'Postbode is een geweldig vak,
't gaat nooit meer uitje bloed'
'Ik wilde eigenlijk eerst niet
zien dat het mis kon gaan'
Donderdag 30 december 2010
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Als het aan Bram Filius (46) uit Oud-Vossemeer ligt,
rijdt hij nog minstens twintig jaar met de post door de
polders van het eiland Tholen. Filius, die tijdens de
kerstdagen van 1964 het levenslicht zag, heeft het vak
bijzonder lief. „Heerlijk werk. Ik doe het met honderd
procent plezier, 's Morgens om zes uur beginnen. Sorte
ren, op volgorde leggen en dan vijf uur lang de polder in.
Radiootje aan en genieten van de schitterende omgeving.
Rijden over de dijken. Niemand tegenkomen. Je ziet val
ken en andere roofvogels. Sneeuw en gladheid? Dat
weer hoort er bij. Gewoon aanpassen. Het is prachtig
hier. Ja. Om vijf uur op. Maar ook om twee uur thuis. En
dan kun je nog van alles doen. In de tuin werken, aan
dacht voor de kinderen. Echt. Geweldig dit vak. Postbo
de gaat nooit meer uitje bloed."
Goedhart
Geen toezicht
Argusogen
Wanneer Frans Ista uit Sint-Maartensdijk nu om vijf uur
uit bed komt om te plassen, kan hij sinds april van dit
jaar nog lekker een paar uurtjes onder de dekens. Ook als
hij naar buiten kijkt en sneeuw en ijs ziet, zou hij dik te
vreden mens moeten zijn. Dat is hij ook wel, maar het
heeft even geduurd. We noteren winter 1989. Vijf uur op,
zes uur aan het werk. Bij TNT Post. In Tholen. En schrij
ven april van dit jaar, toen hij daar afzwaaide. Hij zag de
bui van ontslag na ontslag hangen en na intensief overleg
met kinderen en echtgenote, begint hij een nieuwe car
rière bij Bouman-Potter in Poortvliet.
PTT
Bram Filius uit Oud-Vossemeer vindt TNT Post nog steeds mooi bedrijf
Postbode Frans Ista heeft geen spijt van overstap naar Bouman-Potter
Collega's
Tussenpersoon
Nerveus
Hij moet er dan ook niet aan den
ken dat hij tot die 2400 werknemers
hoort waarhij het zwaard van Da
mocles boven het hoofd hangt. Nee.
Slapeloze nachten heeft hij er niet
van. En ook de kerstdagen zijn met
veel plezier doorgebracht. Het huis
versierd, het gezin in vrede en de
lichtjes in de boom aan. Vergeten
zijn even de perikelen rond zijn be
drijf.
Op 28 november, 22 jaar geleden,
ging hij bij de post werken. ,,Ik ben
nog een half jaar ambtenaar ge
weest. In 1989 werd de PTT gepri
vatiseerd."
De openstelling van de postmarkt
noemde Maria van der Hoeven, mi
nister van economische zaken het.
De privatisering moest leiden tot
meer keuze, lagere prijzen en ver
nieuwing. De verzender kreeg de
keus om naar een andere bezorg
dienst over te stappen en, zo voegde
Van der Hoeven er bij de beant
woording van Kamervragen aan
toe: 'Het lijkt mij dan ook in het be
lang van TNT Post en de medewer
kers om zorg te dragen voor een
goede kwaliteit in haar postbezor
ging-'
Filius haalt er zijn schouders over
op. Hij heeft zijn hart al aan het be
drijf verpand en zorgt er op 'zijn ei
land' voor dat vooral in het buiten
gebied iedereen op tijd zijn post
krijgt. Filius komt eigenlijk uit Sint
Philipsland. Hij is getrouwd, heeft
dochter van 8 en een zoon van 10
jaar en woont intussen 22 jaar in
Oud-Vossemeer. Eerst negen jaar in
het dorp, nu 13 jaar aan de rand. In
een fraai huis met een tuin van
3500 vierkante meter1. „Ik heb een
week nodig om het hele spul win-
tcrklaar te maken, wijst hij trots op
zijn bezit. De kinderen hebben een
zwembad, een voetbalveldje en er
staan twee paafden in de wei.
