Ct1Q.WCEKBLADopGED.GD0nD5LAG vöÖRDlZUID-HOLLIriZEEUWiCIIE EILAMDEn
"1
Ei
Dit \s
de
7e Jaargang
WOENDSAG 12 SEPTEMBER 1934
No. 566
N.V. Uitgeversmaatschappij «Eilanden-nieuws"
Het fondament der
Partijen.
van „or9e"»-'°;tMe*"«
MET MEDEWERKING VAN VOORAANSTAANDE HERVCTRMDE EN GEREFORMEERDE PERSONEN
Oe Kerkhistorie van de Her
vormde Gemeente van
Bruinisse vanaf het
jaar 1576.
OUDDORP.
Oprichting afd. Christel.
Boeren- en Tuindersbond.
Voornaamste inhoud
Advertentie-prQs 20 cent per regel. Reclames 40 et; Dleast-
aanvrigen en -aanbiedingen van 1—6 regels 80 et.; Boek-aan-
kondlglng 10 cent per regel' Contracten belangrQk lage
UITGAVE VAN
Gevestigd te Middelharni» - Prin. Hendriksti. 122 C. Giro 167930 Postbox 8 Tel. 17
A.bonnements-prliB 85 cent' per 3 maanden bi] vooruitbetaling
VerschQnt lederen Woensdag en Zaterdag 2 maal per week
Afzonderlijke nummers 5 cent. Buitenland 8 gulden per jaar
De partijen die niet op Gods Woord zijn
gegrond komen en gaan. Ontstaan, plotseling
soms, komen tot bloei, maar na den op*
gang volgt weldra een nedergang om niet
zelden geheel te verdwijnen.
In de laatste jaren hebben we plotseling
zien opkomen de man van de daad, die
aan een tolbestorming, aan een onwet»'
tige actie, een groote populariteit te dan^^
ken en deswege in de Kamer werd ge*
bracht, om er na vier jaar weer uit te
verdwijnen.
De partij van de plattelanders ontstond,
kwam tot eenige groei, bracht het tot twee
kamerzetels, maar takelde af, zoodat de
huidige mandataris slechts met een restzetel
in de Kamer kwam.
Zoo gaat het met partijen die aan een
belang da"t op zekeren tijd domineert, hun
ontstaan hebben te danken. Bij de groo*
tere partijen ziet men vaak een ander ver*
schijnsel. Daar maakt alles wat zich niet
baseert op het Woord des Heeren een
ontwikkelingsgang door van conservatief tot
het meest radicalisme, indien persoonlijke
belangen of omstandigheden het niet belet*
ten. De ontwikkeling van het linksche par*
tijWezjen geeft daarvan een merkv/aardig
voorbeeld. De ontwikkeling loopt van conser*
vatief toi uiterst radicaal. Hierin komen ze
echter alleen overeen dat ze van het Woord
des rieeren als norm voor het leven van
Staat, Kerk en Maatschappij niets moeten
hebben. Het Woord des Heeren trachten
terug te drimgen van het erf van het pu*
blieke leven. Dat is de- eigenschap, die alle
geesteskinderen van de Revolutie van 1789
gemeen hebben. J
Het Woord Gods buiten de Staat, buiten
de Kerk, buiten de School, buiten 'de
Maatschappij, het Getuigenis des Heeren
niet geacht en verworpen als norm voor
het leven van Staat en Maatschappij. Neu*
traliteit, no§ op zijn best gewild en bij de
radicalen een anti godsdienstige leer en
practijk voor de regeering van land en volk. I
Wat ünks is heeft dit gemeen dat voor
het Staatkundig leven het Woord des Heeren
bij hen geen beteekenis heeft. Volkomen
wordt genegeerd. Er niet mee wordt gere=
kend. 'Principieel is er geen verschil te
dien opzichte tusschen oud*liberaal en com*
munist. Het Woord des Heeren als norm
voor het Staatkundige Jeven wendt zoowel
door den een als door den andier op zij
gezet. De historie laat de lijn van de
ont\vikkeling zien, die loopt van oud*libe*
raal tot communist. Alleen het verschil in
inzicht ten opzichte van maatschappelijke
en economische stelsels brengt hier het
verschil. In dat opzicht is er een voortdu*
rende opschuiving waar te nemen naar het
radicale element. Oud*Liberaal, Liberaal, re*
nieliberaal Vrijzinnig*Democraat, Sociaal*
Democraat, Communist, het is de ontwikke*
lingsgang van het linksche partijwezen in
ons land.
