CI1D.V^KBLADopGED.GR0nD5LAG vooRDiZyD-H EILAHDEn
Militair vliegtuig gevallen en
totaal vernield.
8c Jaargang
WOENSDAG 29 JANUARI 1936
No. 707
N.V. Uitgeversmaatschappij „Eilanden-nieuws**
Land en Tuinbouw
WAARIN S:EDERT 1 NOVEMBER 1935 OPGENOMEN HET BLAD „ONZE EILANDEN" - 18e J:A A R Q A N Q
Geheime circulaires tegen
de actie-Visscher
Teelt vaa vrosgi& Aardappelen.
vlasteelt;
Waar bevinden wij ons ergens
op Flakkee
Voornaamste inhoud t
Advertentie-prijs 20 cent per regel. Reclames 40 et.; Oienst-
aanvragen en -aanbiedingen van 1 6 regels 80 et.; Boek-aan-
kondiging 10 ctnt per regel Contracten belangrijk lager
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelharnis - Prins Hendrikstr. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling.
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week.
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
Dat het de A.^'R. partij" de laatste jaren
niet erg voorspoedig gaat, is een bekend
feit. Zeer velen, die voorheen haar steunt»
den, hebben haar verlaten en zijn overge^
gaan, hetdj naar de Staatkundig Geref.
partij, hetzij naar de Chr. Hist. Unie of naar
de Chr. Democratische Unie. Daartegenover
heeft zij bij de laatste Kamerverkiezingen
vele stemmen gekregen uit vrijzinnige krin*
gen; mede daardoor is haar positie principi*
ëel minder sterk geworden dan ziji was
ongeveer 30 jaar terug. En nu is in het
laatst van 1935 door het optreden van prof.
Visscher op de Utrechtscihe vergadering weer
een nieuw groot gevaar voor de A.R. partij'
ontstaan, daar de Chr. Nationale Partij', wel»
ker vorming prof. Visscher bedoelt, voor
het overgroot© deel zal bestaan uit Her*
vormden, die tot dusverre lid waren van
of stemden op de A.^R. Ipartójl
Na de Utrechtsche vergadering is er op
A.s'R. vergaderingen en in de dito pers druk
over deze actie gesproken en geschreven.
Over "t algemeen heel kalm en gematigd,
omdat men heel goed weet, dat men met
scherpe aanvallen op prof. Visscher en diens
medestanders juist het tegengestelde bereikt
van wat men beoogt. Omdat er van deze
actie der Hervormden na de vergadering
van 23 November niets meer naar buiten
komt, meenen sommigen, dat zij doodloopt.
Dit is echter geenszins het geval. Er wordt
commissoriaal voorbereidend werk verricht
om te komen tot krachtige politieke orgas»
nisatie dergenen, die deze vooral noodïg
hebben, n.l. der Herv. Gereformeerden.
Binnenkort zal wel blijken, dat de task
voortgang heeft.
Al denken dus sommigen, dat het met de
Hervormde actie zoo'n vaart niet loopt, de
leiding der A.R. parfiji is blijkbaar een an^
dere meening toegedaan. In het Centraal'»
Comité leeft de overtuiging, dat de Utrecht^»
sche initiatieven van verstrekkende invloed
kunnen zïjin voor de organisatorische ge."
zondheid der partij'. Men weet in die krin*
gen wel, dat prof. Visscher beschikt over
een groote invloed in predikantenkringen
uit hoofde van zijn ambt en dat hlij ook
onder het eenvoudige volk vele aanhangers
telt. Een actie onder zijn leiding zou dus
wel eens fatale gevolgen kunnen hebben en
daartegen wil men zich verweren.
