Gratis dranghekken voor middenstand Houte 'Organisatie van viering 600 jaar Oud-Vossemeer verdient pluim' Ruim drieduizend bezoekers op vroege tuinfair Poortvliet Kerk kan niet honderd jaar ouder zijn dan het dorp jaar Oud-Vossemeer Connexxion kiest voor Mercedes 'Niet gedacht dat het in vier jaar zo snel zou groeien Bezoek aan erf in Poortvliet Donderdag 20 mei 2010 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 7 Van Aarnoudse tot Van der Zande De viering van 600 jaar Oud-Vossemeer kan rekenen op de warme belangstelling van Adrie (73) en Jo,(volgende maand 67) Havermans-Hommel. Beiden zijn er geboren en getogen: Adrie zag het levenslicht op het 'Eintjesdurp', Jo op 'Pesoöt' (Botshoofd). Toen ze trouwden, kochten ze een huis in het dorp en zijn er zodoende altijd blijven wonen. „Ik moet er niet aan denken om hier weg te gaan", zegt zij. TOF vraagt bijdrage Sinkerklaasfeest Voor de intocht van Sinterklaas, een feest dat bestemd is voor de gehele bevolking, zou de gemeente Tholen een subsidie moeten geven. En dranghekken die middenstands- verenigingen nodig hebben voor allerlei activiteiten zou de gemeente gratis moeten brengen en halen. Al die initiatie ven leveren immers een bijdrage-aan de leefbaarheid. C Soldaat Adrie en Jo Havermans-Hommel zijn positief over leefbaarheid De Juffrouw interieur Om half twaalf zijn er al bijna 400 bezoeker geturfd. Aan het eind van de dag tellen Kas en Erna Stolk van de Zeeuwse Tuinkaemer aan de Hogeweg in Poortvliet er ruim 3000. „Het was beduidend drukker dan vorig jaar," zegt Stolk. Toen werd het aantal bezoekers nog niet ge teld. Hij schat dat er in 2009 zo'n 1000 tot 1500 waren. Nu geteld en wel dus het dubbele. Oud-Vossemeer en Stavenisse dicht voor zwaar transport Huishoudschool Kermis en wielerronde Stemmen van lezers Eerste Oud-Vossemeer was er in 1413-1415 Hendrik Buffel Dvd-presentatie Sint Elisabethvloed De Eendrachtbode grijpt de viering van 600 jaar Oud-Vossemeer aan, om een aantal echte Vossemeerse families te belichten. Maandelijks wordt iemand met een in het dorp bekende naam geïnterviewd. Wie zijn ze Wat vinden ze van hun dorp Hoe vinden ze er hun bestaan? Voor de letter H dit keer twee familienamen. Havermans en Hom mel komen beide heel veel voor in het dorp; in het telefoonboek re spectievelijk 20 en 26 keer. De Nederlandse familienamen data bank van het Meertens instituut telde in 2007 in de gemeente Tholen 54 Havermaneen. In heel het land waren dat er 977, met de hoogste concentratie (137) in het Brabantse Zundert. De naam Hommel komt volgens de databank in ons land 554 keer voor, waarvan 64 keer in de gemeente Tholen. Met Steenbergen (72) is Tholen de enige gemeente die meer dan vijftig naamdra- gers Hommel telt. De redactie zocht voor deze gelegenheid een echtpaar Havermans-Hommel op. De oudcrenmiddag tijdens het Winterwonderland in de tent op de Raadhuisstraat, de musical van de basisscholen, de korenavond en het theaterspektakel. Jo en Adrie Ha vermans hebben het allemaal mee beleefd en er van genoten. „Zo'n grote tent op het dorp, met al die activiteiten erin, dat was een hele belevenis. En de opvoering van 'Het geheim van Vosmeer' was in één woord geweldig", zegt Adrie. Hij vindt dat iedereen in de organi satie van de jubileumviering een pluim op de hoed verdient. „En ik heb bewondering voor al die vrij willigers." Zelf is hij niet iemand om dingen te organiseren, hooguit