Filius werd al vroeg met zijn huidi
ge vak geconfronteerd. „Volgens
mijn moeder wilde ik altijd al post
bode worden. Als ventje van een
jaar of vijf of zes liep ik achter onze
postbode aan."
Het liep even anders. Na de lagere
school volgde de LTS. Bouwtech
niek. Met het diploma op zak werd
hij aangenomen bij scheepswerf
Van der Giessen De Noord in Krim
pen aan de IJssel. Daar hoefde hij
na zijn militaire dienst (infanterie in
Breda) niet meer terug te komen en
kwam hij in dienst bij koeltech-
nischbedrijf Goedhart in Sint Maar
tensdijk. Op de plaatwerkerij. Tot
hij in een regionale krant een vaca
ture voor postbode zag staan. „Er
was toen een aantal vacatures op
Tholen. Daar werkte een wat oude
re ploeg en die mensen gingen suc
cessievelijk met pensioen."
Dus solliciteerde hij. In Bergen op
Zoom. We moesten een dictee
schrijven van een zinnetje of vier.
De betreffende ambtenaar keek
even naar het resultaat en een dag
later was het beklonken."
Ook werd gekeken of Filius hele
maal gezond was. „Maar de be
drijfsarts van de PTT was een Flup-
lander. Nieuwenhuizen. Die begon
over de familie te praten. Hij had
jaren naast mijn opoe gewoond.
Dus dat werd oude tijden ophalen.
We hadden het alleen maar daar
over. Aan het eind even een klap
om mijn knie en ik was goedge
keurd. Mijn conditie was heel goed.
Superfit. Want ik voetbalde. Was
elftalleider. Nu fluit ik nog en train
mijn zoon. Nee. Geen scheldpartij
en bij een beslissing. Omdat ik zelf
zorgen dat we allemaal op tijd klaar
waren. Vrijdagmiddag dronken we
samen steevast een afzakkertje. Ook
met kerst was het gezellig, 's Och
tends om half negen aan de erwten
soep. Als je een goede groep hebt,
kun je heel hard werken", wijst hij
op de kritiek die er onlangs was op
de bezorging in de grote steden.
En dat, terwijl de postbodes het nu
een stuk gemakkelijker hebben dan
in zijn Thoolse tijd. „Eerst alles in
een losse bak. Later werd de post
per wijk in zakjes binnengebracht.
Dat werd in Rotterdam uitgesor
teerd. Nu heeft de sorteermachi-
ne het meeste werk overgenomen.
Vooral bij wat wij noemen de kleine
post. Er was toch nog zat werk voor
de bodes, want er werd toen minder
gewerkt met oproepkrachten. Nu
staan de postbodes op het tweede
plan", constateert hij teleurgesteld.
„Die bezorgers zijn voor TNT nu
heilig. En dat is zonde. Want TNT
Post is voor ons een van de mooiste
bedrijven van Nederland."
Filius legt in volgorde van opkomst
nog maar eens uit waar het is misge
gaan. „Eerst had je in Tholen de
PTT. Dal werd later KPN. In 1994
ging de club naar de beurs en moest
en zou er winst worden gemaakt.
Elk jaar meer. In 1996 werd de zaak
overgenomen door TPG Post. Dat
werd in 2002 TNT Post."
Veel van die veranderingen gingen
aan het zicht van Tholen voorbij.
„Tholen was een kantoor op zich
zelf. We werkten hard en hadden
geen toezicht nodig. Op het eiland
hebben we met een heel goede
ploeg relaxed kunnen werken."
Tot de ploeg van een man of acht uit
Sint-Maartensdijk aan de Thoolse
vestiging werd toegevoegd. „In
Smurdick was ook een postkantoor.
Maar dat kantoor werd opgeheven.
De samenvoeging was voor ons een
hele omschakeling. Inwoners van
Sint-Maartensdijk hebben een ande
re mentaliteit dan een Tholenaar.
Tholenaren voelen zich een beetje
verheven boven de andere inwoners
van het eiland. Ze voelen zich meer
stads. Sommigen denken dat ze bo
ven de rest staan. Dat verschil voel
de je in begin wel tijdens het werk,
maar dat werd snel opgelost en
we vormden uiteindelijk weer een
hecht team. Wc deden alles voor el
kaar en de vrijdagmiddag bleef en
ook het avondje uit eenmaal per
jaar."
