Timmergereedschap van Van Driel permanent in molen van Flupland Pauw pronkt op dak maar wel met hangende staart 'Gemeente is zuinig op erfgoed en neemt geen enkel risico' Bij de een meer, bij de ander minder kijkers Schoolbezoek Talentenjacht op 5 november Heemkundekring blij met collectie beitels, schaven en boren Meestoof deelt bouwtekeningen uit van makelaar Monumentenwachter na inspectie toren Grote Kerk in Tholen Donderdag 15 september 2011 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 3 Rondje langs open monumenten op Tholen Sint Philipsland krijgt er een bezienswaardigheid bij. In korenmolen de Hoop wordt het gereedschap van wijlen timmerman Piet van Driel, die een werkplaats had in Sint Philipsland en Anna Jacobapolder, permanent ten toongesteld. Zaterdag op de Open Monumentendag is diens zoon Theo met zijn echtgenote Betsy van Driel- Koopman begonnen met de inrichting. Heemkundekring Phillippuslandt is blij met het gereedschap in de molen. Samen met het wachthuisje (praet'uusje) en de nog te renoveren weegbrug wordt het verleden van het dorp weer meer zichtbaar gemaakt. Veel jongelui Bouw twee huizen als vervanging gesloopte Deehoeve Enthousiast Einde verhaal Werkbankje Piepklein Het was zaterdag voor de genodigden van de Mee stoof een spannend mo ment toen even na elf uur timmerman Leen Rooze- mond uit Stavenisse de ladder opklom om een ma kelaar aan de nok van de landbouwschuur te beves tigen. Windkracht zes De gemeente Tholen zorgt goed voor haar monumenten. Dat is de conclusie van le monumentenwachter A.J. Me su. Hij is werkzaam bij de afdeling Instandhouding van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. Afgelopen za terdag stond hij in het kader van de Open Monumenten dag met de bus van de Monumentenwacht bij de Grote Kerk in Tholen om, tevens als aardigheidje voor het pu bliek, de zuidkant van de toren te inspecteren. Zwart Voorzitter Fons Vleghels van heemkundekring Phillipus- landt is blij dat het gereed schap een plaatsje krijgt in de molen. „In combinatie met de weegbrug die we op willen knappen en het wachthuisje ontstaat er een geweldig mooi stukje historie aan de haven. Niet alleen voor de Open Mo numentendag maar ook voor schoolbezoek en mensen die een fietstochtje maken." Op vrijdag 21 oktober wordt het geopend. De Open Monumentendag trok zaterdag ook veel mensen van buiten de gemeente Tholen. I)at blijkt uit de reacties van de betrokkenen, in het ene opengestelde monument kwamen meer bezoekers, bij het andere minder bezoekers dan vorig jaar. Dat leert een rondje langs een aantal van de 24 monumenten die open waren gesteld. Voor de bouw van een biologische afvalwaterzuivering bij de slibver- brandingsinstaflatie van SNB in Moerdijk wordt het waterschap Scheldestromen. als aandeelhouder, een bijdrage gevraagd van een kwart miljoen euro. De totale inves tering bedraagt 3,2 miljoen. Zo kwamen er in het ambachtshe renhuis in Oud-Vossemeer 35 be zoekers, bijna de helft minder dan gebruikelijk. Twee bezoekers wis ten daar te vertellen dat de laster stenen uit de verdwenen kerker, die aan het Zeeuws Museum zijn ge schonken, momenteel te zien zijn in het gevangenismuseum in Veen- huizen. In de R.K.-kerk aan de Dorpsweg kwamen twintig bezoe kers. In Tholen trok de Grote Kerk 251 bezoekers. Vooral jeugd kwam 's ochtends kijken bij het abseilen van de monumentenwachter. In de R.K.-kerk waren om half vier zo'n honderd mensen binnen geweest, meer dan vorig jaar. Maar in huis Lichtenberg aan de Markt kwamen minder mensen dan vorig jaar. In het voormalig stadhuis begon het rustig met een aantal jeugdige be zoekers van de klassendag, 's mid dags werd het drukker. Ongeveer 75 bezoekers kwamen er. In molen de Verwachting kwamen 125 per sonen. Ook kwamen er bezoekers die enkel de winkel bezochten. In totaal 180. Ze kwamen uit Gronin gen tot Limburg, maar ook uit Bel gië en Polen. Naar schatting 45 personen namen een kijke op het erf van de Kettinghoeve aan de Kettingdijk. In Stavenisse kwamen op de slot resten aan Bos gezellig zo'n