E
Tachtig procent glastuinders ondervindt
schade als gevolg van luchtkwaliteit
Firma Fase
Panelen goed voor vijftig procent
energieverbruik agrarisch bedrijf
Fa. Gebr. C. en LJ. Koopman
0.4e
EMS uit Sint-Annaland maakt onzichtbare gassen zichtbaar
Werken bij EMS
Voor alunJ
op
loonde
rk
fflClClt'
Jan Tuinstra B.V.
Hooi en stro
mm
Donderdag 21 juni 2012
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
19
lAndoouwbiittu;
Jaarlijks sterven in Nederland enkele tientallen mensen aan koolmonoxidevergiftiging. Een onvolledige
verbranding van olie, gas, of houtkachel is vaak de oorzaak. In de glastuinbouw gebeurt iets soortge
lijks, zij het zonder slachtoffers. Onzichtbare gassen in zeer lage concentraties veroorzaken schade aan
gewassen. Jan-Kees Boerman van EMS uit Sint-Annaland heeft een apparaat ontwikkeld dat deze gassen
zichtbaar maakt: de MACView Gas Analyser III.
Overdosis
Testomgeving
'Het gaat om lage gasconcentraties,
alleen schadelijk voor planten'
Luchtkwaliteit
Doorbraak
Bram Groenewegeweg 12, 4693 PW Poortvliet
Tel. 0166-652473 06-46736229, Fax 0166-652643
WEGGEMANS
Producent en leverancier van:
Onze producten worden vervaardigd
uit hoogwaardig Corus materiaal
Een energiecentrale op het dak.
Onafhankelijk van het elektrici
teitsnet. Het is de toekomst. Fa
milie Kooijman uit Sint-Annaland
liet door Bcon Energy Systems
tweehonderd zonnepanelen
plaatsen over het dak van hun
landbouwschuur. Goed voor een
energieopbrengst van 42.000
kWh.
Tijd vooruit
Vertrouwen
Particulieren
Handel in Land- en Tuinbouwprodukten
Specialiteit: AARDAPPELEN
voor INDUSTRIE
BINNENLAND
EXPORT
Sportlaan 4
4695 BA SINT MAARTENSDIJK
Tel. 0166-6641 05 Fax 0166-6638 54
www.weggemans.info
info@weggemans.info
TE KOOPGEVRAAGD:
<?J2
v
Voor al uw
Postbus 25
4695 ZG Sint-Maartensdijk
Tel. 0166-663169 - 663197
fax. 0166-663773
len, zoden
evolen
jgjo^tel. A.D. Koopman 06-53796466
'mob.tel. M.L. Koopman 06-20011370
e-mail: a.d.koopman@hotmail.com
DE.THOOLSE COURANT
Het is een witte, langwerpige kast met in het
midden een digitaal beeldscherm. Dat geeft
de gasconcentraties in de kas weer: stikstof
oxiden (NOx), ethyleen (C2H4), koolmonoxide
(CO) en koolstofdioxide (C02). De mate waarin
deze gassen aanwezig zijn, bepalen de lucht
kwaliteit in de kas. „Het gaat om heel lage con
centraties", legt Boerman uit. „Alleen schadelijk
voor planten, niet voor mensen." Meetappara
tuur was lange tijd alleen voorbehouden aan
universiteiten en laboratoria. Nu stelt Boerman
van EMS de techniek beschikbaar aan telers in
de glastuinbouw.
Eén van hen is Rino Kaljouw, glastuinder uit
Sint-Annaland. Hij heeft sinds enkele maanden
een gasmeetappa-
raat van Boerman in
zijn kas hangen. Op
het scherm staat: 9
ppb (deeltjes per bil
joen) NOx (stikstof
oxiden). „Een nette
waarde", zegt Boerman. „Stikstof bevordert
de groei van planten. Maar een overdosis ver
traagt juist de bloem- of vruchtvorming." Een
balans vinden is de doelstelling. Kaljouw kijkt
met enige regelmaat op het schermpje. Zeker
in de wintermaanden, wanneer hij in de kas
C02 doseert vanuit de gereinigde rookgassen
van de verwarmingsketel. Die gassen bevatten
C02 (koolstofdioxide). Een belangrijke mest
stof voor planten.
Naast C02 bevindt zich in de gereinigde rook
gassen ook NOx, ethyleen en CO. Hiervoor
geldt: teveel is schadelijk. Met behulp van het
gasmeetapparaat houdt Kaljouw de luchtkwa
liteit voortdurend in de gaten. Stijgen de waar
den boven een bepaalde grens, dan neemt
hij maatregelen. Een simpele, maar effectieve
oplossing voor het verlagen van de NOx- of
ethyleenconcentraties is het openen van de
dakramen. „Het is zelfs mogelijk om de MAC
View® te koppelen aan de klimaatcomputer in
de kas", zegt Boerman. „Dan gaan de ramen
vanzelf open als de schadelijk concentraties in
de lucht stijgen."