In den grond der zaak zijn er maar
twee partijen.
Zij die buigen voor het Woord des Hee*
ren en dit als norm aanvaarden voor alle
leven, zoowel voor het leven van de
binnenkamer, als voor het leven van Staat
en Maatschappij. Daar staat tegenover zij
die met het Woord des Heeren niet rekenen
willen, noch voor het persoonlijke, noch
voor het Staatkundige leven. Het oud li*
beralisme leerde wel, het Woord des Hee*
ren voor de binnenkamer en niet voor
h'vt Staatkundige leven, maar dat is een
dwaasheid, voortspruitende uit volslagen on*
kunde on-.;reni het vare karakter van het
Voord Godt.
Immers het Getuigenis des Heeren is
voor alle levensterrein maatgevend. Geen
terrein des levens of het Woord des Hee*
ren bepaalt er de ware verhoudingen van.
Helaas wordt dat maar al te zeer ver»
geten ook door de partijen van rechts.
Men erkent de hooge waarde van het
Woord Gods voor alle levensterrein, maar
h^ft toch een terrein gecreëerd waar het
Woord des Heeren niet maatgevend, niet
normatief zou zijn.
Dat is zeer gevaarlijk. Een kleine afwijking
wordt zoo ongemerkt en vlug tot groote
dwaling. Hoe dicht liggen wijkende lijnen
bij het beginpunt der wijking niet naast
elkaar, maar hoe ver raken ze van elkaar
af, indien ze verlengd worden. Zoo is
het ook op het terrein der beginselen. De
geschiedenis der Kerk is er in de eerste
plaats om dat te bewijzen en vertoont ons
de Kerk des Heeren door afwijkingen ge*
leidelijk overgaand tot een macht van den
aiitii*Chr;st.
Daarom is er zoo groote voorzichtigheid
geboden om de beginselen zuiver en rein te
bewaren overeenkomstig het Getuigenis des
Heeren. Bij kleine afwijking komt men
voortgaande zoo gemakkelijk op de link*
sdie Mjn. Én dan kan men wel vast hou*
den aan de oude namen, maar men heeft
de linksche practijk. Zoo gemakkelijk
komt men daartoe. Persoonlijk is het hart
van den mensch en zijn de omstandigheden
des levens imiiiers bezig vari het Woord
Gods af te trekken. Zoo is het ook
met het leven der volkeren. Een gestadige
aifglijding is daar te bespeuren van het
Woord Gods. En zouden Staatkundige par*
tijen dan daaraan ontkomen. In geenen dee*
ie. Hoe ziet men dat ook bij de Christe*
lijke partijen van onzen tijd. De Vaderen
in hoogen opbloei van het geestelijke Ie*
ven hebben overeenkomstig het Woo^c^
Gods de verhouding tusschen den Heere en
de Overheid geteekend in onze schoonc
belijdenis met name in artikel 36.
Hoe hebben ze daar in hooggespannen
geloofsmoed en kracht, bedeeld met groote
geestelijke verlichting aan de Overheid haar
roeping en taak voorgeschreven.
In klare eenvoudige bewoordingen.
De roeping der Overheid in den strijd
tegen den Anti Christ, hare zorg voor Je
Kerk des Heeren, en haar verplichting te*
genover het Woord van den Koning der
Koningen.
Alle kinderen Gods hebben er in dien
tijd, als te zijn conform den Woorde Gods
hun zegel aangehecht.