veer tig volwassenen en twaalf kinde ren. De molen stond in de steigers. In Sint-Annaland ontving de ge restaureerde molen De Vier Win den ruim 60 personen. Veel jonge lui en gezinnen met kinderen. Op de standerdmolen kwamen onge veer 100 bezoekers. In Sint-Maar tensdijk viel het in de Maartens kerk op dat er veel bezoekers van buiten de gemeente een kijkje kwamen nemen, voornamelijk va kantiegangers. Op molen de Korenbloem in Scherpenisse kwamen 36 belang stellenden, vooral 's middag, 's Morgens kwam er bijna niemand. In Poortvliet werd het voormalige stoomgemaal goed bezocht door 'enthousiaste mensen'. Er kwamen 80 bezoekers, ongeveer de helft klom in de schoorsteen naar boven. In de kerk van de Hersteld Her vormde Gemeente kwamen meer bezoeker dan vorig jaar, ook van andere plaatsen. De molen van Sint Philipsland trok zo'n vijftig bezoekers. De provincie geeft groen licht voor het bouwen van twee woningen in de polder, als compensatie voor het slopen van de boerderij Deehoeve aan de Postweg (inclusief gebouwen aan de Nieuwlandseweg) bij Tholen. Dat kan op grond van de zogenaam de ruimte-voor-ruimteregeling. Er is een bestemmingsplan in de maak dat de bouw mogelijk maakt van een woning aan de Vrouwendijk, zo'n 450 meter westelijk van de Postweg, en van een woning aan de Oude- landsedijk, schuin tegenover de Zwarteweg. De provincie mist in het ontwerp bestemmingsplan nog wel een motivatie over de geschiktheid van beide bouwlocaties vanuit land schappelijk oogpunt. Het bouwblok van de gesloopte Deehoeve vervalt, waardoor op die plek geen nieuw agrarisch bedrijf gesticht kan worden. Dat bevordert, volgens het voorontwerp bestem mingsplan Ruimte voor Ruimte Deehoeve. de openheid in het ge bied. Die openheid komt echter me teen weer in het gedrang. Want een ander voorontwerp bestemmings plan, Stenen Kruis, maakt de vesti ging van een tankstation op de plek van de boerderij mogelijk. De jongerenraad Tholen moet hard aan de slag met de voorbereidingen voor de derde editie van Tholen's got talent. De organisatie van de ta lentenjacht heeft vooralsnog niets geregeld rondom de publiciteit. En dat terwijl het evenement over twee maanden plaatsvindt. De exacte da tum is inmiddels bekend: zaterdag 5 november. Tholen's got talent kan alleen doorgaan bij voldoende ani mo. De organisatie is net als voor gaande jaren op zoek naar talentvol le mensen die hun kunsten aan het publiek willen tonen. Het gaat niet alleen om zangers en zangeressen. - Alle soorten optredens zijn toege staan. Aanmelden kan binnenkort via de website van de jongerenraad: www.jongerenraadtholen.nl. De ju ryleden zijn nog niet bekend. Van Driel wilde zaterdag de molen al zoveel mogelijk inrichten, maar doordat er steeds bezoekers kwa men, vlotte dat niet erg. Om half twaalf waren er al zo'n 25 bezoe kers op de molen geweest, vooral kinderen. De kast voor het gereed schap was nog leeg. Aan het eind van de dag hadden ruim vijftig be langstellenden de Hoop bezocht. Theo en Betsy van Driel wonen in Hoek van Holland, maar hebben nog steeds banden met Tholen. De 72-jarige Van Driel werd in Sint Philipsland geboren, zijn 70-jarige vrouw in Sint-Maartensdijk. (Betsy is de oudste zus van directeur Rien Koopman van de Hemi in Tholen). Van Driel: „Mijn vader was timmer man/aannemer. Zijn bedrijf werd begin jaren zestig gesaneerd. Hij had zijn werkplaats in Oud-Vosse meer. Na zijn overlijden heb ik al zijn gereedschap in vuilniszakken meegenomen. Het heeft een tijd op de vliering gestaan en is uiteindelijk in mijn schuurtje terecht gekomen". Van Driel laat foto's zien van dat schuurtje. „Er was een bepaald sfeertje ontstaan. Het leek net een museumpje". Het gaat om een ver zameling beitels, schaven, boren en een boorstoel. Gereedschap dat ge bruikt werd voordat het elektrische gereedschap in zwang kwam. Onder meer profielschaven, veerploeg- schaven, hol - en botschaven, een verstelbare sponningschaaf, span en trekzagen. Van Driel stelt er ook een avegaar tentoon, een grote ijze ren boor om gaten in dikke balken te