’Lang wachten op een woning om thuis te kunnen werken ’Tholen is in rest van Zeeland altijd stukje dat vergeten wordt I PvdA en SP niet Huib Anthonisse en Hanny van de Werfhorst zestig jaar getrouwd Zonnebloem doet geweldig werk Laatste loodjes Jan Schuurman Hess van voettocht door Nederland Oratorium Bach in gemeentehuis Kerstviering Sien in ’samenleving’ Vogels op de Wadden blijven zitten die in Sint-Annaland vast ook wel A EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT Donderdag 6 december 2012 3 Steun Afstand nemen Verdeeld Jan Schuurman Hess (56) is aan zijn laatste etappes be zig van een voettocht door Nederland. Hij geniet van het wandelen, maar maakt zich ook zorgen. Als kritisch lid van de PvdA ziet hij een kloof tussen de bestuurders in zijn partij en de mensen voor wie de sociaaldemocratie bedoeld is: mensen aan de onderkant van de samenle ving. Op 3 februari vorig jaar vertrok hij uit zijn woon plaats Kats. Elke week twee dagen wandelen. Vrijdag liep hij van Stavenisse naar Sint Philipsland en een ver slaggever van deze krant wandelde tot Sint-Annaland met hem mee. Stemmen van lezers Stemmen van lezers Den Roosentuyll Als een prins Vertragen Leger des Heils i Huib en Hanny Anthonisse wonen sinds april samen in Ten Anker. Jan Schuurman Hess loopt langs hofstede Den Roosentuyll in Stavenisse Dies den Braber in gesprek met de PvdA’er in de Prins Bernhardstraat. Op de Havendijk in Sint-Annaland ontmoet Schuurman Hess Jannetje Dekker-den Haan. Wat een geweldige middag heb ik - met vele anderen - van de Zon nebloem in de Zeester op Goris- hoek mogen meemaken. Het is on voorstelbaar wat de organisatie over heeft voor mensen op het ei land. Ik heb Alzheimer, maar ik heb 40 jaar in de horeca gewerkt. Ik begon als serveerster in Amers foort bij Ruteck. Later begon ik voor mijzelf een café langs de Lin- ge in de Betuwe, vlakbij Leerdam. Ik groeide en kreeg een steeds gro tere zaak met een café en slijterij in Koudekerk aan de Rijn. Maar wat de eigenares van de Zeester doet en weggeeft, is fameus. Dat verdient dank en bewondering. Twee jaar geleden wilde ze nog stoppen. On voorstelbaar wat ze nu doet voor mensen met een handicap, die met hun rolstoel binnen kunnen komen. Wat een ontvangst, in één woord geweldig! Ria van Putten, Sint-Maartensdijk. Leen de Korte, Tholen. Ze leerden elkaar kennen in het oor logsjaar 1944 toen Anthonisse was ondergedoken in Elburg. Hij was op Tholen opgeroepen voor de Arbeits- einsatz. De Duitsers dwongen arbei ders uit de bezette gebieden om in de oorlogsindustrie in Duitsland te gaan werken. Anthonisse, nu 90 jaar, weigerde dat. De enige oplos sing was om onder te duiken. Hij zat er met nog vier andere onderdui kers. In een gezin met vijftien kin deren. ,,We zaten met zo’n twintig man aan tafel. Dat was niet ongezel lig,’’ zegt hij over die periode. Op hun trouwdag scheen ’s morgens de zon, ’s middags sneeuwde het. Het was dinsdag precies zestig jaar geleden toen Huib Anthonisse uit Poortvliet en Hanny van de Werfhorst uit het Gelderse Doornspijk (bij Zwolle) in het huwelijk traden. En het weer is ongeveer hetzelfde, zegt de 85-jarige bruid. Het diamanten echtpaar heeft drie kinderen, vijf kleinkinderen en één achterkleinkind. de beleidsmakers niet.’’ Eenmaal gesloten is altijd gesloten. De kwa liteit zou er niet gewaarborgd zijn. ,,Onzin,’’ zegt hij ,,daar kun je wat aan doen.’’ Hij heeft het plan opge vat om kinderen uit de Randstad die klem zitten, tijdelijk naar het platte land te laten komen. ,,Voor regel maat, om op tijd te eten en buiten te spelen.’’ In Amsterdam vond hij bij Asscher en diens opvolger een ge willig oor, in Zeeland niet. De ge vestigde instanties zien er niets in, zegt hij. Schuurman Hess begrijpt Even buiten Stavenisse aan de Buurtweg komt de wandelaar langs hofstede Den Roosentuyll. Hij ligt in een mild zonnetje. In de drinkput of vijver wordt een deel van het huis en de bomen op het erf weerspiegeld. Jan Schuurman Hess is verrukt: ,,Dit is het mooie van Zeeland, daar kan geen museum tegenop.’’ zoeken en slaagde daar met enige moeite in. De verkering werd hecht, maar ze moesten nog zes jaar wach ten tot ze konden trouwen omdat er nog geen geschikte woning beschik baar was. Anthonisse was namelijk ontvanger van de toenmalige ge meente Poortvliet en moest kantoor aan huis houden. ,,Pas in 1952 kon den we in een dubbele woning aan de Stoofstraat terecht, tegenover ga rage De Jonge.’’ Ze trouwden op een donderdag. Burgemeester Van Doorn verbond hen in de echt. Het huwelijk werd kerkelijk bevestigd door dominee De Bres uit Sint- Maartensdijk. ,,De trouwdag was gezellig,’’ zegt ze. Ze vierden het gewoon thuis, met zijn ouders, fa milie en vrienden. Zij droeg een zwarte jurk met een ‘wolletje’ eron der tegen de kou. Het hoedje dat ze droeg, de schoenen en het tasje be- dat niet. Hij zoekt praktische oplos singen voor maatschappelijke pro blemen, maar stuit op een muur van verzet. Het is een strijd die nog niet gestreden is, zegt hij. ,,Het platte land kan veel betekenen voor de stad.’’ Het is tekenend hoe Schuur man Hess opereert. Hij laat zich inspireren door initiatieven van on derop. Burgers die zelf hun verant woordelijkheid pakken en zich niet door openbare besturen laten ringe loren. ,,Die openbare besturen heb ben hun eigen dynamiek. Gedragen door ambtenaren, terwijl de ontwik keling in de maatschappij anders is. De PvdA is veel te veel gericht op die gemeentehuizen. Dat leidt tot eenvormigheid. De partij valt sa men met het bestuur. Dat is ook de kritiek die de SP heeft op zijn PvdA, weet hij. ,,Ja, maar ik stap niet zom aar over. Bovendien zullen zij tegen hetzelfde aanlopen als ze ook in het bestuur terechtkomen. In Stavenisse zat hij een kwartier la ter aan het ontbijt dan was afgespro ken met de familie Bos die in een boerderij aan de Poststraat een bed breakfest heeft. ,,Ik heb voor het eerst van mijn leven in een bedstee gelegen. Ik heb geslapen als een prins.’’ Schuurman Hess is actief in de Pv dA, maar geen lid van een gemeen- Tot 16 juli 1986, weet Anthonisse zich nog precies te herinneren. Met kantoor aan huis kwam er ook veel volk aan de deur. Op vrijdagavond kwamen de onderwijzers bijvoor beeld hun weekgeld ophalen. Zijn vrouw zorgde voor het huishouden en nam het leeuwendeel van de op voeding van de kinderen voor haar rekening. Haar man was wel in huis, maar toch de hele dag in het kantoor. Vaak ook ’s avonds nog, vertelt hij. Bovendien was hij actief in de ker kenraad van de Hervormde kerk. ,,Ik was altijd wel min of meer bezig. Ook zij zat niet stil. Ze teelde groente, handwerkte en las veel. Ook onderhield ze de fruitboom in de tuin. Anthonisse bleef tot de her indeling van de gemeenten in 1971 ontvanger. In 1986 verhuisde het echtpaar naar Tholen. Naar de Mos- sellaan. Tot 5 maart dit jaar toen een ongeval op de Postweg bij Bloem hof hun leven helemaal op zijn kop zette. Bij beiden schieten de tranen in de ogen als ze terug denken aan die dag en wat er op volgde. Een 19-jarige vrouw uit Krabbendijke kwam op hun weghelft terecht en botste op de auto van het echtpaar dat op weg was richting Poortvliet. Beide auto’s kwamen op de zijkant terecht. Mevrouw Anthonisse brak haar linkerbovenbeen en lag onder in de auto. Ze moest door de brand weer en