CriRWECK5LADopGED.GD0nD5IA6 vöordI ZUID-HOLLiriZCEUWSCHC EHAMDEn
V.Z.
Chocola"
EERSTE BLAD
STICHTELIJKE
OVERDENKING
8c Jaargang
ZATERDAG 25 JULI 1936
No. 756
N-V. Uitgeversmaatschappij «Eilanden-oienws"
Uit het Kijkvenster
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „O^NZE EILANDEN"
18e JAARGANG
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
De Heere roept Zijn volk in de
vooi afgaande verzen foe„uw va
der was een Amoiief en uw moe
der een Hefhietische. Ten dage als
gij geboren waarf, waart gij nief
met water gewassen, gij waart ook
geenszins met zout gewreven noch
in windselen gewonden. Geen oog
had medelijden met u, om u een
van deze dingen te doen, om zich
over u te erbarmen, maar gij waart
geworpen op het vlakke des velds
om de walgelijkheid van uw ziel,
ten dage toen gij geboren waart.
Als Ik bij u voorbijging, zoo zag
Ik u, vertreden zijnde in uw bloed".
Welk een tijd van noodl
En zie, de Heere wilde uit vrije
ontferming dien tijd van nood ma
ken tot een tijd der minne.
De Heere gaat voort: „Ik zeide
tot u in uw bloedleefja. Ik zei
de tot u in uw bloedleef. Ik breid
de mijn vleugel over u uit en dekte
uwe naaktheid, ja Ik zwoer u én
kwam met u in een verbond en
gij werd mijne. Ik wiesch u met
water en Ik spoelde uw bloed van
u af en zalfde u met olie. Ik be
kleedde u en Ik schoeide u en om
gordde u, ook versierde Ik u. Daar
toe ging van u een naam uit onder
de heidenen om uwe schoonheid,
die Ik op U gelegd had, spreekt
de Heere, Heere.
Zoo heeft de Héere Zijne godde
lijke ontferming uitgegoten over
Zijn volk.
Hoe gepast is die uitroep vol
verwondering en verbazingEn zie,
uw tijd was de tijd der minne 1
't Werd voor Manasse een tijd
van zielenood, toen hij in den ker
ker zondaar voor God werd. Ver
treden lag hij in zijn bloedroode
zonden. Geen oog had medelijden
met hem Banden des doods om
vingen hem, angsten der hel ver
schrikten hem.
Doch de Heere zag hem en zei
de: leef 1
Manasse leerde zich te vernede
ren vooi 's Heeren aangezicht,
worstelen aan Zijn genadefroon en
bekennen, dat de rieere God is.
Op zijn noodgeschrei deed de
Heere wonderen hooren- De Heere
breidde den vleugel Zijner ontfer
ming over hem uit en bracht hem
weder te Jeruzalem.
't Werd een tijd van zielenood op
den Pinksterdag, toen die drie
duizend leerden verstaan, dat zij
den Heere der heerlijkheid gekrui
sigd hadden en hunne handen ge
verfd in het bloed van den Zone
Gods, het voorwerp van Gods
eeuwige liefde.
Zij vragen in verslagenheid des
hartenWat zullen wij doen
En zie, hun tijd van nood wilde
de Heere maken tot een tijd van
ontferming en barmhartigheid.
Zoo verheerlijkt de Heere die
rijke waarheid bij aanvang en
voortgang in Zijn gansche kerk.
O God in de benauwdheid
dat is de tijd van nood hebt
Gij mij ruimte gemaakt dat is
de tijd der minne.
'kWas uitgeteerd dat is de
tijd van nood doch Hij heeft mij
verlost dat is de tijd der minne.
Hebt gij lezer kennis aan dat
heilgeheim? Wij z^n nog in den
tijd. Het is nog de welaangename
tijd, de dag der zaligheid.
Wat is uw tijd
Hebt gij uzelven leeren kennen,
vertreden in uwe bloedroode zonde
en ongerechtigheid? Zijt gij in eigen
oog een gansch hulpelooze gewor
den, zoodat gij in verslagenheid
des harten leerde uitroepen: Wat
moet ik doen, opdat ik zalig worde
Kent gij geen tijd van zielenood?