Inplaats echter, dat de partijleiding nu
van koers verandert en door toegevingen
poogt de partij te redden; inplaats dat 2'ij ra=
dicaal ingrijpt om het Hervormde volk te
behouden, doet zij iets anders. Zij' zet de
zaak op de oude voet voort en gaat tot
afweer de oude, beproefde taktiek toe»*
passen, door de Hervormden tegen elkaar
uit te spelen. Zoodra een plaatselijk of
landelijk Hervormd leider een zekere rich*
ting aanwijst voor z'ijn geestverwanten, staat
er direct een ander kerkgenoot gereed te^"
genleiding te geven en aldus de actie te
verlammen. Er ziijn altijd menschen te vin*
den, die de eenheid breken en zich in dienst
stellen der tegenpartij. Zoo ook hier. Het
was te voorzien, dat de „gereformeerde"
partijleiding wel weer eenige hooge heeren
bereid zou vinden, zich tegen hun eigen
mannen te keeren. In het Centraal*Comité
zittende 3 Hervormde personaliteiten: Du'ij*
maer van Twist, ds. van Grieken en prof.
Severijti. Welnu, deze heeren werden be*
reid gevonden onder de; Hervormden een
tegenactie te beginnen. Daartoe verzonden
zij een geheime circulaire aan een groot
aantal vooraanstaande Hervormde personen,
vooral predikanten, met een opwekking om
de eenheid der A.R. partij toch niet te ver*
breken, met een verdediging van de poli*
tiek dezer partij, met de betuiging, dat de
leiding zoo heel gaarne aan alle bezwaren
tegemoet komt(!) en met de oproep tot
allen om „naar de eisch des geloofs" bijeen
te blijven in de A.R. partij'. Deze circulaire,
blijkens de stijl van de hand van prof.
Seveiij'n, was vergezeld van de uitnoodi*
ging om de handteekening van den geadres*
seerde eronder te willen plaatsen en vóór
1 Februari op te zenden aan het Bureau
van het C.C. te Den Haag. De bedoeling
is dan, de circulaire, voorzien van vele
handteekeningen, op ruime schaal te ver*
spreiden onder de Hervormden om ze te
waarschuwen tegen deelname aan de actie
van prof. Visscher C3.
Het was te verwachten, dat zooiets ko*
men zou. En het zal ons ook niet verwon*
deren, als er weer eenige tientallen predikan*
ten e.a. bereid worden gevonden hun ker«
kehjke broeders, die thans moeizaam willen
pogen hun groep tot politieke emandipatie
te brengen, in den rug aan te vallen en zich
te stellen in dienst van de partiji, die de
staatkundige machtsformatie der „gerefor*
meerden" is en van welke de Hervormden
noch voor hun kerk, noch voor hun bt*
ginsel iets te wachten zijn. Wij gelooven
echter, dat het niet zal gelukken, thans nog
een 80 namen van Herv. Geref. predikanten
'bijeen te brengen, zooals men voorheen
(bij' verkiezingen O vermocht. Wij Zouden
tenminste nu reeds eenige tientallen namen
kunnen noemen van predikanten, die met
de nieuwe actie meegaan en dit aantal zal
zeer Zeker nog sterk toenemen.
Het schermen met de namen van partij*
getrouwe kopstukken uit Hervormde kring
zal op ons volk dan ook niet al te groote
indruk maken. Het voelt intuïtief, dat het
met de „doleerende" politiek de verkeerde
kant uitgaat, zoowel principieel als in de
pracfijk der landsregeering en der partij. Het
wendt zich af in steeds breeder scharen
van deze liberalistische staatkunde, die van
het reformatorisch 'beginsel niets overlaat
en die slechts dient tot versterking van het
neo*calvinistisch volksdeel. Het aanvaardt de
leiding niet meer van'mannen, \jiie, al zijn
ze Hervormd, altijd meer geageerd hebben
voor de belangen der „gereformeerden"
en der Vrije Universiteit dan voor het her*
stel der Hervormde Kerk. Het voelt gods*
dienstig een steeds dieper wordende kloof
tusschen eigen overtuiging en leer en prac*
tijk der neo*gereformeerden, zoodat men
wantrouwend wordt ten opzichte van die
Hervormde leiders, die zich met deze neo*
calvinisten zoozeer eensgeestes betoonen. En
dit is niet een verschijnsel, dat zich alleen
op Flakkee voordoet, het is alom in den
lande 'te constateeren.
