CHDWECKBLADÖpGED.GD0riD51AG vöö^ZUID-HOLLÊnZCEUWSCHC EHAHDEn
8e Jaar(;an$;
WOENSDAG 10 JULI 1935
No 650
N.V. Uitgeversmaatschappij „Eilanden-nieuws
Land en Tuinbouw
a Het Communisme g
g in woord en daad
MET MEDEWERKING VAN V OO R A AN ST A A N D E H E RVO R M D E EN GEREFORMEERDE PERSONEN
De verkeersv(3orziening van -dé
Zuid-HcU. eilanden.
Voornaamste inhoud
aaDDDDaaDaDaDDDaaDaDDDaDDDaD
a a
g door B. VAN DER JAGT g
DaaaaaDDDaaanaaDaaDaDaDDDaDD
Aaverteatie-prOa 20 cent per regel. Reclames 40 et; Dleoat-
aanvraeen en ^aanbledlDgen van 1—6 regels 80 et; Boek-aaa-
kondlglng 10 cent per re^el' Cootrartea belangrflk lager
»f
OjfuAVE VAN
Geveitigd te Middelharni» Prin» Hendriksti. 122 C Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
Abonnements-prijs 85 cent per 3 maandeo bij vooruitbetalinir 1
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per weet
AfzonderlQke nummeri 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
D© Christenvervolging in Rusland.
Het orgaar. „Geloof en Vrijheid' van de
Rotterdamsche Mannenvereeniging „Gij zijt
allen broeders" geeft de laatste jaren extra*
nummers uit, welke geheel gevuld zijn met
artikelen over de treurige toestanden in
SovjetsRusland. Wanneer men deze leest,
wordt men tot in het diepst der ziel onU
roerd vanwege het nameloos lijden derge=
nen, die in Ruslaivd nog vasthouden aan
kerk en godsdienst en die ondanks alle ver<=
volging nochtans hun geloof niet willen
enfeunnen verloochenen. Ons worden inder»
daad schrikkelijke verhalen gedaan, over het
lijden met name der priesters en predikant
ten, van welke reeds duizenden om het
leven zijn gebracht of die al jarenlang zuch*
ten in de Russische en Siberische verban*
nrngs.oorden. In de loop der 18 jaren, dat
de Bolsjewieken de regeering in handen
hebben, zijn door de soldaten der Gepeoe
stelselmatig schier alle herders en leeraars
der kerken, zoowel Protestantsche als
Grieksch of Roomsch*Katholieke, in hech*
tenis genomen en van velen weet men niet
eens, hoe hun einde is geweest, En toch zijn
er nog getrouwen overgebleven, die in
de enkele kerken, die nog opengelaten
zijn, het Woord Gods brengen aan een
heilbegeerige menigte. Hun lot is het, te
verhongeren, want zij zijn van alles uitge**
sloten. De Sovjet»regeering laat ze nu een
langzamen dood sterven. En zoo schijnt'
het wel, alsof in Rusland het Christendom
radicaal zal worden uitgeroeid. Doch neen
God de Heere verlaat Zijn kerk niet. Hij
zal niet gedoogen, dat de poorten der hel
Zijne gemeente zullen overweldigen. Ook
in Rusland zal Hij doen overblijven een arm
en ellendig volk, dat op Zijne, Naam hoopt
en vertrouwt.
In 1937 d« godsidi«inst dood?
Men' weéf.' dat'de Russische machtheb*
bers, wier heerschappij is gebouwd op het
bloed en de tranen van het arme Russische
volk, welks overgroote meerderheid van dit
moordregime niets hebben moet, gaarne
plannen maken. Zoo is thans in uitvoering
het zoogenaamde tweede Vijfjarenplan. In
dit plan gaat het niet alleen over sociale
en economische dingen, gaat het niet enkel
over de prestaties van landbouw en indus*
trie, doch ook de cultureele en geestelijke
zaken heeft men daarin opgenomen. En
zoo heeft Stalin gedecreteerd, dat in 1937,
het jaar, waarin dit tweede Vijfjarenplan
moet afloopen, in Rusland de godsdienst
radicaal moet zijn uitgebreid. Vreeselijke
dingen, voorwaar, durven die Russische god*
loozen te bestaan. De dienst van den God
des hemels en der wrde, die ook hun leven
in Zijne hand heeft, moet vernietigd. Zijn
Naam moet worden uitgedelgd van de aarde.
