CHRWEEKBIADÖpGED.GD0nDSIA6 wÖRDcZUID-HOLLÊnZEEUWiCHE EIIAMDEn
7e Jaargang
WOENSDAG 31 OCTOBER 1934
No. 580
N.V. Uitgeversmaatschappij „Eilanden-nieuws"
Hervormingsdag
Afbraak van leger
en vloot.
MET MEDEWERKING VAN VOORAANSTAANDE HERVORMDE EN GEREFORMEERDE PERSONEN
Nederlandsche Spaarbank
bond.
tllEUWS
Advertentle-prijR 20 ceat per regel. Reclames 40 et; Dlenst-
lanvragen en -aanbiedingen vaa 1—6 regels 80 et.; Boek-aan-
kondlglng 10 cent per regel' Contrarten belangrQIc lager
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelharnu Piin* Hendrikstr. 122 C. Gi'o 167930 Poatboz 8 Tel. 17
Abonnements-prljB 85 cent per 3 maanden bij vooruitbetaling
Verschijnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
31 Octolver is Hervormingsdag, 't Is de dag
dat -vfe herdeaken het aanslaan van Luthers
stellingen aan de slotkapel te Wittenhlerg.
Het t'egin van de gezegende Hervorminig,
van de Reformatie. Een nieu'w'e tijd is
daarmee aangebroken. De tijd, dat het
Woord des Heeren weer gezag kreeg, in
veler harten in het openhare leven en in
de Kerk. Zoolang -Was 't verborgen geweest.
Bedolven onder 't kloosterstofverdrongen
door menschelijke inzettingen en der schare
onthouden.
Nu weer is het het richtsnoer in Rerk, Staat
en Maatschappij. Nu weer heerscht het
in veler harten. Een groot heir van Gods
gezanten draagt het straks uit en verkondigt
allerwege het Woord des Heeren tot zalige
heid.
De Geest des Heeren getuigt mede en het
gelaat van het .aardrijk wordt vernieuwd.
Gods Wonder, de waarachtige "bekeering
des menschen wordt aan velen geopenbaard,
door de prediking van het Woord Gods.
Waar het Woord des Konings is, aldaar
is heerschappij. Hoe heerUjk is dat in ver*
vulling gegaan, waar het Woord Gods heer*
schappdj voeren gaat in de harten des men*
schen, in de Staat in de Maatschappij', in
de Kerk.
Men zal het pogen te verdringen, 't Gaat
door grootc bloedpassen, door groote ver*
drukking, galg en brandstapel maar het
is niet uit te roeien. Het Woord Gods wast
en het aantal van hen die het tot zaligheid
mochten aanvaarden mam toe. Gezegende
tijden! Gezegende vrucht der Hervorming!
Het Woord des Heeren teruggeschonken
aan het Volk. Wien in zoo lange en ban*
-ge eeuwen was onthouden. Datimmers.
is de groote beteekenis van de Hervor*
ming, dat de Bijbel weer in handen komt van
de menschen. Dat is het gezegende werk der
Reformatie. Het Woord Gods op den troon
verheven, het Getuigenis des Heeren heer*
schappij voerend in Kerk ,Staat en Maat*
schappij.
't Is lang geleden 31 October 1517. Wat
een groote schare die hun zieledorst uit
het Woord des Heeren hebben gelescht.
En nu? Och Gods Woord en Wet ligt
verworpen. Allerwege schier.""
Men vraagt noch naar God, noch naar
zijn Woord.
In het internationale leven. Volkenbond
en alle mogelijke vergaderingen waar de
grooten der a arde samen komen is het
Woord Gods niet geacht.
In het leven van Kerk, Staat en Maat*
schappij wordt het opzij gezet.
Wie toch bukt voor 's Heeren Getuigenis
nog? Och niet met den mond alleen,
maar in waarheid? 't Aantal is weinig ge*
worden, bij de ontzettende toename van de
zonden en ongerechtigheden.
En in de Staat is het verworpen, niet
waardig geacht om regel te zijn voor het
tegeeren van land en volk.
En in de maatschappij? Wie vraagt er
nog naar of laat er zich door leiden, 't Is
droevig er mee gesteld. Allerwege is h^
Woord Gods verworpen. En toch naar dat
Woord zal het Oordeel zijn.
