Gratis dranghekken
voor middenstand
Houte
'Organisatie van viering 600 jaar
Oud-Vossemeer verdient pluim'
Ruim drieduizend bezoekers
op vroege tuinfair Poortvliet
Kerk kan niet honderd jaar
ouder zijn dan het dorp
jaar Oud-Vossemeer
Connexxion kiest voor Mercedes
'Niet gedacht dat het in vier jaar zo snel zou groeien
Bezoek aan erf
in Poortvliet
Donderdag 20 mei 2010
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
7
Van Aarnoudse
tot Van der Zande
De viering van 600 jaar Oud-Vossemeer kan rekenen op de
warme belangstelling van Adrie (73) en Jo,(volgende
maand 67) Havermans-Hommel. Beiden zijn er geboren en
getogen: Adrie zag het levenslicht op het 'Eintjesdurp', Jo
op 'Pesoöt' (Botshoofd). Toen ze trouwden, kochten ze een
huis in het dorp en zijn er zodoende altijd blijven wonen.
„Ik moet er niet aan denken om hier weg te gaan", zegt zij.
TOF vraagt bijdrage Sinkerklaasfeest
Voor de intocht van Sinterklaas, een feest dat bestemd is
voor de gehele bevolking, zou de gemeente Tholen een
subsidie moeten geven. En dranghekken die middenstands-
verenigingen nodig hebben voor allerlei activiteiten zou de
gemeente gratis moeten brengen en halen. Al die initiatie
ven leveren immers een bijdrage-aan de leefbaarheid.
C
Soldaat
Adrie en Jo Havermans-Hommel zijn positief over leefbaarheid
De Juffrouw
interieur
Om half twaalf zijn er al bijna 400 bezoeker geturfd. Aan
het eind van de dag tellen Kas en Erna Stolk van de
Zeeuwse Tuinkaemer aan de Hogeweg in Poortvliet er
ruim 3000. „Het was beduidend drukker dan vorig jaar,"
zegt Stolk. Toen werd het aantal bezoekers nog niet ge
teld. Hij schat dat er in 2009 zo'n 1000 tot 1500 waren.
Nu geteld en wel dus het dubbele.
Oud-Vossemeer en
Stavenisse dicht
voor zwaar transport
Huishoudschool
Kermis en wielerronde
Stemmen
van lezers
Eerste Oud-Vossemeer was er in 1413-1415
Hendrik Buffel
Dvd-presentatie
Sint Elisabethvloed
De Eendrachtbode grijpt de
viering van 600 jaar Oud-Vossemeer aan,
om een aantal echte Vossemeerse families te
belichten. Maandelijks wordt
iemand met een in het dorp
bekende naam geïnterviewd.
Wie zijn ze
Wat vinden ze van hun dorp
Hoe vinden ze er hun bestaan?
Voor de letter H dit keer twee familienamen. Havermans en Hom
mel komen beide heel veel voor in het dorp; in het telefoonboek re
spectievelijk 20 en 26 keer. De Nederlandse familienamen data
bank van het Meertens instituut telde in 2007 in de gemeente
Tholen 54 Havermaneen. In heel het land waren dat er 977, met
de hoogste concentratie (137) in het Brabantse Zundert. De
naam Hommel komt volgens de databank in ons land 554 keer
voor, waarvan 64 keer in de gemeente Tholen. Met Steenbergen
(72) is Tholen de enige gemeente die meer dan vijftig naamdra-
gers Hommel telt. De redactie zocht voor deze gelegenheid een
echtpaar Havermans-Hommel op.
De oudcrenmiddag tijdens het
Winterwonderland in de tent op de
Raadhuisstraat, de musical van de
basisscholen, de korenavond en het
theaterspektakel. Jo en Adrie Ha
vermans hebben het allemaal mee
beleefd en er van genoten. „Zo'n
grote tent op het dorp, met al die
activiteiten erin, dat was een hele
belevenis. En de opvoering van
'Het geheim van Vosmeer' was in
één woord geweldig", zegt Adrie.
