'Opvallend is dat autobezitters geen dag zonder auto kunnen' 'Rookverbod was lang onduidelijk' Nooit meer koren naar De Korenbloem? Willem Zoetemeijer (60) uit Tholen stopt na 45 jaar als monteur Kanaries Karei Saris van Thooise horeca Brandblusser Leen Verhage uit Tholen terug op oude stek in Scherpenisse Vrijdag 14 mei 2010 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 5 Als hij weer zou mogen kiezen, zou hij weer automon teur worden. De 60-jarige Willem Zoetemeijer uit Tho len is met de vut. Hij is vanaf 1965 actief geweest als monteur. Begonnen bij Toine Mazairac, de Opeldealer aan de Erasmuslaan in Bergen op Zoom en geëindigd bij Autobedrijf Tholen van Rien Mol aan de Gagelboslaan in Bergen op Zoom. Daartussen zat nog een aantal Thooise bedrijven. Dorpsgarages waar hij ook trekkers repareerde, combines en grasmaaimachines. Het was in een van de dorpsgarages waar hij de liefde voor zangvo gels opdeed. Zoetemeijer is nu alweer 30 jaar penning meester van vogelvereniging Vogelvreugd. Luizenleventje i Incident Rijstenbil Meesterwerk Proefmalen Sluitingstijd De open Molen-en Gemalendag heeft zaterdag in Scher- penisse bij molen De Korenbloem tussen de vijftig en zestig bezoekers opgeleverd. Waaronder een tiental kin deren. Een wat oudere dame durfde de trap naar de gale rij van de molen niet op en wachtte beneden tot haar ge zelschap van de uitleg van molenmakersbedrijf Berkhof en van het uitzicht had genoten. Vader grijpt naast titel Oranjekenner Vaktermen De Verwachting Zijn liefde voor zangvogels deed Zoetemeijer op toen hij bij Ko Hommel in Sint-Annaland werkte. ,,Ko had drie jongens die in de garage een kooitje met twee kanaries hadden. In het begin ver zorgden ze de vogeltjes, maar op den duur niet meer. Ik ging ze meer voeren en ze wilden ze op den duur wegdoen. Toen heb ik ze gekocht. Thuis eerst weggehangen en er later een rennetje voor gemaakt. Iemand van de vogelvereniging vroeg me eens om mee te gaan naar een vergadering. Na een jaar ben ik in het be stuur gegaan en ik ben nu al dertig jaar penningmeester." De Tho- lenaar kweekt nu papagaaien. Willem Zoetemeijer uit Tholen rijdt zelf in een 20 jaar oude Citroen. Volgens Zoetemeijer zijn er niet zo veel monteurs die zo lang in de au tobranche actief blijven. Hij herin nert zich de tijd dat er nogal wat monteurs de overstap maakten naar grote bedrijven als General Electric en Philip Morris om onderhouds monteur te worden. Zoetemeijer bleef trouw aan de auto. Hij heeft er zelf nog twee. Een 20 jaar oude Ci troen DX waar hij onlangs nog mee naar de viering van de bevrijding in Wageningen reed en een Opel GT uit 1971 die hij nog op moet knap pen. „Die heeft op me staan wach ten," lacht de monteur. „Ik ben pas de tweede eigenaar, hij is nog origi neel." Zoetemeijer noemt het een boeiend vak, waarin in de loop der jaren ont zettend veel is veranderd. Dc appa ratuur die de monteur tegenwoordig ter beschikking staat, is niet te ver gelijken met hoe er vroeger werd gesleuteld. Auto's roesten bijna niet meer, maar het is wel lastiger ge worden om een lampje van de kop lamp te vervangen. Het was spannend zaterdagavond in de finale van het EO tv-programma De grootste royaltykcnncr van Ne derland. De 17-jarige Anne Vader uit Tholen moest het opnemen tegen dc andere vijf deelnemers in dc finale. Na de eerste ronde eindigde de Thooise op de eerste plaats. In de tweede ronde werd ze tweede met 1580 punten, maar haar grootste concurrent, de Friese Dieuwke de Vries, haalde meer dan 1800 punten. Beiden