Er is geen zoute kwelling, alleen
een zilte bron van mogelijkheden
O John Deere
Aankoop service voor:
trekkers
landbouwmachines
hefwerktuigen
grondverzetmachines
Vervaet Steenbergen BV
s in-
(y mol agrocom
V
nK
.^V/MiWWW^;
■LI
Firma Fase
Onderzoek naar kansen in plaats van bedreigingen verzilting
Dick Klok Mechanisatie
Heenvliet 0181 - 661055
Poortvliet 0166 - 613015
Miedema
W. Brons b.v.
O ^TRIOLIET
V
c
A
i
lid
EENDRACHTBODE de meest gelezen krant op Tholen en Sint-Philipsland
West-Brabant, Tholen en Sint-Philipsland
f
Uw officiële John Deere dealer voor
metaalunie
l'WCa.A
22
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Donderdag 15 november 2012
Ton schade
3255 SB Oude Tonge
0187 - 61 85 55
Voor meer informatie: www.molagrocom.nl info@molagrocom.nl
V
tl
Mosquitostraat 14 4651 ST Steenbergen Tel: 0167 - 56 38 00 John van Rijen: 06 - 22 95 74 87
In Nederland krijgen steeds meer gebieden te maken met verzilting. Ook in Zeeland en West-Brabant
worden landbouwers al regelmatig geconfronteerd met gewassen die niet of slecht gedijen omdat het
zoutgehalte in de grond te hoog is. Op een symposium in Steenbergen kwamen onlangs de kansen
voor het voetlicht die verzilting óók biedt. Zilt Proefbedrijf Tested on Texel, van de vader van Olym
pisch surfkampioen Dorian van Rijsselberghe, heeft inmiddels met succes enkele zouttolerante aard-
appelrassen geteeld.
Harry Vlamings, oud-eigenaar van
de agrarische handelsonderneming
die ook Tholen bedient, toont een
potje handcrème met zeekruiden
van het proefbedrijf van Marc van
Rijsselberghe.
Mol Agrocom is een particuliere toeleverancier voor de land- en tuin
bouw en groenvoorziening. Uw adres voor o.a.:
Mol Agrocom bv
Energiebaan 15
Gewasbeschermingsmiddelen
Meststoffen
Organische mest gips
Zaaizaden
Pootgoed
Graan
Plastics
Deskundig advies
Overtuiging
Aardappelen
Bram Groenewegeweg 12, 4693 PW Poortvliet
Tel. 0166-652473 06-46736229, Fax 0166-652643
Ni
a
Dierenartspraktijk Eiland Tholen
F ’i
samen verder groeien
r/l
Natuurgids George Koenders (links) en boswachter Dirk Fluijt tonen lamsoor en zeekraal, planten die volop groeien op de
schorren rond Tholen. Met het binnendijks kweken van deze zeegroenten wordt ook geëxperimenteerd.
D E
A
com
Marc van Rijsselberghe verrichtte pionierswerk
om de eerste zilte groenten te telen op zijn be
drijf in Den Burg. Hij vertelde er op een onder
houdende wijze over in Steenbergen, waar de
Rotary een symposium had georganiseerd. ,,Er
is geen zoute kwelling; alleen een zilte bron van
mogelijkheden", hield de Texelaar de aanwe
zigen voor. Op de bijeenkomst stond niet het
terugdringen van de verzilting centraal, maar
juist het telen van zouttolerante gewassen (ha-
lofyten). Bioloog Arjen de Vos promoveerde
op dit onderwerp aan de Vrije Universiteit van
Amsterdam, en is verantwoordelijk voor de we
tenschappelijke kant van het Zilt Proefbedrijf
Tested on Texel. Hij vertelde uitvoerig over zijn
werk. De Vos faciliteert onderzoek naar verschil
lende effecten van verzilting en zoutwaterir-
rigatie op de groei en kwaliteit van landbouw
gewassen en halofyten. Dit gebeurt in opdracht
van overheden, waterschappen, kennisinstellin
gen en het bedrijfsleven.
Van Rijsselberghen vertelde hoe hij destijds zag
dat er duizend vergunningen waren afgegeven
om buitendijks zeekraal (Salicornia) te snijden.
Daar zit dus handel in, concludeerde hij. Met
een lening van de organisatie Werk aan de Wad
den begon hij met het binnendijks telen van
deze zeegroente. Hij plantte drieënhalf duizend
zaadjes, maar moest uiteindelijk constateren
dat hij het niet kon winnen van de buitendijk
se teelt. Vervolgens experimenteerde hij met
lamsoor, een zilt groentegewas. In Zeeland en
West-Brabant groeit lamsoor (Aster tripolium)
op de schorren. Van Rijsselberghe plantte er op
vier hectare 240.000 van, en de firma Bakker Ba-
rendrecht wilde het product afnemen. ,,Ik werd
hofleverancier van Albert Heijn. Er groeiden
prachtige groene planten. Maar toen kwamen
er tienduizend smienten (eenden - red.) langs
en die trokken de planten met wortel en al weg.
Ik kreeg bijna een proces-verbaal van Albert
Heijn omdat ik niet kon leveren. De wildscha-
decommissie keerde niet uit, omdat lamsoor
niet op de landbouwkwaliteitslijst staat. Ik had
een ton schade." Ook op Tholen wordt er met de
binnendijkse teelt van deze gewassen geëxperi
menteerd, bij Grovisco in Stavenisse.
