Eilanden^nieuws De Boheemsche Dokter. ff BINNENLAND 2e Blad ZATERDAG 18 APRIL 1936 No. 729 Buitenlandsch Overzicht G4R. WEEKBLAD op GER. GRONDSLAG vooj de ZUIDHOLL. en ZEEUWSCHE EILANDEN Uitaave »«n de N-V.^EiUnden-nieuw»" Geveitiad te Middelharnu, Tel. 17 Ciio 1 67930 Poatbu» 8 Somberheid aloinme De glas£abti«k Leerdam Requesten en bidstonden De Rotterdamsdie haven De Rotterd. en Antwerpsche Iconen De ■werkloosheid iets gedaald Faasch congres der S.D'.A.P. Steedis weer het Plan van de Arbeid Verschillende 'berichten. Om in het wekelijksch overzicht dat wij schrijven een opwekkende toon te laten hóoren is al heel moeilijk. De tijden zijn er niet naar. Herinneren we onze jeugd, leerden we op school versjes als: Holland groeit 'weer, Holland bloeit weer, wat in ons jeugdig bloed den drang verwekte om zelf ook maar gauw het muffe schooUokaal te verlaten en mee aan den slag te gaai\ en aan dien opbouw mee te werken. Hoe geheel anders is het nu. Het gansche schep»» sel zucht. Somberder dan ooit teekent zich de toestand af. Vele fabrieken en werkplaat» sen worden gesloten en andere houden zich met moeite staande. Zoo ook de Glasfabriek t^ Leerdam waarvan wij vorige week meldden, dat die zou worden stilgelegd en waardoor geheel Leerdam een onheil boven het hoofd hangt. De afdeeUng werklieden==vereeniging Patri* monium Leerdam heeft aan Hare Majesteit de Koningin een telegram gezonden met de dringende bede om Hoogst Derzelver medewerking de sluiting der Witglasfalbriek te voorkomen. De geesteMjke voorgangers der verschi-lendé Kerkgenootschappen zon== den deze week een brief^telegram aan Minis»! ter Gelissen, waarin het dringend beroep op Z.Ex. en de Regeering werd gedaan hun invloed aan te wenden, opdat de zelfetanss dige voortzetting van het bedrijf verzekerd zou worden. Ds. Enkelaar, Ned. Herv. Pred., hield in verband met de dreigende sluiting der glasfabriek, Donderdagavond in zijn kerk een bidstond, terwijl Zondag a.s. den groo«' ten. nood waarin de gemeente verkeert, in-de Geref. Kerk den Heere zal wórden opgedra? gen. Intusscheii wordt er nog steeds ge<3onfe<= reerd hoe hulp zal worden verleend. Heden, Vrijdag zal ten departemente van Handel weder een bespreking plaats vinden met het Bestuur van de Glasfabriek Leerdam. Als men alles zoo leest is er wel grooten nood en spoedig ingrijjien gewenscht. Er is „pe=» riculum in mora" gevaar bij uitstel. Wij zijn intusschen benieuwd, hoe de uitslag zal zijn. „Periculum in mora" is het ook voor de Rotterdamsche haven. De Voorzitter van de Commissie van Scheepvaartbelangen, de heer H. F. Kersten, heeft hierop dezer da* gen in een rede voor de Kamer van Koop* handel breedvoerig gewezen. Om de positie van Rotterdam in het nationale goederens» verkeer te handhaven, zijn wel talrijke conferenties met de Regeering gehouden, is er in de pers veel over geschreven, 'maar weinig daadwerkelijks tot stand gebracht. De heer Kersten wees er op, dat de Regeering op één punt de verlangens had ingewilligd, n.l. de loodsgelden, die meer in overeen.* stemming zijn gebrachtmet de Belgische. Doch die eene maatregel is niet voldoende. Aan de hand van Cijfers verduideKjkte spre* ker, dat Rotterdam steeds achteruit gaat in tegendeel van Antwerpen, zoowel wat betreft goederenvervoer ter zee over Rotterdam, als in het verkeer van ijzer en staalproducten Rijnafwaarts naar Nederland. Dezer dagen werden de dj'fers bfekend over het scheepsverkeer in de afgeloopen maand. Rotterdam wijst tegenover Maart 1935 twee zeeschepen minder aan, Ant* werpen daarentegen 184 zeeschepen meer. In scheepstonnen brengt dit voor Antwer* pen een vooruitgang mede met 18 o/o, voor Rotterdam een achteruitgang met 7."