een handje toesteken als hem dat wordt gevraagd. Het paar voelt zich niettemin bij de jubileumvie ring betrokken. Jo's broer Jos Hommel zit in het stichtingsbe stuur. En het goede doel dat aan 600 jaar Vossemeer is verbonden, is een project van de Broeders van Huijbergen waar haar oudste broer Bram deel van uitmaakt. „Er schijnt al zo'n 5000 euro te zijn in- meente voor deze activiteiten zou Voorzitter Wim Brevet van de Thoolse Ondernemers Federatie (TOF) bracht dat maandagavond naar voren in hotel Kom te Sint- Maartensdijk tijdens een kennisma king met de nieuwe fractievoorzit ters in de 3 maart gekozen gemeenteraad van Tholen. Volgens Brevet is de middenstand een ,zeer belangrijke pijler in het leefbaar houden van de kernen.' „Alle schouders moeten we eronder zetten om de winkels te behouden. Met de toenemende vergrijzing wordt de noodzaak om in de eigen woon plaats de dagelijkse boodschappen te kunnen doen, steeds belangrijker. Het zou goed zijn, dat men de con sument bewust maakt van zijn koopgedrag, want als er winkels verdwijnen, worden ook de huizen in die plaats minder waard. De slui ting van winkels ondermijnt ook het verenigingsleven gezien de spon soring van allerlei activiteiten." De TOF-voorzitter zei dat een ster ke en brede middenstand vanuit het verleden allerlei zaken organiseer de. „Maar de lijden zijn veranderd. Is het nu wel zo gewoon dat de mid denstand 2000 tot 3500 euro betaalt voor de intocht van Sinterklaas? Een financiële bijdrage van de ge uit het oogpunt van leefbaarheid op zijn plaats zijn. Je moet dit niet la ten betalen door 20 middenstanders. Het is zuur wanneer er ondanks de eigen inzet dan nog aan de gemeen te betaald moet worden voor drang hekken." Brevet noemde het voor beeld van Tholen, waar 7000 euro uitgetrokken wordt voor het afste ken van vuurwerk, maar de gemeen te voor het bezorgen en ophalen van dranghekken 450 euro rekent en voor verkeersborden nog eens 180 euro. Verschi I lende fractievoorzitters meenden dat zo'n intocht van Sin terklaas e.d. toch ook extra omzet oplevert voor de winkeliers. De aanwezige TOF-leden uit bijna al le woonkernen van de gemeente Tholen wezen er echter op, dat •een intocht van Sinterklaas, een braderie, e.d. alleen maar geld kost omdat het veel extra kosten met zich meebrengt. De winke liers maakten wel een duidelijk onderscheid met bijvoorbeeld moonlightshopping, want die acti viteit is volledig gericht op de winkelverkopen. Daarvoor zou de gemeente geen subsidie moeten geven.. Connexxion Ambulancezorg Zee land streeft er naar om in heel het land met hetzelfde automerk te gaan rijden. De vervoersmaatschappij kiest voor Mercedes. Volgens Con nexxion is deze wagen betrouwbaar, maar wel duurder in aanschaf. Op Tholen rijdt de Mercedes Sprinter, het hoge model dat in de toekomst in heel Zeeland moet gaan rijden. De kosten van dit type lopen uiteen van 110.000 tot f20.000 euro. Het is nog niet duidelijk wanneer de nieuwe ambulancepost bij Bouman- Potter in Poortvliet klaar is. Chr. Koopman van de cliëntenraad ver baast zich over het feit dal hel zo lang duurt. Hij had te horen gekre gen dat de post snel zou worden ge opend. maar las in deze krant dat de welstandscommissie kritiek had op de manier waarop de tijdelijke voor ziening er uit komt te zien. Hij wil nu van Connexxion weten waar en wanneer de overdracht vanuit Sint- Maartensdijk naar Poortvliet zal