De Heere zal een elk en een iegelijk
van wat staat of TcwaUteit hij zij er naar
oordeelen. Menschen mogen het verwerpen,
de Heere zegt er van dat het bhjVen zal
tot in Eeuwigheid.
31 October herdenken wij het begin der
Hervorming, dat God Weer Zijn Woord
tot het volk bracht.
Mochten we bij deze herdenking God
"idden, dat hij allerwege Zijn Woord weer
'n eere herstellen mocht en dat het overal
*«er mocht zijn het Licht op het pad,
de Regel des levens.
In het persoonlijke leven, in het gezin,
'n de Kerk, in de Maatschappij ,in de
Staat.
tWare tot heil van Land en Volk.
Op afbraak van leger en vloot willen
velen het heen sturen. Het geroep van:
„Vrede, vrede en geen gevaar" heeft veler
zinnen begoocheld. De oorlog werd uitge*
bannen.op papier namelijk. „Overeen*
komsten, pacten, e.d. werden gesloten van
nooit meer oorlog enz. En daartegenover
staat dat de bewapening der landen van
jaar tot jaar werd uitgebreid en dat steeds
nieuwe en verderfelijke wapenen werden
uitgevonden en aangeschaft. Speciaal de
bewapening in de lucht heeft ontzettende
afmetingen aangenomen. Het uitwerpen van
bommen gevula met doodelijke gassen en
bacteriën zal in toekomstige oorlogen de
ellende en de verwoesting ontzaglijk ver*
grooten.
En nog houdt het vredesgeroep aan.
Nog laat de wereld zich begoochelen. door
zoovelen, die zich democraten noemen en die
niet uitgaan van de werkelijkheid. Hoe is het
mogelijk? Van zulke geleerde en beschaaf*
de menschen, dat ze zich willens laten
blinddoeken en niet letten op de werke*
lijkheid. Er is geen andere oorzaak, dan
dat men zich afkeert van het Woord Gods.
Dat geeft ons" de werkelijkheid. Dat laat
ons zien het ware karakter ook van deze
tijden. Tijden, dat de liefde is verkoud.
Een tijd, dat de natuurüjke liefde ver*
dwijnt. Een tijd waarvan des Apostels woord
getuigt: „Hatelijk en elkander hatende."
Men heeft geroemd en vertrouwd op de
goedheid van den mensch. 's Menschen vree*
selijke val en deszelfs ontzaggelijke gevolgen
niet willen erkennen. In het geroep van:
„Vrede, vrede en geen gevaar," beluistert
ge den haat en de vijandschap van den
mensch tegen God en zijn Getuigenis.
Ook in ons land is er veel op het altaar
van de valsche vrederoepers geofferd. De
vrees schijnt gewettigd, dat we onder in*
vloed daarvan te veel reeds van onze wéér*
kracht hebben ingeboet. En hoe gevaar*
lyk^dat is .begrijpt men zoo men zich
rekenschap geeft van de gespannen verhou*
dingen in Europa niet alleen, maar over
de geheele wereld, speciaal in het gebied
van den Grooten Oceaan, waar onze ko*
loniën liggen. Zoo licht heeft men gehoor
gegeven aan het pogen om op leger en
vloot te bezuinigen en verwijt men de Re*
geering dat ze voor leger en vlooj niet ge*
noeg bezuinigen. Dat dit niet het geval is,
kan uit onderstaand staatje blijken. Het is
ontleend aan de cijfers die de Minister van
Defensie gaf bij de behandeling van de be*
grooting voor 1934. Sinds het einde van den
Wereldoorlog, waren de bedragen voor leger
en vloot besteed de volgende:
ker dan ooit, niettegenstaande de begooche*
hng van Volkenbond, vredes*, en bntwape*;
ningsconferenties.
Daarom heeft ons land te] zorgen voor
behoorlijke verdediging, naarj draagkracht.
En de bezuiniging dan? Er: moet bezui*
nigd worden wat kan. Alles wat niet
strikt noodiv- is moet worden afgekapt.
Ook op het terrein van leger .en vloot.
Maar een behoorlijk leger behoort ons
land te hebben. In een streek met struik*
roovers en moordenaars bezuinigt men niet
op de sloten van de deuren. En zoo is
de internationale toestand.
