CMQWEEKBLADÖpGED.GD0f1DSIA6 voönöcZUID-HOLLEriZCCUWSCIIE EILAMDEn
b
""^- Begin
begin I
Bertels'
Opfokvoeder
De officieele opening van den Veer
dienst Ooltgensplaat-Dintelsas.
3
7e Jaar^an^
WOENSDAG 15 MEI 1935
No 635
N.V. Uitgeversmaatschappij ^Eilanden-nieuws"
De Zomertijd
by het
o Het Communisme B
D in woord en daad B
MFT MEDEWERKING VAN VOORAANSTAANDE HERVORMDE EN GEREFORMEERDE PERSONEN
Z Ex. Nr. Dr. van Rijckevorssel knipt hef lint door.
Tal van g«noodigden. Proefvaart en rondrit
door Noord-Brabant.
Maak er goede legsters van
door ze te voederen met
Vraag bij Uw leverancier
Bertels' Oliefabrieken N.V, A'dam
Voornaamste inhoud
DaaaDDDDaDDDDDDDDaDnaaaaDDDD
B door B. VAN DER JAGT g
D D
□DDaDDDDnDaaDDDDDDDaDaDDDDDa
niEuws
.-taverieoiie-prljs 20 ceot per regel. Keclames 40 et; Dleant-
taavragea en -ainbledlngeii vaa 1—8 regels 80 et.; Boek-sao-
kondlglBg 10 ceat per reëel' CoBtracten belaagrfik lager
uil GAVE VAN
Cevestigd te Middelharn» - Prin* Hendrikitr. 122 C. - Girc 167930 Po» box 8 Tel. 17
V
A.boDDeineDt8-prlJ8 85 ceot per 3 fflaanden bij vooruitbetaiio^
Verscbijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week
Mzooderllike nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
De Zomertijü zal aanvangen aanstaande
WOENSDAG 15 MEI en eindigen 6
OCTOBER van dit jaar.
Minister Marchant wo*dt Roomsch.
Hiji treedt af als Ondervdjs»Ministei:.
Gisterenavond meldden de groote bladen,
dat het gerucht, hetwelk reeds enkele weken
in De» Haag liep, dat Minister Marchant
tot het Katholicisme was overgegaan, inder»'
daad waarheid bevatte. De Minister had het
zelf aan de pers medegedeeld, zoodat er
geen twijfel bleef aan deze opzienbarende
tijding.
Want opzienbarend is dit bericht onge*
t>wijfeld. Dat een man van vrijzinnigen hui«
ze Roomsch wordt, is een niet alledaagsch
feit. Dat iemand op 66*jarigen leeftijd nog
van geloof en kerk verandert, evenzeer.
En dat een persoon van zoo bijzondere
politieke beteekenis en bekendheid dat doet,
is zeker een unicum in onze parlemen^ire
geschiedenis. De historie kent wel derge='
lijke overgangen tot de Room'sche kerk
van dichters eii schrijvers als Joost van den
Vondel en Frederik van Eeden, doch dat
een leider «ener politieke partij! tot deze
stap besluit, ;is iets bui(tengewoon zeld*
z'aams.
Achteraf meent men nu in het optreden
van Minister Marchant gedurende de laatste
tijd reeds voorteekenen van" zijn- overgang
te hebben opgemerkt. Bij de 'opening van
een tentoonstelling^ in de Abdij van Egmond
op 3 Septsember van het vorig jaar sprak
hij, op ee/i dusdanige wijze over de gffloots*
strijd tusschen- Protestanten en Katholieken,
dat de eersten er aanstoot aan namen en hij
in de Tweede Kamer door de heeren De
Geer, Kersten en Lin^beek daarover scherp
onderhanden werd genomen. Het; laat zich
wel verstaan, dat toen reeds zijn sympa*
tihieën zich wijden in de richting van het
K^cMcijfee^- "J
Het is bovendien eiken aandachtigen toe*
schouwer op politiek terrein opgevallen, da'i
Minister Marchant in zijn beslissingen en in
zijn redevoeringen zeer onevenwichtig was.
