CriDWEEKEUADÖpGED.GQOn(»IAG vöÖRDlZUID-HOLLIriZEElJWiCH^ EltAHDEn
EERSTE BLAD
STICHTELIJKE
OVERDENKING
8e Jaar^aniS
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1936
No. 7l4
Voorkomt verkoudlifiiil en keslpijn.
Uit het Kijkvenster
Muziek
WAARIN SEDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „O'N Z E EILANDEN" 18e JAARGANG
ist- I
m- I
aanvragen en -aanbiedingen van 1-6 regels 80 et.; Boek-aan- I N.V. (lit|$eVerSmaatSChappij «Eilanden-IlieUWS
Dit nummer bcataat uit 2 bladen
Met Davids psalmen is Christus
den nacht des doods ingegaan. Met
lofzangen ging de Borg Getshemané
's nachts in. Met klaagliederen uit
den psalmbundel daalde Hij in den
geestelijken nacht der verlatenheid
Gods. Met den 31sfen psalm ging
Christus door het dal der schadu
wen des doods. Zoo heeft Hij ver
worven voor de gegevenen des Va
ders de psalmen in den nacht.
Daarnaar maakt de Heere het hart
Zijns Volks grootelijksbegeerig. Zoo
is de begeerte naar de psalmen uit
Gi'd.
En waarom in den nacht? Om
de eenvoudige redenen, dat de
Heere steeds plaats maakt voor
Zijn eigen werk. In 't Jicht is het
slechts genieten, in den nacht wordt
de begeerte naar het licht gewerkt.
Want de gegeven psalmen brengen
licht mede in den nacht- Derhalve
die vraagWaar is God, mijn Ma
ker, Die psalmen geeft in den nacht?
Oppervlakkig zou men zeggen,
dat het toch weer slechts om de
psalmen is te doen. Men moet ech
ter niet vergeten, dat hét de psal
men zijn, door welke en waarin
men God mag ontmoeten. Want de
Heere openbaart Zich altijd door
Geest en Woord. Dat Woord is niet
minder de psalmbundel Het gebeurt
echter ook dikwijls, dat Gods volk
in de nachten probeert zich een
psalm in herinnering te brengen.
Dat. gelukt wel, maar het baat niets.
De nacht blijft evenwel nacht. In
den nacht hebben nog al eens
geestelijke aanvechtingen van den
vorst der duisternis plaats. Men
hoort dan wel eens zeggen, dat als
men dan aan het zingen gaaf, de
duivel op de vlucht slaat. Want
nergens is de duivel banger voor
dan voor psalmgezang. Dit berust
slechts op inbeelding. Met al ons
psalmgezang blijft bestrijding, be
strijding De Heere Jezus zegt niet,
dat dit geslacht uitvaart, door in
eigen kracht te zingen een of meer
psalmverzen, maar door vasten en
bidden. Die er kennis mee maken,
weten het uit ervaring. Er is dan
een uitzien naar den Heere, Die
psalmen gee ft in den nacht. Komt
de Heere dus Zelf een der liederen
Zions tokkelen op de snaren onzer
bedrukte ziel, zoo geeft Hij daar
mee tegelijk ruimte. Op de komst
des Hceren in 't afdalen en mee
komen met Zijn eigen Woord wijkt
de vijand oogenblikkelijk De psal
men, welke de Heere geeft, zijn
onderscheiden, dewijl de nachten
ook van verschillenden aard zijn.
Zelf de klaagpsalmen, als een-
zaamhddspsalmen geven het kind
des Heeren verruiming, dewijl dat
kind des Heeren juist in zulk een
psalm zijn hart uit kan storten voor
God. Zij vertolken den zielstoestand
Zij geven precies weer, waar de ziel
legert. Gods volk weet het niet be
ter uit te drukken, dan 't juist in
zulk een psalm wordt verklaard.
Daardoor wordt reeds een stille
hoop geboren, dat de Heere in den
nood zal helpen, en straks zal doen
zingen psalmen, die vermelden de
goedertierenheden des Heeren.
