te midden van misschien hevige gemoedsstemmingen onder de geldmenschen. Dinsdagmiddag 12 uur 15 de Prinses en Haar aanstaanden Prins*ge* maal door de radio hun stem lieten hooren. Alle ingezetenen des Rïjlö werden door onze Kroonprinses dank gebracht voor de tal* rijke schriftelijke en telegtafische gelukwen* schen ontvangen. Prins Bemhard gaf in goed uitgesproken Nederlandsch ook uiting van dankbaarheid voor de overstelpende blelangstelling. Nu hij te Amsterdam aan den arbeid gaat om de economische belan* gen van Nederland en zijn overzeesche ge* westen te bestudeeren deed hij een beroep bijzonder op de Amsterdammers, om van hem geen notitie te nemen', dan van ©en; gewoon particulier, opdat hij rustig en on* gestoord zijn werk zou kunnen doen. DANKBETUIGING VAN H.M. DE, KONINGIN. Naar aanleiding van d» verloving van, de, Prinses. Hare Majesteit de Koningin, zeer getroffen door de buitengewoon groote belangstelling en het medeleven ter gelegenheid van de verloving van H.K.H. Prinses Juliana der Nederlanden met Prins Bemhard van Lip* pe*Biesterfeld, wenscht langs dezen weg aan alle colleges, corporaties, instellingen, veree* nigingen en particuliere personen. Hoogst* derzelver oprechten dank te betuigen, aaiv gezien het onnoemelijk groote aantal ge* lukwenschen het Hare Majesteit niet moge* lijk maakt, ieder afzonderlijk te bedanken. De particulier secretaris van H.M., VAN HEEMSTRA. De buiteülandsche politieke gebeurtenis* sen hebben deze Week in hoofdzaak gestaan in het teeken van „gauid." De maatregelen welke de Fransche socia* listisehe regeering onder leiding van Miti.apresident Blum in den laatsten tijd heeft genomen, waren van dien aard, dat een devaluatie werd' te* gemoet gezien. Maar het is gegaan, gelijk dit meer in het leven plaats heeft, als iets wat verwacht wordt, komt, dan blijkt het dikwijls nog onverwachts te zijn. Vrijdag 25 September j.l. viel het besluit tot devaluatie, waarmede tegeliijfc den gou* den standaard is gevallen,,Want na Frankrijk, zSjn Zwitserland en Nederland gevolgd. Dit besluit wordt echter in Frankrijk niet door iedereen gedeeld. De sociale, maat* regelen vragen groote offers van de schat* kist, en deze moeten toch ergens vandaan komen. Door de devaluatie, welke onge* veer éénderde der oude waarde beidjraagt, heeft de Fransche regeering met haar goud een winst gemaakt van ruim 16 milliard francs. i Tienduizend mïllioen francs worden be* stemd voor het stabilisatiefonds en zesduizend millioen voor de aangevraagde credieten. Zeer scherpe woorden' zlijta in het parle* ment gesiproken door mannen van naamt, en gelet op de appositie scheen het alsof de regeering ten val zou worden gebïacht. Had dit Iplaats gehad, dan zöu de vetwar;» ring in Frankrijk nog guo-oter zïjin gewlor* den en werd ernstig geijreesd voor de ge* volgen. Communist en fascist staan ook in Frankrijk; scherp tegenover elkander. Al was de tegenkanting groot, de regee* ringsvoorstellen werden in de Senaat aan* genomen met 141125 stemmen, en in de Kamer met 351 tegen 217: stemmen. De regeering Blum blijft dus aan en heeft een zeer harden stoot doorstaan. Tot het besluit haar munt te devalu* eeren is de Fransche regeering niet overge* gaan dan na overleg met Amerika en Enge* land. Dit Was noodzakelijk om te weten j of Engeland of Amerika hierop zouden rea* j geeren en ook weer hun munteenheid zou* den laten zakken. Er is echter in overeen* stemming gehandeld, ja wat meer zegt, mo* menteel worden besiprekingen gevoerd om te; trachten tot stabilisatie der Valuta's te komen en tot geleidelijke sO,pheffing der eontingenteeringen en verlaging der tarief* muren. Er is zelfs sprake dat de minister<^president Blum naar Geneve zal komen, teneinde met den Engelschen minister Eden, een en an* der te regelen en