Men kreeg de laatste tijd de indruk, dat hij
zijn geestelijk evenwicht kwijt raakte en
daardoor heel gemakkelijk tot oppervlakkige
en tegenstrijdige besluiten kwam, die hij
evenwel met al hef vuur van zijn sentiment
verdedigde. Ons komt vanzelf zijn besluit
in gedachten om de nieuwe spelling in te
•voeren, waaraan thans zijn naam verbonden
is. Ook hierin komt zijn labiele geestelijke
(joestand uit: vóór hij minisjter werd, was
hij een fel tegenstander ervan, doch daarna
striemde hij met bijtend sarcasme allen, die
hem niet wilden volgen. Ook in zijii K:*
merredevoeringen maakte hij^ de indruk, dat
hij teveel zijn (gevoel liet spreken,
Intusschen zijn de Roomsdhen uitermate
verheugd over zulk een indrukwekkende
overgang. Met open armen is hij in de
schoot der „Heilige Moederkerk" ontvan^^
gen, van welke hij voorheen een fel besticij»'
der was. De coalitie bestreed hij steeds mef
buitengewone kracht en in 1925 was -hij het,
die met zijn partij het Gezantschap bij den
Paus deed verwerpen en alzoo het Kabinet»^
Colijn ten val bracht.
Zijn politieke loopbaan is nu geëindigd.
Als Minister kon hij niet aanblijven en zijn
politieke vrienden wilden dit ook niet. lïij
heeft eveneens bedankt als lid der Vrijz.:»
Democratische partij, van welke 'hij gedu*
rende 20 jaren de leider is geweest. Achter^»
af bezien, ware het beter geweest, als deze
man nooit in het Kabinet«Colijn getreden
was. Intusschen stelt zijn aftreden. Dr. Co*
lijn weer voor groote moeilijkheden, vooral
in verband met de spoedige behandeling
de- Bezuinigingswet. Misschien wordt prof.
van Poelje, een vriend en vroegere geest*
verwant van Marchant, wel zijn opvolger.
Van hem 'heeft echter naar onze meeriing
het Bijzonder Onderwijs nog minder te
wachten dan van Min. Marchant.
Deze overgang van zulk een bekende per*
soonlijkheid, waaroverthans ieder spreekt,
moge ons de oogen openen voor de toene*
mende groei en macht van, 'het Roomsch*
Katholicisme in Nederland.
Veierverbinding Ooitgensplaat, Dintelsas.
De veerverbinding Ooltgensplaat*Dintel*
sas, welke gisteren Maandag officieel ge*
opend is, heeft Dinsdagmorgen haar ge*
regelde diensten aangevangen.
Een verslag treffen pnze lezers elders
aan zoodat wij op bijzonderheden hier niet
ingaan.
Er zijn menschen die met de opening
van het veer niet erg zijn ingenoinen.
Wordt de een of andere verkeersweg in
nieuwe banen geleid, dan zijn er altijd
menschen die er schade van hebben, om*
reden zij zich ingesteld hebben, geheel op
de oude toestand. Daarentegen zijn er weer
menschen, die bij de nieuwe; verbindingen
voordeel hebben.
In hoeverre b.v. 'het veer Middelharnis*
Hellevoetsluis schaae 'hebben za], van het
ijieuwe veer, laat zich nog niet zeggen. Men
spreekt dat de tramboot wel een vijfde
gedeelte van zijn oude vervoer aan het
nieuwe veer zal mo"6ten afstaan,
- Al' is het wajar, dat schade of voordeel
aan betrokken instanties, wel degelijk een
woordje mecspr»«ktj - toch moeten en ihogen-
wij, het instellen van zoo'n veerdienst uit
dat oogpunt niet beoordeelen.
Bij een juiste beoordeeling, hebben wij
te vragen, in 'hoeverre is de bevolking met
zoo'n verbinding gebaat.
En stellen wij die vraag, dan is het bij
het voorloopige veer verleden jaar reeds
bewezen, dat Flakkee aan een verbinding
met Brabant, groote behoefte 'heeft.