plaatsten zich voor het eind spel. Voor Anne, die voor het tweede jaar meedeed, een hele prestatie. Haar kennis van de Oranjes is enorm. Ze had zich voor de gelegenheid in het oranje gestoken, met een sjaal met de naam van Maxima erop. Willem Zoetemeijer ging naar de ambachts school in Bergen op Zoom. En kwam als jonge jongen al vaak bij smid Van der Hove aan de Markt. „Diens zoon Kees heeft me lassen geleerd. Ik heb wel eens lasogen ge had want ik nam het toen niet zo nauw met de bescherming." In 1965 kon hij aan de slag bij Ma zairac in Bergen op Zoom. Een groot bedrijf met 21 monteurs. On derhoud plegen aan een auto was toen een tijdrovend karwei. „Auto's kregen bij 60.000 kilometer een grote beurt. Daar had je veel werk aan. Je moest dc startmotor, de dy namo en de koolborstels onder han den nemen. En de waterpomp revi seren koste ook veel tijd. Veel was toen nog van gietijzer." Wim ging met zijn brommer de brug over. Voordat hij de Eendracht over ging, kocht hij vaak bij een van de visboeren een 'zootje mossels' die hij dan aan zijn collega's in Ber gen verkocht. Zoetemeijer was bekend onder de vissers in Tholen. „Mijn opa Schot, Alexander en Maxima zijn haar gro te favorieten van het koningshuis, vertelde ze. In het eindspel kregen ze vijf vragen. Elk juist antwoord was goed voor één punt. Wie het wist, drukte op de knop. Anne drukte dc eerste keer zo vroeg dat de vraag nog niet helemaal was gesteld. Ze gokte verkeerd. Haar tegenstander wist wel het juiste ant woord. Ook op de tweede vraag bleef ze het antwoord schuldig. Toen de derde vraag aan de orde kwam, was het er op of eronder. De vraag ging over het systeem van regeren waarin vrouwen uitgesloten wordt van troonopvolging: het Salische stelsel. Ook die vraag wist de Friese. Het werd toen 3-0 en daarmee was de finale gespeeld. I mm m. Lautjc, leurde in dc zomer met bot jes en in de winter met kabeljauw. Op vrijdag ging ik langs de vissers om te betalen, bij Kegge, Bout cn dc Kok. Toen moest ik 22 gulden beta len voor een tobbe vis. Dat heette zo. Als ik dan als kleine jongen vijf cent kreeg van die mannen, dan was ik de koning te rijk." Zoetemeijer bewaart er goede herinneringen aan. Op zaterdag maakte zijn opa zelfs ijs. In de woonkamer aan de Grind weg hangt nog een foto van de klei ne Wim, likkend aan een ijsje op de Markt. Dc monteur werkte ook op dc scheepswerf van Van der Giessen de Noord in Alblasserdam. „Er werk ten daar toen veel Tholenaren. Ze vroegen of ik ook mee ging. Dan zou ik het onderhoud van de machi nes doen en later aan de auto's. Daar heb ik een luizcnlcvcntje ge had. De eerste twee uur werd er over voetbal geouwehoerd. Er was helemaal niet zo veel te doen, maar ik maakte er wel lange dagen. Elke Het aantal bezoekers was aanzien lijk hoger dan bij de tien tot elf mo lens die er op het eiland bezocht konden worden, vertelde Gijs Jan Berkhof die zaterdag een rondje I I i 1 I I I I I I I dag pendelen, 's Ochtends om half zés weg, en 's avonds pas weer thuis want we moesten toen nog over Zwijndrecht en Breda rijden." Na ongeveer anderhalf jaar was hij het zat. Zoetemeijer stapte over naar Jo dc Graaff in Poortvliet. Ook daar was hij voor gevraagd, vertelt hij. „Dat bedrijf begon toen net een beetje te lopen. Hij werd dealer van Datsun, later Nissan. Verschillende typen auto's. In het begin waren de mensen nog een beetje bang voor de Japanse wagens, maar het was een grote vooruitgang. We gingen van gietijzer naar aluminium." Van der Graaff deed niet alleen in auto's. „We