Evenwel een later geslacht, kinderen van
dezen tijd denken er anders over.
Schrijven het kloeke manmoedige getui*
genis der Vaderen toe, als een gevolg van
nog niet genezen te zijn van den Room*
schen zuurdeeg.
Hebben een streep gehaald^ door de Be*
lijdenis der Vaderen.
En stellen die Belijdenis verachtelijk voor.
Die Belijdenis waar het volk des Heeren
van vroeger en later tijden hartgrondig hun
instemming mee betuigde.
Alleen wat vast houdt aan het Woord
des Heeren zal voorspoed, zal dageraad kun*
nen hebben.
Overeenkomstig Gods Woord, overeen*
komstig de Belijdenis heeft elke zoon der
Hervorming zijn pad af te bakenen en
zich te oriënteeren. En dan kan hij niet
terecht bij links en ook niet bij het neo*'
Calvinistisch beginsel. Maar houdt hij het
bij het Woord des Heeren en der Vaderen
Confessie.
VIL JOHANNES MICHAEL,IDES
HAARLYNCK,
die zich ook teekende als Johannes Miehae»
lides, is als ziekentrooster eerst eenigen tijd
in West*Indië werkzaam geweest en heeft
daarna sedert 1641 tijdehjk den dienst te
Poortvliet waargenomen voor Ds. Petrus
Doornik, die destijds van 16401643 in
dienst was bij de W.*I. Compagnie. Den
5 October 1642 tot predikant te Bruinisse
beroepen, stond de Classis van Tholen en
Bergen*op*Zoom den 11 Nov. zijn ontslag
toe te Poortvliet en werd hij 14 Dec. 1642
hier bevestigd door zijn voorganger Ds.
Gribius met Numeri XX 2526, zijne in*
trede doende met Efes. VI. 1819. In
't begin van 1646 is hij te dezier plaatse
overleden. Den 7 Eébr. 1645 was hij alhier
als jm. van Veere, gehuwd met Janneke
Huybrechts de Huijssers jd. van Bruinissle.
Zij hertrouwde in Jan. 1647 Ds. Georgius
Nolthenius, predikant te Bommenede, we*
duwnaar van Maria van WeseL
VIII. LAURENTiIUS PISCATOR
hoogstwaarschijnlijk een zoon van Ds.
Bartholotneus Piscator Nicolaasz.' die ach*
tereenvolgens predikant was te Terheide bij
Breda, 1616, te Gouda 1619, te Reeuwijk
1638 en te Kuilenburg 1639 waar hij in
1667 overleed. In dit geval zou hij van
Gouda geboortig zijn.
Na te Amsterdam proponent geworden te
zijn', werd hij in 1645 predikant bij de
Kruisgemeente te Antwerpen. Op 17 Sept.
1646 tot predikant te Bruinisse beroepen,
volgde de approbatie van de Classis van
Schouwen en Duiveland eerst in 't laatst
van Januari 1647, waarom de kerkeraadsle*
den den 23 Dec. 1646 den beroepene een*
parig verzochten hunne vergadering voor*
loopig te presideeren, alhoewel nog niet
bevestigd zijnde. Nadat de vereischte appro*
batie verleend was, werd hij 17 Febr. 1647
alhier bevestigd door Ds. Johs. Beutacq, pre*
dikant te Nieuwerkerk, met PhiUpp. II
29 en deed zijne intrede met Koloss. I
28,29. In' Mei 1653 verroepen naar
Ouderkerk a.d. Amstel, predikte hij 4 Nov.
1653 afscheid met Handel. XX 32. In
1657 is hij aldaar overleden.
Uit zijn huwelijk met Agnes Coenraeis
werden hem te Bruinisse geboren: Marga>
retha ged. 3 Nov. 1647 en Conradus, ged.
17 Dec. 1651.
IX. HENRICUS WARENDORP,
als proponent bij de Classis van Wakheren
den 24 September 1653 beroepen, werd
den 16 November va» dat jaar tot pre^"
dikant alhier bevestigd dóór Ds. Theodotus
'XeeUnckj pred. te Nieuwerkerk, met Jes.