Alle kerken moeten aan hun 'bestemming
worden onttrokken en een duivelsch gejuich
zal in het communistische kamp opgaan, als
de laatste predikant den martelaarsdood zal
gestorven zijn.
En toch het zal aan die .regeering
van godloozen nooit gelukken, de religie in
het hart des volks uit te roeien. Zij strijden
tegen een macht, die sterker is dan zij. Eer*
der zal 'hun eigen rampzalig bewind ineen*
storten, dan dat men de godsdienst zal
hebben verbannen. Maar intusschen lijdt
dat arme volk, in machteloosheid, overgele*
verd aan zijn demonische regeerders. Het
hongert naar het brood der aarde, het hoji*
gert naar aardsche gerechtigheid, doch door
de druk mogen ook velen hongeren naar
het brood des levens en naar de gerechtig*
heid, die in Christus Jezus is.
Laat ons bidden en offeren voor dat
geir.arteldtf volk!
E«n communist als Hervormd preidikant.
Als wij het bovenstaande gelezen hebben
en goed ervan doordrongen zijn, welk een
duivelsche macht het communisme vertegen*
woordigt; als wij hobren, dat het de vuist
balt tegen God en Zijn dienst wilt uitroeien
van de aarde; als we lazen, hoe het Gods
volk ten doode toe vervolgt en van Rusland,
maken wil een land van atheïsten, als we
dat alles weten en wij vertellen U dan, dat
er' in de Hervormde Kerk van Nederland
ergens in Noord*Brabant een predikant staat
dr. J. L. Snethlage die communist is
en van de kansel zijn godslasterlijke the*
oriën verkondigt, dan zal het u vergaan
als ons: dan weten wij niet goed, hoe
zoo iets mogelijk is. Dan vragen we ons
met ontzetting en verbazing af, of in de
Ned. Herv. Kerk dan alles mogelijk is.
Inderdaad, die zoo langzamerhand berucht
gev orden predikant, die blijkbaar zelf niet
inziet, dat hij reeds lang de pastorie van
Oyen had moeten verlaten en een enkele
reis*biljct naar Rusland had moeten nemen,
is lid van de V.V.S.U., dat is de Vereeni»
ging van Vrienden der Sovjet*Unie, een
z.g. mantelorganisatie van de Communisti*
sche Partij Holland. Voor deze vereeniging
gaat hij uit spreken. De inhoud zijner
redevoeringen bestaat uit felle aanvallen
tegen het Bijbelsch Christendom en een
hartstochtelijke verheerlijking van het „Sove
jet*p3radijs." Van dezen predikant getuig*
de onlangs het socidagblad „Het Volk:"^
„Bij dr. Snethlage is eigenlijk het Christelijk
geloof geheel door het communistische ge*
loot vervangen."
Werkelijk, het is droevig, maar het is
ook ergerlijk, dat dit in een Christelijke
Kerk kan plaats hebben. Moge de Synode
als antwoord op de haar toegezonden pro*
testeii, o.a. van dr. Krop, toonen, dat zij
aan deze onduldbare toestand een eind wil
stellen. i
Litwinov voorzitter van'de Volkenbond.
Gedurende de Mei*zitting van de Raad
van de Volkenbond heeft de Sovjet*com*
missaris voor buitenlandsche zaken Litwinov
als voorzitter gefungeerd. Sedert de toela*
ting van Rusland tot den Bond van Geneve
kon men dit verwachten. Onder dit pre*
sidïum nu is beraadslaagd over de terreur
in sommige landen uitgeoefend over min*
derheden (in Rusland heerscht reeds 18 jaar
terreur); over de slavernij (in Rusland heeft
thans het overgroote deel des volks niet
meer dan een slavenpositie). Hij vertegen*
woordigt een staat, die er zich op beroemt,
de eerste in de geschiedenis te zijn, die aan
de godsdienst een onverbiddelijke oorlog
heeft verklaard, een staat, die de Christe*
üjke heiligdommen verwoest, die in de con*
centrafiekampen duizenden Christenen den
dood injaagt.