De Heere doet u een vraag in
Zijn WoordWat doet gij, o mensch
met het verachten van den rijkdom
van Gods lankmoedigheid en ver
draagzaamheid
De Heere geeft op die vraag Zelf
het antwoordt vol ontzaggelijken
inhoudGij vergadert uzelven toorn
als een schat in den dag des toorns
en der openbaring van het recht
vaardig oordeel Gods.
De Heere waatschuwt nog. De
tijd des toorns, de dag des oor
deels is nabij. Hoe zult gij ontvlie
den, indien gij op zoo groot een
zaligheid geen acht geeft. Gij zult
niet te verontschuldigen zijn, want
ook tot u is het woord der zalig
heid gezonden.
Haast u om uw levens wil, want
de tijd is voorts kort.
Waf is uw tijd Vol van aard-
schen nood?
De Heere benauwde A chaz, maar
hij maakte des overtredens nog
meer. Gaaf ook gij in den weg der
verharding voort?
De Heere sloeg Israël, maar zij
voelden geen pijn. Blijft ook gij
onbewogen, terwijl Gods slaande
hand op u rust?
De Heere benauwde Saul en in
den tijd der benauwdheid riep hij
om een speelman. Zoekt ook gij
uw smart te verzetten door wereld-
sche genoegens Zoekt gij uw troost
in de dingen, dié nog over zijn?
Weet gij niet. wat het is met Han-
na het overstelpte hart uit te stor
ten voor 's Heeren aangezicht?
Ds. L.
M
DOOS20CT.TUBE_40EN 60CT.
>f
Vraagt
uitsluitend
Versterkt,
Verfrischt
Voornaamste inhoud
EiiAHDEri-niEui/s
Advertentie-prijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst-
aanvragen en -aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek-aan-
kondiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelliarnis - Prins HendriXstr. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
WAT IS UW TIJD?
En zie, uw tijd was de tijd der minne.
Ezechiel 16 8m.
(Wordt vervolgd.)
Het A.sR. program gewijzigd?
Door liet Centraal Comité der A.*R. partij
is een commissie ingesteld, diie tot taak
heeft een advies uit te brengen over de
vraag, of artikel 4 punt d van het A.=R.
program wijziging en^^of aanvulling bfehoeft.
Het gaat hier over de van verschillende
zijden steeds zoo krachtig bestreden Kuijs'
periaansche meening over de verhouding
der Overheid tot het geestelijk leven des
volks. Het btegin en punt d. van art. 4 lui='
den als volgt: „De Overheid is als dienaresse
Gods gehouden tot verheerlijking van Gods
Naam en behoort diensvolgens d. zich'
zelve als daartoe in volstrekten zin onb'e*
voegd te onthouden van elke rechtstreeksche
bemoeiing met de godsdienstige ontwik^'
keling der natie."
Na D*. Kuijper's toelichting in Ons Pro=
gram hebben de latere commentatoren De
Wilde, prof. Dieipenhorst en dr. Colijii
(in Saevis tranquillus in undis) zich steeds
op het standpunt gesteld, dat de inhoud
van dit artikel niet alleen geheel juist is,
doch ook in ziijn meest rigoureuze vorin
moet worden uitgelegd, zoodat theoretisch
èn vanzelf ook practisch de A.^R. partij
de leer huldigde van de godsdienstig en
geestelijk neutrale staat.
Zoolang men nu Heef leven onder de
narcose van Kuijper's gejneene='gratie*the==
orieën, k'wam geen twijfel op. De laatste
jaren is men daaraan echter, vooral in btai*
ten^^neo^gereformeerde kringen, sterk gaan
twijfelen. De kw'estie van art. 36, w^elke.
steeds weer aan de orde werd gesteld, was
wel voor de leden der Geref. Kerken oogen"
schijnlijk een afgedane zaak, doch de Her*
vormde en Chr. Gereformeerde A.«'R., die
er nog altijd zïjh, konden zich' met de
schrapping der 21 woorden niet allen ver*
eenigen en zoo wexd het steeds meer pro*
blematiek, of art. 4 Wel te verantwoorden
'was.