/o. Het verschil tusschen de AntVerpscbe en Rolterdamsclhe loioiien is ook opvallend. Dit bedraagt meer dan< 50 o/o. Voor geen enkel deel wïjizen deze loonen sedert, de voorgenomen herstel*maat* regelen op een elkaar naderen. Met in'btgrip van sociale lasten en bijdrage Haven Ar* beids Reserve kost een havenaAeider te Rotterdam f 5,68 per dag; volgens dezelfde berekening te Antwerpen fr. 53.72 of f 2.68. Naast de Rijnvaart*preinies en de lagere ha* ven*retri'buties> is de oplossing van het grootste belang voor het herstel van het concnrrentie*vermogen van de Nederland* sche havens. Rijk en gemeente werden door den des* kundige ernstig in gebreke gesteld, dat zij hebben nagelaten datgene te doen, wat tot behoud, van het brok volkswelvaart (waarbij tenminste een tiende van de Ne* derlandsche bevolking direct belang heeft), noodig was. Een ietwat verblijdend teeken is, dat in de tweede helft van Maart- de werkloosheid iets verder is ge« daalid. Het percentage is teruggelbopen van 32.0 .0/0 tot 30.8 o/o. Volgens de Rijksdienst der Werkloosheidsverzekering en Afbeidsbemid* deling bedroeg in de week van 2328 Maart '36 het aantal leden van ingevolge het Werkloosheidsbesluit 1917 verzekerden 537.0Ü0 (waarvan 74.900 landarbeiders). Een niet gering aantal dus nog. Toch is iedere mindering verij'lijdend, hoe* wel wc meenen, dat het tijdelijk is. Geen Plan van den Afbeid, zooals de S.D.A.P. meent, zal aan die duizenden werk en brood IcUnnen verschaffen. Over de S.DlA.P. gesproken, deze heeft met Paschen te Rotterdam haar 42ste con* gres onder geweldige belangstelling gehou* den. De partijvoorzitter, de heer Vorrinkr, open* de het congres met een rede, waarin hij op den voorgrond bracht, dat twee groepen van verschijnselen en gebeurtenissen zich als kenmerkend voor de huidige situtatie aanj ons opdringen In de eerste plaats wees hij op de steeds toenemende spanning in de internatioale po* litiek, waardoor het spook van een naderen^ den, nieuwen wereldoorlog beangstigend zichtbaar is geworden. Uit hoofde van zijn politieke gezindheid noemde hij als oorzaak van alle ellende en internationale verdeeld* heijd het fascisme. Als bewijs voo» zijn stelling; gaf hiji twee feiten: het Abessijn* sche conflict en de schending van het Rijn* pact door Duitschland. In verband hier* mede wekte hij alle democraten en socialis* ten op zich onwrikbaar aaneen te sluiten het doel de wereldvrede te handhaven en het fascistische gevaar te keeren. Na dezen uitval tegen alles wat fascisme heet en welke begrijpelijk wordt, indien men zich op het standpunt van den sociaal* dlemocraat stelt, hield hij zich meer bij eigen leest en behandelde hij uitvoerig de Nederlandsche volkswelvaart, welke angst* wekkend terugloopt. Aan de hand van sta* tistieken toonde hij aan, dat; het cijfer der werkloosheid ononderbroken stijgt. Schuldig hieraan is de eenzijdige deflatie*politi«k door de regeering gevoerd. In steeds bree* der kringen wordt men zich bewust dat men dezen „noodlotscirkel" doorbreken moet. De uitslagen van de verkiezingen voor de Pro» vinciale Staten en de Gemeenteraden hebben dat volgens hemi aangetoond Als remedie voor alle kwaad bracht hij het Plan van den Arbeid ter sprake; Met dit plan heeft de S.D.A.P.