maken waarbij het boorsel via de schroef wordt afgevoerd. Maar er is ook een spookschaatje. Eentje met twee handvatten aan beide zijden van de beitel om smalle gebogen en ronde oppervlakten te maken. Bij elk stuk gereedschap hoort een ver haal. Van Driel kent ze allemaal en wil het ook graag aan anderen over brengen. Van Driel zocht al een tijdje naar een nieuwe bestemming voor het gereedschap. Nadat hij lid was geworden van de Fluplandse heemkundekring vroeg hij het bestuur of er een ruimte was waar het gereedschap permanent ondergebracht kon worden. „De heemkundekring was enthousiast. Er is op verschillende plekken ge- zqcht. Het kan hier in de molen. De Hoop is eigendom van de gemeente en die stond er positief tegenover mits al het houten gereedschap was behandeld tegen houtworm. Dat is gebeurd". Theo en zijn broer Co zouden in de voetsporen van hun vader treden, maar besloten alle twee een andere weg op te gaan, vertelt hij. De Van Drielen komen eigenlijk van Oud- Vossemeer. Theo's ouders, Piet van Driel en Aagje Quist, staken vanuit Vossemeer in 1937 de Eendracht over om in Sint Philipsland hun ge luk te beproeven. „Voor vader was er in Oud-Vossemeer te weinig werk. Het verhuizen was toen een hele onderneming. Dat heeft hij ook allemaal beschreven in de brieven die bewaard zijn gebleven. Hij werkte als knecht bij aannemer Ca- pelle die zelf metselaar was. Omdat mijn vader timmerman was had hij binnen het bedrijf een bijzondere positie. Hij ging aan de Oostdijk wonen. Later kon hij een verlopen timmerzaak in Anna Jacobapolder overnemen, tegenover Bram Wisse. Eén dag voordat de oorlog uit brak zijn we er gaan wonen. Mijn moe der was hoogzwanger. Toen de Pol der later onder water werd gezet, Het gereedschap wordt naar binnen gedragen, v.l.n.r. Betsy van Driel-Koopman, Fons Vleghels en Theo van Driel. zijn ze weer teruggegaan naar Sint Philipsland. Ze hebben, toen ze weer in Anna Jacobapolder terug waren, er fijne jaren gehad. Mede omdat mijn vader ook bij het kerke lijk leven betrokken was". In 1949 stopte Theo's opa Matheus met zijn timmermanszaak in Oud- Vossemeer. Piet verhuisde terug naar het dorp waar hij in de Kalis- buurt het bedrijf voortzette tot de sanering in het begin van de jaren zestig. „Ik heb mijn jeugd vooral in Oud-Vossemeer doorgebracht en heb ook een poosje bij mijn vader gewerkt want het was de bedoeling dat ik ook, net als mijn broer Co, timmerman zou worden." Toen zijn vader 63 jaar was, werd het bedrijf gesaneerd. „Het was einde verhaal net als voor alle andere kleine be drijfjes toen". Theo kwam bij Rijkswaterstaat te recht, trouwde in 1963 en ging bij het ministerie van Defensie werken waar hij 29 jaar lang toezicht hield op bouwkundige werken. De laatste negen jaar van zijn loopbaan was hij verbonden aan het Koninklijk huis voor het onderhoud van de Haagse paleizen en gebouwen van de Ko ninklijke familie. „Als je ouder wordt, ga je terugkij ken. Niet met weemoed, maar naar hoe het vroeger was. Wat heeft het verleden voor het heden te beteke nen? Ik ben zelf gevormd door mijn vader die timmerman was. Dat heeft me altijd bezig gehouden. Mijn va der gebruikte zijn gereedschap met grote liefde. Dat wil ik graag over brengen". Van Driel draagt zijn verzameling over aan de heemkundekring. Hij is blij dat het een nieuwe bestemming heeft gekregen. „Het doet geen zeer, maar ik zal het wel missen in mijn schuurtje". Toch zal hij het nog gaan gebruiken. Om te demonstre ren hoe het gebruikt werd. Op Open Monumentendagen of tijden'è ande re gelegenheden als de molen open wordt gesteld. Van Driel wil er dan ook wel timmermanskleding voor aantrekken uit het begin van de vo rige eeuw. Hij ziet zich al staan ach ter een werkbankje buiten bij de molen. Met een pet op zoals de bouwvakkers op de foto uit 1910 waar zijn opa Matheus van Driel op staat voor de toen nog nieuwe land- bouwschuur Gankelhoeve in Oud- Vossemeer. „Ik wil graag laten zien waar het ge reedschap voor diende. Dat is een van de doelen. Op deze manier kan ik het dicht bij de mensen