Bezuiniging allereerst ,bij dé hoogen en
grooten. Bezuiniging bij "de diiizenden van
tracten.enlen en cumulaties. En- dan naar
de mate der krachten gemèenschappelijlc
offer«;a en dragen.
1919
f 249.261.349
1920
f 142.129.811
1921
f 138.626.033
1922
f 130.679.746
1923
f 111.365.549
1924
f 110.006.372
1925
f 105.440.374
1926
f 103.270.264
1927
f 99.965.536
1928
f 98.900.650
1929
f 103.608.399
1930
f 102.528.947
1931
f 102.358.907
1932
f 96.492.309
1933
f 88.720.145
1934
f 88.050.438
Dat bij de bezuiniging leger en vloot
■.".iet weinig hebben bijgedragen, kunnen de
bovenstaande cijfers genoegzaam keren. Ook
in verhouding met de cijfers van de leger*
sterkte met onze andere landen, b.v. met
België blijkt wel, dat ons leger allesbehalve
sterk is. De cijfers zijn door den Minister
verstrekt aan de „Avondpost".
Soldaten
45007
24679
Generaals
63
15
Kolonels
115
2?
Luit.*kolonels
141
86
Majoors
326
114
Kapiteins
1851
475
Luitenants
1699
733
Adj. Onderoff.
1883
548
Serg.*Majoors
1492
933
Fouriers
614
158
Sergeanten
4922
2859
Uit dit staatje blijkt wel, dat onze leger*
sterkte in geen verhouding staat tot de
sterkte van het Belgische leger. Dit blijkt nog
beter indien we eens wergelijken wat per
hoofd van de bevolking vp,or de land* en
luchtmacht wordt betaald m verschillende
landen. Dit bedroeg in 1930 voor:
België f 11.47
Frankrijk f 19.04
Denemarken f 9.70
Zwitserland f 13.40
Nederland f 6.22
Hieruit blijkt, dat Nederland verreweg on»
deraan staat.
Het gaat in dezen tijd om te zijn of niet
te zijn. De toestand der wereld is gevaarhj*
Een adres van Hervormde PrecSfcantcn.
Met ingang van Juli werden de steun*
normen verlaagd. Dat gaf aanleiding tot
oproer te Amsterdam en tot öproerige be*
wegingen in andere plaatsen van ons land.
Een aantal Hervormde predikanten zonden
een adres aan de Regeering oniï de steunbe*
dragen niet te verlagen. Hun bedoeling
was ongetwijfeld zeer goed, m^r het oogen*
blik was slecht gekozen. Inihiers. de Re*
geering deed alle moeite om het oproer te
onderdrukken en dan is het geen geschikt
moment om iets naar buiten uit te dragen,
dat geheel een verkeerde uitwerking kan
hebben. Wachten tot de orde weer was
hersteld v/are toentertijd beter geweest. Nu
heeft Weer een 19*tal Hervormde predikant
ten, meest v^n Amsterdam, zich-tot de Re*
geering en tot het volk met een adres ge*
wend.
Behartigingswaardige opmerkiftgen worden
door hen gemaakt. y^
Bijl vernieuwing verheffenJfij hun stem
teger. de steunverlaging, omdat daardoor alle
welvaart in vele gezinnen is_verdwenen om
plaats te maken vpor armo'ède, ja zelfs
voor gebuek. In dit verband :>l|;aa ze op
het nog steeds voortdurende kwaad van de
cumulatie. Het verschijnsel waardoor het mo*
gehjk is, dat sommige personen vele duizen*
den, bedragen gelijk aan een erfenis, uit
de publieke kassen trekken. Een kwaad
Waarop we in ons blad bij voortduring ge*
wezen hebben. Men moet naar een lager
plan. Goed, maar laten dan toch allereerst
die hooge, die dubbele, ja driedubbelej
tractementen verminderd worden, neen niet
met een luttel aantal procenten, maar funk,
ja de geheele cumulatie van tractementen
en pensioenen doen verdwijnen. Eerst be*
zuinigen en flink bezuinigen en allereerst
van de allerhoogste salarissen. Op een groote
onbillijkheid wordt ook nog gewezen door
de predikanten. Op het verbod op ambte*
naren, toegepast ten opzichte van de N.S.B.