het ambulancepersoneel uit de auto worden gehaald. Het waren bange en pijnlijke momenten. Er volgde een moeilijke periode van operatie en verblijf in het zieken huis. En een strijd om bij elkaar te blijven. Dat is met steun van de kin deren gelukt. In het ziekenhuis, maar vanaf 24 april ook in Ten An ker. Maar terug naar hun eigen wo ning aan de Mossellaan kunnen ze niet meer. Dat betreuren ze. Ze woonden er met plezier. Mevrouw Anthonisse genoot er erg van de tuin. ,,We zijn al bijna negen maanden niet meer thuis geweest, zegt Anthonisse in de ’ziekenka mer’ van 8 bij 4 meter van de Stel- berg van het woonzorgcentrum. Ze zijn zeer te spreken over de verzor ging. Omdat zijn vrouw nu afhanke lijk is van een rolstoel, hebben ze ook besloten naar een aangepaste woning te zoeken. Ze kunnen te recht in Dalemhof, op de vijfde ver dieping met een mooi uitzicht. Ge makkelijk was de beslissing niet, zegt Anthonisse. ,,Daar denk je lan ger dan een dag over. Maar je moet afstand kunnen nemen.’’ Ze zijn dankbaar voor het feit dat ze nog sa men zijn. Dinsdag kwam burge meester Nuis het echtpaar geluk wensen. Daarna werd het echtpaar verrast door een etentje in restaurant Bellevue in Willemstad waar een kleinzoon kok is. ,,In de jaren zeventig was links populair. Ruim dertig jaar later is het met de PVV het tegenovergestelde. Je voelde de woede bij de mensen. Laat ik dan maar een voettocht gaan doen. De tijd nemen om te horen hoe het zit. Niet via Radio 1 of TV en andere snelle media. Ik ga juist vertragen.’’ De eerste vier delen van het Weih- nachtsoratorium van J.S. Bach zijn op zaterdag 15 december te belui steren in het gemeentehuis in Tho- len. De christelijke oratoriumver- eniging Te Deum Laudamus uit Kapelle voert met medewerking van sopraan Margreet Rietveld, alt Astrid Krause, tenor Jean-Léon Klostermann en bas Daniel Her man Mostert het werk op in het atrium. Het begeleidingsorkest Continuo Rotterdam ondersteunt de cantate- zang, Tonnie Nijsse verzorgt de basso continuo en het geheel staat onder leiding van dirigent Paul Heijboer. Als afsluiting worden en kele delen uit de zesde cantate uit gevoerd. Het Weihnachtsoratorium bestaat uit zes cantates. Oorspron kelijk werden niet alle delen achter elkaar uitgevoerd, maar afzonder lijk op feestdagen rond Nieuwjaar. Het concert begint ’s avonds om acht uur en kaarten zijn onder an dere te koop bij boekhandel Oost- dijk in Tholen. gend en fijn als er veel belangstel lenden zijn. Bezoekers gaan gega randeerd met een goed en warm ge voel naar huis. De kerstviering wordt gehouden in verenigingsge bouw de Wingerd in Tholen om ze ven uur ’s avonds. De catechesegroep van gehandicap tenbelangenvereniging Sien houdt op woensdag 12 december een kerstviering. Het is voor de cateche- seleiding en voor de leden bemoedi- Hierbij wil ik reageren op het arti kel, Natuurvereniging vindt buiten dijks fietspad bij Hollarepolder geen punt, vogels Sint-Annaland onder vinden hinder van fietsers’ in de Eendrachtbode van 29 november. Dit naar aanleiding van het door de Natuurvereniging Tholen vastge stelde onderzoeksrapport ‘genieten van de schorren’ en de houding van de provincie daarover. Zoals bekend, betreft het hier het buitendijkstraject, vanaf de Krab- benkreekdam tot aan Sint-Anna- land. Met de conclusie van de na- tuurvereniging kan ik mij geheel verenigen en de toegankelijkheid van het beoogde traject heeft mijn volledige instemming. Waarom? Meerdere malen heb ik met mijn gezin de vakantie doorgebracht op de Waddeneilanden. Tijdens deze vakanties hebben wij vaak gebruik gemaakt van de uitnodigende buitendijkse onder- houdspaden langs de