repareerden ook trekkers en andere landbouwmachines en voor dc gemeente deden we het onder houd van alle grasmaaimachines. Later is de gemeente dat zelf gaan doen." Wat vroeger werd gedaan, kan nu niet meer, zegt Zoetemeijer. Hij heeft wel eens een Fiat onder han den gehad die verkocht was, maar waarvan de roestplekken moesten worden weggewerkt. „Dan maakte ik eerst dc boel kaal en dan ging ik het vertinnen met een soldeerbout. Het was een heel werk, maar de roest kwam er niet meer door. Zoiets kan nu niet meer." Ook het werk aan de remvoering en de koppeling is veranderd. Moesten de monteurs met de hand alle rem schoenen vastklinken, nu is het een setje wat de monteurs kunnen ver vangen. „Koppelingsplaten? Als we die los hadden gedraaid, bliezen we die uit. Zwart van het stof zagen we. Als je kijkt waar we vroeger mee gewerkt hebben? We hebben heel wat stof cn verf ingeademd. Er zat asbest in de remblokjes en de rem- schijven." Om banden te verwisselen is er nu een bandenapparaat die het werk lichter maakt. Zoetemijer is nog uit de tijd dat er stootijzers werden ge bruikt om een band van de velg te halen. De monteur vertelt over een incident in de garage van De Graaff toen er op een warme zonnige dag een Amerikaanse wagen van de no taris werd binnengereden. „Met brede velgen. De Graaff zou het zelf doen. Hij heeft met een ijzer de band er af gestoten, er een nieuwe band opgelegd en opgepompt, maar velg en band vlogen toen tegen het plafond. Jan zat er net met zijn hand boven. Dat is goed afgelopen." Thooise molens deed. Voordat de bouwvakvakantie begint levert hij de molen 'maalklaar' op. Maalklaar mag dan in molenaars kringen een gangbare uitdrukking Tot de werkzaamheden behoorden ook het aanbrengen van stickers op de auto's die bij De Graaff werden verkocht. „Met de naam van De Graaff er op. Ze waren door heel Europa te zien." Maar weer veranderde Zoetemeijer van werkgever. Nu ging hij aan dc slag bij Ko Hommel in dc Voorstraat in Sint-Annaland (voorheen garage Kurving), met werkplaatsen aan beide kanten van dc straat. „Homm- mel kende ik. Hij had vroeger bij Mazairac gewerkt. Hel was een ty pische dorpsgarage. Wc maakten er zelfs nog fietsen, maar we repareer den ook combines en dc vrachtwa gens'van Theunisse. En de VW-bus jes van Willem Rijnberg waarmee ze indertijd naar Rotterdam pendel en. Dat waren er wel acht. Ik heb ook nog met Adrie van Vossen ge werkt die nu een nieuw bedrijf heeft aan de Veilingweg. Van Vossen zal in de Julianastraat waar hij auto's spoot voor Hommel. Ko opende een wasstraat aan de Weststraat. Dat was een van de eersten op Tholen." Zoetemeijer heeft er een poos met plezier gewerkt, zegt hij. Het bedrijf was vooral Opelgericht, zegt Zoete meijer, maar ook Honda was een geliefd merk. Er waren toen veel dorpsgarages, Dekker in Sint-Annaland, Bliek in Scherpcnissc, Bijl cn De Viet in Sint-Maartensdijk, De Jonge in Poortvliet, Struijk in Stavcnisse. „Met alle garagehouders maakte we 'wel eens een uitstapje. Bijl cn Bliek regelden dat. Zo zijn we een keer met de bus naar Nieuwkuijk bij Den Bosch gegaan." Toen het in dc jaren tachtig wat minder ging, stapte hij in 1984 over naar Autobedrijf Tholen van Cor Mol in Bergen op Zoom. Hij bleef 26 jaar lang in dienst. Zoetemcmijcr kreeg met Volvo-auto's te maken, later werd dat Saab. Het bedrijf zat eerst aan de Noordzijde Haven. zijn voor een molen die volop in be drijf is. Zover zal het volgens Leen Verhage (68) uit Tholen niet komen. Vijftien jaar geleden verliet zijn hij zijn