En dat op een grond, die later bleek geen
grond te rijn. Dat is allereerst een fout.
Maar de grootste fout is het meten met
twee maten. Waarom het verbod niet toege*
past op de socialisten. Daarvoor is meer
reden. „Elk wat wils", is het revolutionaire
beginsel door de Regeering voorgestaan.
Maar dan moet ze het ook rechtvaardig
toepassen. Beter nog, ja wat van haar ge*
eischt wordt door den Heere is het beginsel
van Gods Woord en Wet. Dat zij de maat*
staf, maar dat heeft men jammerlijk vet
worpen.
De Wereldspaardag.
Op 31 October a.s. zal voor de tiende
maal de herdenking plaats vinden van den
Wereldspaardag.
Het denkbeeld om een wereldspaardag
in te stellen werd met algemeene stemmen
aangenomen op het eerste Internationale
Spaafbankcongres, dat in 1924 in Milaan
werd gehouden en dat werd bijgewoond
door de afgevaardigden van 7261 spaar*
banken uit 27 landen, waartoe ook Hol*
land behoorde.
De betooging heeft ten doel de aandacht
nog eens in het bijzonder te vestigen op
de nuttige werking der spaarbanken, wier
eenigst doel is de bevordering van het
sparen. Dank zij het feit, dat zoo velen
geheel belangeloos hun tijd en krachten
voor dit doel beschikbaar stellen, kunnen
deze instellingen op uiterst zuinige Wijze
en zonder eenig winstbejag hun taak ver*
vullen.
In een boodschap, welke 2 jaren gele*
den van het te Milaan gevestigde Internatio*
nale Instituut voor het Spaarwezen is uit*
gegaan, wordt het volgende gezegid:
„Wij zien in den spaarzin, evenals in
den arbeid, den algemeenen en zekersten
waarborg voor het welzijn, Jen vooruitgang
en het gevoel van eigenwaarde van den
individueelen mensch. De beoefening van
de spaarzaamheid beteugelt, den wil, de
eenvoud van levenswijee, die zij oplegt,
brengt de burgers tot elkaar en opent de
mogelijkheid om hun arbeid productief te
maken op een wijze, welke voor allen het
nuttigste is.
Zoo is het: de spaarzaamheid, versterkt
dé onafhankelijkheid en dit geldt zoowel
voor den individu als voor de natie in haar
geheel. En daarom mag ook in dezen tijd
nog eens de aandacht op dit streven worden
gevestigd. i i
Men bfehoeft geenszins zijn oogen te
sluiten voor het feit dat het velen thans
moeilijk valt om de eindjes aan elkaar te
knoopen, om toch te erkennen, dat er even*
zeer velen zijn, die hun geld nuttiger zou*
den kunnen besteden en verstandiger dedeii
er een deel van naar de spaarbank te bren*
gen, want deze instelling helpt de men*
schen bij het economisch gebruik van hun
geld.
Eertijds was zij de instelling, die het
geld-in ontvangst nam en waarvan men het
niet dan onder bezwaarlijke omstandigheden
kon terug krijgen, doch het karakter der
spaarbanken is in de laatste 20 jaren
grondig gewijzigd.
De meer moderne en beter toegeruste
spaarbank is reeds sedert lange jaren tot
het inzicht gekomen, dat haar doel: de
bevordering van het sparen niet bereikt
wordt door het geheel passief af te wach*
ten tot- de i nleggers tot haar komen, doch
integendeel door een actief optreden harer*
ziijds, door de inleggers op versühillende
Wijze tegemoet te komen en hun het sparen
zooveel mogeKjk te vergemakkelijken.
De middelen, welke naar het inzicht
van vele spaar'bankbesturen tot verwezen*
lijking van dit doel leiden, zijn verschillend
van aard, maar aan alle ligt ten grondslag
het verlangen het publiek ertoe te brengen
van de spaarbank gebruik te maken, om*
dat de ondervinding heeft geleerd, dat wie
eenmaal den weg tot de spaarbank ge*
vonden heeft, spoedig ook den weg tot
sparen vindt. x
Hoe velen rijii èr "tKanT^niét' 'SahTwaar,
dat zij in vroegere, betere jaren iets op
zij hébben gelegd. En ook hoe vele wen*
sciien nu niet, dat zij zulks ook hadden
gedaan, teneinde gemakkeUjker door moei^
lijker jaren heen te komen.