plaatsvinden. Kampt Connexxion op sommige plaatsen met tekort een verpleeg kundigen, op Tholen is dat niet het geval. Op 1 mei is er een nieuwe medewerker uit Sint-Maartensdijk aangenomen, waarmee de vacature is vervuld. W gezameld voor het onderwijspro ject in Brazilië. Heel mooi", zegt Jo. De families Havermans en Hom mel wonen al meer dan 200 jaar in het dorp en behoren lot het rooms- katholiekc deel van de bevolking. Oud-Vossemeer kent van oudsher een grote groep katholieke inwo ners en onderscheidt zich daarmee van de rest van Tholen. Toch was de stamvader van de Hommels geen katholiek. Maar zijn vrouw (afkomstig uit de Elzas) kennelijk wel, en daarom zijn de kinderen van deze Joannis Daniël zonder uitzondering katholiek ge doopt. Hij was mogelijk een sol daat en streek rond 1750 in Oud- Vossemeer (waarschijnlijk op Botshoofd) neer. Dat was kort na de Oostenrijkse Successieoorlog, met het beleg van Bergen op Zoom in 1747. Joannis Daniël had drie zonen. Van twee daarvan stammen alle Hommels in Oud-Vossemeer Adrie en Jo Havermans-Hommel genieten van alle activiteiten van verenigingen in het dorp. af. De voorvader van Jo was Jaco bus, de jongste van de twee. De eerste Havermans verscheen enkele decennia later in het dorp. Gahriël Havermans vestigde zich er in 1787, komend uit het Bra bantse Oosterhout. Hij was landar beider, en geboren in Baarle-Nas- sau. Gabriël trouwde tien jaar later een ybssemeerse, Maria de Leeuw. De oudste van hun twee zonen, Pieter, had op zijn beurt een zoon Gabriël en daarvan stammen alle Havermansen in het Thoolse dorp af. Deze Gabriël begon na 1876 een café in de Achterstraat (nu is dat de F.D. Rooseveltstraat), dat drie generaties in de familie bleef. In 1939 is dit café 't Vosje, dat op de hoek met de Achterweg stond, verkocht aan de familie Plandsoen. Zowel Adrie als Jo hebben hun grootouders nauwelijks gekend. Adrie's opa Havermans overleed in het jaar dat hij is geboren, zijn oma drie jaar later. Ook Jo was nog maar drie toen haar opa Hommel overleed. Haar oma ging daarna in wonen bij een dochter in Halsteren. Zij overleed toen Jo zeventien was. De oma's van zowel Adrie 'als Jo heetten overigens Van der Zande, eveneens een veel voorkomende achternaam in Oud-Vossemeer. Onderhielden de ouders van Jo een goed contact met hun broers en zussen - ze kwamen altijd op ver jaardagen - bij Adrie thuis was dat een stuk minder, zegt hij. Jo vertelt dat een broer van haar vader in de oorlog is omgekomen doordat hij bij Baarle-Nassau, waar hij geëva cueerd was, op een landmijn trapte. „Toen ik op hel dorp kwam wonen, heb ik behoorlijk moeten wennen", zegt Jo. Ze is op Botshoofd gebo-# ren, de buurtschap enkele kilome ters ten zuidoosten van het dorp in de Leguitpolder. Toen ze drie was, verhuisden haar ouders naar hel boerderijtje De Juffrouw in diezelf de polder. „Ze namen het bedrijf over van de ouders van mijn vader, die het eerder gekocht hadden. Ik vond het er heerlijk wonen", zegt Jo die een oudere en drie jongere broers heeft. Haar ouders Marien en Pietje Hommel-Franken bouw den voor hun oude dag een huis op de hoek van de Dokter Renesstraat en de Cornelis Frankenstraat. Na het overlijden van haar moeder zijn Jo en Adrie daar ingetrokken. „Tien jaar geleden. Hier is alles ge lijkvloers, dat is ideaal." Het is er rustiger wonen dan aan de Ring, waar het paar bij hun trou wen een huis kocht. „Vlak tegen over