Totdat, zo verwoordt Filius, in 2006
de grote klap kwam. Tholen ging
dicht en de groep moest naar Ber
gen op Zoom. „Dat kwam als een
donderslag bij heldere hemel. Je
kon er geen bezwaar tegen maken."
De Thoolse nuchterheid won het
van de emotie. Zij het dat er nu
moest worden gewerkt binnen een
groep van circa 100 man. Filius:
„Een hele omschakeling. Bergcna-
ren hebben een andere mentaliteit
dan de eilanders. Ik heb wel eens
gezegd dat wanneer ik een bedrijf
begin, er bij mij geen Bergenaren
komen werken. Een Bergenaar laat
graag een ander iets doen. Ze zien
een ander graag werken."
Filius heeft voor zichzelf dat ver
schil weggewerkt. „Maar wat ik
vind, dat zeg ik. Ik zet me voor
100% in en probeer zoveel mogelijk
plezier uit mijn werk te halen."
Twee jaar geleden werd er opnieuw
een Thools team geformeerd. Filius
rijdt weer door de polder. Begint
weer om zes uur met het ophalen
van de post in Bergen op Zoom en
gaat rond negen uur de polder in. 's
Middags om twee uur steekt hij de
sleutel in de huisdeur.
Toch kijkt hij met argusogen naar de
nieuwe ontwikkelingen en echt ze
ker is hij niet van het voortbestaan
van het bedrijf. Gestaakt heeft hij
niet. „Eigenlijk niemand van het ei
land. Ook de bczorgsters niet. Dat
staken doen Tholenaren niet zo
snel."
Dat de bonden zich zo lijken in te
zetten voor de mensen van TNT
Post leest hij schouderophalend.
„Dat doen ze vier jaar te laat. De
bonden willen kennelijk hun gezicht
redden."
Hij beziet de toekomst ook met eni
ge nuchterheid. „Eind 2012 gaat de
post in Bergen op Zoom ook dicht.
Dan blijven er zes grote kantoren in
Nederland over. Met een groot aan
tal kleine verdeelposten. Ze kopen
ergens een loods en de post voor
Tholen komt daar terecht vanuit
Rotterdam."
Filius twijfelt er aan of hij zijn baan
kan houden. „Aan de ene kant wel.
TNT heeft al eens geprobeerd de
bezorging in de polders uit te beste
den. In het buitengebied is meer
post te bezorgen dan in de dorpen.
Maar de concurrentie had er nog
geen trek in."
En als het misgaat, dan is er nog
geen man over boord. „Ik heb twee
handen aan mijn lijf. Ik heb mijn
mbo-diploma 2 gehaald. Dat is een
diploma voor logistiek medewer
ker."
Het naambordje aan de deur van de
Oostsingel geeft aan dat er naast
Frans en zijn vrouw dochters met
mooie namen wonen die bijna alle
maal iets met TNT Post te maken
hebben. Een voorbeeld. Zijn vrouw
werkte bij de Post. Zijn dochter Pa
tricia doet het nu nog. Die maakt
straks plaats voor dochter Danielle.
Het hele gezin ademt vooral Post
uit.
En een lijn gezin, vindt Ista zelf.
Binnen is een kcukenleverancier het
een en ander aan het opmeten. De
krabpaal voor de kat heeft dezelfde
kleur als de kat en op de piano kan
even niet worden gespeeld, want de
kattenbak staat naast de pedalen.
TNT-dochter Patricia komt binnen.
Ze is 18 jaar en brengt op zaterdag
de post rond. Ze is, in vaktermen,
een ZaPo. Ista: „Dat betekent Zater-
dagPostbezorger. Er was een vaca
ture en ik zei tegen haar: Joh, is dat
niets voor jou?"
Ista (43) komt oorspronkelijk uit
Poortvliet en woont sinds 38 jaar
met veel genoegen in Sint-Maar
tensdijk. Hij is actief in het vereni
gingsleven. Vooral de voetbalver
eniging Smerdick is zijn lust en zijn
leven. „Ik zit in de jubileumcom
missie. We zijn het 70-jarig bestaan
aan het voorbereiden. Binnenkort
stellen we definitief het programma
vast. Met wedstrijden voor de jeugd
op 2, 3 en 4 juni en met veel mu
ziek."