- de leiding, ge^ nomen in de groeiende oppositie tegen het regeeringsbeleid, en deze oppositie een positieve doelstelling gegeven. Het Plan van den Arbeid is een bijdrage in den strijd te* gen de crisis en haar gevolgen. Dc' leuze valn de partij: het kan anders en dus: het moet anders heeft in het Plan haar recht* vaardiging gevonden. Op wetenschappelijke wijze is aangetoond, dat een veranderde productie*methode, gepaard gaande met so* cialisatie en industrialiseering betere resultai* ten zal afwerpen dan de huidige. Om' dit bjewijs nog te staven, noemde hij de Scan* dina-visehe landen en België, waar sociaal* democraten zitting in de regeering hebben ^n een constructieve welvaartspolitiek voef jt|en',; waarvan de baten reeds lang te zien ■zijta Hieruit merkt men, dat het steeds weer het Plan van de Arbeid is, dat de massa in „ho> geisterung" moet brengen. De S.D.A.P. heeft zooiets noodig, ze beloven en beloven nog ©ens en houden zoodoende het volk in hun geilederen. We gaan er hier niet dieper op in, maar we hopen dat het Plan voorloopig maar „plan" zal blijven_ Verschillejnde berichtein: De Christelijke Historisdfie Unie. heeft te Amsterdam haar jaarlijksche Alge* meene vergadering gehouden. Oefening Luchtbescherming. Op initiatief van den commissaris der Koningin in Utrecht zal op 23 dezei; een oefening in den luchtbeschermingsdienst wor d.en gehouden in de gemeeiiten, gelegen in bet westeÜjk* deel der provincie Utrecht. In verband hiermede heeft een persbe<= spreking plaats gehad, waaraan werd deelge* nomen door tal van persoonlijkheden op mihtair gebied Aan de oefening wordt deel genomen door 61 gemeenten. Mag men de laatste berichten gelooven dan schijnt de ineenstorting van Abessynië aanstaande te zijn Van de- legeraanyoerders Ras Seyoem en Ras Kassa verneemt men totaal niets meer, terwijl de Keizer 'inet een klein leger nog poogt den Italianen afbreuk te doen. In het Noorden hebben de Italianen vrij spel Zonder tegenstand rukken zij in "zeer versneld tempo op, en hebben, althans vol** gens hun legerberichten Dessi^ bezet; Mussölinie heeft bevel gegeven, dat Vrij* dag van zonsopgang tot zonsondergang in geheel Italië de vlag moet worden uitgeste* ken. Dessie is een plaats van zeer voorname strategische beteekenis. Het is eea sleutelstad, welke bijzonder goed verdedigd kon worden Van Dessie voert een goede weg van ongeveer 350 K.M. naar Aiddis Abebai en de Italianen hopen op 21 April ajS., den dag waarop de stichting van Rome wordt herdacht, de Abessynsche hoofdstad te heb* ben bezefi. Van het Ogadenfront weinig nieuws. De Turksche generaal Wahib Pasja en Ras Na* siboe schijnen onder persoonlijke aanvoe* ring een aanval op de Italianen ondernomen te hebben. Zouden zij kunnen stand hou* den, het is dan toch slechts maar voor en* kele weken. Bezetten de Italianen Addis Abeba, dan worden vanuit die richting ver* sterkingen gezonden en de A"bessynen van voren en van achteren aangevallen-. Wel is waar is de strijd nog niet verlo* AFSCHEID VAN DEN GRIEKSCHEN MINISTERPRESIDENT DEMERDZIS. De gestorven Grieksche Ministerpresident Demerdzis werd in de Kathedraal te Athe* ne plechtig opgebaard. De bevolking kwam voor een groot deel in nationale dracht. bij de baar afscheid nemen van den overleden staatsman. reri maar tenzij, onverwachtsche gebeurtenis* sett, een keer brengen is de toestand; hopte* loos. Verwonderen moet ons dit niet. Reeds meermalen hebben -wij over de zeer ongelijke bewapening geschreven. Dr. v. Schelven is in ons land teruggekeerd en al onthoudt hij zich stipt, om eenige meening uit te spreken over den stand aan de fronten of de [Abessynsche legerleiding, toch wat hij me* dedeelt over hetgeen hij heeft medegemaakt met de ambulances, zegt genoeg. Dag