Wie politiek meeleeft, begrijlpt direct, dat
de instelling dezer commissie moet w'or«^
den gezien als een tactische zet tegenover
de Chr. Nat. A,ctie van prof. Visscher en de
zijnen. Immers, het grootste principiëele he^
zwaar dezer groep zit juist in het loslaten
van de Chr. Staatsidée door de A.s'R. partaj'.
Reeds in 1928 w'erd een commissie beloofd,
die deze zaak zou onderzoeken. Daar even*
wel al spoedig bleek, dat het met een
zelfstandige actie der Hervormden Zulk een
vaart niet zou loopen ook prof. Visscher
wilde toen niet bieken vergat men de
belofte. En thans leest men plotseling van
de benoeming eener commissie, die deze
zaak in studie nemen zal. Ieder begrijpt,
dat er een politiek luchtje aan zit. Zonder
de actis*Vi«scher had men er nooit van ge«
hoord. Men poogt nu, door een nieuwe
formuleering te zoeken of misschien een
andere toelichting uit te vinden, de prin*
cipiëele actie der nieuwe groep eenigermate
te neutraliseeren. En zoo staat de b'enoe*
ming dezer Commissie in het teeken der
naderende verkiezingen, aangezien men in
A.«R. kringen vreest, dat groot stemmen*
verloop dec Hervormden te wachten staat,
ondanks het blijven van het bekende drie*
manschap der geheime circulaire.
De samenstelling der commissie is als
volgt: 6 Gereformeerden, (waarvan 3 pro*
fessoren der V.U. en 1 uit Kam.pen), '1
Chr. Gereformeerde (prof. van der Schuit)
en 2 Hervormden (prof. Severijn en ds.
Woclderink). Men ziet, dat de Geref or*
meerdca alleszins voldoende zijn vertegen*
woordigd; de V.U.*hoogleeraren krijgen
ruime kans, hun neo*calvinistische staats*
redlittheorieën te ontwikkelen. Ook nu zal
de A.*R. partij wel weer in hoofdzaak we*
tensdhappelijk gevoed worden door de Vrije
Universiteit. D€ vraag is alleen, wat de niet*
Gereforn:eerden zullen doen. Stellen ze zich
in de uitwerking op de grondslag der on*
gerepte belijdenis, dan zal een eenstemmig
rapport onmogelijk ziijta. Men zal natuurlijk
al het mogelijke doen, hier toch toe te gera*
ken en zoo is het gevaar niet denkbeeldig,
dat men door een stortvloed van woorden
zal tracfhteii om de zaak heen te draaien
en door wioordenspel het te doen voorko*
men, alsof de A.*R. partij' tegen de neu*
trale Staat is; met name de professoren
Dooyeweerd en Severijn Verstaan deze kunst
bijzonder goed.
Wij verwachten van de arbeid dezer
commissie weinig. Die neo*c!alvinistisclhe staats
leer is reeds zóó ingeburgerd en ontwikkeld,
dat een terugtreden op dezen weg niet te
verwachten is. Zelfverloodhening is nimmer
de sterkste zijde van het neo*calvinisme ge*
bleken. Zoo laat het zidi aanzien, dat het
rapport een dusdanige formuleering zal heb*
ben, dat men op debat*vergaderingen met
veel pathos kan Wijzen-Ci'j^-enkele-zinsneden,
die in de richting van de Chr. Staat sCMj!*
nen te gaan, terwijl er in theorie weinig
en practisch niets is veranderd.