molen omdat het niet meer ver antwoord was om er mee te werken. De zaak was versleten en de molen zelf stond zo scheef als een kapotte garagedeur. "Hij stond 29 centime ter uit het lood en dat kon je goed zien", legde Berkhof zijn bezoekers uit. "De bovenkant van de molen was al scheef gemetseld omdat de molen al verzakte tijdens de bouw. Dat komt omdat hij op een kleilaag staat en omdat die kleilaag weer rust „Mijn eerste karwei was het revise ren van dc Amerikaanse slee van burgemeester Bram Rijstenbil van Nieuw-Vossemeer." Het werk werd er meer verdeeld. Er kwamen spui ters en monteurs, waaronder Jaap Koeteeuw, Harm Kot en John Moer land. Versnellingsbakken werden vroeger gereviseerd, tegenwoordig worden ze vervangen. „We moesten vaker improviseren. Maar daar was ook meer tijd voor. Het arbeidsloon was toen ook niet zo hoog." „Lampen zitten nu in de kofferklep, maar door het open en dicht slaan, breken dc kabels nog wel eens af. Vroeger waren er verchroomde bumpers, nu is alles kunststof. Maakten de motoren vroeger veel meer toeren, nu is alles lichtge wicht. Velgen waren van staal, nu van aluminium." Opvallend is volgens Zoetemeijer dat autobezitters bijna geen dag zonder auto kunnen, ook al rijden ze er weinig mee. „Ze kunnen hun au to niet missen. Ze vragen vaak een vervangende wagen. Kwam die na een dag terug, dan bleek dat er maar twee kilometer mee was gereden. Van de garage naar huis en terug." Soms krijgen de garagehouders las tige vragen. „Wc hebben eens een klant gehad die een tik in de auto hoorde, een blikken geluid. Wc heb ben gezocht waar het vandaan komt. Kleed eruit cn op den duur de stoel eruit en op de vloer gaan liggen en dan rijden. Uiteindelijk hebben we hel ontdekt. Onder de stoel zat een dubbele balk waar een puntlas niet goed was vastgehecht. Dat hebben wij toen alsnog gedaan. Het was een heel klein dingetje met grote gevol gen." Volgens Zoetemeijer waren er ook klanten die na wilden gaan of het benzineverbruik wel klopte. „We hebben eens een klant gehad die een auto had gekocht die gemiddeld één op zestien reed. Die wilde dat we dat samen gingen lesten omdat hij dacht dat hij veel meer gebruikte. op een veenlaag." Die grondcombinatie vind je vol gens Gijs Jan op heel Tholen. "Daardoor staan alle molens op Tholen nog steeds scheef. Nee, aan biedingen om ook andere molens in de gemeente recht te zetten of te restaureren heb ik nog niet." Dat is niet zo vreemd als hij zegt dat de restauratie van De Korenbloem tussen de vier- en vijfhonderddui zend euro kost. Dat bedrag wordt weliswaar opgehoest door rijk, pro vincie en gemeente, maar het blijft toch een hele uitgave. Als je een molen wilt hebben die We maakten de tank leeg en goten er precies één liter in om te kijken hoe het uitkwam. Het gaat natuur lijk om het gemiddelde en het ligt vooral aan hoe vaak en diep je het gaspedaal intrapt. De garagehouder krijgt dan vaak de schuld." Hij wijst er op dat een auto onder houd nodig heeft. „Eigenlijk mag hij niks kosten, terwijl een televisie zo wordt vervangen." Zoetemeijer verrichte bij Mol een huzarenstukje door een vrachtwa gen om te bouwen voor het vervoer van personenauto's. „Cor Mol had een mooie rode vrachtwagen ge kocht en die heb ik helemaal aange past. De oude bak die er op stond, was roestig. Ik heb toen voorgesteld om een hele nieuwe te maken. Ik had een goede hand van lassen. Ik had er geen tekening van. Ik heb de rijplaten op maat laten afzagen en ze gemonteerd en om de boel hy draulisch te maken dc achterkant er