in dag uit worden de plaatsen waar de Italianen vermeenen dat zich troepen bevinden met bommen bestookt. Vermoeden zij maar één man te zien, direct vallen bom men naar beneden. De Abessyniërs moeten zich in holen en grotten verbergen. Van behoorlijke verzorging der Abessyniërs kan geen sprake zijn, al is dit dan op Abessijn^ sche wijze, nog veel minder van een ge* concentreerde tegenactie. Verbinding tus* schen de manschappen is er niet, zoodat «Is de Italianen met pantserauto's en tanks voor* waarts rukken, de groepjes Abessyniërs hier* tegen niets vermogen. Ook de gasaanvallen moeten veel slachtoffers maken, en vreeseBjk is het lijden dat beschreven wordt. Het gedeelte der Nederlandsche ambiilance dat naar Kworam ging bezat 67 muildieren, waarvan er in een paar dagen 64 stierven door het eten van gras, dat vergiftigd was door mosterdgas. HeT zitten op den grond is aan het front onmogeKjk, omdat de uit* gestrooide giftgassen als zlij met het lichaam in aanraking komen, hevige onuitstaanbare pijnen veroorzaken. Te Geneve doet men voor de Abessrjhen niets. De commissie van dertien, heeft zich ver* staan met de beide partijen over het sluiten van vrode. De Abessyniërs willen dit op gponidslag van Volkenbonds statuten; de Italianen willen direct met de Abess-yniërs onderhandelen. Het is te begrijpen dat de Abessyniërs, vooral in deze positie niet afhankelijk wil* ,len zijn wat Italië voorschrijf, en Italië wil nu hef militair zoo'n overwicht heeft hier* van profiteeren. Het is toch om de verove^^ ring van Abessynië begonnen. De sancties zfij'n een bespotting geworden, en aan uit» breiding durft men niet denken, uit vrees voor een Europeesch conflict, maar ook om* dat zij geen zin meer hebben. Italië, kan zich zoo voldoende voorzien, dat het bij ui,t* breiding zich toch behelpen kan. Over de gifgassenJ zal gesproken en geprotesteerd worden. Al* lés heel best, maar wat helpt het als, de Italianen toch doorgaan. Wie durft het te gaan beletten en de Abessyniërs te helpen. Eigen behoud moet op het spel staan en an« ders zijn het allemaal prachtige phrasen, zonder werkelijke inhoud. In Spanje is momenteel de toestand ook weer zeer ver* ward. Vijf jaren geleden werd eveneens in de maand. April, de Koning tot aftreden gedwongen.. Adel noch geestelijkheid kon* den de ineenstortingi tegenhouden. De linksché partijen traden echter te bruut op. Kerken werden in brand gestoken^ aan het groot grondbezit een einde gemaakt enz. Dit was oorzaak dat in 1933 de recht* sche kiezers aan de Cortes (Kamer) we* der een meerderheid bezorgden. Inplaats nu dit over-wicht te benutten om de volks* welvaart op hooger peil te brengen, hebben de partijen niets anders gedaan dan elkander bestrijden en de tegenstellingen toe spit* sen. Het gevolg is geweest dat de linksché partijen weder, het heft in handen hebben. Van de 453 kamerleden zijn er 2801 links en 173 rechts. De Socialisten hebben zich vereenigd met de communisten, en uitroepen als „Leve Rusland" kan men nu bij de straattooneelen vernemen. In verschillende steden hebben bloedige botsingen plaats gehad. De nieuw gekozen minister president Aza* na, welke zijn gevangenis kamer verwisseld heeft met een ministers kameir, heeft zijn;' nieuwe program ontwikkeld. In hoeverre zijn denkbeelden steunen op een meerder* heid in de cortes, zullen de komende dagen leeren. Duitschland heeft zich herbewapend en daarna het Rjjngebied bezet; Oostenrijk heeft de algemeene dienstplicht ingevoerd en Hongarije zit pok niet stil. Dit moment wordt door Turkije gunstig geacht ook "voor eigen veiligheid te zorgen,. Turkije heeft aan Engeland, Italië, Rus* land, Frankrijk, Bulgarije, Griekenland, Roe* menie en Joegoslavië en Japan een nota gericht, de bepalingen van de op 24 Juli 1923 geteekende zee*engten confentie, in* zake de Dardenellen te herzien. Worden de Dardenellen goed bteWapend, dan is het voor vreemde oorlogsschepen; njet mogelijk de Zwarte Zee binnen te, ko* men. Rusland zou hierop veel prijs stellen, opdat het van die zijde niet kan worden aangevallen. Ook aan den Volkenbond heeft Turkije de tekst van het verzoek overhandigd. Weder een moeilijk probleem, bij de an* deren welke momenteel aanhangig zijn. Een Verhaal uit den tijld der LoUardem. Maar toen hij lang en innig op het graf zijner moeder gebeden had, waren alle verontrustende gedachten verdwenen. Het was hem, alsof hij zijn moeder hoorde bidden, zooals zij dat zoo dikwijls gedaan had, dat de Heere haar zoon, haar eenigen zoon, mocht aannemen en hem gebruiken in Zfln dienst, waar en op 'de -wijze, die Hem behaagde. Met de woorden van zijn Heiland: „Wie vader of moeder liefheeft boven Mq, is Mijns niet waardig," stond de biddende op van zQn knieën. De laatste woorden waren weggestorven, het laatste koraal gezongen, de laatste af* scheidszegen gesproken. De scheiding had plaats gehad. De jonge Boheemsche dokter was op weg naar Schotland, getroost en blijde in zijn God, maar ook diep bedroefd. „Tot weerziens!" hadden de weenenden el* kander toegeroepen, met de gedachte aan het -wederzien niet hier beneden, maar daar* boven. Zoo had dat woord voor allen een weenjoedigen, droefgeestigen klank. HOOFDSTUK II. In Schotland- Wij bevinden ons in de nabijheid van de oude Schotsche stad St, Andrews, schilder»» achtig gelegen op een hooge rots van het steile strand der Noordzee, in het graafschap Fife,en staan voor het oude, grijze kasteel Dunmore, Het ziet er op dezen nevelachti* gen herfstdag zeer somber uit; spookachtig steken de oude, met klimop omrankte torens en tinnen van het slot omhoog. Voon de poort zien -wij een groep, die eenige ruiters naziet, die zooeven het kasteel verlatenheb* ben. Onder hen trekt voornamelijk een da* me onze opmerkzaamheid, die er zoo jeugdig en vriendelijk uitziet, dat haar uiterlijk een scherp contrast vormt met het gezicht van het grauwe, sterke slot en de naast haar staande ernstige, krachtige mannen. De da* me houdt het kindje, dat zij op' den arm draagt, omhoog, en zegt in een vreemd di* alect: „Zie, mijn kleine,'wat rijden zy snel! Is het niet mooi?" Terwijl zij sprak, kwam een hoog opge* schoten, flinke knaap van ongeveer der* tien of veertien jaar oud aanstormen en drong door de groep tot haar door. „Moeder!" riep hij snel, haast toornig, in echt Schotsch dialect, „waarom heeft men mij niet gezegd, dat vader wilde gaan rij dien? Gij, domooren," voer hij driftig uit tegen de gebaarde mannen, „waarom zijt s^ niet tot miJ gekomen, inplaats va» hier op den hof rond te slenteren, en uw tijd te verbeuzelen. Waar is Willem? Zeg hem, dat hij dadelijk mijn paard moet zade* len, dan zal ik hen nog inhalen!" „Neen, David," antwoordde de dame, ter* ,wijl zij zacht haar hand op den schouder van den opgewonden knaap legde, „neen, David, dat mag niet. Uw vader wilde, dat gij thuis bleeft, omdat hij vreesde, dat de scherpe Oostenwind en 't koude regenachtige weder, uw hoes| zouden doen terugkeeren. Gij moogt volstrekt niet gaan, mijn zoon." De knaap stampte ongeduldig met de voeten „Een beetje hoesten, wie zal zich daar* voor ontzien!" riep hij uit. „En heeft vader de