LXII 6, zijne intrede doende met Efes.
VI 19, Hij is te dezer plaatse overleden
op 't laatst van 1675. Hij huwde als jm.
van Utrecht den 16 Aug. 1662 met Beatrix
Cuypers, jd. van Middelburg, die na zijn
overlijden, 11 April 1678 hertrouwde met
Anthonie Brouwer, j.m. van Nieuwerkerk
en secretaris van Bruinisse.
Alhier werden hem geboren: Anthonie,
ged. 13 Juli 1664;: Johanna ged. 3 Jan,
1666; Beatrix ged. 16 Oct., 1667, en Henricus
ged. 20 Juni 1672. 'j
Johanna Warendorp' huwde 20 Jan. 1686
met Jacobus Adolphus Eeeckman, geboren
te D'usseldorp en wonende te Zierikzee. Nog
vitidt men vermeld, dat 7 Sept. 1665 te
Bruinisse huwden Hugo Does, wedn. van
Maria van Keirekhoveni, lAet Lemmeije Wa=
rendorp, geb. te Groningeii, wed. van Chrisc
toffel vaii Eems.
(wondt vervolgd).
BIJZONDERE HUISHOUDELIJKE
VERGADERING vaiji de Chr. Jonge*
lings Vereen. „Spr. 23^: 23 a" te Som*
melsdijk.
Op Donderdagavond j.l. werd door bo*
vengenoemde Jongelingsvereen. een Bijzon»
dere Huishoudelijke Vergaidering gehouden,
met het doel de behandeling van een in*
gekomen voorstel van' 5 vrjienden met als in*
houd:
Opheffing van de Neutraliteit der
Vereen. Aansluiting der Vereen, bij
den Bond van Chr. Geref. Jongeliings*
Vereenigingen in Nederland.
Algeheele reglementswijziging en vers
nietiging ^^vAn een bi;.^..aand leeningsoom»
tract.
Nadat de Voorzitter verzocht had te zin*
gen Ps. 42 5 opende hij de vergadering
met gebed, en las Ps. 42.
De notulen van de vorige vergadering
werden gelezen en vastgesteld en daarna ver*
kreeg vr. D. MJans het woord om een
inleiding te leveren getiteld:
Onze houding gereChtvaardigd(.
De inleider begon te zeggen, dat alles
hier op aarde en onder den hemel zijn be*
stemden tijd heeft. Er is een tijd om ge*
boren te worden en een tijd om te sterven,
een tijd om te planten en een tijd om het
geplante uit te roeien, een tijd om te
z'wijgen en een tijd om te spreken.
Zoo sprak eenmaal de wijze Prediker aan
Zijn levensavond gekomen. En deze woor*
den kwamen inleider voor den geest, toen
hij zich nederzette om enkele woorden op
deze huishoudelijke verg. te spreken.
Want het doel, het werk van dezen avond
is zeer belangrijk zegt inleider, bet is' maar
niet even op een blanco stukje papier het
vóór ot het tegen, schrijven neen, het
is een hoogst ernstige zaak, uit te spreken
onder welk kerkelijk toezicht men wenscht
te komen, uit te spreken welke kerk men
beschouwt als de zuiverste inde openbaring
van religie en beleving daarvan, uit te spre*
ken welke richting de Vereeniging in haar
verdere levensjaren, zoo God ze haar be*
lieft te geven zal moeten uitgaan, uit
te spreken van welke kerk men de Zonen
het Zaad der gemeente verwacht!
En juist omdat het zóó ernstig is, daar*
om wil inleider trachten in enkele zinnen
aan te toonen dat de tijd daarvoor thans
thans gekomen is.
Waöt al spreken de vrienden in hun
voorstel van een eigenaardige Vereen, en al
plaatsen zij daarachter de vraag: Wat is
eigenlijk algemeen Christelijk toch, één*
maal was de oprichting van „Spr. 23 23a"
met haar neutraal idéé wat betreft kerkelijke
richting geoorloofd neen zelfs geeischt!