Ook leerde hij jeugd vanaf een jaar
of vijf de geheimen van het spelle
tje. Vanaf zijn zeventiende jaar voet
balde hij zelf ook. Tot zijn veertig
ste. Eerst in het eerste team en later
in het tweede. „In 2008 ben ik be
gonnen met het trainen van de
jeugd. We werkten samen met de
jeugd uit Stavenissc. Dat ging heel
goed. Ook nadat we in 2009 tegen
elkaar speelden en Smerdiek won."
Voorafgaand aan zijn carrière bij de
post doorliep Ista de Christelijke
Mavo in Tholen. „rk wilde eigenlijk
een administratieve functie. Daarom
ging ik daarna naar de MEAO. Het
Johannescollege in Roosendaal. In
die periode overleed mijn vader en
dat had zo'n invloed op me dat alle
motivatie om door te leren wegviel."
Daarna in dienst. Bij de administra
tieve troepen in Apeldoorn. Een lui
zenleventje. Rondrijden met de ser
geant-majoor in een VW-busje. „Ik
was een weekend thuis toen ik van
Pieter de Beeld, die ook op de voet
bal zit en bij de PTT werkte, hoorde
dat hij ander werk zocht. Hij had er
niet veel zin meer in en dacht dat
het wel iets voor mij zou zijn. In
1989 solliciteerde ik en begon in het
buitengebied van Sint-Maartens
dijk. Met de auto. Vijf uur op en om
zes uur 's ochtends bij het kantoor.
Vrachtwagen leegmaken en samen
met Maarten van Houdt en zijn
broer Joost uit Scherpenisse aan de
slag. Het werk werd verdeeld en
met Kees Stoutjesdijk uit Poortvliet
en Arie den Braber uit Stavenisse
deden we om de beurt het buitenge
bied en hel dorp. Niet alleen de
brieven en de pakjes, maar ook Bra
bants Nieuwsblad. Veel boeren la
zen die krant."
Hartstikke leuk, schetst hij de werk
zaamheden en de onderlinge sfeer.
„Je begon vroeg, maar je was ook
vroeg klaar. Soms al 's middags om
half een. Een heerlijke tijd. Die kon
je zelf indelen."
Leen Polappel uit Tholen was aan
gesteld als controleur. „Die keek of
alle bundels goed op straatnaam la
gen." Later kwamen de bodes van
Sint-Annaland er bij. Met mannen
als Nemie Potappel, Jo Ridderhof
en groepsleider Piet van Lil, groeide
de groep van vijf naar acht man. Die
werden op zaterdag geassisteerd
door Vier studenten die een centje
wilden bijverdienen.
Een prachtige periode die in de be
leving van Frans Ista ongeveer ze
ven jaar duurde. „Toen moesten we
verhuizen naar Tholen. Dat was in
2003. Daar heb ik drie jaar gezeten.
Ja. Het werd een grote groep. Maar
wel leuk. We deden met elkaar het
hele eiland Tholen en dat ging
goed."
Ista geeft toe dat er onderling best
'een bitje strijd' was. „Zeg maar:
sportieve concurrentie. Bij de voet
bal merkte je dat ook. Als wij tegen
heb gevoetbald, voel je het spel
goed aan. Ik zit er kort op."
Filius heeft inmiddels een nieuwe
passie. Tennis. „Ja. Heel fanatiek
bij T.O.V."
Hij haalt een lijvig album voor de
dag. Met foto's èn krantenknipsels.
Hij laat er een zien uit de Een-
drachtbode van 11 november 1993.
Daarin staat het verhaal van de man
die met brace en al het winnende
doelpunt tegen WHS uit Sint-Anna
land maakte. „De kruisbanden van
mijn linkerbeen waren bij een ande
re wedstrijd gescheurd. In het zie
kenhuis ging voor 1700 gulden
mijn hele been in een brace om het
herstel te bespoedigen. Dus de zaak
zat dicht van mijn enkel tot mijn
lies. Even niet voetballen, zei de
dokter. Maar ik kon het niet laten
en maakte met brace en al twee
doelpunten tegen WHS uit Sint-An-
naland. Ook de winnende goal."