Frankrijks standpunt nader uiteen te zetten. Aan de andere mogenidhe* den is hiervan mededeeling gedaan, en ver* schillende sympathie*betuiginge'n zijln reeds binnen. Of deze besiprekingen resultaat zullen op* leveren, dient te worden afgewacht. Het is niet de eerste keer dat hierover gesproken is. Steeds wiaren alle landen overtuigd van de noodiakel'ij'kheid, maar iniplaats van te* rugkeer op den verkeerden weg, ging ieder land zijn eigen gang en steeds verder. Bijl de algemeene besprekingen op de Volkenbondsvergadering heeft de Russische afgevaardigde litwinof dch scherp gekeerd tegen de rede van Hitler op het laatste 'parfiji*congres. Hij Sprak van het land, dat: ,J,ani(oiomger in z/ijn '{>ragram had staan." Litwinof keurde de neutraliteit der andere landen hierover sterk af. Volgens hem, bevorderen zSJ daar* door den ,a.s. wereldoorlog. Ook Tsjecho*SlowakSje en Roemenië heb* ben zich eveneens gekeerd tegen de" Duit* sche redevoeringen. Beide landen hebben de Berlijiische regeering een nota overhan* digd, wlaarin ziiji protesteeren tegen verschil* lende uitlatingen, als, zouden aij militaire maatregelen nemen tegen Duitschland. Dergelijke uitlatingen zijn van dien aard, dat.aljl de betrekkingen van goede nabuur* schajp ernstig verstoren. Z. Exc. Min. H. Colijn verlaat het gebouw' der P.T.T. te Den Haag, na zijn radiorede over de gewijzigde monetair» politiek der regeering. Die zeer gespannen verhouding tusschen China en Jaipan is een weinig geluwd. De Centrale Chineescihe regeering te Nan* king heeft momenteel nog werk genoeg in eigen land, om de iaken recht te zetten. Waardoor iij de kwesties met Japan niet op de spits kan drijven. Duidelijk is waar te nemen, dat China de moeilijkheden wat op de lange baan wil schuiven, om daardoor tijd te Winnen. Als de troebelen vooral in het Zuiden afnemen, beeft de regeering niet alleen meer tijd om zich met de zaken in het Noorden te bemoeien, maar kan zij ook meer kracht bij zetten. Bovendien is het zeer de vraag, of het nu wel de tijd is, om het streven van Japan, Noord*China in bezit te nemen, in daden om te zetten. Politieke inzichten doen beide partijen wat inbinden, alhoewel Japan, door b.v. manoeuvres te houden te Sjanghai, Waar z'ij' 3500 man aan land hebben gezet, op de bevolking invloed wil uitoefenen. De Keizer van Abessynië heeft bij den Volkenbond nieuwe voor* stellen aanhangig gemaakt. Hoewel niet direct met ronde woorden, zioo schijnen de voorstellen te behelzen, dat de Keizer bereid is aan ItaUë het reeds in bezit genomen gedeelte af te staan, mits Italië hem het ongestoorde bezit garandeert van het nog niet veroverde gebied in Abessynië. Algemeen is men echter van oordeel, dat deze voorstellen te laat zijn. Abessynië had hiermede eenige maanden geleden moeten komen, daar zij toen meer kans van slagen hadden. Mussolini heeft hierqp officieus geant* wtoord dat een offensief tegen het Westen zal worden ingezet, zoodra de regenperiodie voorbij; is, en de wegen een verder oprukken toelaten. Militaire deskundigen oordeelen dat met de bezetting van de stad Gore waar zich nu de nieuwe Abess'ijnsche re* geering bevindt, zes maanden gemoeid zal zijn. Dinsdag is er weder een luchtwedstrijki gehouden van Engeland naar JohaMnesbiurg. Verschillende deelnemers hebben onder* weg hun tocht moeten staken, hetzlijl door een machinedefect, of door zooveel tegen* slag dat zij van verdere deelname afzagen. Kapt. Halse, Werd algemeen beschouwd als nummer één. Met spanning Werd zïjii machine gevolgd. Kort voor het einddoel, plm. 20 K.M. voor Salisbury, heeft ook hij een noodlanding moeten maken, waarbtj zijn toestel 'beschadigd werd. De man werd bewusteloos uit het toestel gedragen. Door oververmoeidheid totaal uit* geput, w as hij genoodzaakt te landen. De