Bovendien meene de A.*R ,partijleiding
iniet, dat al zou de Hervormde groep
genoegdoening verkrijgen op principieel ge*
bied, wat ons onmogelijk toesdhijht
daarmee de zaak is opgelost. Daartoe zou*
den meer zaken onderzocht moeten wor»
den. En daarom zal deze poging om de
Hervormde exodus te rem'roen, zonder twij*
fel falen. Men is er 15 jaar te laat aan be*
gonnen en nu men iets doet, is het slechts
stukwerk. Wij gelooven dan ook, dat het
resultaat van de arbeid dezer commissie
geen daadwerkelj'ke invloed zal hebben op
de partijvorming, doch hoogstens voor de A.
*R. partij van propagandistische Waarde kan
zijta.
Diat prof. Severijn en ds. Woelderink als
trouwe Anti*Revolutionairen bereid vi'aren,
in de commissie te treden, behoeft niet te
verwonderen. Zij behooren tot het zeer
kleine aantal Hervormde voormannen, die
zich scherp verzetten tegen 'de actie van
prof. VisS'cher. Van prof. Severijb is bekend,
dat hij de „auctor intellectualis", de gees*
telijke vader is van de geheime circulaire
en ds. Woelderink is reeds eenige tijid in
de „Waarheidsvriend" gewikkeld in een
scherp debat met prof. Visscher. Het w'are
■wel goed, als deze beide aanhangers der
partijl van het neo*calvinisme zich eens her*
innerden, wat zij in vroeger jaren hebben
gedaan. Prof. Severijn todh stidhtte als pre*
dikant te Wilnis een Herv. Kiesvereeniging
en ds. Woelderink deed hetzelfde in Vrees*
■wijk! Blijkbaar meenden zij toen genoegzame
grond te hebben om te bireken met de
partij; we vermoeden ,dat de oorzaak van
hun optreden wel dezelfde is geweest als
in andere plaatsen. Het is daarom te btetreu*
ren, dat zij hun draai genomen hebben en
wederom in dienst zijln getreden van de
A.*R. partij, die de namen van Hervormde
voormannen, vooral tegen de verkiezingen,
steeds goed wist te exploiteeren.
5)
De N.S..B en het Vtfrsteinhuis.
De N.S.B, wil den totalen staat. Met
een dictator. Een jnan die alleen alles te
zeggen heeft. Hoe de positie van ons Staats*
hoofd dan zal zijn dat laatS ze eenigkins
in het duister. Als het vijfde rad van den
wagen. Een ander figuur is niet mogelijk.
Zie naar Italië, en was op het laatst van
rijn leven de positie van den ouden Hinden*
burg wel een andere?
Als men de N.S.B.*ers zoo hoort, dan
komt dat in orde. Z ijl,de N.S.B, zijn eigen*
lijk de ware vereerders van het Oranjehuis.
Zij uiten zich vaak alsof ze de liefde voor
het Oranjehuis in pacht hebben. Wacht je
voor je vrienden zouden we hier wel moe*
I Jen zeggen. Het Koninklijk bezoek aan Am*
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Verschiint lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
mmÊmimmmtmmÊammÊmmiÊmtmammBsmmÊÊm
sterdam heeft dat wel geleerd. Daar propa*
geerde de N.S.B, ten aanhoore van H.M.
de Koningin de dictatuur op een onbe*
schaamde wijze. Het dwaze „hou zee" ge*
roep was niet van de lucht af. Ja dat on*
zinnige geroep en gebrul nam tenslotte zul*
ke vormen aan, dat een der paarden van
een hofrijtuig ging steigeren. Het bezoek
van H.M. de Koningin trachtten deze lieden
uit te buiten voor hun politieke' winkel.
Tenslotte heeft de politie er een eind aan
gemaakt. Maar voor een onwaardig slot
zorgde tenslotte nog de N.S.B. Aan H.M.
werd door vele duizenden een zanghulde
gebracht.
Eenige honderden heethoofden N.S..B*ers
drongen tenslotte door om met hun „hou
zee" geroep een ernstige wanklank te doen
ontstaan. Weer moest de politie door het
uitvoeren van eenige felle charges waarbij
gevoelige klappen vielen de astrante be*
toogers uiteenjagen. Eenige dagen geleden
besprak de heer Mussert de leider van de
N.S.B, het uitzenden van de Nederland*
sche ambulance naar Abessinië. Een daad
die door het geheele volk werd gewaar*
deerd. En gewaardeerd door H.K. HoogheidI
Prinses Juliana als voorzitster van het Ned.