Van generaal Duijmaer van Twist en van
ds .van Grieken kon men niet anders ver*
wachten. Als leden van het Hoofdbestuur
van d^ Geref. Bond hebben ze zich steeds
verzet tegen de voorstellen van prof. Vis*
seher, prof. Van Leeuwen en dr. Severijn
om in de weg van modus vivendi een op*
lossing te zoeken voor het kerkelijk vraag*
stuk. De heeren werkten dan steeds met
het schrikbeeld: doleantie, doleantie! Het
is daarom des te verwonderlijker, dat deze
zelfde heeren zich in het gezelsdiap van
de mannen der Doleantie zoo goed thuis
voelen. Wie ook de A.R. partij' verlate, zij
nimmer. En zeker iullen zij' zich niet scha*
ren .onder de leiding van prof. Visscher,
met wien zlij, niar algemeen bekend, is, ook
persoonlijk niet al te best harmoniëeren.
Van 'prof. 'Severijn echter hadden we be*
tere gedachten gehad. Wel weten we, dat
hij steeds sterk voor de eenheid in de partij
gepleit heeft en dat hij', vermoedelijk door
zijn idealistiscfa^phüoso'phisdhe aanleg ge*
dreven, de realiteit der verhoudingen wel
wat al te veel uit het oog iverloor; wel
hadden we niet de overtuiging, dat hij'
spoedig met de A.R. partSji Zou breken, doch
dat hij zich ertoe zou leenen, zich met de
Geref. Bondsleiders, van wie h'ij ook nimmer
veel plezier beleefd heeft, te stellen tegen*
over zijn vriend en leermeester prof. Vis*
scher, zie, dat heeft ons grootelïjks teleur*
gesteld. De naam van prof. Severijn maakt
een vreemde indruk in dit driemanschap.
Het zaï hem ongetwijfeld het verlies van
menig vriend kosten, indien h'ijl in deze
houding Volhardt. En tegenhouden kan hij
het ontwikkelingsproces toch niet. Dit gaat
onherroepelijk in de richting van een nieuwe
oriëntatie der Hervormde Gezindheid. De
A.*R. partij heeft haar taak voorheen prin*
cipiëel vervuld, doch haar latere ontwikke*
üng is oorzaak, dat bezinning noodig is en
hergroepeering binnen de grenzen der Her*
vormde gezindheid eisch des beginsels. Daar*
op is de actie van prof. Visscher gericht. Ge*
heime circulaires en klinkende oproepen
zullen deze niet kunnen tegenhouden.
„'t Can verkeeren."
De S.D.A.P. ein onze Nationale, vlag.
Meer en meer zet de S.D.A.P. de zeilen
naar den wind. De vaak: bespotte en ver*
achte driekleur, onze nationale vlag, zal nu
in de gelederen der S.D.A.P. in top worden
geheschen. Men leze hieronder wat de „So*
ciaal*Democraat" over haar schrijft:
Hier met de nationale vlag, wij zijn
en blijven Nederlanders.
Men kan ons van alles afnemen. Roode
tulpen, roode dasjes, roode broekjes, roo*
de jasjes alles uiting van een bepaald
staatkundig streven (het wegnemen dan.)
Wat men ons niet afnemen] kan: dat
is onze vlag. Wat men| niet loochenen
kan: dat is dat wij Nederlanders zijn.
Deze vlag is van ons. Deze vlag hebben
onze voorvaderen, de arme proletarische
voorvaderen van een meerwaarde opleve*
rend en toch grootendeels in; de steun
loopend proletariaat veroverd voor een
bourgeoisie, die nooit zoo ergi nationaal
was. Nu niet en toen niet.
Daarom is de nationale vlag; te allen
tijde de uitdrukking van dat bepaalde
staatkundige streven, dat het zuiverst het
krachtigst en het meest van vreemde smet*
ten vrij in de arbeidersbeweging' leeft.
En daarom hoort de nationale vlag,
wat er ook met haar gebeurd moge zijn
en welke huichelachtige doeleinden er
ook met haar gediend mogen, zijn door
Duitsche 'graven, Poolsche spionnen en
andere N.S.B.*ers, in de allereerste plaats
in onze handen.