café De Hoop. Bij festiviteiten bracht dat een hoop drukte en her rie mee. Maar het had zijn charme. We hebben er gezellig gewoond", vindt Adrie. Hun jongste zoon woont er nu. Zelf woonde Adrie tot zijn elfde op het Eintjesdurp, een doodlopend straatje haaks op de Patrijzenweg. Energieweg 11J - 4691 SE Tholen - tel. 0166 60 93 33 www.vanhouteinterieur.nl Advertentie I.M. Op de open dag bij de Zeeuwse Tuinkaemer kunnen kinderen een ritje op een van de pony's doen. „We hadden vier jaar geleden niet gedacht dat de tuinfair zo snel zou groeien. Er stonden nu 65 kramen en we hebben nog mensen teleur moeten stellen. Dc animo om hier te staan is groot." De kleurige kraampjes zijn vanaf de provinciale weg goed te zien. Een lange rij met blauwe, gele, groene en rode luifels wisselen elkaar af onder het frisse groen van de blade ren van de bomen. Daar waar de rij stopt, beginnen dc geparkeerde au to's. Tot aan de Kadijk. maar ook in de bermen óp de Kadijk. Zé staan tot aan de afslag bij de Postweg/La- geweg, maar ze kunnen nu ook voor het eerst in een weiland aan de Ka dijk worden geparkeerd. Daar maakt nog lang niet iedereen ge bruik van. „Dat zullen we volgend jaar beter aangeven. Elk jaar leren we er weer van." Op dc fair is van alles te zien en te koop. Van planten tot tuinbenodigd- heden, van sieraden tot wijn, van curiosa tot tijdschriften, van kaas tot vogelkooitjes, van linnengoed tot kunstvoorwerpen. De open dag wordt steeds gehouden op de zater dag na Hemelvaart. „Die viel dit jaar vroeg. Het is een van de eerste in de regio. Bovendien was het ein delijk ook nog eens goed weer. Dat scheelt natuurlijk enorm. Als het slecht weer is, komen de mensen niet." In het zonnetje doet dc ijsverkoper goede zaken, maar ook op het terras van de familie Goudswaard van café 't Gentrum is hel druk. Bezoekers kunnen er saté en andere snacks eten. Een ganzenhoeder verzorgt demonstraties op het veldje van de boomgaard van de familie Noom. Het trekt veel publick. Vooral kinde ren zijn er door geboeid. Noom zelf staat met appels aan de dam van zijn erf. Kinderen kunnen ook een rond je rijden op een van de pony's van de buurkinderen. De dieren zijn bij na de hele dag bezet. De Hogeweg is deze dag het domein van de wan delaars en de standhouders. Het heeft iets van een straatspeeldag: de weg is afgesloten voor het verkeer. Bezoekers genieten van dc rust op dit stukje Tholen. De dorpen Oud-Vossemeer en Sta venisse worden gesloten voor zoge naamde exceptionele transporten. Is een voertuig langer dan 22 meter, breder dan drie meter, zwaarder dan 50 ton en/of hoger dan vier meter, dan krijgt het voortaan geen ont heffing meër voor de straten in bei de genoemde plaatsen. Een derge lijke ontheffing wordt verleend door de rijksdienst voor het weg verkeer (RDW), de instantie waar transportbedrijven voor - toestem ming aan moeten kloppen. De RDW zal rekening moeten houden met de beperkingen die het ge meentebestuur ten aanzien van Oud-Vossemeer en Stavenisse heeft opgelegd, en in voorkomende ge vallen alternatieve routes moeten aangeven. De stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) organiseert op maandagavond 31 mei van zeven uur tot half negen een bezoek aan een streekeigen Zeeuws erf in Poortvliet. Het is onderdeel van een reeks bijeenkomsten aan streekeigen erven op Tholen onder de naam Buitenlui Actief. Bedoe ling is kennis en mogelijkheden over te