En wie is deze man? Deze Litwinov, van
afkomst een Jood, heet eigenlijk Wallach,
Hij was een vrieni van Lenin. In 1908 heett
hij naar men ze^":, met zijn huidige chef
Stalin, deelgenomiin aan een bankoverval
ill Tiflis, waarna iSij de buit naar Frankrijk
bracht, doch alda ;r werd gearresteerd. In
1917 keerde hijt.^ij de bolsjewjstische re*
volutie naar Ri|(i.7md terug, waar hij als
regeeringspcrsooi) !ed«Vlerantwoord«Iijkheid
draagt voor dejou'seselyke toestanden al*
daar. j.
Zulk een man 1' nu president van de
Volkenbond. Watieen uitdaging van alle
Christenen. Wat eeli verlaging van den Vol*
kenbond. Wat ee/i beleediging voor het
Christendom. Is hl^i wonder, dat men zich
geërgerd afwendt van ^n in^tuut, dat
onder bolsjewistisjiie iAvloed^TT gekomen
en deswege tot een,aanfluiting geworden is?
-------------------------------------------------------------------------------------------
Uit de Kamtfr van Koophandel
te lotterdain.
Mét betrekking 11 de verkeeisvooriiening
van de Zuids^Holllndsche Eilanden is in
overleg met de Commissie voor het Land*
en Luchtverkeer t|.t Gedeputeerde Staten
van Zuid*Hollandin tot den minister van
gericht, waarin wordt
lang de opvatting, dat
het verkfeer tussdhen
id*Hollan'dsdie Eilanden
waterstaat een adrc
betoogd, dat reedsy
de voorziening in
Rotterdam en de Ziiu-iiun<iiiuouiit i.^lalMJ^ilJ
en in het bij'zonderlGoeree en Overflakkee,
die vrijwel uitsluitand in handen van de
R.T.M, is, niet yok(Jv;i!: aan de eischen, die
daaraan in dezen tsd"^gesteld mogen Wor<
den,' gemeen goed ^^eüoemd kan worden.
Met bèlangstellinj.r ffeft de Kamer daar*
om het overleg ge- n4 om tot «en verb?.,
•tét'iug ''van öeze 'vetKeerstoestanden te ko<
men, al is het te betreuren, dat dit over*
leg tot dusver nog niet tot practisdhe re*
sulfaten heeft geeid.
Intussdhen is de noodziakelïjkheid van
verbeteringen in het bijzonder van de ver*
binding van Goeree en Overflakl^e en
Rotterdam weer geaccentueerd door de
opening van het nieuwe veer van Ooltgens*
plaat naar Dintelsas. Deze goed ingeridhte
veewlienst die met lage tarieven werkt is
een voorbeeld van hetgeen het eiland noo»
dig heeft ook in de route Middelhamis
Hellevoetsluis. Is het op zichzelf al wei*
nig rationeel, dat niet allereerst de voor*
naamste verbinding van het eiland Wordt
verbeterd, wanneer niet spoedig daartoe
wordt overgegaan, staat het te vreezen,
dat een gedeelte van het verkeer, dat thans
van ideze verbinding gebruik maakt, daar*
aan zal onttrokken Worden en zich naar
het veer OoltgensplaatDintelsas zal ver*
plaatsen. Wij verliezen, zoG- zegt hef adres,
niet uit het oog, dat men ten aanzien van
het veer OoltgensplaatDintelsas een vrij*
beid van beweging heeft die men ten aan*
zien van het veer MiddeUiamjisHellevoet*
sluis mist, doordat de R.T.M, daar be*
paalde rechten heeft. Naar het oordeelvan
adressante mag er echter niet in worden
berust, dat tengevolge van deze toevallige
omstandigheid de verkeersstroom van Goe*
ree en Overflakkee, die van ouds op Rot*
terdam gericht is geweest, zich zou ver;
plaatsen. Reeds daarom is het noodzakelijl^
dat er naast de verbinding Ooltgensplaat
Dintelsas een verbinding Middelhamis—Hel
levoetsluis komt, die voor eerstgenoemde
niet behoeft onder te doen. Bovendien
dient er rekening mede gehouden te wor*
den, dat de afstand van Dintelsas naar
Antwerpen korter is dan die van Dintelsas
naar Rotterdam, op welke route men daar*
enboven ook nog twee rivierovergangen
heeft.