De Nederlandsche vlag is van ons, zoo*
als wij het langst en; het laatst om haar
zullen staan om haar te verdedigen.
Wat ons betreft: zij mogen ons alle
vlaggen afnemen. Waarom nie.t? In plaats
van de overdadige bontheid kome allengs
grooter soberheid, aangepast bij den geest
des tijds.
Maar ónze vlag zullen zijl ons nimmer
at kunnen nemen. Noch het blauw van
onze trouw, noch het wit van onze natio*
nale en internationale vredeswil, noch het
rood van ons bloed, en van onze over*
tuiging: onze onvervreemdbare nationale
vlag.
Een Mei*optocht. Laat gerust alle vlag*
gen en vaandels thujs. Laat gerust;' alles
weg wat scheidt en verdeelt.
Laat de proletarische massa, laat het
Nederlandsche volk, zich op de eerste Mei
uitspreken voor een nationale politiek met
een Nationaal Plan van de Arbeiid, met
niets anders dan de nationale vlag tot
uitdrukking van haar zeer bepaald, staat*
kundig streven.
Het rood en het wit en het blauw zijn
ons ruim voldoende.
Er is een spreekwoord dat zegt: „er ko
men tijden en weertijden," Dat, gaat hier
wel op.
We 'ijehoeven alleen maar terug te wijzen
naa- 1918 toen Troelstra een algeheele om*
wenteling op het oog had; we wijzen op de
roode burgemeesters, die op de raadhuizen
de oranjevlag vervingen door êén roode
en nu het verschoten rood wordt van
lieverlede oranje!!
„'t Can verkeeren" zei Breeroo.
's*Gravenhage, 24 Januari 1936.
In verband met het bepaaldel in artikel
2 sub b van de Crisis( Tuinbouwbeschik*
king 1936 1, waardoor het mogelijk is, ver*
vroeg'de Eigenheimers te verbouwen tot een
oppervlakte als bij tuinbouwteeltvergunning
voor vroege aardappelen is toegewezen,
wordt den telers, die van deze bevoegdheid
gebruik wenschen te maken, medegedeeld,
dat zij hiervoor dienen te voldoen aan de
volgende door het Bestuur der Nederland*
sche Groenten en Fruit Centrale gegeven
voorschriften.
Telers van vroege aardappelen, die in het
rechtmatig bezit zijnde van ee» tuinbouw*
teelts'ergunning en aan wien- op| deze ver*
gunning onder de groepenj 5 en of 6 een
oppervlakte voor den verbouw van vroege
aardappelen is toegewezen, kunnen deze op*
pervlakte geheel of gedeeltelijk benutten
voor de teelt van vervroegde Eigenheimers.
Willen deze personen evenwel ten aanzien
van de krachtens de tuinbouwteeltvergun*
ning geteelde vervroegde Eigenheimers in
aanmerking komen voor dezelfde bepalin*
gen, ten aanzien van. den afzet als gelden
voor 'de met soortnaam genoemde vroege
aardappelen dan zïjn zij veilplicht aan de
veiling, waarbij zij zijn aangesloten en in
1935 geveild hebben, vóór 1 Mei, a.s. op*
gave te doen van; hun. bij teeltvergunning
voor de groepen 5 en 6 toegestane opper*
vlakten en van de oppervlakte, die zij
hiervan in 1936 met vervroegde Eigenheimers
wenschen te betelen.
's*Gravenhage, 24 Januari 1936.
len vervolge op het d.d.- 20 Januari j.I.
verschenen bericht inzake de uitbreiding
van de vlasteelt verzoekt meii' ons van of*
ficieele zijde nog te willen mededeelen, dat
slechts die telers vlas mogen^ uitzaaien die
daartoe een teelvergunning hebben verkre*
gen, en wel met dienj verstande dat geen
grooter oppervlakte mag worden bezaaid,
dan bij die vergunning is toegestaan,
LEVERING VAN VARKENS
's*Gravenhage, 24 Januari 1936.