Twaalf a dertien jaren geleden toen er in
de bestaande Jongelingsschap vrienden wa*
ren bezield met een Jehu's ijver, dj\v.z.
door onzinnig fanatiek drijven, de vooraan*
staande mannen in het kerkeÜjk leven durf*
den aan te tasten, en "de jonkheid ging
spreken, andere tonen dan de grijsheid,
en v/aarbij zelfs leugen en bedrog voor de
waarheid werden neergeschreven, toen waren
er een 10*tal Jongelingen die zich niet mee
wilden scharen inden kamp tegen Kerk en
haar Overheid. k -
Toen was er de tijd, dat „Spr. 23 23a
met haar Algemeen Chr. Beginsel geboren
moest worden!
En zij kwam de baby werd grooter!
De eigenaardige samenstelling werd ge*
woonte, en de geschiedenis zegt inleider
leert het ons dat de Vereen, toen bestaans*
récht \had om dat omstandigheden van
verschillenden aard haar in het leven had
geroepen.
Breedvoerig Het inleider de historie spre*
ken en toonde daarmede aan datde ver*
houdingen in het kerkelijk leven, de laatste
jaren geen geringe wijzigingen ondergingen.
Het is niet de bedoeling van spr. om
een stukje Kerkhistorie de reyeu te laten
passeeren, maar onvermijdelijk moet het
worden genoemd, omdat het Vereenigings»
leven in zoo nauw contact staat met de
Kerk ook al is de Vereen, z'.g.n.
neutraal.
Op duidelijke wijze bracht inleider naar
voren verschillende pogingen om de Vereen,
van haar neutraliteés te verlossen en om
haar kerkelijk te maken, en wijst er dan
op, dat zelfs van Geref. zijde de opmer*
king werd gemaakt, dat, de tijd gekomen is
om zich kerkelijk uit te spreken, dat de tijd
rijp is om kleur te bekennen en dat men
ophouden moet met schipperen en plooien;
(dan gevoeld ieder zei inleider dat
deze vergroeiende verhoudingen niet los
langs het Vereenigingsleven heengaan, maar
het rechtstreeks raken, rechtstreeks bedreigen,
indien het mogelijk ware het langzaam
dooden door laster en venijn.
Er is een tijd, om geboren te worden
vervolgde de inleider! Spr. 23 met haar
neutraal karakter moest komen is uit
den nood geboren, was eisch naar de
omstandigheden.
Er is ook een tijd om te sterven!
Spreuken 23 met haar neutraal karakter
moet sterv_en, en uit haar stervensweeën
moet l een andere Spreuken komen met
een Kerkelijk beginsel, met een Kerkelijk
toezicht om te ontvangen het zaad dier
Kerk, om deze op te voeden tot mawien
welke straks zullen staan niet alleen in
Staat en Maatschappij als zelfstandige auto«
nomen, maar toch in de Kerk des Heeren
om daarmee te helpen formeeren on*
der Gods Zegen de strijdende en welhaast
ook de triumpheerende Kerk.
En daarom volgens inleider, onze houding
is gerechtvaardigd, want wij passen ons aan,
aan de omstandigheden door de wisselende
jaren geschapen.
Geen Kerkisme, want dat zou zijn een
streven om het Kerkelijk verschil ook bui*
ten de Kerk te laten voortleven, maar
een schouder aan schouder scharen van
het zaad der Kerk welks Zonen de Jonge'
lings Ver. vormt en ontvangt.
Na een ernstige opwekking van leider
om toch vooral eendrachtig de ingekomen
voorstellen te willen behandelen, eindigde
hij zijn aandachtig beluisterde uiteenzetting.
Nadat Pauze gehouden was werden ge*
noemde voorstellen in behandeling genomen.
Met bijna algemeene stemmen werden ze
allen ongewijzigd aangenomen, zoodat van*
af heden de Geref. Jongelingsvereen, Spr.