Er Zal geen versdhil van meening over
bestaan, dat het belang van het eiland
het meest gediend is met twee modem in*
ingerichte veerverbindingen, één naar den
Brabantschen wal en één naar Voorne en
Putten. Want geen van deze beide verbin*
dingen zaï ooit de andere geheel kunnen
vervangen en daarom mag ook de verbete*
rinf van het veer Middelhamis—Hiellevoeti^
sluis niet langer wonden uitges'ijeld, té
meer, omdat een ingrijpende verbetering van
dit veer Goeree en Overflakkee nog in
veel sterker mate zal ontsluiten, dan met
het veer OoltgensplaatDintelsas het geval
kan zijn.
Het is adressante bekend, dat een ver*
betering van het veer Middelhamis*Helle*
voetsluis niet op zichzelf ter hand geno*
men kaa worden, maar nauw verband houdt
met het gecompliceerde verkeersvraagstuk,
dat iich rondom de R.T.M, groepeert.
Het ligt niet op den weg van de Kamer
zidh uit te spreken over de oplossing van de
moeilijkheden, waarin de R.T.M, zich thans
bevindt. Maar wel adht Zij het haar plicht
er met nadruk voor te waarsdhuwen, dat
niet een oplossing wordt aanvaard, waarbij
de verkeersbelangen van dit gedeeltei van
Zuid*HoUand ondergeschikt worden gemaakt
aan de belangen van de R.T.M. Ondier
die verkeersbepalingen neemt een afdoende
verbetering van het veer Middellhamiis
Hellevoetsluis een zeer voorname plaats in
en het komt de Kamer voor, dat daarin
thujis' allereerst voorzien möef wöiSén."^
De heer STOKDIJK stelt voor van dit
adres een afschrift te zenden aan den Oe*
conomischen Raad.
De heer VAN DER LUGT kan zich hier
mee vereenigea. Hij zou pok een afschrift
aan de commissie van Rijckevorsel willeM
«enden.
Aldus wordt besloten.
Geicft hei grasland nu nog wat kalksalpeter!
Wij hebben een abnormaal voorjaar ach*
ter den rug. Koude en droogte zijn oor*
zaak, dat vele gewassen zich minder goed
ontwikkelen. Nu het mooie weer gekomen
is, herstellen zich deze, zoodat gewassen
met een lang groeitijdperk de belemmerin*
gen over het algemeen wel fe boven ko*
men.
Eenigszins anders staat het er met het
grasland bij'. Voornamelijk de perceelen,
welke gehooid worden. Deze hebben al
zeer de schadelijke invloed van het weer
ondervonden, waardoor de opbrengst op
vele plaatsen laat is en te wenschen, over*
laat. Hier komt nog bij, dat de stikstofbe*
mesting op veel perceelen ten eenenmale
onvoldoende is geweest, zoodat vooral daar
de hooiopbrengst beneden het middelmatige
is gebleven.
Wij hebben dus een achterstand gekregen,
welke ingehaald dient te worden, indien wij
niet voor een tekort aan gras in dezen
zomer, willen komen te staan. En dit is
alleen mogelijk door nu, voor een flinke
tweede snede of een goede naweide te
zorgen, door het geven van een snelwer*
kende stikstofmeststot. De kalksalpeter leent
zich daar bij uitstek voor. Vooral daar,
waar met fosforzuur en kali is bemest en
de stikstof niet ruim is toegediend, zal zoo'n
gift kalksalpeter na het hooien of wanneer
het gras korc afgeweid is, wonderen doen.
Zooals gezegd is, is dat noodzakelijk voor
een flinke tweede snede en ter bevordering
van een vroeg inscharen van het vee op de
naweide.
De hoeveelheid toe te dienen Kalksalpe*
ter zal van verschillende omstandigheden
afhangen. Groot zal deze vedal niet behoe*
ven te zijn. Op weiland '^.v. 100. tot 200
-K.G, ^1!Hv.A.t liaAi i/ïatt 'è«i- maü^e
of een slechte .en langzame grasgroei ver*
wacht wordt. Op grasland, dat gemaaid
is, kan men deze hoeveelheid rnet een 50
K.G. kalksalpeter per H.A. verhoogen.