brengen aan eigenaren, zo dat zij die kunnen toepassen op hun eigen erf of kunnen delen met andere plattelandsbewoners. Bij de excursie in Poortvliet wordt be sproken welke bomen en struiken goed tegen de wind kunnen, wat (oor onderhoud hoogstamfruitbo- men nodig hebben, wat een gepot- dekselde schuur is en of er subsi diemogelijkheden zijn voor het opknappen van het eigen erf. Deel name is gratis, maar aanmelden is verplicht. Na opgave van gegevens wordt het exacte adres van het erf doorgegeven aan de deelnemers. Meer informatie via www.land- schapsbeheerzeeland.nl. Daarna verbleef hij drie jaar in het sanatorium Zonneveld bij Westka- pelle om te genezen van tuberculo se. Een periode waarover hij het nodige weet te vertellen. Om de week kwamen zijn ouders, of een broer, op bezoek. „Toen ik terug thuis kwam, was ons gezin inmid dels verhuisd naar de Ring." Adrie is de jongste van vijf broers en heeft drie jongere zussen. Zijn oud ste broer Kees werkte jarenlang als veermansknecht op het pontvccr tussen Oud- en Nieuw-Vossemeer. Vader Lin Havermans was landar beider, onder meer op de Boshoe- ve, en werkte later nog 6ij de Phi lips fabriek in Roosendaal. Uit zijn jeugd herinnert Adrie zich goed dat hij - het moet kort na de oorlog zijn geweest - samen met zijn broer Jan en andere kinderen uit het dorp en elders van Tholen, in de zomer enkele maanden in Dene marken verbleef om aan te sterken. Hij heeft zeven jaar bij de Heide- mij gewerkt, als baakloper bij de landmeetkundige afdeling. Daarna stapte Adrie over naar de plaatselij ke aannemer Hommel. „In de zo mer werkten we in de Flevopolder, in de winter in Zeeuws-Vlaande- ren. Ik lag er in de kost, maar toen onze kinderen werden geboren ben tk daarmee gestopt." Hij was uit zetter voor de drainage en later ma chinist. „Ik heb bij Hommel ge werkt tot mijn 54ste. Toen ben ik ziek geworden, heb een paar nieu we hartkleppen gekregen." Nadat hij was opgeknapt, had Adrie graag lichter werk gedaan bij zijn oude werkgever. „Jammer genoeg was dat er niet bij. Van mijn toenmalige collega's viel het me tegen dat ze zeiden: dan blijft al het zware werk voor ons liggen." Adrie heeft daar na nog jarenlang op het land ge werkt, gewassen wieden. Aan zijn lagere schooltijd heeft Adrie Havermans niet zoveel herin neringen. Hij heeft die, door zijn ver blijf in het sanatorium, in het dorp niet afgemaakt. Bezocht de Sint An- thoniusschool aan de Dorpsweg. Net als zijn vrouw Jo die zes klassen doorliep. Ze maakte er de onderwij zeressen Mie en Cato Hommel mee, en hoofdonderwijzer De Kuijer. Echt naar haar zin had ze het pas op de huishoudschool in Halsteren, bij de nonnen. „Drie jaar was dat. Het was geweldig leuk en afwisselend", zegt ze. Vervolgens ging ze een jaar lang met haar vader mee werken op het land, maar dat beviel niet. „Gelukkig mocht ik naar hel atelier van Priem, de Mayfair, in Sint-Maartensdijk. Daar ben ik zes jaar geweest." Adrie en Jo voelen zich thuis in het dorp waar ze zijn geboren en opge groeid. Waar twee van hun drie zo nen wonen (de oudste woont in Eindhoven) en hun twee kleindoch ters. Hij heeft zijn groentetuin als hobby, heeft ook altijd veel gevist. Voetbalde en schaatste vroeger, ging met zijn vrienden op dc fiets de ker missen in de omgeving af. Zij ver maakt zich met het maken van kaar ten, quilten en haar orchideeën. Ook was Jo lid van de vorig jaar opgehe ven algemene