23 23a te Sommelsdijk, in Zijn geheel
heeft uitgesproken een Chr. Geref. J.V.
te willen zijn.
Nog eenige andere zaken werden afge*
daan, en dan de Vergad. beëindigd met
dankgebed nadat nog gezongen was Ps.
89 8.
Spreker: het Tweede Kamerlid de
Weled. heer Chr. v. d. Heuvel.
„CrisissHiaalregelen,"
In een lokaal van de Openbare School,
had Zaterdagavond 'alhier een bijeenkomst
van landbouwers plaats, met het doel om
te komen tot oprichting van een afdeè*
ling van den Chr. Boeren* en Tuindersbond.
Het lokaal was geheel bezet, en buiten
stonden nog eenigen te luisteren.
Een broer van den spreker, de heer
P. V. d. Heuvel te Ooltgensplaat, opende
met het lezen van Ps. 19, liet zingen Ps.
43 3 en ging voor in gebed. Hij heette
den spr. welkom en herinnerde er aan, dat
zij voor hetzelfde doel reeds eerder te Oud=>
dorp waren geweest, echter zonder succes.
In een inleidend woord wees hij er op,
dat, ofschoon Ouddorp onder de landbouw*
plaatsen in ons land wel een heel bij*
zondere is, een plaats van niemands heer
en niemands knecht, toch wordt door den
ontzettenden druk in de landbouwbedrijven
de mogelijkheid afgesneden om geheel op
eigen beenen te staan. Spreker wees op de
noodzakelijkheid van het oprichten eener
vereeniging, om daar de brandende vraag*
stukken die er zijn, gezamenlijk te be*
spreken en zoo noodig met bezwaren,
grieven enz. bij de hoogere autoriteiten aan
te kloppen. Daarbij wees spr. op de gees*
tesgesteldheid van het Ouddorpsche volk,
waarom zeker een vereeniging bij hen de
voorkeur zou hebben, die gegrond is op
de eeuwige beginselen van Gods Woord,
Spr. hoopte dat de avond daartoe aan^
leiding zou geven en gaf vervolgens spre*
ker het woord.
De Weled. heer Chr. v. d. Heuvd
het woord verkrijgende, bemerkte, dat men
op de convocatie als onderwerp had' aan*
geduid „Crisis*maatregelen". We sprekjejï
nu reeds jaren van „crisis" het is eigen*
lijk geen crisis meer, zei spr., het is een
accuut iets, als bij een ziekte. Hoe het ook
genoemd wordt, we leven in een ontzettend
moeilijke tijd, dat de regeering wel geroepen
is, om in het maatschappelijke leven sterk in
te grijpen. r
Men had dat ook niet kunnen doen, en
zeggen: „de maatschappij geneest richielf",
laat het maar uitzieken. Dit zou missChiej»
gaan, als het in ons land alleen „crisis"
was, maar het is in alle landen, in hed
de wereld zoo.
Het lage loon van de arbeiders, uitge*
keerd zelfs in betere tijden was gezien d«
rendabiliteit van de bedrijven hóóg ge*
noeg, om die bedrijven staande te houden.
Het fundament der partijen!,
Oprichting van een afdeeling der Chr. Boe<
rens en Tuindersbond te Ouddorp. Spre»
ker: de Weled. Heer Chr. v .d. Heuvel, lid
der Tweede Kamer.
'Verslag van de Jongel. Vereen. Spr. 23
23a te Middelharnis.
Hevig onweder boven Flakkee. Te Melis^
sant een landbouwschuur afgebrand,
Demonstratie met een snelsorleermadiine
voor Uien en Aardappelen.
Uiensuitvoer in de week van 38 Sept.
H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Ju«
liana in ons land teruggekeerd. v
Toer&tenschip in brand. 171 personcin om
het leven gekomen.
Het onweer boven ons land was oorzaïd^
dat nog twee boerderijen afbrandden en
groote schade werd aangericht aan tuioM)
en boomgaarden.'