Van Rijsselberghe wilde stoppen met de teelt
van zilte groenten, maar kreeg bezoek van pro
fessor Rozema van de Vrije Universiteit van Am
sterdam. Deze zocht een ondernemer die mee
wilde doen aan een project voor zilte teelt. De
Texelaar stemde toe, maar wilde geen zeekraal
en lamsoor meer telen. ,,De professor had nog
zeekool, wat wel 23 euro per kilo opbracht op
de markt. Ik ging de planten ophalen en toen
bleken het er maar veertig te zijn. Ik had er tien-
tot twintigduizend nodig. Deze veertig had hij
uitgegraven uit de kiezelstranden van Norman-
dië. Moest ik dat ook gaan doen?"
Tot zijn eigen verbazing zag Van Rijsselberghe,
toen hij kort daarna over de Afsluitdijk reed, een
plant in de vangrail staan in de werkhaven aan
de waddenkant. Het plantje leek op zeekool en
uiteindelijk stonden er wel drie- tot tienduizend.
Zeekool stond op de rode lijst en deze planten
waren in het zaad geschoten. Via een zaadver-
edelaar kon hij toch 15.000 planten in de grond
stoppen, waarvan er maar driehonderd opkwa
men. ,,De zeekool groeide langzaam. Ik heb een
half seizoen op mijn knieën gelegen. Zeekool
groeit als witlof en is pas eetbaar als hij in het
donker groeit"
Van Rijsselberghe moest dus op zoek naar pot
ten om de zeekool te trekken. Ook dat werd een
zeer moeizaam proces met verwachtingen, te
leurstellingen en geduld. Maar ook daar werd
weer een oplossing voor gevonden. Dat waren
de eerste stappen in de zilte teelt, en intussen
is hij verder. ,,Zilte landbouw moet aansluiten
op bestaande praktijken", zegt hij. ,,Je moet een
plek hebben waar je kunt experimenteren. Waar
je kunt zien en ervaren, en jarenlang bewijzen
tot de overtuiging er is. Je moet doen aan mar
keting, en budget hebben"
Inmiddels is Zilt Proefbedrijf Tested on Texel
zover dat er een testlocatie is van één hectare,
waar verschillende experimenten gericht op
zouttolerantie en verzilting uitgevoerd kunnen
worden. Op deze vollegrond testlocatie kan
door middel van een volledig geautomatiseerd
systeem elke zoutconcentratie worden gere
aliseerd. De irrigatie wordt aangestuurd door
sensoren in de bodem, die naast zout ook bo-
demvocht meten. Het zoute water, afkomstig
uit de watergangen rondom het perceel, wordt
Om van een halofyt een nieuw landbouwge
was te maken, moeten er meerdere stappen
doorlopen worden. Wat te denken van gewas
sen als zilte monniksbaard, lepelblad, zeekool,
strandbiet, zeevenkel, rucola, reukloze kamille,
zeelavendel, schorrenkruid, zeealant, mosterd,
spelt, zeekraal, zeedistel en oesterblad. Vaak zijn
dit wilde planten die nog niet in de landbouw
worden gebruikt. Er is meestal weinig informa
tie beschikbaar over hoe de plant groeit en hoe
deze gecultiveerd kan worden. Als eerste wordt
er gekeken naar de ecologie van de desbetref
fende plant, aangezien dit al veel informatie
kan opleveren. Hierna worden experimenten in
het laboratorium uitgevoerd om onder andere
door middel van druppelirrigatie opgebracht.
De grondsoort is licht humeus zand.
de zouttolerantie te bepalen, gevolgd door op-
schaling van de teelt op Texel.
Inmiddels hebben Van Rijsselberghe en De Vos
met succes verschillende zouttolerante aardap
pelen geteeld en kwamen daarmee landelijk in
het nieuws. ,,Verzilting is een grote bedreiging
voor onze voedselproductie. Als het ons lukt om
zilte aardappelen te ontwikkelen die op verzilte
grond gemakkelijk uit de voeten kunnen, dan
buigen we deze bedreiging om in een enorme
kans. Miljoenen mensen over de hele wereld
eten immers dagelijks aardappelen", zegt Marc
van Rijsselberghe. Hij vertelt dat China en In
dia geschikte landen zijn voor de teelt van zilte
aardappelen. De Nederlandse aardappelen zou
den het ook in die landen goed kunnen doen.
De Texelse zeekool en strandbiet vinden inmid
dels hun weg naar honderd restaurants in Ne
derland. Maar de proeven gaan door. Want hoe
zou een biertje smaken van zouttolerante gerst?
Kalfdamseweg 2 4693 RM Poortvliet Tel.: 0166 - 662596
I
r I
innovators in agriculture
Spreekuren kleine huisdieren:
Tholen, Regentessestraat 17
Maandag-, woensdag- en
vrijdagavond 18.00 - 19.00 uur
Dinsdag- en donderdagmiddag 13.30 - 14.00 uur
Zaterdagmorgen 11.30 - 12.00 uur
en volgens telefonische afspraak
o
1
Poortvliet, Kalfdamseweg 2
Maandag-, woensdag- en
vrijdagmiddag 13.30 - 14.00 uur
Dinsdag- en donderdagavond 18.00 - 19.00 uur
Zaterdagmorgen 8.30 - 9.00 uur
i ,i,.'‘y.T
'I J V. t
AGRARISCH-, LOON EN GRONDVERZETBED RIJF