Het verschil is zeer groot, of men via
Ooitgensplaat naar Brabant of Zeeland gaat,
dan via Rotterdam of een der veerdiensten
vanaf Flakkee naar Zeeland.
De kosten en tijdsbesparing is werkelijk
niet gering, en deze beide factoren openen
ook weer de mogelijkheid tot een betere
afzet van sommige producten naar het Zui*
den des lands.
Bezien wij het uit een oogpunt van
algemeen belang, dan voorziet het veer wer*
keiijk in een 'behoefte.
Tegen het veer als zoodanig hebben wij
in het minste niets tegen, echter wel tegen
de dienstregeling, omdat ook Zondagdiensi
t|ein zijn opgenomen.
Hierover nu breedvoerig een zeer princi*
pieel betoog te houden, heeft nu het veer
geopend is, niet het minste nut of zin.
Het mag dan maar zijn om van da men=
sehen gezien te worden, doch practisch is
het zonder eenige waadde.
Toen bij bet vorigel veer, verschillende
besprekingen en vergatieringen werden ge^
houden, heeft Eilandeniiieuws er direct vooi
gewaarschuwd, op deii^ Zondag te letten.
Bij de opening er over te spreken als alle'b
vastgesteld en, geregeld 'is, is het te laat.
Als er onder een huis een verkeerd fun*
dament gelegd wordt, moet men dit durven
zeggen, als men aan het fundament bezig
is, maar niet als het huis klaar en in gc<
bruik genomen wordt.
Eilandennieuws heeft'erop gewezen, toen
er plannen gemaakt werden, dus nog voo»
het bouwen, maar waar zijti de personen
of instanties die het ter harte genomen
hebiben
Iedereen die ons Blad leest. Weet heel
duidelijk hoe ons standpunt is, en dat Wij
het er nimmer mede eens iijki, als den
Zondag wordt ontheiligd.
Den Zegen des Heeren inwachten, ooV.
op ons maatschappelijk werk, kan allee»
met eerbiediging en onderwerping aan Zijn
gebod.
Noch met de Vrijzinnige, noch met de
A.*R. Zondagsopvatting kunnen Wij óns
vereenigen.
Willen wij echter het niet alleen bij
woorden laten, doch werkelijk tot daden
komen, dan is er ook op Flakkee nog heel
Wat te doen.
Maandag 13 Mei.
Er woei een stevige bries uit het Oosten
en het was vinnig koud Maandagmorgen.
Niettegenstaande dat waren velen uit alle
hoeken van Flakkee komen opdagen en
was het plateau van de Galatheesche haven
veranderd in een waar 'parkeerterrein voor
auto's. *We zagen er tal van politie4)eamb*
tien, die het parkeereii regelden en die
zich dien dag met 'het bewaken zouden be*
lasten.
Een breede zoom publiek had zich opge*
stjeld aan de havendijk, pm van uit de verte
van de openings*plechtigfieid getuige te zijn.
Ben jongen metj eek mond*harmonica
vermaakte de belangstellenden en probeerde
uit het geval ee.n \vi',-fi'i te slaan, terwijl
de bekende Schilperoort in een zeil*ton
zijn demonstraties gaf.
Leutig woeien de vlaggen in den feilen
Wind en de gepavoiseerde stoomveerboot
die de haven binnenkwam, gaf 'het geheel
een feestelijke stemming.
Toen de boot gemeerd was, stapten als
eersten ZEx. Mr. Dr. van Rijckervorssel,
Commissaris van H.K.H, de Koningin aan
wal, vergezeld van de Burgemeester van
Ooitgensplaat, Voorzitter der Stichting*Veer*
verbinding.
Na een rondgang over de haven te heb*
ben gemaakt, en de pontons te hebben be*
zichtigd, beklom
Burgeïfteesl-er Donkersloot
het getimmerte en sprak de volgende rede
uit:
Dames en Heeren,
Het is mij' een eer en een groot genoegen
U als voorzitter van de Stichting „Veer*
verbinding FlakkeeNoord*Brab'ant" hier
•hartelijk welkom te heeten bij de opening
van den veerdienst „OoitgensplaatDin*
telsas."