Hij vindt dat iedereen in de organi
satie van de jubileumviering een
pluim op de hoed verdient. „En ik
heb bewondering voor al die vrij
willigers." Zelf is hij niet iemand
om dingen te organiseren, hooguit
een handje toesteken als hem dat
wordt gevraagd. Het paar voelt
zich niettemin bij de jubileumvie
ring betrokken. Jo's broer Jos
Hommel zit in het stichtingsbe
stuur. En het goede doel dat aan
600 jaar Vossemeer is verbonden,
is een project van de Broeders van
Huijbergen waar haar oudste broer
Bram deel van uitmaakt. „Er
schijnt al zo'n 5000 euro te zijn in-
meente voor deze activiteiten zou
Voorzitter Wim Brevet van de
Thoolse Ondernemers Federatie
(TOF) bracht dat maandagavond
naar voren in hotel Kom te Sint-
Maartensdijk tijdens een kennisma
king met de nieuwe fractievoorzit
ters in de 3 maart gekozen
gemeenteraad van Tholen. Volgens
Brevet is de middenstand een ,zeer
belangrijke pijler in het leefbaar
houden van de kernen.' „Alle
schouders moeten we eronder zetten
om de winkels te behouden. Met de
toenemende vergrijzing wordt de
noodzaak om in de eigen woon
plaats de dagelijkse boodschappen
te kunnen doen, steeds belangrijker.
Het zou goed zijn, dat men de con
sument bewust maakt van zijn
koopgedrag, want als er winkels
verdwijnen, worden ook de huizen
in die plaats minder waard. De slui
ting van winkels ondermijnt ook het
verenigingsleven gezien de spon
soring van allerlei activiteiten."
De TOF-voorzitter zei dat een ster
ke en brede middenstand vanuit het
verleden allerlei zaken organiseer
de. „Maar de lijden zijn veranderd.
Is het nu wel zo gewoon dat de mid
denstand 2000 tot 3500 euro betaalt
voor de intocht van Sinterklaas?
Een financiële bijdrage van de ge
uit het oogpunt van leefbaarheid op
zijn plaats zijn. Je moet dit niet la
ten betalen door 20 middenstanders.
Het is zuur wanneer er ondanks de
eigen inzet dan nog aan de gemeen
te betaald moet worden voor drang
hekken." Brevet noemde het voor
beeld van Tholen, waar 7000 euro
uitgetrokken wordt voor het afste
ken van vuurwerk, maar de gemeen
te voor het bezorgen en ophalen van
dranghekken 450 euro rekent en
voor verkeersborden nog eens 180
euro.
Verschi I lende fractievoorzitters
meenden dat zo'n intocht van Sin
terklaas e.d. toch ook extra omzet
oplevert voor de winkeliers. De
aanwezige TOF-leden uit bijna al
le woonkernen van de gemeente
Tholen wezen er echter op, dat
•een intocht van Sinterklaas, een
braderie, e.d. alleen maar geld
kost omdat het veel extra kosten
met zich meebrengt. De winke
liers maakten wel een duidelijk
onderscheid met bijvoorbeeld
moonlightshopping, want die acti
viteit is volledig gericht op de
winkelverkopen. Daarvoor zou de
gemeente geen subsidie moeten
geven..
Connexxion Ambulancezorg Zee
land streeft er naar om in heel het
land met hetzelfde automerk te gaan
rijden. De vervoersmaatschappij
kiest voor Mercedes. Volgens Con
nexxion is deze wagen betrouwbaar,
maar wel duurder in aanschaf. Op
Tholen rijdt de Mercedes Sprinter,
het hoge model dat in de toekomst
in heel Zeeland moet gaan rijden.
De kosten van dit type lopen uiteen
van 110.000 tot f20.000 euro.
Het is nog niet duidelijk wanneer de
nieuwe ambulancepost bij Bouman-
Potter in Poortvliet klaar is. Chr.
Koopman van de cliëntenraad ver
baast zich over het feit dal hel zo
lang duurt. Hij had te horen gekre
gen dat de post snel zou worden ge
opend. maar las in deze krant dat de
welstandscommissie kritiek had op
de manier waarop de tijdelijke voor
ziening er uit komt te zien. Hij wil
nu van Connexxion weten waar en
wanneer de overdracht vanuit Sint-
Maartensdijk naar Poortvliet zal
plaatsvinden.