Roode Kruis, die zich de belangen van deze
ambulance zoozeer heeft aangetrokken dat
ze haar uitgeleide heeft gedaan en weer
verwelkomt bij de terugkomst in ons land.
En van die uitzending van die ambulance
spreekt Mussert als van een groote dwaas*
heid, daarmee het werk van Prinses Juliana
degenereerende. 't Zijn mooie blijken van
respect en liefde voor ons Koningshuis. De
liefde voor buitenlandsche dictatoren is blijk*
baar grooter, wat niet behoeft te verwonde*
ren daar het Koningshuis voor lieden als
Mussert eigenlijk een sta in de weg is. Waar
een dictator is, is geen plaats voor een
Vorstengeslacht als de Oranjes, daarvoor
is dit van te hoog en te edel geslacht.
Crisisfondsgeneugten in de Eerste
Kamer. Van ambtenaren en chef=
fies. Menschenkennis.De „fee=
iing". Opoe voor den rechter.
Het was een gelukkige omstandigheid, dat
op 15 en 16 Juh l.i. geen hooge temperatuur
heerschte. Op die dagen immers deed onze
Eerste Kamer de begrooting van het Land*
bouwcrisisfonds af en de hooge heeren heb*
ben zich met lange redevoeringen vermoeid.
Als het warm is buiten, is het ook zoel in
die mooie, oude vergaderzaal en dan verlan*
gen de leden al weer gauw naar het einde
van de vergadering. Ja, Iaat ik het maar ver*
klappen, als 't zoo een dag lang geduurd
heeft, of twee dagen, dan worden sprekers
en luisteraars gewoonweg „gaar" en 'tge=
beurt wel als er weer een. nieuwe spreker
naast den voorzitter gaat staan, dat de
anderen mompelen: „ach lieve man, schei
toch uit, we weten allang^wat je iwilt zeggen;
komi mee, naar huis.".
Zoo waren zij dus met de! erisisfondsen
bezig. Alles en nog wat is overhoop ge*
haald. Er Is o.a. gevraagd aan minister Dec*
kers, hoeveel crisisambtenaren er toch wel
zijn en het antwoord was: zoowat 4000.
Maar die menschen zijn in dienst van de
crisisfondsen, dus u vindt ze niet in de
Rijksbegrootjng. Een ander lid had crisis*
ambtenaren in de eerste klas spoor ontmoet;
rijden die heeren Ie klas labbnnement? Neen,
zegt de Minister, er zijn er maar zes met
abonnement Ie klas, die mijnheer die met
U reisde, zal wel op 'n kaartje gereisd heb*
ben.
Aangezien iemand in de tweede klasse ko*
ninklijk reizen kan, ziet de Waarnemer niet
in waarom zij kaartjes eerste klas moeten
nemen, 'tis overbodig en duur. Men,' kan
die eerste klasse gevoeglijk afschaffen.
Dan was er nog een 'akkevietje. Vier mees*
ters in de rechten, die aan de ctisisbureaux
werkten, hadden op staanden voet ontslag
genomen, omdat zij niet langer wenschten
te staan onder de tyrannic van een chef, die
zelf met zware gevangenisstraf had geboet
voor verduistering van kloostergelden. Ja,
zeilde de Minister, er was een en ander recht
te zetten, maar, de heeren hadden immers
bij mij kunnen klagen?
Maar dat betwijfelden vele Kamerleden,
daar alle correspondentie door de handen
van dien chef ging, die daar maar koninkje
speelde.