Terug naar de post. „Na mij zijn er
toen nog vier aangenomen", weet
hij zich te herinneren.
„Zoals mijn buurvrouw, Anja
Luijkx. Die is nu buitengewoon op
sporingsambtenaar in Dordrecht. Ze
deelt parkeerbonnen uit en is ook
verkeersleider." Ook de naam Kees
Kot valt. „Die is nu met de vut,
maar hij bezorgt nog wel." En die
van Peter van der Jagt uit Stavenis
se. Maarten van Houdt. En Wim
Klippcl uit Sint-Maartensdijk. „Al
lemaal geweldige collega's."
Filius kwam voor de opleiding in
Oud-Vossemeer terecht. Post bezor
gen in de kom van het dorp. Alle
post werd eerst in Tholen verzameld
in een grote postbak. Vervolgens
werd de boel uitgesorteerd in vakjes
op straatnaam. „Daar kwam je dus
in een ploeg terecht die elkaar heel
goed aanvoelde. Een eenheid. De
ouderen leken niet zo gemotiveerd,
maar uiteindelijk hebben we er met
tien man een geweldige ploeg van
gemaakt. Fantastisch. We gingen
voor elkaar. We hielpen elkaar om te
Bram Filius heeft geen slapeloze nachten van de perikelen bij TNT Post.
Ista 's dochter Danielle nam het stokje van haar vader Frans over.
de prullen (Tholenaren-red.) moes
ten spelen, speelden we altijd wat
fanatieker dan tegen elftallen uit an
dere dorpen. Maar na de wedstrijd
dronken we gezellig een pilsje aan
de bar." De stemming slaat om als
het gezelschap in 2006 van hoger
hand naar Bergen op Zoom wordt
gedirigeerd. „In het begin ging het
wel goed. Maar je voelde dat er bij
TNT Post werd bezuinigd."
Een machine had het met de hand
sorteren al lang overgenomen. Bar
codes op de enveloppe geven nu aan
waar de brief naar toe moet. „Wc
hoefden er niet veel meer aan te
doen. Er gingen al mensen uit eigen
beweging weg. Nee. Eigenlijk was
er geen echte druk van bovenaf om
te vertrekken. Maar er werd wel ge
zegd dat wanneer je weg wilde, je
van TNT begeleiding zou krijgen."
Een aantal collega's ging uiteinde
lijk op die uitnodiging in. „Enkelen
gingen werken als buschauffeur bij
Connexxion. Anderen werden
ZZP'er (zelfstandige zonder perso-
neel-red.) in de bouw. Ik ken ook
een collega die autorijinstructeur
werd."
De komst van het fenomeen postbe
zorger in plaats van postbode, zorg
de voor nog meer donkere wolken
aan het carrièrefirmament. Postbe
zorgers die aanzienlijk goedkoper
waren dan Ista en zijn collega's in
vaste dienst. Het aantal dames dat al
in die functie op Tholen rondliep,
werd steeds meer uitgebreid en ver
drongen volgens Ista de vaste krach
ten. Ook de groei van bedrijven als
Sandd en Select Mail zorgde voor
steeds minder werk voor de TNT-
Postbodps. „Nee. Ik heb nooit over
wogen om bij de concurrentie te
gaan werken. TNT gaf me veel vol
doening in mijn werk en ik be
schouw het nog steeds als een goede
baas."
Toch was Ista nog lang niet uitge
werkt bij TNT. Als Postbode-Plus
ging hij van Bergen op Zoom terug
maar Tholen. Daar fungeerde hij als
tussenpersoon tussen de bezorgers
en de chefs. Op enig moment had hij
vier mannen en 26 vrouwen onder
zijn hoede. „Die hadden vragen over
hel aantal uren dat ze werkten. En ik
moest regelen dat er toch werd be
zorgd als er iemand ziek was. Roos
ters maken."
Ook bracht hij de gesorteerde post
van Bergen op Zoom naar Tholen.
Post voor onder meer Tholen, Poort
vliet, Scherpenisse en Sint-Maar
tensdijk. Laatst ook nog een beetje
voor Sint-Annaland en Oud-Vosse-
meer. „Nee. Anna Jacobapolder en
Sint-Philipsland vielen onder Steen
bergen."