Kampt Connexxion op sommige
plaatsen met tekort een verpleeg
kundigen, op Tholen is dat niet het
geval. Op 1 mei is er een nieuwe
medewerker uit Sint-Maartensdijk
aangenomen, waarmee de vacature
is vervuld.
W
gezameld voor het onderwijspro
ject in Brazilië. Heel mooi", zegt
Jo.
De families Havermans en Hom
mel wonen al meer dan 200 jaar in
het dorp en behoren lot het rooms-
katholiekc deel van de bevolking.
Oud-Vossemeer kent van oudsher
een grote groep katholieke inwo
ners en onderscheidt zich daarmee
van de rest van Tholen.
Toch was de stamvader van de
Hommels geen katholiek. Maar
zijn vrouw (afkomstig uit de Elzas)
kennelijk wel, en daarom zijn de
kinderen van deze Joannis Daniël
zonder uitzondering katholiek ge
doopt. Hij was mogelijk een sol
daat en streek rond 1750 in Oud-
Vossemeer (waarschijnlijk op
Botshoofd) neer. Dat was kort na
de Oostenrijkse Successieoorlog,
met het beleg van Bergen op Zoom
in 1747. Joannis Daniël had drie
zonen. Van twee daarvan stammen
alle Hommels in Oud-Vossemeer
Adrie en Jo Havermans-Hommel genieten van alle activiteiten van verenigingen in het dorp.
af. De voorvader van Jo was Jaco
bus, de jongste van de twee.
De eerste Havermans verscheen
enkele decennia later in het dorp.
Gahriël Havermans vestigde zich
er in 1787, komend uit het Bra
bantse Oosterhout. Hij was landar
beider, en geboren in Baarle-Nas-
sau. Gabriël trouwde tien jaar later
een ybssemeerse, Maria de Leeuw.
De oudste van hun twee zonen,
Pieter, had op zijn beurt een zoon
Gabriël en daarvan stammen alle
Havermansen in het Thoolse dorp
af. Deze Gabriël begon na 1876
een café in de Achterstraat (nu is
dat de F.D. Rooseveltstraat), dat
drie generaties in de familie bleef.
In 1939 is dit café 't Vosje, dat op
de hoek met de Achterweg stond,
verkocht aan de familie Plandsoen.
Zowel Adrie als Jo hebben hun
grootouders nauwelijks gekend.
Adrie's opa Havermans overleed in
het jaar dat hij is geboren, zijn oma
drie jaar later. Ook Jo was nog
maar drie toen haar opa Hommel
overleed. Haar oma ging daarna in
wonen bij een dochter in Halsteren.
Zij overleed toen Jo zeventien was.
De oma's van zowel Adrie 'als Jo
heetten overigens Van der Zande,
eveneens een veel voorkomende
achternaam in Oud-Vossemeer.
Onderhielden de ouders van Jo een
goed contact met hun broers en
zussen - ze kwamen altijd op ver
jaardagen - bij Adrie thuis was dat
een stuk minder, zegt hij. Jo vertelt
dat een broer van haar vader in de
oorlog is omgekomen doordat hij
bij Baarle-Nassau, waar hij geëva
cueerd was, op een landmijn trapte.
„Toen ik op hel dorp kwam wonen,
heb ik behoorlijk moeten wennen",
zegt Jo. Ze is op Botshoofd gebo-#
ren, de buurtschap enkele kilome
ters ten zuidoosten van het dorp in
de Leguitpolder. Toen ze drie was,
verhuisden haar ouders naar hel
boerderijtje De Juffrouw in diezelf
de polder. „Ze namen het bedrijf
over van de ouders van mijn vader,
die het eerder gekocht hadden. Ik
vond het er heerlijk wonen", zegt
Jo die een oudere en drie jongere
broers heeft. Haar ouders Marien
en Pietje Hommel-Franken bouw
den voor hun oude dag een huis op
de hoek van de Dokter Renesstraat
en de Cornelis Frankenstraat. Na
het overlijden van haar moeder zijn
Jo en Adrie daar ingetrokken.
„Tien jaar geleden. Hier is alles ge
lijkvloers, dat is ideaal."
Het is er rustiger wonen dan aan de
Ring, waar het paar bij hun trou
wen een huis kocht. „Vlak tegen
over café De Hoop. Bij festiviteiten
bracht dat een hoop drukte en her
rie mee. Maar het had zijn charme.