Voornamelijk U Hoogedelgestrenge Heei
Commissaris der Koningin in de Provincie
Noord*Brabant, Voorzitter der Commissie
van Rijckevorssel, begroeten wij' met zeer
groot genoegen; het is ons een groote
eere dat U 'bereid is gevonden dezen dienst
te openen. Voor Uwe 'bereidwilligheid spre*
ken wij onzen hartelijken dank uit.
Het was voor ons verblijdend, dat, in*
dien wij op U een beroep deden, U ons
met Welwillendheid bejegende en waar U
kon ons als Stichtingsbestuur bijstand ver^!
leende. Wij stellen dit op zeer hoogen priji
en waardeering.
De Hoogedel Gestr. Heer van Boeyen,
Voorz. van de Commissie van Boeyen,
lid van Ged. Staten, berichtte ons, dat hij
dcK)r zeer droeve omstandigheden verhinderd
is,--hier tegenwoordig te.zij'n. ..j^..
Ook U, Ingenieur Conrad, als ver*
tcgenwoordiger van den Minster van Wa»
terstaat, heeten Wij hartelijk welkom; wij
zien in Uwe aanwezigheid een daad van
sympathie voor ons streven van Zijne Ex*
cellentie den Minister van Waterstaat, tel
Wijl wij ons van Uwe persoonlijke medewer*
king overtuigd houden.
Alle autoriteiren van Noord*Brabant en
Flakkee, .welke instelling Gij ook vertegen*
Woordigt, wij stellen Uwe aanwezigheid op
hoogen prijs en zien hierin een waardeeifen
van ons pogen om de verbindingen van
en naar Flakkee te verbeteren.
De enorme belangstelling, die wij thans
zien biji de opening van dezen veerdienst
geeft ons het bevViji ,dat we juist hebben
gezien en alle krachten moesten inspannen
voor de totstandbrenging van dit veer.
Zij' geeft blijk ,dat dit veer van groote be*
teeken^s kan worden geacht voor ons ei*
land Flakkee en Noord*Bra'bant, ja, vooi
velen zelfs buiten deze grenzen.
Lang is er over dit veer gesproken en
veel 'is gedaan moeten worden om te be*
reiken, dat zjjn totstandkoming een feit
zoude worden; doch de moeite en be*
zwaren zijn overwonnen, zij het dan ook op
beperkte schaal, wij mogen hopen, dat
de dienst met goed materieel in een groote
behoefte zal voorzien. Hij zal Flakkee met
zJijn ruim dertig duizend inwoners nader
brengen bij de Brabanders met hun gul*
hartigheid. Hij zal de zakenmenschen over
en weer de gelegenheid geven hun debiet
uit te breiden. Hij ral de landbouwende
bevolking nieuwe perspectieven openen voor
de verhandeling der gewassen en de han*
delaars in paarden en vee zullen niet lan"
ger meer het water als scheidsmuur zien
om hun dieren te leveren. Kortom, het zal
een uitkomst zijn voor velen en wlij twij*
felen niet of ook velen van Flakkee zullen
gehiruik maken van dé gelegenheid om
Brabant met haar "bosschen en heide beter
te leeren kennen. Maar ook de Bra'banders
zullen komen om de schoone en natuur*
getrouwe badplaats Ouddorp te bezoeken. Er
zal dus een uitwisseling kunnen plaats heb«
ben tot beider voordeel en genoegen.
Doch er is meer dat ons tot tevredenheid
stemt; 3e Stichting immers stelt zich ten
doel deze veerverbinding uit te breiden
tot Numansdorp. Zoodra de mogeHjkheid
daartoe bestaat, zal ook Numansdorp in
den dienst worden opgenomen. Dan zal
Weer bereikt worden .hetgeen reeds 20
jaren geleden een feit was, doch welk feit
wteer verloren is gegaan, dat Flakkee twee
uitgangen heeft naar Rotterdam.
