Houte
Windmolens leveren eind 2013
55 duizend huishoudens energie
Rotonde Bram Groenewegeweg
veiliger door nieuwe belijning
'Speel beheerst, spaar je krachten,
wantje moet nog heel de dag'
'Weer met Henk is genieten van liefde en teleurstelling'
ZLTO bij VVD
Herinrichting windpark Kreekraks luizen in volle gang
Donderdag 8 november 2012
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
11
„Ik hink op twee gedachten en daardoor loop ik mank."
Nilgün Yerli 's spagaat tussen Nederland en Turkije
wordt steeds groter voor de Turks - Nederlandse cabare
tière. Haar voorstelling Weer met Henk in Haestinge in
Sint-Maartensdijk gaf volgens bezoeker Jeanne Kettele
rij uit Tholen een schitterend voorbeeld hoe de alloch
toon zich moet voelen. Een recensie van haar hand.
interieur
Energieweg 11J - 4691 SE Tholen - tel. 0166 60 93 33
www.vanhouteinterieur.nl
Waterschap brengt markering aan en verlaagt snelheid naar 60 km
Visuele drempels
Regelaars
Twintig vrachtwagens
De bouw van het nieuwe windmolenpark op en rondom
de Kreekraksluizen bij Rilland is in volle gang. Eind
2013 moeten 31 windmolens met een hoogte van 80
meter 55.000 huishoudens voorzien van stroom. De
driebladige turbines leveren acht tot tien keer meer
energie dan de 26 oude turbines. Die zijn onlangs ver
scheept naar Uruguay.
77 olifanten
Hoger
Meer windenergie
Concordia Sint Philipsland houdt play-in vanwege 110-jarig bestaan
Uiteenlopend
Te hard
Nieuwe gezichten
Concordia in rosso
Stil staan
Jeanne Kettelerij bezoekt voorstelling Nilgiin Yerli
„Waar is de liefde tussen mensen
uit verschillende landen? Wij als
Nederlanders?", zegt Yerli. Wij zin
gen staande het Wilhelmus en
Nilgün Yerli vraagt of we ook het
tweede couplet kennen. We zingen
het zesde!
Wat weten wij te zeggen over de
Marokkaan, de Turk, de Griek en
de Argentijn? In de zaal waren geen
allochtonen en Nilgün was blij dat
wij voor haar gekomen waren.
Daarom zongen we, ook staande,
het Turkse volkslied. Dat blijkt te
beginnen met de woorden wees niet
bang.
Liefde, aandacht en interesse in el
kaar was de rode draad in haar
voorstelling. Haar huwelijksrelatie
met Henk was niet meer zo span
nend. Ze verloor zich in de Bou-
quetreeks en ontdekte de verhalen
met Eva. De illusie in die verhalen
wordt steeds groter.
Nilgün las steeds een stukje uit de
reeks voor. Treffend waren de vijf
tiger jaren, afbeeldingen uit de
boekjes die op een groot scherm ge
toond werden. Zo was de sfeer
compleet. Die sfeer werd ook
prachtig passievol door pianist
Wim Veenhof weergegeven. De ja
renlange samenwerking tussen hem
en Nilgün Yerli was duidelijk merk
baar. Een mooi samenspel.
Uiteindelijk gaven alle bekende
thema's uit de Bouquetreeks, zoals
reizen, mooie auto's en stoere man
nen ontmoeten, geen nieuwe spirit
aan haar relatie met Henk. Een illu
sie werd een desillusie.
Nilgün Yerli laat ons in haar voor
stelling Weer met Henk genieten
van liefde en teleurstelling, verge
ving en vertrouwen. Stichting Uit
op Tholen heeft met Nilgün Yerli
weer een topartiest naar Tholen ge
haald, besluit Jeanne Kettelerij.
tijdens de gemeenteraadsverkiezin
gen van 2014. Bram Verhage is
specialist van de ZLTO, op het ge
bied van ruimtelijke ordening, mi
lieu en bouwen. Hij spreekt over
het thema nieuwe economische dra
gers in het buitengebied waarna er
gelegenheid is voor discussie en het
stellen van vragen. Verder kiezen
de leden een nieuw bestuurslid,
want er is een bestuursfunctie vaca
nt en is er aandacht voor een leden
werfactie.
Advertentie I.M.