Soms geeft de Heere ook psal
men, die de verlossing reeds aan
kondigen De verlossing is zelf nog
niet aanwezig. Integendeel 1 De
nachtelijke ellende in uitwendige
omstandigheden is nog dezelfde.
Maar in 't hart is het reeds licht.
In 't hart is het jubelen. In blijde
geloofspsalmen wordt de dageraad
der verlossing vermeld en ook met
vreugde in de ziel aanvaard. Voor
de omstanders is men dan een
raadsel, behalve voor degene die
kennis hebben aan dergelijke ziels
belevingen. De nacht moge dan
soms nog meer haar duistere ne
velen verspreiden, dit weet men,
de dag der blijde verlossing breekt
spoedig aan Het is dan ook: Ik
heb geloofd, daarom sprak ik. Zoo
verliest men zich weer in de ge
trouwheid Gods. Die 't beloofd
heeft, en 't ook doen zal. Gegeven
psalmen doen huppelen van ziele-
vteugde, daar men weet, dat de
wensch des harten wordt verkre
gen.
Inzonderheid wordt dat doorleefd,
wanneer de laatste nacht meer en
meer nadert- Het is de nacht des
doods. Vooraf wordt Gods volk
niet zeldf-n door psalmen op dien
komenden nacht gewezen. Men
wordt er door op voorbereid. Straks
breekt de nacht aan. Alles begint
dan te ontvallen Zelfs de bekee
ring als doorleefde geschiedenis
brengt geen licht in dien nacht Dan
is er ook een vraag naar God, zijn
Maker, Die psalmen geeft in den
nacht. In dien nacht heeft Gods volk
't meest behoefte aan lichtpsalmen
Die zullen daar niet worden ont
houden. Zij worden gegeven, soms
bij 't naderen van den dood. Dus
in 't diepst van den nacht. Christus
ging met psalmen den nacht inHij
schenkt Zijn volk de psalmen, waar
in Hij als de Zon der gerechtigheid de
duisternis van den nacht doet wij
ken. Met vreugdepsalmen in hef
hart weerspiegelt zich de blijdschap
der ziel op de wangen van Zijn
stervend volk. De nevelen verdwe
nen. De nacht wordt licht als de dag.
De verloste gaat voor 't oog der
omstanders onder Maar de zalige
glimlach des gelaats verklaart den
doorgang door den nacht naar den
vollen dag. Met psalmen stijgt de
de ziel naar 't hemelhof Daat zet
zij haar psalmgezang voort. Maar
nu zijn het enkel vreugdepsalmen.
Geen nacht is er meer. Uw maker,
volk van God, is daar eeuwig bij
u, en gij zijt eeuwig bij Hem. Van
nu af geeft Hij psalmen op den dag,
om door middel van die psalmen
eeuwig te zingen van Gods goe
dertierenheid.
Voornaamste inhoud
Advertentieprijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Dienst-j UITGAVE VAN rK
knndiging 10 cent per regel Contracten belangrijk lager Gevestigd te Middelharnis - Prins Hendrikstr. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Verschijnt iederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
(Vervolg en slot).
PSALMEN IN DEN NACH?.
Maar niemand zegt: „Waar is God,
mijn Maker, die de psalmen geeit in
den nacht?" Job 35 10.
Ds. G
Demagogische propiaganda der N.S.B.
Omdat de N.S.B, tot einddoel heeft alle
bestaande partijen te vernietigen en zelf ten»"
slotte als de ééne, groote .massale, alles»'
omvattende partij oyer te blijven, is haar
propaganda erop gericht de aanhangers van
al die partijen, van uiterst rechts tot uiterst
links, tot zich te trekken. Om een dergelijk
kunststukje te volbtengen, moet de propa!»
ganda wel op een zeer bijzondere leest zïjn
geschoeid en voor elk wat wils bevatten.