Voor Boerman is de kas een laboratorium in
het groot. Het is zijn testomgeving. De Setal-
lander verzamelt er gegevens voor de door
ontwikkeling van het product. „Tegelijkertijd is
het voor de teler een handig instrument", zegt
hij. Toch stond Kaljouw in het begin sceptisch
tegenover het apparaat. Inmiddels is hij bijge
draaid en heeft vertrouwen in de apparatuur
van Boerman. En daar zit volgens Boerman de
crux. „Een product kan nog zo goed zijn. Waar
het uiteindelijk om gaat is de kennisoverdracht
naar de teler. Dat is heel lastig. Het blijft een
abstract verhaal over onzichtbare gassen. Bo
vendien onderschatten veel glastuinders de
gevaren van een te hoog gehalte NOx en ethy
leen. Overtuigen is niet eenvoudig."
Net als goede grond is de luchtkwaliteit van
groot belang voor de glastuinbouw. Boerman
durft met zekerheid te stellen dat tachtig pro
cent van de glastuinders weieens te maken
heeft gehad met een (on)zichtbare schade of
verminderde opbrengst als gevolg van slechte
luchtkwaliteit. Een secundair doel van de MAC
View is dan ook het voorkomen van gewas-
schade. Primair dient het apparaat voor meer
en betere vruchten. EMS produceert het appa
raat in eigen beheer. „Van het technisch ont
werp, het programmeren van de soft- en hard
ware tot de assemblage", zegt hij. Daarmee
verschaft hij werk aan veertien man personeel.
Boerman maakt niet alleen gasmeetcompu-
ters. Ook heeft hij een systeem ontwikkeld dat
de rijpheid van opgeslagen fruit in de gaten
houdt.
„Fruit in koelcellen produceert ethyleen, een
verouderingsgas. Overstijgt dat gas een be-
paalde waarde, dan
is het fruit rijp voor
consumptie."Zo weet
Boerman de kans op
ziektes te reduce
ren. Een soortgelijk
meetinstrument ge
bruikt hij voor de opslag van bloembollen. Ook
die produceren ethyleen. De volgende stap is
de vis- en vleesverwerkende industrie, zegt
Boerman. Daar ziet hij kansen voor vergelijk
bare meetsystemen.
Hij noemt het ontwikkelen van meetsystemen
een uit de hand gelopen experiment. Tot 2002
zat Boerman in de software automatisering. Of
tewel de ICT. „Het verdiende geld", zegt hij. „En
daar hield het ook mee op. Het gaf niet hon
derd procent voldoening." Op Het Instrument,
de grootste technologiebeurs in Nederland
raakte hij in gesprek met een standhouder. Die
zocht een bedrijf dat een ethyleenmeter kon
bouwen.
„Met mijn grote mond zei ik ja." Boerman ging
aan de slag. Bij de bouwmarkt in Sint-Maar
tensdijk kocht hij een grote plank waarop hij
de onderdelen spijkerde. „Het zag er niet uit,
zo amateuristisch als het was, maar het werk
te." Hij testte het apparaat bij de Coöperatieve
Nederlandse Bloembollencentrale (CNB) in
Bovenkarspel (Noord-Holland). De plank met
onderdelen zat gekoppeld aan een computer.
„Het ding registreerde gelijk het ethyleen uit
de bollen. Een doorbraak." Daarna heeft Boer
man alles herzien. Acht jaar ontwikkelingstijd
ging er over heen. Hij werkte in die tijd veel
samen met de universiteit van Wageningen.
PPO Bloembollen en PPO Randwijk", zegt hij.
„Twee onderzoeksstations van de universiteit
naar bloembollen in Lisse en fruit in Randwijk." tuur. Inmiddels volgt hij een masteropleiding
De kennis die hij op deed heeft Boerman benut sensortechniek aan de universiteit van Frei-
voor de ontwikkeling van de gasmeetappara- burg in Duitsland.
EMS (Environmental Monitoring Systems) is op zoek naar elektronica
en software engineers (m/v) op mbo- en hbo-niveau. Als engineer ga
je aan de slag met het schrijven en testen van embedded applicatie-
software, het tekenen, bouwen en testen van hardware (printplaten)
en draag je bij aan de ontwikkeling van unieke producten. Daarnaast
zoekt EMS productiemedewerkers op mbo-niveau die affiniteit heb
ben met elektronica. Het testen en assembleren van producten be
hoort tot de dagelijkse werkzaamheden.