We hebben er gezellig gewoond",
vindt Adrie. Hun jongste zoon
woont er nu.
Zelf woonde Adrie tot zijn elfde op
het Eintjesdurp, een doodlopend
straatje haaks op de Patrijzenweg.
Energieweg 11J - 4691 SE Tholen - tel. 0166 60 93 33
www.vanhouteinterieur.nl
Advertentie I.M.
Op de open dag bij de Zeeuwse Tuinkaemer kunnen kinderen een ritje op een van de pony's doen.
„We hadden vier jaar geleden niet
gedacht dat de tuinfair zo snel zou
groeien. Er stonden nu 65 kramen
en we hebben nog mensen teleur
moeten stellen. Dc animo om hier te
staan is groot."
De kleurige kraampjes zijn vanaf de
provinciale weg goed te zien. Een
lange rij met blauwe, gele, groene
en rode luifels wisselen elkaar af
onder het frisse groen van de blade
ren van de bomen. Daar waar de rij
stopt, beginnen dc geparkeerde au
to's. Tot aan de Kadijk. maar ook in
de bermen óp de Kadijk. Zé staan
tot aan de afslag bij de Postweg/La-
geweg, maar ze kunnen nu ook voor
het eerst in een weiland aan de Ka
dijk worden geparkeerd. Daar
maakt nog lang niet iedereen ge
bruik van. „Dat zullen we volgend
jaar beter aangeven. Elk jaar leren
we er weer van."
Op dc fair is van alles te zien en te
koop. Van planten tot tuinbenodigd-
heden, van sieraden tot wijn, van
curiosa tot tijdschriften, van kaas tot
vogelkooitjes, van linnengoed tot
kunstvoorwerpen. De open dag
wordt steeds gehouden op de zater
dag na Hemelvaart. „Die viel dit
jaar vroeg. Het is een van de eerste
in de regio. Bovendien was het ein
delijk ook nog eens goed weer. Dat
scheelt natuurlijk enorm. Als het
slecht weer is, komen de mensen
niet."
In het zonnetje doet dc ijsverkoper
goede zaken, maar ook op het terras
van de familie Goudswaard van café
't Gentrum is hel druk. Bezoekers
kunnen er saté en andere snacks
eten. Een ganzenhoeder verzorgt
demonstraties op het veldje van de
boomgaard van de familie Noom.
Het trekt veel publick. Vooral kinde
ren zijn er door geboeid. Noom zelf
staat met appels aan de dam van zijn
erf. Kinderen kunnen ook een rond
je rijden op een van de pony's van
de buurkinderen. De dieren zijn bij
na de hele dag bezet. De Hogeweg
is deze dag het domein van de wan
delaars en de standhouders. Het
heeft iets van een straatspeeldag: de
weg is afgesloten voor het verkeer.
Bezoekers genieten van dc rust op
dit stukje Tholen.
De dorpen Oud-Vossemeer en Sta
venisse worden gesloten voor zoge
naamde exceptionele transporten.
Is een voertuig langer dan 22 meter,
breder dan drie meter, zwaarder dan
50 ton en/of hoger dan vier meter,
dan krijgt het voortaan geen ont
heffing meër voor de straten in bei
de genoemde plaatsen. Een derge
lijke ontheffing wordt verleend
door de rijksdienst voor het weg
verkeer (RDW), de instantie waar
transportbedrijven voor - toestem
ming aan moeten kloppen. De
RDW zal rekening moeten houden
met de beperkingen die het ge
meentebestuur ten aanzien van
Oud-Vossemeer en Stavenisse heeft
opgelegd, en in voorkomende ge
vallen alternatieve routes moeten
aangeven.
De stichting Landschapsbeheer
Zeeland (SLZ) organiseert op
maandagavond 31 mei van zeven
uur tot half negen een bezoek aan
een streekeigen Zeeuws erf in
Poortvliet. Het is onderdeel van
een reeks bijeenkomsten aan
streekeigen erven op Tholen onder
de naam Buitenlui Actief. Bedoe
ling is kennis en mogelijkheden
over te brengen aan eigenaren, zo
dat zij die kunnen toepassen op
hun eigen erf of kunnen delen met
andere plattelandsbewoners. Bij de
excursie in Poortvliet wordt be
sproken welke bomen en struiken
goed tegen de wind kunnen, wat
(oor onderhoud hoogstamfruitbo-
men nodig hebben, wat een gepot-
dekselde schuur is en of er subsi
diemogelijkheden zijn voor het
opknappen van het eigen erf. Deel
name is gratis, maar aanmelden is
verplicht. Na opgave van gegevens
wordt het exacte adres van het erf
doorgegeven aan de deelnemers.