De verkiezingsuitslag en de land
bouw zijn de twee onderwerpen
waarover de leden van de VVD
Tholen zich dinsdagavond 20 no
vember gaan buigen. De partij
houdt die avond om acht uur leden
vergadering in dorpshuis de Wim
pel in Sint Philipsland. Er wordt ge
keken naar de lokale resultaten van
de Tweede Kamerverkiezingen en
de doelstelling om winst te behalen
De rotonde op de kruising Bram Groenewegeweg, Zwarteweg, Enge-
laarsdijk en Paasdijkweg in Poortvliet is opnieuw ingericht. Water
schap Scheldestromen heeft de belijning vernieuwd en de snelheid om
laag gebracht naar 60 kilometer per uur. Dat moet de verkeersveiligheid
op de rotonde ten goede komen.
Uit onderzoek van het Regionaal
Orgaan Verkeersveiligheid (ROVZ)
blijkt dat op de rotonde relatief veel
ongelukken gebeuren. Voor het wa
terschap de aanleiding om daar iets
dan te veranderen. Donderdag is met
het verwijderen van de oude belij
ning begonnen. Toen zijn ook de ge-
strate midden geleiders verwijderd.
Maandag is de nieuwe wegmarke
ring aangebracht. Die bestaat uit zo
geheten visuele drempels. Dat zijn
strepen die een drempel suggereren.
Nieuwe lijnen zorgen ervoor dat de
weg smaller lijkt. ..Het dwingt weg
gebruikers naar het midden van de
weg", zegt toezichthouder Marco
Minderhoud van waterschap Schel
destromen. „Dat moet mensen af
schrikken." Op alle vier de uitvals
wegen van de rotonde is de snelheid
omlaag gebracht van 80 naar 60 ki
lometer per uur. Ook dat is vanwege
de veiligheid, stelt Minderhoud.
Naast de lagere maximum snelheid
en de nieuwe belijning, kreeg ook
de betonrand van de rotonde een
nieuw verflaagje. Vanwege een
klacht van een bewoner over ge
luidshinder is ook de beton-asfal-
taansluiting op de Paasdijkweg ver
beterd. Aannemer Dura Vermeer uit
Klundert heeft het werk uitgevoerd.
De Bram Groenewegeweg, Zwarte
weg, Engelaarsdijk en Paasdijkweg
zijn tijdens de werkzaamheden niet
afgesloten geweest. Verkeersrege
laars hebben het verkeer in goede
banen geleid. Het waterschap zet re
gelaars in wanneer een omleidings
route niet mogelijk is. „Dat was hier
het geval", zegt Minderhoud.
draaien ze. Alleen niet altijd op vol
le kracht. Volgens de berekeningen
van Eneco moeten de nieuwe mo
lens 2500 van de 8760 uren in een
jaar onder vollast kunnen draaien.
De voorbereidingen voor de bouw
van het windmolenpark is in volle
gang. Hoofdaannemer BAM is be
zig met de funderingen. Begin vol
gend jaar worden de molens ge
plaatst. Dat gaat gepaard met
Een windturbine weegt 307,8 ton. Dat is het gewicht van 77 Afri
kaanse olifanten. Als de witte reuzen overeind staan hebben ze
een hoogte van 130 meter (de wieken meegerekend). Alleen de
mast van de molen is al bijna net zo hoog als de Peperbus in
Bergen op Zoom. Voor het aansluiten van alle molens is 31 kilo
meter elektriciteitskabel nodig. De lengte van de snelweg van
Rilland naar Roosendaal. Over die snelweg rijden begin volgend
jaar tientallen vrachtwagens die materiaal aanleveren. Voor een
molen zijn twintig vrachtwagens nodig. De lengte van die vracht
wagens is indrukwekkend: twaalf personenauto's lang.
Het waterschap past niet alleen de belijning en maximum snelheid op de rotonde aan, maar verbetert ook de overgang tussen de
betonplaten en het asfalt. Dit na herhaaldelijk klagen van een buurtbewoner over geluidsoverlast.
Het park is een initiatief van ener
giebedrijven Delta, Eneco, Schelde-
wind en Winvast. Delta en Eneco
hebben vrijdag in een gebouw aan
de Oostelijke Schelderijnweg in
Rilland de plannen toegelicht. Het
plan omvat de bouw van 31 wind
turbines. Elf aan de westkant van
het sluizencomplex, zeven aan de
oostelijke zijde en nog eens dertien
ten zuiden van de A58. Daar ston
den tot nu toe geen molens. Het
park heeft een capaciteit van 77,5
megawatt, genoeg voor 55.000
huishoudens. De molens leveren
acht tot tien keer meer energie dan
de 26 oude turbines. Daarmee vol
doet het project aan de wensen van
het Rijk. dat voor de komende jaren
inzet op meer duurzame energie.