burgeroorlog in Spanje gaf de afge* loopen week weer hetzelfde beeld te zien, vooruitgang der Witten (opstandelingen) en terugtocht der rooden (regeeringstroepen). HierbSji is weder duidelijk gelpleken hoe on* betrouwbaar de regeering.sberichten zijb. De opstandelingen naderden hoe langer hoe meer de stad Toledo, waarbtj behalve de voordeelen Wat betreft de verbreking van de verbinding Toledo—Ma,drid, het bevrij* den van het (Alcaiar op den voorgrond stond. Vorige week' nu deed de regeering het bericht, dat zij het Al* cazar in de lucht had laten vliegen, w'aaibij een zeer groot 'gedeelte der bezetting w'as omgekomen, teïwijl het resteerende gedeelte in een gevecht van man tegen man zich had moeten overgeven. De opstandelingen hebben edhter in de afgeloopen week de plaats officieel in bezit genomen en ook het Al* cazar ontzet. Van de 1200 verdedigers waren er 89 gesneuveld en ruim 500 gewond. De mannen hebben zeer veel geleden van* wege ondervoeding en ontberingen. Ge* durende de belegering zljta nog een tweetal kinderen geboren. Zij hebben geleefd van graan, paarden* en muilezelvleesch. Hun voorraad wte zoo goed als uitgeput, zoodat de verlossing nog intijds gekomen is. De dynamiet*ontploffing is- zeer geweldig geweest. Onder de beleger* den bevondt zich een mijningenieur welke DOOR GRIS VANELLUS (Copyright bij Drukkerij^ Edecea te HoorSi, waar het in boekvorm verkrijgbaar is.) 3. Overigens was hij 'n schrandere knaap, die al vroeg belangstelling toonde in wetenschapi» pen, die de meeste jongens van zijn leeftijd koud lieten. Zijn meest typeerende trek echter was: een ongebreidelde fantasie. Hij dischter soms verhalen op, die zijn huis* genooten; deden verbleeken; waarover z'n vader zich kwaad maakte en moeder van ontzetting de handen in de hoogte hief. Met Lijs, z'n oudere zuster die nooit laten k'on hem te kaïpittelen stond Mj ge* regeld op voet van oorlog. De kleine Lotte echter die tegen hem opZag en hem blijkbaar als 'n wonder beschouwde hing aan hem en werd wederkeerig door bboer met echt jongensachtige genegenheid ik' handeld. De „Tikker" 'had dus huisarrest. De boodschap was„niet de straat op en voor dat de lamp opging naar bed en zoo drie dagen lang". Dat dit voor hem geen geringe straf be* teekende, was wel heel zeker; maar hij liet er niet het minste van bhj'ken; alleen, al§, 't langer had moeten duren, wie zou zeggen wat er nog had kunnen gebeuren? 't Zou niet de eerste keer zij'ni,' dat de biiren 's nachts uit hun slaap werden opgeschrikt, 'bang zich te verroeren, vanwege 'n geheim* zinnig geluid, dat van het dak kwam. Nu echter gebeurde er niets ongewoons. Althans, tot den middag van den derden dag ging alles goed. Wel sprak hij weinig, maar die kuren had hij' meeb:. Hij bracht nu hoofdzakelijfc z'n tijd door met het knut* selen aan 'n scheepje voor zus. Of hij zat uren verdiept in 't bestudeeren van 'n lijvig boek, dat handelde over den loop der planeten. Dat had hij 'nkeer van de vlie* ring gehaald, opgediept uit 'nkist waarin het bij allerlei ,ouwe rommel weggestopt Was. Men liet hem zijn gahg gaan jen zei ó]ók niet meer dan hoog noodig was, wiel wetend dat dit nog de beiste nuainier Wad om vrede te houden. Ook was hem' niet ver* teld dat Lijs den eersten miorgen na he-t gebeurde met 'n kom soep naar 't koomenij's* winkeltje in de Weteringstraat gestuurd was, om meteen te informeereii naar den toestand van het slachtoffer; en dat de berichten vrij gunstig luidden; ja„ dat 't zelfs mee* geloopen was. Hij van zijn kant vroeg er niet naar; en niemamf kon er uit wij's^ worden of hij spijt had dan wiel ':er zich niets van aantrok. Hij had^ hardnekkig ge* zWegen toen zijn vader er feevn dien beWusM ten avond over onderhanden genomen had; en moeder kon er al evenmin iets uitkrijgen. Maar