Meer informatie via www.land-
schapsbeheerzeeland.nl.
Daarna verbleef hij drie jaar in het
sanatorium Zonneveld bij Westka-
pelle om te genezen van tuberculo
se. Een periode waarover hij het
nodige weet te vertellen. Om de
week kwamen zijn ouders, of een
broer, op bezoek. „Toen ik terug
thuis kwam, was ons gezin inmid
dels verhuisd naar de Ring." Adrie
is de jongste van vijf broers en
heeft drie jongere zussen. Zijn oud
ste broer Kees werkte jarenlang als
veermansknecht op het pontvccr
tussen Oud- en Nieuw-Vossemeer.
Vader Lin Havermans was landar
beider, onder meer op de Boshoe-
ve, en werkte later nog 6ij de Phi
lips fabriek in Roosendaal. Uit zijn
jeugd herinnert Adrie zich goed dat
hij - het moet kort na de oorlog
zijn geweest - samen met zijn
broer Jan en andere kinderen uit
het dorp en elders van Tholen, in
de zomer enkele maanden in Dene
marken verbleef om aan te sterken.
Hij heeft zeven jaar bij de Heide-
mij gewerkt, als baakloper bij de
landmeetkundige afdeling. Daarna
stapte Adrie over naar de plaatselij
ke aannemer Hommel. „In de zo
mer werkten we in de Flevopolder,
in de winter in Zeeuws-Vlaande-
ren. Ik lag er in de kost, maar toen
onze kinderen werden geboren ben
tk daarmee gestopt." Hij was uit
zetter voor de drainage en later ma
chinist. „Ik heb bij Hommel ge
werkt tot mijn 54ste. Toen ben ik
ziek geworden, heb een paar nieu
we hartkleppen gekregen." Nadat
hij was opgeknapt, had Adrie graag
lichter werk gedaan bij zijn oude
werkgever. „Jammer genoeg was
dat er niet bij. Van mijn toenmalige
collega's viel het me tegen dat ze
zeiden: dan blijft al het zware werk
voor ons liggen." Adrie heeft daar
na nog jarenlang op het land ge
werkt, gewassen wieden.
Aan zijn lagere schooltijd heeft
Adrie Havermans niet zoveel herin
neringen. Hij heeft die, door zijn ver
blijf in het sanatorium, in het dorp
niet afgemaakt. Bezocht de Sint An-
thoniusschool aan de Dorpsweg. Net
als zijn vrouw Jo die zes klassen
doorliep. Ze maakte er de onderwij
zeressen Mie en Cato Hommel mee,
en hoofdonderwijzer De Kuijer. Echt
naar haar zin had ze het pas op de
huishoudschool in Halsteren, bij de
nonnen. „Drie jaar was dat. Het was
geweldig leuk en afwisselend", zegt
ze. Vervolgens ging ze een jaar lang
met haar vader mee werken op het
land, maar dat beviel niet. „Gelukkig
mocht ik naar hel atelier van Priem,
de Mayfair, in Sint-Maartensdijk.
Daar ben ik zes jaar geweest."
Adrie en Jo voelen zich thuis in het
dorp waar ze zijn geboren en opge
groeid. Waar twee van hun drie zo
nen wonen (de oudste woont in
Eindhoven) en hun twee kleindoch
ters. Hij heeft zijn groentetuin als
hobby, heeft ook altijd veel gevist.