vrouwenbond. Adrie steunt verschillende verenigingen. Al die clubs organiseren jaarlijks het nodige in het dorp. „Leuk om te zien dat het zo leeft." Bij de carnavalsver eniging heeft Adrie een reeks van ja ren 's winters geholpen met het schilderen van de wagen voor de op tocht. Samen maken ze, op dc elek trische fiets, behoorlijke tochten. En bezdeken activiteiten van de Anbo. De wielerronde, de kermis. Het zijn evenementen in het dorp waar vroe- ger naar werd uitgekeken. Ook door Adrie en Jo. „Ik vond de kermis vroeger leuker dan tegenwoordig", zegt Adrie. „Dansen is er nu niet meer bij. Wij komen er alleen nog een poosje met de kleinkinderen." Toen ze nog in de Ring woonden, hebben ze veel plezier aan de kermis beleefd. „Toen er geen viskraam meer kwam, maakte ik zelf een em mer nieuwe haring schoon. Dan zat op een gegeven moment onze keu ken vol met mensen die haring kwa men eten." Om zich heen zien ze meer verande ren. Winkels zijn er vergeleken met vroeger nauwelijks meer, ook andere voorzieningen verdwijnen. Maar leefbaar blijft het wat Adrie en Jo Havermans betreft nog wel. „Hoewel je je soms afvraagt wat de jeugd be zielt, zoals nu weer met al die vernie lingen. Ook wij haalden vroeger wei eens wat uit, maar niet op die manier. Toen waren er ook minimaal twee politiemensen op het dorp en die wisten, als er wat gebeurd was, pre cies wie ze moesten hebben", zegt Adrie Havermans. dat er een kerk werd gebouwd, maar omdat de stroom de Kerkekamer werd ingedijkt. Wat natuurlijk bete kent dat er eerder een Oud Vosmaer was, in de Oud-Vosserrieerpolder, mogelijk zelfs aan het einde van de Molenstraat. Volgens Boxhorn, Reigersberg en Smallegange waren de Oud-Vosse- meerpolder, Oud-Kijkuit en Karne melkspolder (met Botshoofd) en Slabbecoorn al lang voor 1410 in gebruik en/of bedijkt en was de To renhoeve toen bekend als Slot Ab- benbroek. Jan van Abbenbroek staat bekend als Thools edelman rond 1235. Het slot zag er ongeveer uit als de bekende prent van slot Hoog kamer of het slot in Stavenisse. Dat is ook van 1200 en is door opeen volgende heren gebruikt. In het praalgraf in de kerk van Stavenisse rusten nu naast de heer Van Tuyl van Serooskerke ook de latere heer Flodorff en zijn vrouw. Volgens Paul de Schipper, auteur van een boek over Orisant, was het eerste Oud-Vossemeer genaamd FricsMoerdijk, kan ook zijn Vrie- zendijk. Vergelijk Vricsendijckse Moeren, wat tussen het gebied van het huidige Oud- en Nieuw-Vosse meer lag. Tussen 1248 en 1300 kwam het gebied in bezit van Hend rik Buffel en zijn gelijknamige zoon, en 1410 was het begin van de huidige ambachtsheerlijkheid en ambachtsheren. En daar gaat het ook om in 2010: de ambachtsheren. Het begin van het dorp is op zich niet eens zo belangrijk, en schrifte lijke bewijzen ontbreken ook dik wijls. Maar zoals William Cowper al zei: Absence of proof is not proof of absence; op zijn Nederlands: Af wezigheid van bewijs is geen bewijs van afwezigheid. En dat geldt ook voor het steeds noemen van het woord 'waarschijnlijk' i.v.m. dc Roosevelts, dat ben ik met Frank Hommel eens. Zolang" er geen te genbewijs is, gaan we daarvan uit. Zeker omdat er in mijn stamboom drie dochters Boogaart getrouwd zijn met Van 't Rosevelts, dus die connectie met Amerika zie ik zelf ook wel zitten. Sinds 2008 draait op de Open Mo numentendagen, de tweede zaterdag in september, in de N.H. kerk te Oud-Vossemeer doorlopend