brengen om de betekenis daarvan voor van daag te laten zien. Van Driel noemt het project Vaders- Erfgoed. „Het bestaat uit de nala tenschap van het gereedschap, maar ook over de diepzinnige gedichten die hij schreef, het geestelijk leven van mijn vader, zijn activiteiten op kerkelijk gebied en de manier waar op mijn vader en moeder met elkaar omgingen." er dan het andere, maar de belang stelling valt een beetje tegen. De zangers doen in elk geval enorm hun best. Dat geldt vooral voor de drie mannen die het moeten opnd- men tegen ongeveer vijftien dames. Buiten zit een mevrouw in een rol stoel. Helaas. De voor de open mo numentendag gebruikte ingang, is niet rolstoelvriendelijk. De mannen van de Monumentenwacht stellen voor mevrouw met rolstoel en al op te pakken en naar binnen te dragen. De begeleidster van de dame ziet dat niet zitten omdat de stoel op enig moment weer naar buiten moet. De dame in de rolstoel laat het er maar bij zitten en beluistert de koorklanken in de deuropening. Volgens Mesu heeft de gemeente een abonnement op het controleren van de kwaliteit van de Thoolse mo numenten, waaronder de toren van deze kerk die eigendom is van de gemeente. Het gebouw zelf is ei gendom van de kerk. Niet minder dan 4000 monumenten in Neder land hielden zaterdag open huis. Het was de 25-ste keer dat een der gelijk evenement werd georgani seerd en dat leverde in Zeeland al snel 10.000 bezoekers op. Het mot to: Oude Gebouwen met een Nieu we functie, kwam in Tholen niet zo erg uit de verf. Het enige gebouw dat daar aan voldoet is het voorma lige stoomgemaal aan in Poortvliet waar Kees Slager bezoekers ontving en vertelde over de restauratie. Vanaf het grasveld bij de toren in Tholen kijken belangstellenden met ingehouden adem naar de manier waarop de controle wordt uitge voerd. Boven op het bordes zijn twee veiligheidskabels naar bene den gelaten. Aan de ene kabel hangt de onderzoeker die, als hij onwel wordt of anderszins in problemen komt, onmiddellijk kan worden ge holpen door de man die boven de wacht houdt. Die laat zich aan de andere kabel naar zijn collega glij den. Mesu, die zijn collega in de gaten houdt: „Je moet als er wat mis gaat, reddend kunnen handelen. Want het gebeurt soms dat iemand onwel wordt en dan moet je kunnen ingrij pen." Als een piepklein mannetje, zo lijkt het op bijna 50 meter hoogte, gooit Gerrit Verweij zijn benen over de balustrade. Hij zit gevangen in een soort leren broek met riemen in zijn liezen. Een aantal haken en ogen houden hem aan de kabel in balans. Als een onverschrokken bergbe klimmer zet hij zijn voeten tegen de kerktoren en zwaait af en toe ver vaarlijk van links naar rechts. Aan de zijkant van de toren zijn, wat de leek noemt, vensterbanken te zien. Daarop zet hij zijn voeten om op 'het gemak' te kijken hoe het is ge steld met de voegen tussen de ste- Roozemond heeft geen last van hoogtevrees. Maar hij moest wel de sierplank mee naar boven ne men, een schroevendraaier en vier schroeven terwijl hij één hand vrij moest houden om de ladder vast te houden. De schroeven stak de Sta- venissenaars in zijn mond, zoals hij dat gewend is, zei hij. En deed er even het zwijgen toe om de ma kelaar in de vorm van een pauw aan te brengen. Die prijkt nu fier aan de topgevel van de zwarte schuur waar het schoollokaal in onder gebracht is. Het was een lang gekoesterde wens van het bestuur van het streekmuseum om de makelaar in ere te herstellen, zei voorzitter Jaap Hage. Hij dook even de ge schiedenis in. Volgens Hage is het lang niet duidelijk geweest welke vogel er nu op de Thoolse land- bouwschuren stonden. De make laar verbindt in de nok de twee dakhelften. Soms met een bloem maar vaker met een zwartgeteerde 'vreemde vogel.' Daarover werd nogal eens gespeculeerd. Is het een kraanvogel (uit Saksen) die in on ze contreien verdwaald was? Is het een pelikaan die ook in Zeeuwse messen wordt verwerkt en terug te vinden is in het werk van Jantje de Prentenknipper die in de 19de eeuw Zeeuwse boerenerven uit knipte. Volgens Hage past de