Inderdaad heeft men het in dat opzicht
zeer ver gebracht en op werkeMjlc origineele
w'ij^e brengt de ,nat. soc -lectuur voor
Rocmsch en Protestant, voor liberaal en
socialist, wat het meest indruk op hem
maken zal. Den Roomschen trekt de een*
heidsgedachte, den Protestant de krachtige
gezagshandhaving, den liberaal de dwin*
gende staatsmacht op geestelijk gebied, den
socialist de voorspiegelingen aan het pro«
letariaat.
Zoo meent het nationaal^socialisme door
beurtelings het ééne of het andere aange*
zicht te vertoonen en door jiu eens zija
z.g. Christelijk karakter en dan weer zijn
heidensche staatsleer op de voorgrond te
stellen, de menschen van de meest uiteen*
loopende godsdienstige en politieke opvat*
tingen in zijn net te kunnen vangen. Dank*
baar maakt het daarWj' gebruik van uit z'ijn
verband gerukte of verkeerd gebruikte ei*
taten van de groote politieke leiders uit
vroeger tijid. Oin Anti*Revolutionairen te
vangen komt men met Dr. Kuïjiper, de Chr.
Historischen poogt men te belezen met
De Savornin Lohman; zelfs Groen van
Prinsterer wordt in nat. socialistiscihe dienst
gesteld! En tot de socialisten komt men
met aanhalingen van Troelstra! Al deze
mannen zijn dood. Tegenspreken kunnen
ziijl niet meer. Konden ze het, dan zou hun
oordeel over deze minderwaardige taktiek
niet malsch zijlci. En vernietigend zouden zij
allen, zliji het vanuit verschillend beginsel,
het fascistische stelsel striemen, dat ver*
moorden wil alles, waarvoor ziy in hun
leven gestreden hehben.
Is de N.S.B. Christefijt?
Indien men de spfekers der N.S.B, en
het orgaan der partij'„Volk en Vaderland"
gelooven moet, dan is er geen Christe*
lijlker partij^ dan deze, Waarin echter het
Christelijk karakter der N.S.B, bestaat, is
ons tot op heden nooit duidelijk gewor*
den. Baseert zij zich in haar program van
beginselen op Gods onfeilbaar "Woord?
Het is er verre vandaan. Zdji erkent dat
Woord niet als het richtsnoer ook voor
het staatkundig leven, doch heeft haar
Staatsleer geconstrueerd op de grondslag
der Ilegeliaansche philosolphie. Is de Wet
Gods voor haar de hoogste wet van \de
Staat? Men weet wel beter! De wil van
den dictator, die slechts rekent met het be*
lang van de fascistische machtsstaat, is de
opperste wet. Is zij dan misschien een steun
voor de Kerk? „Volk en Vaderland" doet
het -voorkomen, alsof de N.S.B, voor de
kerk ernstig bezorgd is! „Menig geloovige
vraagt zich met angstige bezorgdheid af
of onze Kerken dan tegelijk met onzen
goddeloozen staat in den chaos zullen ver*
zinken," zoo staat in het nummer, dat on*
langs verspreid werd en dat speciaal ge*
richt was tot de leden der Geref. Kerken.
Zou het waar zijn? Duitschland leert ons
wel anders. Daar zien we het nationaal*
socialisme in de praktijk, waar het hier ge*
lukkig nog slechts theorie is. En daar zien
we predikanten en priesters in gevange*
nissen en concentratiekarrtpen; daar zien
we de kerk verdrukt ien in boeien gekneld;
daar zien we de jeugd aan de kerk ontno*
men en opgevoed in de geweldmentaliteit
der nazi's; daar gaat een predikant de ker*
ker in, omflat hij bad voor het vervolgde
Israël! Daar staat zelfs het gebed onder
controle en censuur van de Staat. Welk
een ideaal*staat! En welk een zorg voor
Christendom en Kerk. Neen, de N.S.B,
is van alles, behalve Christelijk!
De strop de* N.iB.