Voetbalde en schaatste vroeger, ging
met zijn vrienden op dc fiets de ker
missen in de omgeving af. Zij ver
maakt zich met het maken van kaar
ten, quilten en haar orchideeën. Ook
was Jo lid van de vorig jaar opgehe
ven algemene vrouwenbond. Adrie
steunt verschillende verenigingen. Al
die clubs organiseren jaarlijks het
nodige in het dorp. „Leuk om te zien
dat het zo leeft." Bij de carnavalsver
eniging heeft Adrie een reeks van ja
ren 's winters geholpen met het
schilderen van de wagen voor de op
tocht. Samen maken ze, op dc elek
trische fiets, behoorlijke tochten. En
bezdeken activiteiten van de Anbo.
De wielerronde, de kermis. Het zijn
evenementen in het dorp waar vroe-
ger naar werd uitgekeken. Ook door
Adrie en Jo. „Ik vond de kermis
vroeger leuker dan tegenwoordig",
zegt Adrie. „Dansen is er nu niet
meer bij. Wij komen er alleen nog
een poosje met de kleinkinderen."
Toen ze nog in de Ring woonden,
hebben ze veel plezier aan de kermis
beleefd. „Toen er geen viskraam
meer kwam, maakte ik zelf een em
mer nieuwe haring schoon. Dan zat
op een gegeven moment onze keu
ken vol met mensen die haring kwa
men eten."
Om zich heen zien ze meer verande
ren. Winkels zijn er vergeleken met
vroeger nauwelijks meer, ook andere
voorzieningen verdwijnen. Maar
leefbaar blijft het wat Adrie en Jo
Havermans betreft nog wel. „Hoewel
je je soms afvraagt wat de jeugd be
zielt, zoals nu weer met al die vernie
lingen. Ook wij haalden vroeger wei
eens wat uit, maar niet op die manier.
Toen waren er ook minimaal twee
politiemensen op het dorp en die
wisten, als er wat gebeurd was, pre
cies wie ze moesten hebben", zegt
Adrie Havermans.
dat er een kerk werd gebouwd, maar
omdat de stroom de Kerkekamer
werd ingedijkt. Wat natuurlijk bete
kent dat er eerder een Oud Vosmaer
was, in de Oud-Vosserrieerpolder,
mogelijk zelfs aan het einde van de
Molenstraat.
Volgens Boxhorn, Reigersberg en
Smallegange waren de Oud-Vosse-
meerpolder, Oud-Kijkuit en Karne
melkspolder (met Botshoofd) en
Slabbecoorn al lang voor 1410 in
gebruik en/of bedijkt en was de To
renhoeve toen bekend als Slot Ab-
benbroek. Jan van Abbenbroek staat
bekend als Thools edelman rond
1235. Het slot zag er ongeveer uit
als de bekende prent van slot Hoog
kamer of het slot in Stavenisse. Dat
is ook van 1200 en is door opeen
volgende heren gebruikt. In het
praalgraf in de kerk van Stavenisse
rusten nu naast de heer Van Tuyl
van Serooskerke ook de latere heer
Flodorff en zijn vrouw.
Volgens Paul de Schipper, auteur
van een boek over Orisant, was het
eerste Oud-Vossemeer genaamd
FricsMoerdijk, kan ook zijn Vrie-
zendijk. Vergelijk Vricsendijckse
Moeren, wat tussen het gebied van
het huidige Oud- en Nieuw-Vosse
meer lag. Tussen 1248 en 1300
kwam het gebied in bezit van Hend
rik Buffel en zijn gelijknamige
zoon, en 1410 was het begin van de
huidige ambachtsheerlijkheid en
ambachtsheren. En daar gaat het
ook om in 2010: de ambachtsheren.
Het begin van het dorp is op zich
niet eens zo belangrijk, en schrifte
lijke bewijzen ontbreken ook dik
wijls. Maar zoals William Cowper
al zei: Absence of proof is not proof
of absence; op zijn Nederlands: Af
wezigheid van bewijs is geen bewijs
van afwezigheid. En dat geldt ook
voor het steeds noemen van het
woord 'waarschijnlijk' i.v.m. dc
Roosevelts, dat ben ik met Frank
Hommel eens. Zolang" er geen te
genbewijs is, gaan we daarvan uit.
Zeker omdat er in mijn stamboom
drie dochters Boogaart getrouwd
zijn met Van 't Rosevelts, dus die
connectie met Amerika zie ik zelf
ook wel zitten.