Grootste verschil met de uit 1995
daterende turbines is de hoogte. De
nieuwe exemplaren, van het merk
Nordex, zijn met een masthoogte
van tachtig meter twee keer zo
hoog. Ook het formaat van de wie
ken is toegenomen. Van 20 naar 49
meter. Daarmee komt de wiekhoog-
te op 130 meter. Belangrijker dan de
hoogte is het oppervlak van de ro
tor, legt Frans de Jong. projectont
wikkelaar van Eneco uit. Dat is bij
de nieuwe molens zes keer zo groot.
Een ander verschil is dat de nieuwe
windmolens drie wieken hebben, te
gen de oude twee. Een van de voor
delen daarvan is dat ze iets stiller
zijn, omdat een molen met drie wie
ken beter in balans draait, dan een
molen met twee bladen. De nieuwe
molens schoppen het tot 2,5 mega
watt per molen. Vijf keer zoveel als
de oude exemplaren. Dat de nieuwe
turbines veel m eer stroom kunnen
produceren dan de oude, komt niet
alleen doordat ze groter zijn. Het is
ook te danken aan toepassing van
moderne technieken. Zo zijn de
nieuwe molens uitgerust met elek-
worden per schip vanuit Rostock
(Duitsland) aangeleverd in de ha
vens van Antwerpen en Vlissingen.
De bouw van het windmolenpark
kost om en nabij de 100 miljoen eu
ro. Daar staat op basis van de huidi
ge stroomprijs een geschatte op
brengst van vijftien miljoen euro
per jaar tegenover. De investerdeers
krijgen geen subsidie op de bouw,
maar wel een toeslag op de stroom
prijs. Die ligt momentele op ander
halve cent per kWh. De totale
stroomproductie van het park ligt zo
rond de 200 miljoen kWh. De wind
molens moeten volgend jaar rond
deze tijd draaien. Dan is het park bij
de Kreekraksluizen het op drie na
grootste windmolenpark van Neder
land. Alleen in Eemshaven in
Noordoost-Groningen en in Zee-
wolde in Flevoland staan meer mo
lens. Van de 26 oude windmolens
zijn er 23 verkocht aan Uruguay.
Daar gaan ze dienst doen in een
windmolenpark. Twee andere mo
lens zijn als oud-ijzer verkocht en
één is geschonken aan het indus
trieel museum in Sluiskil.
De Jong van Eneco verwacht dat de
komende jaren niet zozeer de aan
tallen, maar juist de opbrengst uit
windenergie een enorme vlucht zal
nemen. „Veel energiebedrijven ver
vangen de huidige molens door
exemplaren met een hogere op
brengst." Volgens nationale doel
stellingen moet Nederland in 2015
op 4000 megawatt windenergie per
jaar zitten. Momenteel ligt de op
brengst op 2200. Dat is grofweg 4,5
procent van het totale elektriciteits
verbruik in Nederland. In 2020
moet dat percentage zijn gestegen
tot dertig procent.
120 Thoolse muzikanten hebben zaterdag meegedaan aan het play-in concert ter gelegenheid van het II0-jarig bestaan van Concordia Sint
Philipsland.
In ppii dati 7Pvcn mir/ii'Lstnk ken uit ie hnof'H leren Vnnr rlie iinnsive is de nlav-in het hewiis dat mimek is het nati7
In één dag zeven muziekstukken uit je hoofd leren. Voor die opgave
stonden zaterdagochtend 120 Thoolse muzikanten. Ze deden mee aan
het play-in concert, georganiseerd door muziekvereniging Concordia
Sint Philipsland. I)at werd gehouden vanwege het 110-jarig bestaan
van de vereniging. Er werd geoefend in dorpshuis De Wimpel en ba
sisschool De Luyster in Sint Philipsland.
De gymzaal zat afgeladen vol
trompettisten, slagwerkers en saxo
fonisten. Honderdtwintig in totaal.
Het merendeel jongeren. Zowel
meiden als jongens. Het zijn de le
den van vijf verschillende muziek
verenigingen die de gemeente telt.
Walter Siol. dirigent van Concordia
Sint Philipsland begeleidt de
Thoolse muzikanten tijdens de re
petities. „Speel beheerst, spaar je
krachten, want je moet nog heel de
dag", zei hij na het eerste nummer.
In totaal duurden de repetities zes
uur.
Tot vrijdag was het voor de muzi
kanten een verrassing welke mu«
ziekstukken ze gingen spelen. „Dat
is heel het idee van een play-in",
zei Wim Quak van Concordia Sint
Philipsland. „Niet weten wat je
gaat spelen, daarin zit de uitda
ging." Het muzikaal programma
was zeer uiteenlopend. Van film
muziek, pop tot klassiek. Op het
programma stonden zeven muziek
stukken: De brure mars, Trumpet
fiësta. Around the world in 80
days. How to train your dragon,
Without you. The King across the
water en A land of make believe.