De verwarring der geesten in onze ook
in geestelijk' opzicht zoo chaotische crisis*
tijd wordt mede daarin openbaar, dat velen
hun politieke roer totaal kwijlt z'ijn en af*
glüdende van hun beginsel, ten prooi val*
len aan de partij, die het meeste belooft.
Zoo zijn er in ons vaderland duizenden,
die zonder zelf een vast omlij'nd principe
te bezitten, zich overgegeven heb'bien aan
de leiding van Mussert of althans neiging
vertoonen een proef te wagen met een
nationaal*socialistische staat. Natuurlijk is
de N-S.B.*ipropaganda erop gericht, al deze
stuurlooze menschen, die dikwijls ook maat*
schappelijk door of buiten eigen schuld
gederailleerd zijn, voor die beweging te
mobiliseeren. Met sclirille kleuren worden
de fsacistische toekomstbeelden geschilderd
en vooral beijvert men zich, de volksmassa
ervan te overtuigen, dat het Nederlandsche
nationaal*socialisme zoo mak is als een
lam en niets heeft vain het Duitsche, wdks
beeld meer roofdieradhtig is. En zoo poogt
deze gevaarlijke beweging gelijk de ratten*
vanger van Hameln met schoon gefluit de
massa des volks achter zich te krijlgen ten
einde zoo~ „langs legale weg" het bewind
in handen te kunnen nemen. Maar is het
nat. socialisme eenmaal de baas, dan gaan
Duitsche methoden heerschen in ons vrije
Nederland. Dan verandert zïjn vriendelijk,
innemend gelaat in een barsch en grimmig
gezicht en zal het met loodzware hand het
Nederlandsche volksleven tyranniseeren op
alle terrein van het leven. Dan zal blijken,
dat ons volk in zijta dwaasheid het hoofd
gestoken heeft in de strop, die het nat.
socialisme het voorhield en zial het te laat
beseffen, dat men uit deze toegehaalde
strop het hoofd niet meer kan terughalen.
En daarom is het onze hartgrondige wensch
en bede, dat ons volk, met name diegenen,
die het Woord van God als hun richtsnoer
erkennen, de oogen open mogen houden
voor de gevaren, die de vrijheid van gods*
dienst en kerk, van school en maatschappij
bedreigen van de zijde van het nationaal*
socialisme. Wij' gelooven, dat deze in we*
zen zuiver heidensche beweging haar sterk*
ste tegenweer zal vinden bij' het volk, dat
leeft b'ijl de Schrift. En we stemmen dan
ook van harte in met het woord, in de
Eerste Kamer gesproken door prof. De Sa*
vornin Lohman: „Ik ben er zeker van, dat
de N-S.B. haar tanden zal bol b5jten cipi
het Chr. Protesiantsche volksdeel, dat te
veel geleerd heeft om zijn vrijheid- prijs te
willen geven aan een stelsel, dat in beginsel
geen vrijheid kent."
Ivorol gebruikers zijn zelden verkouden en
hebben zelden keelpijn, omdat deze tandpasta
den mond dagelijks grondig deslniecteert.
1 I I
De Ketrkbode met of zonder Stichs
lelijke stuk. De KerkcoUecte.
Hel offer der gemeente D© vasle,
vrijwillige bijidrage.
Er zijn heel wat kranten in Nederland,
dag*, week* en maandbladen. Een ware
inktstroom en woordenvloed wordt door*
loopend over ons allen uitgegoten. Onder de
kleinere bladen, maar die door hun aantal
toch medetellen, is ook de Kerkbode.
Prompt op Vrijdag dan wel prompt op Za*
terdag verschijnt zij in het huisgezin om de
lezers voor te lichten over al wat hun uit het
Kerkelijk leven belang moet inboezemen.
Dominé is belast met de redactie. Hij zwaait
den staf en vult het blad met het meest Ie*
zenswaardig gedeelte. Meestal ©en Stichtelijke
Overdenking voorop, gevolgd door onder*
wierpen over Kerkrecht, Kerkleer, over het
ambt der Ouderlingen, en Diakenen, en zoo
meer.