De Nederlandsche Veehouderij centrale
maakt bekend, dat met ing,ang van 27 Janu*
ari a.s. opgave van varkeits aan de Neder*
landsche Veehouderijcentra Ie in de leve*
ringskring Winschoten zal moeten geschie»
den door middel van leverfaigskaarten, welke
bij den Districts*commissaris der Provinciale
Landbouw*Crisis*Organisatie beschikbaar wor
den gesteld.
De opgave moet geschiedien 4 weken vóór
de week waarin men wenjschtl te leveren.
De varkens, welke in de week van 27 Ja*
nuari1 Februari opgegeven woraen, zul*
len 'dus geleverd kunnen worden in de
week van 1723 FFebruari. De varkens,
welke men vóór 17 Februari wenscht te
leveren, kunnen nog op de gewone wijze bij
de zaakvoerders worden opgegeven.
In 'de leveringskringen Helden, Horst en
Gorinchem zal de opgave in het vervolg
weer zonder leveringskaarten aan dej zaak*
voerders kunnen plaats vinden. Het zelfde
geldt voor de gemeenten Etten^Leur;., Prin*
cenhage, Hoeven, Baarle*Nassau, Alphen en
Riel, Gilze*Reyen, Chaam, Rijsbergen, Zun*
dert, Breda, Teteringen en Ginneken^ gele*
gen in den kring, Breda en tevens in Ruc*
phen en Sprundel en; voor de gemeenten
Hoogland, Stoutenberg, Bunschoten, Leus*
■den en Amersfoort liggende in| den kring
Amersfoort.
Tevens wordt de aandacht er op gevestigd,
dat het maximumgewicht van varkens welek
voor baconbereiding worden afgenomen, met
ingang van 27 Januari verlaagd) is van 95
kg. tot 90 kg.
Varkens welke dit maximumgewicht over*
schrijden worden bij de levering geweigerd
tenzij' er bijzondere toestemming tot het
leveren ervan is verkregen.
's*Gravenhage, 27 Jan. 1936.
Teeltpremie vlas.
Men deelt ons van bevoegde dijde mede,
'dat d eteeltpremie voor vlas van den oogst
1935, hetwelk met inachtneming van de te
dien aanzien gegeven voorschriften, is ver*
kocht in het tijdvak van 25 November 1935
tot en met 11 Januari 1936 is vvastgesteld op
gemiddeld f 25 per ha.
Zie de advertentie van de fotoprijsvraag
van de firma Vis van Heemst N.V. in de
„Advertentiebode."
Twee jonge reserveeofficiersn om het leven
gekointein.
Op groote hoogte btak een
vleugel!
Vrijdagmiddag is nabij de Achterdijk
onder Rhoon een militair lesvliegtuig van
groote hoogte neergestort en vrijwel gS'
heel vernield.
De beide inzittenden, de reserveduites
nants E. Segboeir uit Den Haag en H. E.
van Ernst uit Rotteisdam, Werden hierbij!
op slag gedood.
Het vlieg,tuig kwant neer op eeni weij=
land, eenigiB tientallen meters van een
boerderij.
Het ongeval, dat kort bijl het vliegveld
Waalhaven gebeurde, werd vandaar opge*
merkt. Onmiddellijk steeg een sportvlieg*
tuig de lucht in, die echter de boodschap
bracht, dat het vliegtuig was vernield.
Dadelijk werden allerlei maatregelen ge*
nomen om hulp te gaani verkenen,, Tweie
auto's van de G.G.D. een van de hulppost
Maashaven en een uit de Eben Haëzerstraat,
waren nog geen tien minuten na het ongeluk
ter plaatse. Het bleek echter dadelijk, dat
hier geen hulp meer noodig was*. Hst'
stoffelijk overschot der verongelukten is aoor
de G.G.D. naar het ziekenhuis aan de
Coolsingel vervoerd.
De heer J. Poortvliet, te Dirksland
die ooggetuige
was, vertelde ons, dat zijl vlak in de buurt
bezig waren met het sorteerenl van zakken.