valken ook meegenomen?" „Ja, hij wilde ze eens beproeven," „De mijne ook?" viel, ajlen verschuldigd den eerbied vergetende, de-driftige knaap zijn jeugdige moeder in de rede. „Het is een schande, moeder, ik moet gaan." „Neen, David, neen," was het zachte, vriendelijke antwoord, „Zie de kleine eens. Wordt ze niet lief? Zie eens, hoö zij de armpjes naar u uitsteekt, Keem haar maar eens. Is zij u niet meer waard dan twintig valken De jeugdige moeder had de rechte snaar aangeraakt. De nog zooeven hartstochtelijke, heftige knaap, veranderde eensklaps. Lachend nam hij het kind teeder op zijn arm en zei* de zacht: „Kom, Marie, wij -willen Roger opzoeken!," De toekomstige erfgenaam vaa het kasteel was een eigenaardige knaap. In zijti karakter en wezen vertoonde zich een even zonder* linge mengeling als onder de bewoners van het kasteel, waaronder de Engelsche, Schot* sche en Fransche natie vertegenwoordigd waren. Heftig en opvliegend, had de knaap tevens een hart vol teedere, innige deelne* ming voor degenen, die hij liefhad en wat strengheid; straf en dreigingen nooit bij hem uitgewerkt zouden heljben, vermocht één Woord van liefde. Met liefde liet hij zich door zijn ouders en zijn leermeesters leiden als een kind. "- In zijn hart verafschuwde hü alle wreed* heid en stond steeds _met woord en daad gereed tot verdediging van allen, die onrecht leden. De levendige knaap was tegelijk ook nadenkend en een ijverig leerling. Spoedig na den dood zijner moeder, was de toen vierjarige knaap met zijn ongeveer drie jaar oudere zuster Margaretha, aan zijn grootmoeder van vaders zijde, die in de na* bijheid der stad Crail woonde, toevertrouwd geworden en had daar zijn opvoeding ge* noten. De weduwnaar geworden baron ech* ter, was voor eenigen tijd naar Frankrijk gegaan en in dienst" getreden van den Fran* schen koning Karel VI. Voor ongeveer drie jaren was hij op het kasteel zijner va* deren teruggekeerd, en had voor zijn kinde* ren een tweede moeder, een dame van edele geboorte meegebracht. Een groote verandering 'voorwaar voor de vroohjke, levenslustige Fransche dame. De woning toch, die haar ontvangen zou, was alles behalve vriendelijk. Het oude, sombere, grauwe kasteel, haar tweede tehuis, vormde een scherpe tegenstelling met haar woning in het schoone land harer geboorte, dat zij verlaten had. Nadat de valbrug op* ■gehaald was en de dikke muren haar om» ringden, was het haar te moede, alsof zij alle leven en vroolijkheid in haar zonnig Frank* rijk achtergelaten had. Een groote tegenstelling was voor haar ook het zwaartillende, harde, ruwe karakter der Schorten, en de eenvoudige levenswij* ze, met de fijnere zeden en huiseUjkei in* richting in haar verwijderd vaderland. De aan hoffelijkheid gewende jonge meesteres, moesten de ruwe zeden der dienaren, biJ de maaltijden slechts weinig, van den slotheer en zijn gezin gescheiden, wel bevreemdend en onaangenaam ziJn, hoewel de huiselijke inrichting op het kasteel Dunmore zich gunstig van die van andere kasteelen on* derscheidde. De overleden meesteres, een Engelsche dame, had van lieverlede fijnere manieren en gebruiken in haar Schotsch te* huis weten in te voeren. De jonge vrouw gewende nochtans van lieverlede aan het sombere kasteel. Al vond zij Schotland somber, zeer somber, de liefde tot haar man, en mede de liefdd voor de moederlooze kinderen, deed haar al spoedig het oude kasteel liefkrijgen, zelfs nog liever dan haar vriendelijk tehuis in het schildere achtig gelegen Rouaan, (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1936 | | pagina 3