Daarom is het werk der spaarbankeft
zoo zegenrijk, omdat zij gaan tot de men*
sdien om hen er op te Wijzen dat het
nuttig is, ja, dat het hun plicht is, om
te sparen, teneinde zich te wapenen tegen
minder voorspoedige tijden.
Zij doen dat op verschillende manieren
en een daarvan is de Wereldspaardag. Het
is niet de bedoeUng van dezen dag een
rustdag te maken, noch om er een fees*
tehjk karakter aan te geven. Integendeel,
het is een dag. Waarop een groote acti*
viteit wordt ontplooit en waarop vele spaar*
banken zelfs langer dan gewoonlijk voor
het publiek geopend zijh.
Het is evenmin de bedoeling om op dezen
dag het sparen op diepzinnige Wijze te
verheerlijken, maar deze dag is ervoor be*
stemd om het sparen te maken tot een
onmisbare levensbehoefte voor iedereen en
voor elke gemeenschap.
Het steeds groeiende succes dat den We*
reldspaardag van jaar tot jaar heeft bege*
leid is een bewijs voor haar vitaliteit en
groote nuttigheid. Het is niet zoozeer de
bedoeling dat op dezen dag groote bedra*
gen worden ingelegd, maar wel dat een
groot aantal spaarders zich schaart bij het
millioen inleggers, dat de Spaarbanken, wel*
ke zijn aangesloten bij den Nederlandschen
Spaarbankbond thans telt.
Want wanneer de vraag gesteld wordt,
waar men zijiti spaargelden moet brengen,
dan moet het antwoord daarop Zijn bij de
spaarbanken, leden van den Nederlandschen
Spaarbankbond of bij de Rijkspostspaarbfknk.
De Nederlandsche Spaarbankbönd omvat
thans 177 instellingen, over het geheele land
verspreid, welke in totaal een vierhonderd
millioen gulden beheeren. Hij werd in 1907
te Rotterdam uit particulier initiatief ge*
boren. Men was tot het inzicht gekomen,
dat meerdere samenwerking en uitwisseling
van gedachten tusschen de verschillende
particuliere spaarbanken noodzakelijk Werd,
wilde men hier bïj de ontwikkeling van het
spaarwezen in andere landen niet ten achter
-blijven. Het spreekt toch vanzelf dat in*
stelHngen als spaarbanken, met een zoo
gelijk gericht doel, waarbij streven naar
winst en concurrentiezucht ten ©enenmale
zijn uitgesloten, makkelijker dan welke an*
dere instelling ook met elkander voeling
kunnen houden en met elkander kunneni
nagaan, welke de weg is, die het blesta
leidt naar het gemeenschappelijke doel: de
bevordering van het sparen.
Door de totstandkoming van den Neder*
landschen Spaarbankbond werd dit alles
zeer bevorderd en in het minst door de
algemeene ledenvergaderingen, welke telken
jare in verschillende plaatsen van het land
werden gehouden en waar steeds uitvoerig
Werd gediscussieerd over onderwerpen, wel*
ke voor het spaarwezen van eminent belang
waren.
Het aantal Bondsleden breidt zich in den
loop der jaren geregeld uit en geleidelijk
aan worden hier en daar verbeteringen aan*
gebracht.
Er ontbrak evenwel nog een orgaan,
dat zich geheel en uitsluitend kon wijden
aan de belangen der afzonderlijke spaar*
banken en tevens ontstond er langzamerhand
behoefte aan een behoorlijke accountantscon*
trólé. 1 I
Waar het beheer en de organisatie der
spaarbanken in verreweg de meeste gevallen
werden behartigd door bestuursleden, die
daarvoor belangeloos hun vrijen tijd beschik*
baar stelden, sprak het vanzelf, dat hier en
daaï nogal eens iets te vertJeteren en moder*
niseeren viel.
Als dan in 1924 door den Nederlandischen
Spaatbankbond wordt opgericht het Ne*
derlandsch Spaarbank^iwreau, dan ontstaat
er een orgaan, dat meer geregeld contact
heeft met de spaarbanken en dus in hooge
mate bevorderlijk kan zijn voor het ver*
beteren van de administratie en voor het
invoeren van nieuwe spaarvormen.