Het wemelt er altijd vani vliegtuigen, dicht
bij het vliegveld, zoodat men, daar; weinig
op lef. Dit vliegtuig echter trok' onzie
aandacht, doordat het vol gas! gat. We ke*
ken op, en zagen boven) ons. een vliegtuig
een geweldige schoot nemen, terwijl iets als
een afgeknapte vleugel in splinters omlaag
fladderde.
Toenmet ijzingwekkende snelheid
gleed het vliegtuig omlaajg en sloegi diepi
in den giond. Het vloogf niet*in brand. Ik
meen',' dat de vliegeniers nai het afknappen
van de vleugel nog geprobeerd hebben
te landen, maar waarschijnhjk het vliegtuig
niet meer konden beheerschen.
De chef van het vliegveld Waalhaven, de
heer Tolk, en eenige vlieg'er*officieren bega*
ven zich naar de Achterdijk, zoodrai zij de
ontstellende tijding hadden vernomen. Het
gelukte hun aanvankelijk niet, de identiteit
der slachtoffers vast te stellen; aoozeer was
ren de lichamen verminkt. Eerst een, uur
lafer, toen men eenige papieren had gevon*
den, wist men, wie bij deze ramp het leven
hadden verloren.
Het waren de reserve*tweede luitenants E.
Segboer uit Den Haag en H. E. van Enst uit
Rotterdam.
Verwmngt'n massa.
Van het toestel was slechts de staart heel
gebleven; het overige was een, verwrongen
ijzermassa, zoodat men niet kon vaststellen,
welk nummer het vliegtuig droeg. Hoogst*
Waarschijnlijk is het een lesvliegtuig,, zooals
meer door reserve*officieren wordt gebruikt.
De motor is bijiia twee meter in de grond
weggedrongen.
De politie zette het terrein al. Met een
paard is het wrak weggesleept. Op verzoek
der aanwezige officieren verbood de, politie
het maken van foto's. Nog! geruime tijd na
het ongeluk, toen nog slechts eenige stukken
ijzer en een groote kuil de plaats aanwezen,
waar twee jonge menschen waren, omgeko*
men, bleven nog talrijke belangstellenden
het droevig ongeluk ter plaatse, bespreken.
Men heeft intusschen ook de vleugel van
het vliegtuig gevonden op een afstand van
bijna een kilometer van de Achterdijk.
De veirongelukten..
Onmiddellijk nadat men op Soesterberg
de telefonische mededeeling van het vlieg*
ongeluk te Rhoon had ontvangen, hebben
eenige officieren zich pér auto naar de.
plaats des onheils begeven. Het; gezelschap
bestond uit kolonel Best, commandant van
de luchtvaartafdeeling, kapitein*adjudanf Van
Voorthuijzen, majoor Van Hdjst en dr.
Brouwer, chef van de vliegmedische dienst.
Hel onderzoek
Omtrent het onderzoek kwamen Wijl
nog; te weten, dat andere ooggetuigen
hebbein verklaard, dat het toestel recht
vooruit vloog en geen stunts, maakte. Plots
seling, hoorden zijl een hevige knal.r Zlijj
zagen iets naar beneden komen, waarvan
iij aanvankelijk dachten dat het reclames
biljetjes ware,nHet bleken evenwfcl
stukken tariplex te iijn. Na de knal vloog
het toesiel nog even verder; enkele se»
conden later brak de vleug|el; af| en zag
men de machine naar beneden, storten.
De verongelukte machine was een Fokker
C IV. Het toestel wa^ deirtien; jaar oujd.
Het onderzoek naar de oorzaak van het at*
knappen van de vleugel duurt voort.
Geheime circulaires der A.R. tegen dei actie
Prof. Visscher.
De S.D.A.P. verandert van koers. De natio:
nale vlag komt in eere.
Gemeenteraad Bruinisse.
Landbouwcrisisberichten. Teelt vroege aards
"appelen. Vlasteelt.
Bij Rhoon vliegtuig vesrongelukt. TWee doos
den. Een Flakkeesche ooggetuige vertelt.
Doodelij'kie autosongelukken.