„Voor de meeste muzikanten onbe
kende stukken", aldus Quak. Hij
bepaalde samen met Bram Boon,
Walter Siol, Jan Everaeras en Dim
Verkerke de muziek.
Wanneer de muzikanten Without
you spelen krijgt Quak spontaan
kippenvel „Dat klonk meteen zo
mooi, zo zuiver", zei hij. „Onvoor
stelbaar hoe goed iedereen op el
kaar is ingespeeld." Volgens Quak
is de play-in het bewijs dat muziek
maken in een vereniging helemaal
van deze tijd is. De filmische mu
ziek van Around the world in 80
days, een muziekstuk van vijf pagi
na's, sleept je helemaal mee.
„Technisch is het een heel inge
wikkeld stuk." Na een half uur spe
len breekt Walter Siol in. „Jongens,
meiden, het gaat nog veel te hard.
Hou het rustig. Verdeel je energie."
Het enthousiasme spat er af. Zeker
bij het nummer Trumpet fiësta.
De deelnemers van de play-in zijn
afkomstig van alle vijf de korpsen
in de gemeente. De verdeling is
volgens Quak evenredig. Zo tussen
de twintig en vijfentwintig leden
per korps. „Het hadden er maxi
maal 223 kunnen zijn", zegt hij.
„Met 120 zitten we net over de
helft. Helemaal niet verkeerd." Het
is tien jaar geleden dat een muziek
vereniging op Tholen een play-in
heeft georganiseerd. Het eerste wat
Walter Siol opviel was het aantal
nieuwe gezichten. .Zeker 70 pro
cent is nieuw. Wat leuk." Na ruim
anderhalf uur onafgebroken spelen
is het pauze. Koen Bomas (22) uit
Sint Philipsland vindt het gewel
dig. „Niets mooiers dan samen mu
ziek maken. Het klinkt echt gewel
dig." Tussen zeven en acht uur 's
avonds vond de uitvoering van het
concert plaats in het dorpshuis.
„De uitvoering is door het publiek
ontzettend goed ontvangen", zei
Mieke Kot na afloop. .Zeker voor
herhaling vatbaar."
Eind deze maand, op vrijdag 30
november en zaterdag I december
houdt Concordia Sint Philipsland
nog een concert: Concordia in ros
so. Schoolkinderen zingen met de
fanfare het nummer Another Brick
in the Wall van Pink Floyd. Zater
dag zingen solisten de sterren van
de hemel: Ester van der Linde, Ma
rian Tichem. Emmelien Kot, Sylvia
Nell, Lex Lebeau. Jasper Quist,
Lyon Verhees en Nico Droogers
doen een solo op gitaar. Verder
komt er een kwartet de tromba-
dours. Dat zijn spelers van de Ko
ninklijke Luchtmacht. De voorver
koop van dit concert start 16
november bij de Spar en Zus Zo.
In april zijn de 26 oude windmolens gedemonteerd, 23 krijgen een
nieuw leven in Uruguay, Zuid-Amerika.
voorkomen. Vanzelfsprekend staan
de molens ook bij onderhoudswerk
zaamheden stil. „Maar dat proberen
we zoveel mogelijk bij weinig wind
te doen", zei Schutte. Dat windmo
lens vaker stilstaan dan draaien is
volgens Frans de Jong absolute kol
der. „Negentig procent van de tijd
bijzondere transporten over de A58.
Voor de bouw van een molen zijn
zeker twintig vrachtwagens nodig.
Alleen de mast bestaat al uit vier de
len van ieder twintig meter. Vanwe
ge het ontbreken van een laad- en
loshaven in de Kreekraksluizen gaat
het transport over de weg. De delen
tronica die ervoor zorgt dat de stand
van de wieken zich automatisch
aanpast aan verandering van de
windsnelheid en windrichting.
„Daardoor benutten ze de wind veel
beter dan de oude molens", aldus
bouwcoördinator André Schutte.
Maar net als de oude molens staan
de nieuwe straks ook weieens stil.
Windkracht 3 is voldoende om te
kunnen draaien. Bij een lagere
windsnelheid staan de molens stil.
Andersom geldt dat bij windkracht
9 of meer de molens zichzelf auto
matisch uitschakelen om schade te
iüUiïiWitffKaNi
Op en rondom het terrein van de Kreekkraksluizen wordt volop gewerkt aan de funderingen van de 31 windmolensOp de achtergrond het
Spui kanaal en de Oesterdam.