Somm.ige Kerkboden doen het zonder
stichtelijk stuk, omdat, naar ik eens las,
„men van 't goede ook te veel kon krijgen
en de dagelijksche courant elke week al
een stichtelijk stuk geeft." Mij valt het op
hoe telkenmale in de Kerkboden ter spra*
ke komt het collecteeren in de Kerk. Dat
is een onuitputtelijk onderwerp; stroomen
inkts zïjh er over vergoten, doch het kerk*
bodendom wordt er telkens weer mede
verrijkt. Allerlei mooie theoriën komen hier*
bij ter sprake. Dat geld inzamelen kan op
velerlei manieren gebeuren. Voor den dienst,
onder den dienst, bij den laatsten zang, aan
de deur bij 't uitgaan, met coUectezakken
aan zwarte stokken, met idem aan gele stok*
ken. met zoogenaamde doof geef *zakjes, dus
zonder stok, met een schaal', ja misschien
kan 't nog anders. U ziet, daar zit wat in!
Daar komt nog iets bij;. De een - wil het
collecteeren afschaffen, de ander v,fil het
behouden, omdat hij een geloofsdaad wil
doen ab hij door de preek is aangegrepen.
Nummer drie heeft medelijden met de diake*
nen, die. al coUecteerende moeten zingen,
dat is oneerbiedig. Want ook het zingen zegt
men, is een offerande. En die moet eerbiedijg
gebracht worden.
In sommige kerken wordt het opgehaald
geld in witte zakjes op een tafeltje voor
de preekstoel gezet, opdat de gemeejite haar
offer daar mag zien staan. Het is nooit
mooi genoeg. Al filosofeerende over de
liturgie (de wijze van de g'odsdienstoete*
ning) verzuimt men te schrijven over hef
nut van de prediking des Woords. Dat
moet toch voorop staan.
Mij wil 'het voorkomen, dat er bij het
collecteeren altijd iets te wenschen zal blij*
ven. De Dienst des Woords is op het gees*
lelijke gericht en het inzamelen van geld
is van stoffelijken aard en zal dat blijven
ook. Dus wat wil men? Men heeft zich
hier ook naar den regel te gedragen, dat
men in de samenkomst der Gemeente Chris*
teHjke handreiking doe en de Gereformeer^i
de Vaderen hebben nooit geleuterd, dat
dit geven moest afhankelijk gesteld worden
van iemands smaak in de preek of zijn aan*
drang tot een geloofsdaad. Ik vrees, dat als
het tegenwoordig van geloofservaring afhing
en niet veel in de collectezak zou vallen.
Laat men er dus nu eens over ophoudea.
Want het riekt lichtelijk naar den mensch;
den mensch die met zjjn gave toch wat
wezen wil en al zijn offers Gode maar op*
dringt.
Menschen die eens door het Woord ge*
roerd mogen worden, die voelen den band.
aan heel de gemeente des Heejren; mèt het
hart gaat ook de hand open en meer" dan
een heeft zijn beurs in zulke oogenblikken
in de collectezak omgekeerd. En ik heb
over zoo'n voorval dan nooit een kolom
in de krant gezien. Dat kan ook niet, want
de gever valt ook al weg en zegt met Salo*
mo! Heere, het is alles Uwe en wijj ge*»
veni het U uit Uwe hand. De gevet" acht
het een zeer gewone zaak.
Vele menschen hebben 't zeer druk met
arbeid voor Gods Koninkrijk- Van den mor*
gen 'tot den avond zijn zij in touw, onuit*
puttelijk in het uitvinden van altijd maar
weer nieuw werk- Ze zouden er bij neer*
Ivallen. En 't geschiedt niet in stilte, neen,
er wordt geregeld de trom voor geroieiid-
Ziji bereiden de komst van het Godsrijk
voor met veel geraas, terwijl bij Salomo's
tempelbouw geen hamerslag gehoord is. Het is
niet gthte' oribegrljlpelijk, dat kort gehden het
Christelijk Historisch blad „de Nederlander"
schreef, dat men wel eens den indnuik
krijgt, dat bij voorbeeld „de iSiristelijke
school een filiaal is van het Koninkrijk
der hemelen en de menschen doen alsof
zij Gods compagnon zijn."