een dvd-presentatie van mijn hand op twee schermen. Met daarop de ge schiedenis van de ambachtsheerlijk heid en dc dorpen, geïllustreerd met honderden prenten, prentbriefkaar ten en foto's. Dus de heemkundige is daar dan van harte welkom, net als alle anderen geïnteresseerden, ter lering ende vermaeck. Eén ding is duidelijk. Als de am bachtsheren hier in 1410 niet be gonnen waren, dan vierden we nu in 2010 geen 600 jaar ambachtsheer lijkheid. Erger nog, dan bestond Oud-Vossemeer niet eens. En dus ook geen Nieuw-Vossemeer. Cees Boogaart, Willem van Beierenstraat 28, 4698 RS Oud-Vossemeer. Mijn geliefde juffrouw Jongmans, ook afkomstig uit Nieuw-Vosse- meer, gaf mij in mijn puberjaren les in Engels op de mavo in Halsteren. Wij gebruikten een boek dat de titel had 'Look before you leap', ofte wel: bezint eer gij begint. Als de heemkundige, genoemd in het arti kel 'In 2143 nogmaals 600 jaar Vos semeer' (in de EB van 14 mei), dat ter harte had genomen, was hij niet uitgegleden met zijn stelling. Leap betekent pok sprong, dus vrij ver taald kun je dan ook zeggen: kijk voor je springt. Want nu land je niet met je neus in de boter, maar in, nou laten we het maar modder noemen. Zijn stelling is gebaseerd op het boek 'Vossemeer land van 1000 heren' van Delahaye, waar in het vierde hoofdstuk over het bestuur van de dorpen staat: Blijkens een kohier van de 10e penning uit het jaar 1543 tel de het dorp toen slechts 16 huizen. Van de oorsprong af heeft de kerk het middelpunt van het dorp ge vormd; rond de kerk lag het kerkhof. En dat is nu net het punt: de kerk is van voor 1436, wat blijkt uit de 15e en 16e eeuwse registers van de oude dekenaten Cuijk, Woensel en Hilva- renbeek van het aartsdiakenaat Kern- penland van het bisdom Luik. Onder dat bisdom behoorden Schakerloo, Vossemeer en Tholen tot 1559. Volgens de gegevens van het deke naat Hilvarenbeek was er in 1436 al een kapel in Vossemeer. Propre Tol- nis staat daar bij, dat betekent: dichtbij Tholen. Daarmee wordt dus niet de St. Anthoniuskapel aan de splitsing Broekseweg/Zoetendijk bedoeld. Volgens Alphonse Mulder, die rond 1910 de N.H. kerk hielp restaureren, was er toen in de kerk nog een steunbalk aanwezig van die eerste kapel. En om nu te verwach ten dat er honderd jaar voordat er een dorp is, een kerk gebouwd wordt? De inschrijving in die kerk registers is er niet voor niks, de be doeling van het bisdom was om bij te houden waar hun bezit lag en om dat te beheren en te laten betalen. Er zijn mensen nodig om een kerk te bouwen, te onderhouden en te be talen en dat kan enkel als er al men sen wonen. Bewoning van het ge bied vond al eerder plaats, voordat er zelfs maar sprake was van een kerk of dijken. Het gebied van Oud- Vossemeer bestond uit grote schor ren die al geschikt waren voor be woning en bewerking. Zoals ik in januari 2008 in deze krant al aangaf in mijn Stemmen van lezers 'Roose velt, Oud Vossemeer en sprookjes', dateert het huidige dorp van 1413- 1415 en ging dat verloren door de St. Elisabethvloed van 1421. Jacob van Bleiswijck kocht ver schillende percelen land aan; in 1451 zes gemeten ,in Nieuw? Vos maer. Blijkens de omschrijving lag dit land in de Kerkepolder, die deze naam nog niet had. Dc naam Kerke polder verschijnt voor het eerst in een akte van 1461. Bovendien is dc Kerkepolder niet zo genoemd om-

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2010 | | pagina 7