AGRARISCH-, LOON EN G RO N D V E RZ ET B E D RIJ F
PROFIELBEPLATING BV
damwandprofielplaten tbv dak en wand
dakpanplaten
potdekselprofiel
zetwerk
sandwichpanelen
lichtstraten - polycarbonaat
aluminium goten
staalconstructie loodsenbouw bedrijfsdeuren
montage
Duurzaam ondernemen is waar het om draait.
Want wie niet duurzaam is, telt tegenwoordig
niet meer mee. En dat geldt zeker in de land
bouw, weet Marcel Kooijman uit ervaring. Zo
moeten zijn aardappelen, die hij levert aan Al-
bert Heijn, aan steeds hogere kwaliteitseisen
voldoen. Nu stelt de sector nog geen eisen aan
energie, toch wil Kooijman graag vooroplopen
als het gaat om duurzaam ondernemen.
Want hoewel duurzaamheid een term van de
afgelopen jaren is, was het voor Rien Kooijman,
de vader van Marcel, niets nieuws. Twintig jaar
terug deed hij een aanvraag voor een windmo-
Bcon Energy Systems plaatst 200 zonnepanelen bij familie Kooijman
len op eigen terrein. „Na tien jaar procederen
gaf de gemeente eindelijk groen licht", zegt hij.
„Vervolgens kreeg ik de provincie tegen." Kooij
man haakte af en concludeert dat hij zijn tijd te
ver vooruit was. Via Wim van Nieuwenhuijzen,
boer uit Sint Philipsland, kwam hij een aantal
maanden terug in contact met Bcon Energy Sy
stems, het bedrijf van Rien Bruynzeel. Hij levert
onder andere zonnepanelen aan particulieren
en ondernemers. „Zonnepanelen zijn de afge
lopen jaren flink in prijs gezakt", zegt Kooijman.
„Dat maakt het een aantrekkelijke investering."
Een subsidieregeling van de overheid trok
Kooijman uiteindelijk over de streep.
Vooraf heeft hij de verschillende aanbieders
van zonnepanelen met elkaar vergeleken. „Bij
Bcon kreeg ik simpelweg het beste gevoel",
zegt Kooijman. „Rien Bruynzeel heeft veel ken
nis van zaken. Dat geeft vertrouwen. En niet
onbelangrijk: hij kwam met het beste aanbod."
Een andere bijkomstigheid is het feit dat Bcon
uit Sint-Annaland komt. „Laatst hadden we
een storing. Nog dezelfde dag was het opge
lost. Probeer dat maar eens bij een firma elders
uit het land."
Kooijman heeft in totaal tweehonderd zonne
panelen op de zuidzijde van zijn landbouw
schuur laten leggen. „Het dak leende zich daar
uitstekend voor", zegt Rien Bruynzeel. „De
hoek is ideaal." De panelen leveren op jaarbasis
gemiddeld 42.000 kWh. Goed voor de helft van
zijn jaarlijkse energieconsumptie. „Vergelijk
baar met het energiegebruik van twaalf huis
houdens", zegt Bruynzeel. In de toekomst wil
Kooijman volledig onafhankelijk zijn van het
elektriciteitsnet.
Ook voor particulieren is de aanschaf van zon
nepanelen lucratief. Door overproductie in
China is de prijs gedaald. En dankzij de groene
paragraaf uit het Lente-akkoord krijgen parti
culieren vanaf 1 juli een subsidie van 15 pro
cent op de aanschaf. Daarnaast wordt grijze
stroom duurder door de verhoging van de btw
per 1 oktober. (Advertentie I.M.)
Telefoon 0187-669555
W.A. Tuinstra 0187-669891
B.g.g. P. Schouls
E-mail: info@jantuinstrabv.nl
www.jantuinstra.nl
Fax 0187-669062
Gsm 06-53303025
Gsm 06-51945771
Molendijk 83a
3249 AN Herkingen
Verkoop vanHooi/Stro/Koolzaadstro
Kuilgras/Luzerne/Hoiitvezel/
Vlasstrooisel/Graszoden
Transport van: landhouw)machines
www. stouten-fouragen l
Langeweg 2a
4311 RB Bruinisse
tel 0111-481592
fax 0111-481779
mob 06-53118303
Jan-Kees Boerman rechtsin de kas vou gfastuinder Rino Kaljouw. Achter hen het apparaat dat de luchtkwaliteit 'm
de gaten houdt.
Handel in Landbouwpjodukten
schermingsmiddelen