't Is wat op*den*man*at gezegd, maar er
zit toch wel iets in. De redactie vanj del
Standaard althans heeft tegen zulk schrij*
ven heftig geprotesteeird en zich gedekt
met de Belijdenis. Wij gelooven dat
Nu, daar ben je dan mede uitgepraat. De
turfboer, van 30 jaar terug, was van die
„hooge taal" altijd bang. Hij was er voor
■xisiW"
PROF. Dr. H. VISSCHER.
de leider der Christelijke Nationale Ac*
tie," (uitgetreden Hervormd*Geref. groep,
uit de A.R. partij.)
om dat maar eens te laten overwinteren.
En daarom was zijn vriendenkring maar
klein.
Maar, om nog even tot de collecte weer
te keeren. Weet U, waar het nog o'p zal
uitdraaien? Dat men voor de diaconie, pre*
cies als nu al geschiedt voor de Kerk',; in*
voert het stelsel der „vaste vrijwillige bijdEa*
gen." Het wacht op een dominé, die er een
schriftuurlijk grondje onder weet te schui*
ven. Dan wordt de liefdegave vast en vrij*
willig, precies als de centjes van ziekenfonds
of doodenbus, die ook eiken Maandag
geheel vrijwillig nietwaar? gehaald wor»
den.
WAARNEMER.
De muziek der eerste Christelijke {ïjldldn.
I.
Toen het Christendom nog in z'n begin*
stadium verkeerde, bezaten de geloovigen
nog geen eigen lied, dit ontstond in de looip
der eeuwen. Hetzelfde verschijinsel iuUen
we tegenkomen na de Reformatie, ook toen
heeft het kerkgezang tijd noodig gehad om
te ontwikkelen tot een bevredigend onder*
deel der godsdienstoefening. De Christenen
in Palestina sloten zich in den beginne
aan bij het 'Joodsch*synagogale gezang. Na
de verwoesting van Jeruzalem waren er
echter zooveel vreemde invloeden, dat de
Joodsche Psalmen niet zuiver, wat betreft
melodie en uitvoering, werden vertolkt. Men
zong ze nog op prozateksten, dus onbe*
mjmd, en met meerdere tonen oip één let*
tergreep (melismatisch). Wisselzangen lus*
schen twee koren waren niet in gebtuik.
Van een geordend geheel was nog geen.
sprake, de zangen op de feestdagen waren
niet uniform.
De Christengemeenten buiten Palestina
ontwikkelden hun kerkzang tamelijk ver*
schillend, waardoor een onderscheid is waar
te nemen tusschen het lied te Constantino*
Jiel, Rome en -Milaan eni. Overal waar
het Christendom ontstond is een aansluiting
met de bestaande kunst dp te merken. Het
ligt in de aard van het godsdienstig leven
dat de hooge reUgieuse stemmingen hun
uiting vinden in het lied. Dat de alpostelen
dit onderdeel der Gods*vereering niet ver*
w'aarloosden blijkt wel uit hetgeen Paulus
in Colossenzen 3 16 en Efeziërs 5 19 waar*
in bijj de geloovigen aanmaant om „mtt
elkander te spreken met Psalmen, lofzangen
en geestelijke liederen."
UIT HET KIJKVENSTER: De Kerkbode
en nogi wat.
Tweeslarren over de N.S.B.
Muziek.
Binnenland: Minisleï de Graaf f verdeidigl
de Volkenbonds politiek in de Eerste Kamer.
Buitenland: De verkiezingen in Spanje (2e
Blad.)
Brand te Middejhamis.
A.N.W.B. avond te Middelharnis.
Lezing, over de crisissmaatregelen door Ir.
Huisman te Sommelsdijk.
Gemengd Nieuws, i