Waddenzee, die tevens zeer geschikt en toe- gangkelijk zijn voor fietsers en wandelaars. Wat mij tijdens deze fietstochten opviel, en wat ik aan mijn vrouw verbaasd meedeelde, was dat eenden, ganzen, aalschol vers en ander gevogelte zo tam wa ren. Van mensen, wandelaars en fietsers, waren zij niet bang. De vogels zaten bij hoogwater op de dijkglooiing en schrokken blijk- waarde ze, de jurk versleet ze. Haar man droeg ook een hoed en een kor te jas. Ook hij versleet de kleren die hij op zijn trouwdag droeg. Ze lie ten zich ook fotograferen, vertelt Anthonisse. Door Verkerke in Scherpenisse. ,,Twaalf gulden voor twaalf foto’s. Tegenwoordig laten ze een heel boek van zichzelf ma ken met steeds dezelfde foto’s.’’ Ze bleven 34 jaar in het huis aan de Stoofstraat wonen. Behalve ge meenteontvanger leidde Anthonisse samen met Johannes van Dijke een administratie- en assurantiekantoor. Antonisse deed de verzekeringen. En was hij agent van de NMS, de Nederlands Middenstands Spaar bank, opgericht in 1927. (Het werd later overgenomen door Hans van Dijke, nu is het Overbeeke en Van Dijke en Regiobank.) Ze bleven 34 jaar in het huis wonen. Op de agenda van de gemeentelijke adviescommissie samenleving ston den dinsdag maar liefst 17 agenda punten. Onder meer jaarverslag Oc- Tho, jeugdbeleid, begroting GGD Zeeland en Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio, tarieven dorpshuizen, intrekking verordening kinderopvang. Een lange lijst waar de commissie tot tien over tien mee zoet had kunnen zijn, had waarnemend voorzitter Rien Klippel becijferd. Iedere fractie krijgt een aantal mi nuten per agendapunt. Maar door het ontbreken van de PvdA en de SP werd er minder tijd aan be steed. Als alle fractie het eens zijn met de voorstellen van b. en w. dan worden de onderwerpen in de gemeenteraad behandeld als een hamerstuk. Als er een fractie ont breekt, dan moéten alle onderwer pen besproken worden in de ge meenteraad. Immers het is niet bekend hoe de afwezige fracties denken over een bepaald onder werp. Maar daar was nu wat op ge vonden. De waarnemend griffier Leen Vermeij zou nagaan wat het standpunt van de SP en de PvdA is. De fracties zouden ook de ver gadering naluisteren, zodat ze op de hoogte zijn van de standpunten van de andere fracties. Zo kunnen een aantal onderwerpen donderdag toch als hamerstuk op de agenda van de laatste gemeenteraad van dit jaar komen. In Scherpenisse bezocht hij de openbare basisschool, naast de re formatorische Groen van Prinsterer. ’Verdeeld basisonderwijs. Met de rug naar elkaar,’ staat er op zijn tweet. Het brengt hem al snel op de problematiek van de kleine scholen die dreigen te worden opgedoekt als het leerlingenaantal blijft dalen. ,,In Scherpenisse is de openbare school nog groot genoeg. In Kats, met een school met 20 leerlingen, volgens In Sint-Maartensdijk bezocht hij de koffiemiddag van het Leger des Heils. ,,Ik kon kiezen tussen het verbouwde gemeentehuis of het Le ger. De keuze was niet moeilijk. Bij het Leger hoor je de verhalen van de mensen en zie je de vrijwilligers die druk bezig zijn. Mensen kunnen er kleding en meubels kopen. Hartver warmend.’’ Schuurman Hess vindt het een belangrijke voorziening. Verhaalt van iemand die van de ene op de ander dag alles kwijt is ge raakt en zich dan toch voor 200 euro aan spullen van het Leger des Heils in kan spannen om zijn leven weer op te pakken. Al wandelend komt de ene na de andere ontmoeting tij dens zijn voettocht terug. Op zijn rondje door Stavenisse spreekt hij met Dies den Braber die bij zijn ga rage staat aan de Prins Bernhard- straat, tegenover de kerk van de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland. Over de Ramp maar ook over diens hobby: glas-in-lood zet ten. In Sint-Annaland ontmoet hij op de Havendijk Jannetje Dekker- den Haan die vertelt waar de haven vroeger lag, over de Ramp, haar kinderen en waar ze nu woont. Maar ook over de plannen die er zijn om het dorp dichter naar de ha ven te brengen. En de economische crisis die roet in het eten gooit. ,,Ik weet niet of ik dat nog zal meema ken,’’ zegt ze nuchter. Ze wijst naar de kale vlakte achter C1000. Jan schudt haar de hand, bedankt haar. Ieder gaat zijns weegs. Schuurman Hess vertrekt richting Flupland. Op zoek naar verhalen waar hij weer over kan vertellen. ,,Het is aan an deren om er lering uit te trekken. erover verbaasd hoe de PvdA daar nog zo geworteld is in de samenle ving. ,,De PvdA doet daar meer dan alleen besturen in gemeenteraden.’’ Hij werd op de provinciegrens zelfs opgewacht door Tweede Kamerlid Lutz Jacobi, die zich begin dit jaar nog kandidaat had gesteld voor het leiderschap van de PvdA. In Am sterdam liep hij een stuk samen met de toenmalige wethouder Lodewijk Asscher, nu vice-premier in het ka binet Rutte II. Hij overnachtte bij Felix Rottenberg, voormalig partij voorzitter. Op Tholen bleef het stil. Hij kent ook bijna geen Thoolse Pv- dA-leden. Behalve raadslid Jolanda Prins uit Sint-Maartensdijk die hij eens ontmoette op een bijeenkomst in het Zeeuwse, zegt hij. Jan stuurde haar wel een berichtje, maar daar bleef het bij. Hoewel partijgenoot Henk Nieuwenhuis uit Tholen vrij dagmiddag nog probeerde hem op te zoeken op Flupland. Aan het eind van de tocht - op 3 fe bruari 2013 - zal hij verslag uitbren gen van de ervaringen en inzichten die hij opdeed door onderweg met de mensen te praten over wat hen bezighoudt. Over werk, zorg en on derwijs. Hij zal ook aanbevelingen doen, zegt hij. Op een bijeenkomst in Kats, maar ook via een publicatie van de Wiardi Beckman stichting, het wetenschappelijke bureau van de PvdA dat hem voor deze tocht fi nancieel ondersteunt. Twee dagen per week lopen. Hij heeft het er druk mee. Het is niet al leen de tochten voorbereiden, maar er ook over schrijven. ,,Ik loop nu twee weken achter,’’ verontschul digt hij zich. Tijdens zijn wandelin gen door stad en land zijn er twee zaken waar hij zich aan houdt: niet in het donker lopen, en wachten voor het rode stoplicht. Op Tholen hoeft dat laatste alleen bij de Nieu we Postweg onder Tholen. teraad of van provinciale staten, be nadrukt hij. Toch heeft hij invloed. Door dit bijzondere project bijvoor beeld dat hem door heel het land voert. En behalve op de website schrijft hij ook voor het ledenblad Rood van de PvdA. Hij is meer de man van de lange adem. Keert zich af van de haast om te scoren die zich van de meeste media meester heeft gemaakt. Zelf komt hij uit de journalistiek. Leerde het vak in België. Werkte bij de Morgen, het progressieve dag blad voor Vlaanderen. Keerde terug naar Nederland, woont nu al weer 25 jaar in Kats. ,,Als ik daar aan de dijk sta, zie ik Tholen altijd liggen. Op de dijk aan het Mastgat tussen de Moggershilpolder en de Anna- Vosdijkpolder, verbaast hij zich over het uitzicht. De Zeelandbrug, een door de lage zon verlichte streep die naar de einder wijst. Hij herkent de drie grote windmolens bij Kats. Daar schreef hij toneel stukken. Haalde landelijk bekende acteurs naar het dorp. Liet ze samen met de mensen uit de omgeving spelen. Een afgesloten hoofdstuk waar hij nu niet te veel over kwijt wil. Voor de voettocht zijn andere zaken belangrijk. Vooral in Fiesland ervoer hij hoe de partij nog functio neert zoals het volgens hem overal zou kunnen. Hij sprak een bevlogen 78-jarige onderwijzer ’die de zin uitlegde van het lezen van een boek, die niet minderwaardig doet over anderen, die gelooft in eigen kracht.’ ,,Tegen het platvloerse. In al die dorpen doen mensen vrijwilli gerswerk. In elk dorp is wel een museum. Zonder één cent subsidie. Dat zou je op Tholen ook kunnen doen, maar je moet dan zo’n ge meenschap wel organiseren.’’ baar niet van onze heel dichtbij- zijnde aanwezigheid. De mens was voor de vogels blijkbaar een veel voortkomend object, waar zij niet bang voor hoefden te zijn. Dit bete kent dat, wanneer het beestje maar vaak genoeg met de mens gecon fronteerd wordt - en met rust wordt gelaten - er van verstoring geen sprake is. Mij is gebleken dat van gelijksoortig gedrag van de vo gels ook sprake is op ons eiland. Op het traject vanaf de Oesterdam tot aan Sint-Maartensdijk, waar op zomerse dagen door onze burger en toerist veel gebruik van wordt ge maakt, zijn de symptomen van schuwheid grotendeels afgeschud. Dus heren van de provincie (zij die het aangaan uw vermeende re den - verstoring van de vogels - is in mijn optiek niet steekhoudend. Wat is of zijn dan wel jullie re- den(en)? Ik stel voor - kijk eens in de spiegel en diep in jullie hart - en kom tot de conclusie dat verstoring niet de werkelijke reden is, doch WIJ WILLEN HET NIET HEBBEN. Dus autoritair gedrag! Al vele jaren wordt gestreefd over heid en burger dichter tot elkaar te brengen. En dat gebeurt op deze manier niet. Ik acht het voor burger en toerist wenselijk dat invulling kan worden gegeven aan de aanleg van het beoogde traject. Het zal een verrijking zijn voor ons mooie eiland Tholen. Het is het waard! Hij is de voettocht begonnen om te luisteren ’naar verhalen van mensen die de sociaaldemocratie uit het oog heeft verloren.’ Op zoek naar de bronnen en oorzaken van dit verlo ren contact. Hij tekent het op, maakt onderweg foto’s en schrijft er over op zijn website: De voettocht van Jan. Maar ook via Facebook en Twitter laat hij weten wat hij er vaart. Hij heeft 586 volgers. Op een briefkaart die als visitekaar tje dient, staat zijn route door Ne derland aangegeven. Het stukje over Tholen en Sint Philipsland staat er niet op. ,,Tholen is in de rest van Zeeland altijd een stukje dat vergeten wordt. Dat is niet fair. Ik vind dat ik alle eilanden aan moet doen.’’ Het zijn de laatste loodjes. Zo begon hij donderdag aan zijn tocht van Tholen naar Stavenisse. Wilde in Tholen het zorgcentrum Ten Anker bezoeken, maar dat lukte niet. Sprak er op straat wel een ver pleegster die jarenlang in zieken huis Lievensberg had gewerkt en nu met pensioen is en een rondje door het stadje deed. Zo kreeg Schuur man Hess toch nog wat mee over de zorg. Veel tijd om lang met mensen te praten heeft hij natuurlijk niet. Maar het is vaak net voldoende om te horen wat er leeft. Hij zoekt ook steeds contact met partijgenoten. Laat van tevoren we ten dat hij er aan komt. Soms lopen ze een stukje met hem mee. In Friesland kreeg hij van dorp tot dorp gezelschap van een partijge noot. Schuurman Hess heeft zich Hij zag Hanny van de Werfhorst re gelmatig. Ze was de dochter van een melkrijder en kwam bij het kroostrijke gezin aan de deur. Bo vendien zagen ze elkaar ook in de kerk. Zij was haar moeder vroeg verloren en toen haar vader in 1945 overleed, werd ze wees en aangeno men in het gezin van dominee Van Leeuwen die door de Gereformeerde Gemeente in Tholen beroepen werd. Hoewel het contact was verbroken, bleven ze belangstelling voor elkaar houden. Hanny probeerde de fami lie Anthonisse in Poortvliet op te

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2012 | | pagina 3