Volgens art. 2 van het desbetreffend reg*
lement is aan het Bureau opgedragen het
uitoefenen van deskundig toezicht over
het geven van advies omtrent administratie,
beheer en belegging aan de spaarbanken
leden van den Nederlandschen Spaarbank*
bond.
Het bestaat uit twee afdeelingen, t.W. een
afdeeling, welke telken jaren bij' de spaar*
'banken een accountantsonderzoek instelt
Tot voor kort wtrd nog alleen de balans ge*
controleerd, doch thans wordt ook de ver*
lies* en winstrekening in het onderzoek
betrokken. Steeds meer gaan de spaarbankéh
er toe over om hun administratie elk kwar*
taal te laten controleeren. Voorts worden
door deze afdeeling talrijke adviezen gege*
ven over de administratie en hét beheer der
aangesloten spaarbanken.
Het spreekt vanzelf, dat de aan deze af*
«deeling verhonden controleurs, die zooveel
spaarbanken bezoeken, over een groote er*
varing gaan beschikken.
De twteede afdeeling van het Bureau,
«erst van jongeren datum, is bestemd tot
het geven van advies en het verkenen van
bijstand inzake beleggingen. Door haar be*
'middeling kon meermalen met voorkeurs*
recht worden ingeschreven op publieke emis*
sies, terwijl ook verschillende onderhandsche
;gemeente*leeningen door haar werden tot
stand gebracht.
In 1930 werd ook het Secretariaat van
>den Bond naar Amersfoort, Waar het Bu*
jeau nog een afzonderlijk bestaan geleid.
Het was zelfs mogelijk dat spaarbanken wa*
ren aangesloten bij den Bond en niet onder
•controle stonden van het Bureau, doch in
■dat jaar is dit radicaal gewijzigd en sinds*
-dien zijn alle Bondsspaarbanken onderwor*
■pen aan de jaarlijksche controle.
Bij het Secretariaat 'berust de algemeene
leiding, onder toezicht van het Bestuur van
den Bond. Het onderhoudt het contact met
-allerlei officieek instanties en met de regee*
-ringsdepartementen.
Aan den Minister van Justitie worden
geregeld adviezen uitgebracht over de sta*
'tuten van vereenigingen en venniootschap*
pen, welke iets met hetsparen hebben te
maken en door den Minister van Binnen*
landsche Zaken is bepaald, dat Bondsspaar*
banken zijh vrijgesteld van de bepalingen
■der Geldschieterswet.
Met voldoening kan hier worden geconsta*
'teerd, dat nog nimmer een spaarder ook
maar iets is tekort gekomen bij een spaar*
'bank, lid van den Nederlandschen Spaar*
bankbond. Dit lidmaatschap met de daaraan
verbonden controle waarborgt, dat, met
'terzijdestelling van elk persoonlijk winst*
bejag, de bevordering van het sparen eenig
■en uitsluitend doel is. Alle geïdswaarden en
geldswaardige papieren worden den contro»
ieurs bij hun onderzoek getoond. De be*
legging der spaargelden wordt steeds met
zorg gekozen en de gemaakte winst wordt
'bestemd tot versterking der reserves.
Bedróe'vend is het daarom te ervaren,
■dat nog dikwijls mededeelingen in de pers
verschijnen, waaruit blijkt, dat instellingen,
welke geheel ten onrechte den naam spaar*
bank hebben aangenomen, in moeiUjkhedgn
zijn geraakt en dat in die gevallen vaak
groote bedrageia van argelooze spaarders,
■op wier goed vertrou'wen 'werd gespeculeerd,
voorgoed verloren zijn.
Het is daarom van groot belang dat ieder*
een, die sparen 'wil, Zijtai spaargelden daar
brengt, waar deze veilig worden bewaard.
En hiervan kan hij zich overtuigd houden,
wanneer hij zijn spaarpenningen brengt
bij' een spaarbank, lid van den Nederland*
schen Spaarbankbond. Want deze bond
waakt voor de belangen der spaarders, in het
besef, dat sparen de bron is van volks*
-kracht.