Het is vreemd: als een ambtenaar zijn
hoogsten chef wil spreken, wordt dat door
de lagere cbefjes belet en, als 'er ongelukken
gebeuren, dan wil men de idee wekken of
de deur van de Mitaisterskamer den .ganschen
dag voor ieder wijd open staat. Neen, over*
tuigend was de Minister dien dag niet. Zie
De meest gewilde Chocoladedrank
Flesschen met kroonkurksluiting
In alle goede Restaurant 's en Ca,
fé's verkrijgbaar Indien niet, wendt
U tot
NV. Vereenigde 2UIVELBERE1DERS
Persoonsdam 18, Rotterdam Telefoon
25030 (4 lijnen)
Let speciaal op het merk
„V.-Z CHOCOLA"
eens hier, als iemand gestraft is door den
rechter, is er geen reden den man levenslang
broodeloos te laten. Maar of het; goed is
iemand, die zich aan anderer bezit ver*
greep in zoo ernstige mate, een chef*positie
te geven aan een crisisbureau, waar hij an*
dere, onbesproken menschen naar believen
kan ringelooren, dat moet toch sterk betwij*
feld. Plet is immers niet waarj dat men,
om een mooie post te krijgen, eerst in de
gevangenis gezeten moet hebben? Maar hier
leek het er veel op, dat een ongunstig ver*
leden een aanbeveling is. Tot igroote ergernis
van ,anidere menschen, die getoond hebben,
dat zij het vertrouwen altijd waardig wa*
ren. --------
En nu leent zich de Kamervergadering
niet om iets uit te pluizen, anders had er
nog wei meer fraais voor den dag gekomen.
Zoo zien we weer, personeel uitzoeken is
ieder's werk met. Zet nu een rechtschapen
man van forsch karakter aan het hoofd,
dan zal die aan zoo'n crisisbureau wel
orde scheppen. Als hij 'n beetje menschen*
kennis heeft, dan proeft*ie zijn mannetjes
,gauw'. Den een geef je duizend gulden in
handen op zijn eerHjk gezicht; den an*
der vertrouw je nog geen stuiver toe. Dat
moet je aanvoelen. Dat is de „feelingv"
waar; je kunt het niet beredeneeren, maar
als je gfijpt, dan grijip je niet mis. Zóó
moet een cheffie wezen. Maar in Den Haag
ben je ai gauw chef daarom gaat het
zoo goed!
Maar nu iets geheel anders. Daar had
Opoe rechtsbijstand ingeroepen, omdat haar
kinideren niets aan haar willen ,doen. Opoet»
je, met een kind, een zwakke dochter, ach*
tergebleven, weet niet van den eenen, dag
in den anderen te komen. De getrouwde
kinderen weten precies zóó te redeneeren
dat moeder niets kan krijgen. En; ze heeft
het toch zoo btood*noodig. Daar komt de
heele familie bij den rechter binnen. Opoe,
uit 'tkaasland, 't land van ter Gouw, waar?
met wit mutsje met omgeslagen puntjes.
Achter haar de dochters en zoons, een
beetje schuchter, en tot slot een grootg
forsche kerel, dat is zoon Jan, met een
iprac'ht*betrekking. Hij roept: „ja, dat is
Opoe met haar gezelschapsdame." Maar de
President legt hem direct het zwijgen op.
Moedertje zit, ineengedoken op haar stoel,
naast haar de inwonende, ziekelijke dodhter.
De rechter (daar heb je weer de „fee*
ling" I heeft de zaak al gauw onder de knie.
Hoofdartikel: Het A.R. program gewijzigd.
Driestar: De N.S.B, m het Vorstenhuis.
Uit het Kijkvenster: Crisisfotidsge;neugtein.
Muziek.
Binnenland: Een partij van Geid,upeerde
Kleine Boeren op komst?
Buitenland: De toestand in Spanje.
Raadsverslagen te Herkingen, St. Maartenss
dijk, St Annaland, Stavenjsse e.a.
Raadsjndrukken uit Stavejiisse.
Plaatselijk en Gcmengid Nieuws.
Ingezonden Stukken: Slotpioleaniek Over de
Emgo en de Waterleiding.
Jaarvergadering van den Flakkeeschen Boe«
renbond.