dien ifliddag van den derden dag. Hij was met moeder plleen thuis; want Lijs was, omdat het zonnetje zoo vrien* delijk scheen, met kleine Lotte gaan wan* delen, dat wil zeggen: niet buiten de poort in de richting waar de Amstel zijn van zon blikkerende golfjes voortstuwde langs welig met Meibloemen getooide oevers;-----maar naar de Rozengracht, op 't houten trapje waar tante Saar woonde, die 't voorjaar nog in de 'beenen had en daarom niet van huis kon. Steven scheen niet heelemaal op z'n gemak te zijn. Hij was al- vanaf het noenmaal wat ongedurig geweest en liep met tusschenpoo* zen, die al korter werden, van voor naai;' achter en van achter weer naar voren. Het scheepje, dat z'n voltooiing naderde, lag over stuurboord en met ontredderd tuig, als gestrand tegen den balpoot van de Kast. 'nPaar keeren was 't ter hand genomen om de takelage in orde te brengen, maar 't scheen ditmaal niet te willen lukken. Moeder was in 't achterhuis bezig. Opeens stond de „Tikker" voor haar. „'k Ga even weg Of 't de natuurlijkste zaak van de wereld gold, kwamen die enkele woorden er uit, en hij maakte de beweging van zich meteen maar te verwijderen. Moeder stond 'n oogenblik sprakeloos. „Waar wil je naar toe!?" kwam ze dan, verbaasd en min pf meer bezorgd; „je weet toch wel dat je nog binnen moet blijven? Je vader „Ja, ik moet even iemand spreken',' deed hiji ongeduldig: „ik ben zóp terug." Hij was al in 't voorhuis bij de buiten* deur en had de hand aan de klink om die op te lichten. Met 'ntobberige uitdrukking op het gezicht was moeder hem nagesloft, de handen met haar voorschoot afdrio* gend. „Ik mag 't eigenlijk niet toestaan, Stef, jongen; je weet, ^Is je vader d'r achter komt Een oogenblik stond hij in gedachten..... maar er kwam geen woord. De deur draaide langzaam open en hij stond op den drem* 'pel' „Moet je ver?Als je me beloven kunt, dat je met 'n kwartiertje terug bent „'kHoef maar even," kwam het norsch; „'kben dadelijk terug," en weg was ie. Moeder keek hem nog na tot hij om den hoek was en ging dan hoofdschuddend het huis in. „'n Vreemd kind," mompelde ze; „maar 'tis ook wel heel wat voor 'njion* gen, in huis te moeten kniezen als buiten de zon schijnt." Toch verdween de zorgelijke trek niet van haar gezicht. „Als ze nu maar de ze*, kerheid had, dat ie terug was voordat de! meisjes kwamen; haar man was naar Zaan* 'dam en zo,u wel niet voor ac(hten thuis zijn.. Toen de „Tikker," zonder omgekeken te hebben, den hoek omgezwenkt was, liep hijl in de Weteringstraat. Hij liep er Zooals hij' er altijd geloopen had: maar zoo, heel gewoon. Hij weifelde ook niet toen hij het winkeltje vaii Leen* dertsz binnenstapte. De man was achter de toonbank bezig en stond in gebukte houding, zoodat hij niet dadelijk zag wien hij voor had. Toen hij overeind kwam en den „Tikker" zag staan, werd hij 'n oogenblik onbewegelijk, 't Leek wel of hij 'n geestverschijning zag. Met 'n houten -lepel in de ©ene, en 'n vetten doek in de andere hand bleef hij den qn* verwachten bezoeker met open mond staan aangapen. Het jonge mensch, zonder de oogen neer te slaan, wachtte blijkbaar tot er weer beweging zou komen in de gedaante met de blauwe sloof en het bolbleeke gezicht, dat als 'n mislukt roomkaasje uitpuilde onder het beduimelde kalotje, waaruit links en rechts npluk' touwkleurig haar over de ooren naar buiten piekte. De oogen, waar* van de kleur niet viel vast te B(tellen, sIof^ ten zich half en gluurden wantrouwig naar den „Tikker." Het eerste wat hij deed was..... zijn mond sluiten. Daarna bukte hij zich weer, om den lepel ergens te d^poneeren; enzijn vorige houding hernemend echter iets minder versteend veegde hij' z'n handen af met den 'bewusten lap. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1936 | | pagina 3