De vraag zal rijzen of men ook gebruik
zal kunnen maken van Zwavelzuur Am*
moniak. Zeer zeker zal dit op vele klei*
gronder. en goede zandgronden bij vochtig
weer voordeelig zijn. In de meeste geval*
len zal men met kalksalpeter betere resul*
tate'i bereiken. Deze werkt, ook in den
zomer eenigszins sneller, omdat hij bij voor*
handen zijn van eventueel weinig vocht,
nog gemakkelijk oplost.
Voor het geven van wat kalksalpeiter,
zoo'n enkel haaltje per H,.A. op gras* en
weiland is dus veel te zeggen. Stel het niet
De Christenvervolging in RuslaOfd.
De verkeersvoorzieming van de Zuid HoU.
Eilandein.
Vele verkeersongelukken met doodelijken
afloop.
I
Lijk gevonden in een keld«r te Rotterdam,
D D
D D
15.
Dit is ook iets dat moet, en hier moet
ook aan worden voldaan
Vele malen werd mij door onderwijzers
en onderwijzeressen gezegd dat zij 'tvree*
selijk vonden, kinderen dingen te moeten
leeren welke zij zelf niet geloofden, maar
zij moeten, want de school*inspec|tie is goed,
lOoiki al kunnen zij niet lezen of schrijven,
ook hier werkt het spionage systeem, wor*
den de kinderen uitgehoord wat hun wordt
voorgegaan en menig onderwijzer of onder*
wijzeres is reeds de dupe geworden van een
berichtje van kleine kinderen.
Ook in openbare vergadering wordt één*
maal per maand les gegeven in Leninisme,
is men op andere vergaderingen vrij om te
debateeren (d.w.z. wij, als buitenlanders)
op de Lenin avond mocht niet gedebateerd
worden, Lenin wordt immers als onfeilbaar
beschouwd?
Wij spraken ook eenige zusters, die in
hun onderhoud voorzagen aoor kleeding
te naaien. Dezen moesten precies opgeven
wat door haar verdiend en kregen daar
afgestempelde kwitanties voor van de partij.
Van dit bedrag moest 40 pet. worden atge*
staan aan de partij.
Een mooie Vinding zijn de obligaties.
Op het kantoor van de Coöperatie .werd
mij eens gezegd: „in de kapitalistische
landen heeft men altijd geld noodig, wij
niet, wij behoeven geen geld." „Neen,"
zeide ik, „jullie hebt geen geld, maar obli*
gaties noodig." Als n.l. een obligatieleening
wordt uitgeschreven, worden overal vergade*
ringen belegd, en het doel waarvoor het
geld noodig is, toegelicht. Meestal is het,
dat men dan beter eten kan geven, betere
woningen, iedereen radio in huis enz., maar
niemand mag minder teekenen dan een
maand gage. Iedereen teekent voor een
maand en meer. want men weet dat het
niet teekenen, represaille maatregelen betee*
kent: ontslag of iets dergelijks en ontslag
beteekent geen anderen arbeid, of kalgoze
werk, wat ook honger beteekent.
Het minderwaardige van deze teekeningen
is, dat het volk geprest wordt te teekenen,
terwijl de secretarissen van de partij niet of
slechts voor zeer weinig teekenen. r
Een ander middel om geld, goud, zilver en
edelgesteenten te verkrijgen is door middel
van „Torgsin.," Er wordt voorgegeven dat
Torgsin*) uitsluitend voor buitenlanders is,
niets is minder waar. Men kan Torgsin bes
schouwen als een instituut dat alle edele
metalen in handen tracht te krijgen. In
begin 1934 zijn reizende Torgsins ingevoerd.
zoodat het goud en zilver vlugger en gemak*
keiijker binnenkomt.
Heeft een inwoner van zekere plaats één*
maal bij Torgsin eenig goud enz. ingewis*
seld, dan krijgt hij al heel spoedig bezoek
van de Gepoe, welke vraagt of nog meer
goud enz. aanwezig is. Zegt men ja, dan
krijgt men bevel er voor te zorgen dat op
een vastgestelden tijd alles is ingewisseld
tegen producten, of liever waardelooze bon*
nen ;zegt men neen, dan volgt een huis*
zoeking en bij 't minst da/t gevonden wordt,
volgt algeheele confisqueering. Velen, die
een weinig goud hebben, zijn dan ook bang
om naar Torgsin te gaan, wetende wat het
gevolg is. 'k Ben overtuigd dat op heden
nog In Torgsin op mijn naam gekocht wordt
daar ik voor goede bekenden meermalen
wat inwisselde.