Minister Marchant wordt Roomsch. Hij
t|reedt uit de regeering.
Opening VeerdienstsOoltgenspIaai^Dintelsas
i 1 _i 1 'i- 1 i|
Het comité van actie tot behoud van tram
op de eilanden actief.
Rechtzaken Kantongerecht Sommelsdijk.
D D
D D
Dan heeft men nog de z.g.n. „kazernes,"
Dat zijn gebouwen van ongeveer 60 M. lang
en 8 M. breed. In de lengte door het mid*
den loopt een gang van ongeveer 1% M.
De lengte van het gebouw is verdeeld in
ruimten van 3 M., zoodat hier hokken ont*
staan van ongeveer 3 M2. In het voor* efl.
achtereind 'bevindt zich een oven, welke
dient voor kook* en verwarmingsaipparaat,
In deze hokken wonen matrozen ,de hulp*
motoristen en arbeiders van de plaats. Zijn
zij .gehuwd, dan wonen Jiij meestal met 2
gezinnen in een zoo'n hok. Ongehuwden
wonen meestal met 4 of 6 personen bij
elkaar, in beide gevallen moet er één of
meer op den grond slapen. De verlichting
is er schaarsch of in het geheel niet; elec*
trische lampen ziet men er bijna niet; pe«
troleum is voor 't volk niet te bekomen.
Door deze toestanden heerschen voortdurend
ziekten onder het werkvolk.
De arbeidsters hebhen een apart gebouw,
een huis van pl.m. 6 M2., Waarin 14 ledi*
kanten staan. Men kan nagaan, wat een
atmospheer in zoo'n huis heerscht ,waar 14
volwassen personen liggen te slapen.
In de onmiddellijke nabijheid bevindt
zich de „staloba." In dit gebouw is dt
keuken, eetzaal, club en algemeene ver*
gaderzaal. I
In de nabijheid van de staloba bevindt
zich de tuin van de Coöperatie; een tuin,
wSar in hoofdzaak tomaten, kool en dru^
ven worden gekweekt.
De werkplaats, waar de netten gerepareletd
worden, is gewoon een concentratiekamp.
In den zomer kan men er goed werken
maar in den winter is het er vreeselijk
koud. In dit gebouw is heelemaal geeü.
verlichting. Het licht moet komen door de
deuren, welke dan tegenover elkaar worden
opengezet, zoodat het er natuurlijk! ont*
zettend tocht; men kan zich indenken, dat
hierdoor zeer weinig werk gedaan kan
Worden, als men nagaat dat de gemiddelde
temperatuur van December tot begin Maart
12 graden en meer benedem O graden is. Niet
tegenstaande dit alles, moet aan den eisch
van het vijfjarenplan voldaan worden, of*
schoon noCh door de directie, noch door de
partijl iets wordt gedaan om den toestand
van het volk te vetbeteren of te vergle*
makkelijken.