pelikaan niet op Tholen en ook niet in de rest van Zeeland. Op merklappen komt de pauw echter ook vaak voor. De pauw als symbool van 'onsterfe lijkheid, weelde, pronkzucht ijdel- heid en trots'. „De Zeeuwse pauw iS echter meestal afgebeeld met een hangende staart. Een opmerke lijk aspect. De vogels op de Thool se makelaars hebben dezelfde han gende staarten. Op Tholen heeft nen en mogelijkè andere ongerech tigheden. Verweij zit ongeveer tien jaar in het vak. Als het gaat om het a&nleren van klimtechnieken, deed hij zijn kennis op bij een klimcentrum in Bussum. „Daar geven ze opleidin gen en cursussen in een klimhal. Die hal is vporzien van alle facilitei ten. Als je goed bent opgeleid en veilig werkt, is dit vak niet risico voller dan een kantoorbaan. Alleen kun je eigenlijk niet langer dan een kwartier in deze hangbroek zitten. Daarna krijg je last van je benen omdat de boel nogal gaat knellen." Veilig werken betekent ook de weerberichten in de gaten houden. „Bij windkracht zes gaan we niet meer omlaag. Ook als we verwach ten dat het weer snel kan omslaan, wachten we op een beter moment." Aan de voet van de toren kijken steeds meer mensen met gespan nen blikken naar de verrichtingen. „Kijk daar, bij die brede richel, daar lijkt het alsof de voeg is losge laten", wijst een dame haar man op mogelijke gebreken. Verweij heeft de voegen gezien, maar vindt niet dat er iets mee mis is. „De gemeen te Tholen is zuinig op haar erfgoed en neemt geen enkel risico als fiet gaat om de kwaliteit van het bouw werk", weet Verweij. Hij vergelijkt de werkwijze van Tholen met die van Zierikzee en Nisse. „In Zierik- zee moesten we onder een bepaalde toren netten hangen omdat er stuk ken steen naar beneden vielen. Dat gold destijds ook voor een kerkto ren in Nisse. We hebben de manke menten verholpen en nu is alles weer goed." De vermeende losgelaten voeg op de richel is volgens Verweij niets bijzonders. De voegen die ik aan de zuidkant heb gezien zijn prima in orde en kunnen nog zeker twintig jaar mee." Na een officiële inspectiebeurt ont vangt de gemeente een rapport over de stand van zaken. Daarin staan opmerkingen en aanbevelingen. Mesu: „De opdrachtgever is niet verplicht de aanbevelingen uit te Aan de Grote Ktrk in Tholen komt een monumentenwachter naar beneden. voeren. Maar als er op een ongeluk kig moment ienand een steen op zijn bol krijgt die uit een toren is gevallen waarvan wij hebben aan gegeven dat e- reparaties nodig zijn, dan heeft Je eigenaar van de toren wel een piobleem met de ver zekering", ben ik bang. Intussen klinkt er muziek uit de kerk. Een organist heeft muziek van Bach op zijn lessenaar staan. Daarna is het de beurt aan een ge mengd koor dat geestelijke liede ren zingt. Het ene lied klinkt fraai- Leen Roozemond bevestigt de sierplank aan de nok van de schuur. men een oude Zeeuwse traditie hoog te houden, namelijk de pau wen met de hangende straat." Vroeger waren ze zwart, tegen woordig worden ze wit geschilderd en dat is ook zo bij die van de Meestoof. „We willen graag met de ze pauw makelaar pronken. Nu staan Zeeuwen erom bekend dat ze enigs zins ijdel zijn en toch niet graag uit bundig pronken, maar in dit geval gaat dat niet op." De Meestoof heeft een bouwteke ning gemaakt voor belangstellenden die zelf een makelaar willen maken en deelt ze uit. Onder één voorwaar- V V> de. „Iedereen kan zijn eigen make laar maken, maar dan willen wij graag een foto van het resultaat." De Meestoof gaat een en ander ook vastleggen in een boekje dat later dit jaar wordt uitgegeven. Behalve een makelaar in hout was er ook een makelaar van vlees en bloed aanwe zig: Henk Sturris van Leunis Make laars die het museum een warm hart toedragen, zei Hage. „Hun cliënten krijgen de komende periode de kans om de Meestoof te bezichtigen door hiervoor toegangskaarten beschik baar te stellen." Hage bedankte Sturris voor dit ge baar en Roozemond voor zijn bij drage. Hij kreeg een attentie en ap plaus van de genodigden.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2011 | | pagina 3