Een weduwe, wier man vóór de revolutie
groothandelaar in hout was geweest, kreeg
in Jan. '33 bezoek van de Gepoe. „Uw
man is groothandelaar in hout geweest, dus
U zult nog wel een goede hoeveelheid goud
hebben," werd gezegd. „U moet ons dus
15.000 Roebel goud afgeven." Of zij al
beweerde niets te hebben, het hielp alles
niets. Zij kreeg 3 weken tijd om te zorgen
dat het werd afgeleverd. Toen die tijd
verstreken was, werd de vrouw met haar
dochter in de gevangenis gezet. Na 4 maan*
den werden ze vrijgelaten en was hun ge*
heele huis ledig. Dientengevolge waren zij
prijsgegeven aan de liefdadigheid van de
menschen. Haar dochter, die voordien een
betrekking op een kantoor had, moest op
een promsel, in visch gaan werken.
Een ander voorbeeld.
De Heer S., van origine Duitscher, was
voor de revolutie agent van een verzeke*
ringsmij. Deze had voor zijn zuster een
verzekering afgesloten in New York, groot
25.000 M. De Heer S. kwam in Mei 1933
op bezoek bij Jensen, waar over deze ver*
zekering gesproken werd. De dienstbode,
welke dit gesprek afluisterde, rapporteerde
dit aan de Gepoe, met het gevolg, dat
zijn zuster, een vrouw van plm. 50 jaar,
bezoek kreeg van de Gepoe. Haar werd ge*
zegd die verzekering af te koopen. Toen
zij beweerde geen geld te hebben, ook
niet te zullen krijgen, werd zij in de gevan*
genis gezet, in een hokje waar men alleen
in gebogen houding kon staan. Reeds na een
uur riep zij bereid te zijn het geld te beta*
len. Men liet haar echter drie dagen zitten.
Toen zij vrij gelaten werd, werd een brief
gedicteerd aan de bank, om de verzekering
af te koopen voor 15.000 M. welken zij
moest teekenen. Na verloop van eenige
maanden werd het geld door haar ontvan=
gen. De Gepoe liet haar weer een brief
schrijven dat alles in goede orde ontvangen
was, Den volgenden dag, haar broer was
niet t huis, werd zij bij de Gepoe ontboden,
waar zij naar toe ging en nooit meer terug
is gekomen. De Heer S. zelf, heelt een
lijfrente van 250 M per maand, hiervan
moet hij maandelijks 150 M afstaan. Een
pas om naar 't buitenland te gaan, kan hij
niet krijgen, dus moet hij de rest van
zijn leven (hij is nu 62 jaar oud) in R.
doorbrengen.
14 Januari kreeg ik een radiobericht dat
ik naar Oransjelene (een groote visschers*
plaats aan de Wolga) moest gaan, waar de
dokters moesten vaststellen welk kuuroord
ik noodig had, er was n.l. overeengekomen
dat ik gedurende den winter naar een
kuuroord zou gaan. Bij deze dokters geko*
men werd, zonder zelfs mijn laarzen uit te
trekken, vastgesteld dat ik naar de Krim
moest. In de Krim (Pitagorski) was echter
geen plaats, dus bleef ik waar ik was.
Hoewel andere leeraren voor den cursus
waren aangenomen, kregen wij, J. en ik
toch voortdurend verzoeken om per week
één of twee avonden waar te nemen, wat
wij evenwel bleven weigeren. Om een paar
schippers tegemoet te komen, gaf ik dezen
les in mijn huis, hetgeen J. ook deed met
motoristen, waardoor ook weer wrijving
ontstond. Door de groote oppositie in ons
spreken werden wij van vergaderingen ge*
weerd. Onnoodig te zeggen dat het voor ons
een zenuwachtig leven was.
Was in den winter '32—'33 het plan niet
op tijd vervuld (reperatieplan), in den win;
ter '33—'34 waren wij 20 Febr. daarmee
reeds klaar, dus was er nu ook gelegenheid
om de schepen zelf wat schoon te maken.
Torgsin is winkel, speciaal voor buiten*
landers om tegen valuta te kunnen koopen.