Door veelvuldige protesten hebben Wij
het toch klaar kunnen spelen, dat de ge*
huwden hun taak thuis konden klaarmaken,
terwijl de overigen in een gebouw koi*
den werken, waar tenminste verwarming
was. Op 15 Maart 1933 was het plan nog
niet uitgevoerd, in 1934 was men hier
20 Febr. al mede gereed.
De positie van het volk is eveneens zeer
slecht. De traktementen vanaf sdiipper tot
matroos varieeren van 125 tot 80 Roe'beL
Een arbeider aan land verdient 65 tot 85
Roebel, (in de stad tot 100 Roebel). Van
deze inlcomsteu moet men afstaan, als
men partijlid is 5 "/o, verplicht albonnement
op „de Communist," 4 "h (sajoes)') en 10
"/o aan obligaties. Telt men hieitlj de
huishuur .brandstof en licht, dan kan men
Wel nagaan dat iemand met een inkomen
van 85 R., niet meer dan 45 R. per maand
overhoudt; nu kan iemand die werkt een
z.g.n. 'broodkaart krijgen, waarop hij' in
Coöperatie levensmiddelen kan koopen. Op
die broodkaart staat aangegeven, en kan men
koopen (als het tenminste aanwezig -''is),
per dag 800 gram brood, per maand 800
gr. suiker, 200 gram macaroni, 200 gram
grutjes, 25 gram thee, 400 gram olie, 500
gram zeep, 200 gram tabak. Bovendien kai
men in de staloba 2 maal per dag een
maaltijd koopen, bestaande uit een bord
soep, en een scTiep brei en soms ook
een stuk visch. Dit kan men dus koopen,
maar waar komt het geld vandaan? Die 2
maaltijden per dag kosten gemiddeld 1.25
het brood kost 0.65 per kilo, dus alleen heeft
een alleenstaand man niet voldoende geld
over om 'beide te koopen. Wil hiji de overige
levensmiddelen uit de Coöperatie koopen.
dan moet hij een van twee achterwege laten
of geen ''brood, (waar een Rus niet buiten
kan) of niet gaan eten in de staloba. In
beide gevallen beteekent het hongerlijden.
Om de maag te vullen wordt dan ook
steeds in ds rivier gevischt. wat uitsluitend
kleine visch oplevert, (groote mag men niet
vangen) Waarna deze gedroogd gegeten
worden.
Veel slechter zijn de gehuwde arbeidler&
er aan toe. Daar de man werkt ontvangtj
de vrouw en kinderen ook een broodkaart;
waarop de vrouw 400 en de kinderen elk
200 gram brood kunnen krijgen. Van de
overige levensmiddelen krijgt de vrouw zei*
den, de kinderen nooit iets.
In den loop van den morgen gingen
wij naar het kantoor om een en ander voor
het naar zee gaan gereed te maken. Ook
hier bemeflcte men dat van onze komst
te Trout*front niets bekend Was. Voor de
zooveelste maal werden biographieën af*
genomen door Directie en partij, waarna de
henoodigdheden voor de reis uit het ma»
gazijn konden worden gehaald. De w.n.
Directeur verzekerde ons zorg te zullen
dragen ,dat wanneer wij van zee terugkwa*
men, alles volgens contract in orde zou
zijn. Het verdere van den dag bracht ik
bij: collega J. door en den volgenden dag
gingen Wij met een visschersdhip, (motor*
booten waren niet aanwezig) naar zee.
Is het leven voor de menschen aan land
een aaneenschakeling van honger en ar*
moede ,op de schepen bleek dit nog erger
te zijn. De schipper en motorist hébben
een kajuit aan dek: het grootste gedeelte
van de ruimte, (2 M2.) wordt ingenomen
door een soort 'bank ,die tevens als slaap*
gelegenheid dienst doet. Verder is er een
kastje, wat gelijk tafel is. zoodat de vrije
ruimte 1 x 1/2 M. is. Geheel in het roni
van deze kajuit zijn ruiten. Het grootste ge*
deelte is echter dicht gemaakt met oud
triplex of blik. Verwarming is niet aan*
wezig, zoodat de warmte verkregen moet
worden door het branden van een lamp,
maar hiervoor is geen voldoende petroleum
aan boord.
Aan land worden 'proeven genomen hoe*
veei een lamp per uur verbruikt, en daai*
naar wordt de hoeveelheid petroleum ver*
strekt, zoodat men wel kan begrij'pen, dat
men de lamp niet te lang kan laten branden.
De matrozen en de hulp van den motorist
hébben een verblijf in het vooronderschip.
Deze verblijfplaats is 1^0% slechter. In dl
rondte van dit logies zijn banken aange*
bracht ,die ook weer dienst doen als slaap*
gelegenheid. Het lidht moet in hoofdzaak
komen door de deur open te zetten, daai
hier totaal geen vensters aanwezig zijn. Ver*
Warming is er evenmin, terwijl een heel klein
lampje des avonds eenig licht geeft.
(Wordt vervolgd)
sajoes: verband of vereeniging.