Voor dames die bezorgster willen
worden is het, hij geeft het eerlijk
toe, een ideale baan. „Ze kunnen
zelf voor een groot deel hun tijd in
delen. Dat betekent dat ze de kinde
ren uit school kunnen halen, tussen
de middag met ze kunnen eten als
de post maar voor 's middags vijf
uur bij de mensen in de brievenbus
ligt."
De laatste jaren verandert er veel bij
het postbedrijf Van die veranderin
gen, zoals de wijzigingen van de be-
Moeder Hanna de Graaf (links) en dochter Jolanda Geuze-de Graaf
uit Sint-Maartensdijk bezorgen op zaterdag de post bij hun ex-
collega Frans Ista.
drijfsnamen (PTT-KPN-TNT) en
van nieuwe aandeelhouders kregen
de Thoolse bodes niet veel mee. Ook
de beursgang namen ze voor kennis
geving aan.
Ista wilde aanvankelijk ook hele
maal niet weg. „Een mooi bedrijf.
Maar er namen steeds meer mensen
ontslag. Ik dacht steeds dat het wel
zou loslopen. Maar het liep niet los.
Je leest kranten. Je hoort en ziet het
journaal op de televisie. En dan
word je toch bang dat het niet goed
afloopt."
Een van zijn dochters zei op een dag
dat hij thuis kwam: „Pa, stel dat het
zo is dat het misgaat? Dan zit je."
Met zijn echtgenote heeft hij daar
over lang en indringend gesproken.
Een mooi werkzaam leven gooi je
niet zo gemakkelijk overboord. „Ik
wilde eigenlijk eerst niet inzien dat
het mis kon gaan. Ik dacht steeds:
het valt wel mee."
Zijn collega's Arie den Braber, Ne
mie Potappel en Jo Ridderhof had
den zelf al ontslag genomen, vertelt
Ista. „Ze zijn allemaal al lang weer
aan de slag"
Samen met de berichten over de re
cessie en de toenemende concurren
tie sloeg de weegschaal steeds meer
door naar de kant van inpakken en
wegwezen.
Uiteindelijk hakte hij de knoop door.
Het bedrijf hielp hem bij hel opstel
len van een cv, een uitgebreide brief
over zijn langdurige loopbaan. „Ik
had in 1989 voor het laatst gesollici
teerd. Dus ik was best flink nerveus
toen dat ging gebeuren."
Want er was flinke concurrentie op
de arbeidsmarkt. Toch hoorde hij bij
de laatste vijf gegadigden voor de
functie van gemeentebode van de
gemeente Tholen. „De gemeente
koos voor mijn collega. Rob van der
Male", kan hij nu lachend zeggen.
Vertrouwend op zijn goede cv liet
Ista zich niet uit het veld slaan. Hij
keek de vacaturepagina's In de kran
ten na. Reageerde op een adminis
tratieve functie, maar werd afge
wezen. Tot Bouman-Potter een vaca
ture had. Coördinator op de orderad
ministratie. Met zeventig sollicitan
ten kwam hij in de molen en werd
aangenomen. Dat kwam volgens
hem vooral doordat hij als Postbode-
Plus ook al mensen aanstuurde,
planningen maakte, roosters bijhield
en vakantie- en ziektedagen regelde.
„Het gaat uitstekend. Spijt heb ik
niet. In het begin wel even. Dan zag
je een postauto voorbijkomen en
dacht je: die zijn op tijd klaar. Ik
werk nu van negen tot vijf. En de he
le dag binnen. Wel even wennen.
Maar met de collega's kan ik het
goed vinden. Ook met mijn baas,
Corné Polderman."
Ista vindt dat hij weer bij een gewel
dige onderneming aan de slag kon
gaan. „Het is een bloeiend bedrijf. Ik
had niet gedacht dat het zo groot
was. Zelf werk ik nu in Poortvliet.
Maar in Sint-Maartensdijk is nog een
groot logistiek centrum gevestigd." i
Officieel werkt hij via uitzendbureau
P/Flex. Maar zoals de vlag er nu bij-
hangt, verwacht hij op enig moment
in vaste dienst bij de meubelgigant
te komen werken en heeft hij nog 22
jaar voor de boeg voor een mooie
carrière.