Sinds 2008 draait op de Open Mo
numentendagen, de tweede zaterdag
in september, in de N.H. kerk te
Oud-Vossemeer doorlopend een
dvd-presentatie van mijn hand op
twee schermen. Met daarop de ge
schiedenis van de ambachtsheerlijk
heid en dc dorpen, geïllustreerd met
honderden prenten, prentbriefkaar
ten en foto's. Dus de heemkundige
is daar dan van harte welkom, net
als alle anderen geïnteresseerden,
ter lering ende vermaeck.
Eén ding is duidelijk. Als de am
bachtsheren hier in 1410 niet be
gonnen waren, dan vierden we nu in
2010 geen 600 jaar ambachtsheer
lijkheid. Erger nog, dan bestond
Oud-Vossemeer niet eens. En dus
ook geen Nieuw-Vossemeer.
Cees Boogaart,
Willem van Beierenstraat 28,
4698 RS Oud-Vossemeer.
Mijn geliefde juffrouw Jongmans,
ook afkomstig uit Nieuw-Vosse-
meer, gaf mij in mijn puberjaren les
in Engels op de mavo in Halsteren.
Wij gebruikten een boek dat de titel
had 'Look before you leap', ofte
wel: bezint eer gij begint. Als de
heemkundige, genoemd in het arti
kel 'In 2143 nogmaals 600 jaar Vos
semeer' (in de EB van 14 mei), dat
ter harte had genomen, was hij niet
uitgegleden met zijn stelling. Leap
betekent pok sprong, dus vrij ver
taald kun je dan ook zeggen: kijk
voor je springt. Want nu land je niet
met je neus in de boter, maar in, nou
laten we het maar modder noemen.
Zijn stelling is gebaseerd op het boek
'Vossemeer land van 1000 heren'
van Delahaye, waar in het vierde
hoofdstuk over het bestuur van de
dorpen staat: Blijkens een kohier van
de 10e penning uit het jaar 1543 tel
de het dorp toen slechts 16 huizen.
Van de oorsprong af heeft de kerk
het middelpunt van het dorp ge
vormd; rond de kerk lag het kerkhof.
En dat is nu net het punt: de kerk is
van voor 1436, wat blijkt uit de 15e
en 16e eeuwse registers van de oude
dekenaten Cuijk, Woensel en Hilva-
renbeek van het aartsdiakenaat Kern-
penland van het bisdom Luik. Onder
dat bisdom behoorden Schakerloo,
Vossemeer en Tholen tot 1559.
Volgens de gegevens van het deke
naat Hilvarenbeek was er in 1436 al
een kapel in Vossemeer. Propre Tol-
nis staat daar bij, dat betekent:
dichtbij Tholen. Daarmee wordt dus
niet de St. Anthoniuskapel aan de
splitsing Broekseweg/Zoetendijk
bedoeld. Volgens Alphonse Mulder,
die rond 1910 de N.H. kerk hielp
restaureren, was er toen in de kerk
nog een steunbalk aanwezig van die
eerste kapel. En om nu te verwach
ten dat er honderd jaar voordat er
een dorp is, een kerk gebouwd
wordt? De inschrijving in die kerk
registers is er niet voor niks, de be
doeling van het bisdom was om bij
te houden waar hun bezit lag en om
dat te beheren en te laten betalen.
Er zijn mensen nodig om een kerk
te bouwen, te onderhouden en te be
talen en dat kan enkel als er al men
sen wonen. Bewoning van het ge
bied vond al eerder plaats, voordat
er zelfs maar sprake was van een
kerk of dijken. Het gebied van Oud-
Vossemeer bestond uit grote schor
ren die al geschikt waren voor be
woning en bewerking. Zoals ik in
januari 2008 in deze krant al aangaf
in mijn Stemmen van lezers 'Roose
velt, Oud Vossemeer en sprookjes',
dateert het huidige dorp van 1413-
1415 en ging dat verloren door de
St. Elisabethvloed van 1421.
Jacob van Bleiswijck kocht ver
schillende percelen land aan; in
1451 zes gemeten ,in Nieuw? Vos
maer. Blijkens de omschrijving lag
dit land in de Kerkepolder, die deze
naam nog niet had. Dc naam Kerke
polder verschijnt voor het eerst in
een akte van 1461. Bovendien is dc
Kerkepolder niet zo genoemd om-