afgeslepen." Zoetemeijer kreeg er de vrije hand voor. Een half jaar lang werkte hij aan zijn meester stuk. Hij maakte er een stootbalk op, voorzag de wagen van spoilers, maakte een kast met bcdieningspo- Zover zal het volgens Verhage op Tholen niet komen. "Ik verwacht ken en maakte ook de zijkanten dicht. De wagen onderging een complete metamorfose. Zeker toen hij zilvergrijs werd gespoten. Zoete meijer geniet er nog van na. „Een ander koopt een boot, maar dit was mijn speeltje. Mol was er trots op cn heeft er maar een paar jaar plezier van gehad." Mol overleed, maar de wagen is nog steeds in gebruik. Dc laatste jaren werd Zoetemeijer ook wel eens uitgeleend aan Auto- schadebedrijf Buijs in Tholen. „Hij spoot al veel auto's voor ons. Als het te druk werd, dan ging ik er een handje helpen. Ach, ik kan met ie dereen goed opschieten. Zoetemeijer vindt het van groot be lang dat de sfeer in een bedrijf goed is. En dat er af en toe een geintje kan worden gemaakt. Hij zorgde daar zelf regelmatig voor. „Ik heb wel eens een hamer vast gelast om een college te plagen. Of ik bond dc schoenen wel eens vast aan de veters. Dat moet kunnen, al moet je goed weten op welk mo ment je dat doet. Zelf hebben ze me natuurlijk ook te pakken gehad. Op mijn laatste werkdag hadden ze blikken aan mijn auto gebonden. Ik ben er gewoon mee naar Tholen gereden. Het was een mirakels ge rammel." i E: info@tholenbv.nl www..tholenbv.nl www.saabtuning.nl Advertentie I.M. Niet zozeer de crisis speelt de Thooise horecaondernemers parten, maar het door de regering ingestelde rookverbod. Dat zegt voorzitter Karei Saris van de afdeling Tholen van de koninklijke horeca Nederland maandagmiddag na afloop van de jaarvergadering in café Smerdiek. „Ik heb geen geluiden gehoord dat ondernemers in de problemen zijn ge komen door dc crisis, wel dat dc on duidelijkheid over het rookverbod ve len parten hebben gespeeld. Je ziet dat klanten bij het ene café waar het rook verbod is ingevoerd weglopen naar een ander café waar nog wel gerookt mocht worden." Volgens Saris is het rijk daar verantwoordelijk voor ge weest. "Het lag volgens hem vooral aan het toezicht. Die ligt bij de Voe- dels en Waren Autoriteit. „Als er van af het begin goede controle was ge weest, dan was het ook meteen duidelijk geweest dat roken in de zaak niet meer kon." Het rookverbod is op 1 juli 2008 ingesteld. Een klein café in Groningen spande begin 2009 een rechtszaak aan, maar verloor dat. Ho- reca-ondememers moeten volgens de voorzitter er voor zorgen dat er een 'goede rookruimte' is. Doordat er vanaf het begin niet consequent is op getreden, zijn er collega-ondernemers die niet meer met elkaar omgaan, ter wijl dat voorheen wel zo was." Na men noemt hij niet. Wel concludeert hij dat het rookverbod de onderlinge concurrentie nadelig heeft beïnvloed. Tijdens dc vergadering spraken de on dernemers ook over het verruimen van de sluitingstijd. Nu sluiten de ho recagelegenheden zondagnacht om 2 uur. Een verlenging geldt volgens Sa- ris maar voor één uur. Ook daar zou beter dc hand aan gehouden moeten worden, zegt Saris. Want als de een zich wel aan de afspraak houdt en de ander niet. dan geeft exik dal scheven gezichten. In het bestuur volgde Ema Allewijn van Het Keeten in Stavenisse Janny Rijnberg van café-restaurant Haven zicht in Sint-Annaland op. Saris is voorzitter, Bert Coelers van de Buut- engadts uit Sint-Annaland is secreta ris, Hans Goudzwaard van 't Centrum in Poortvliet is penningmeester, André van Ast van café An de Slööve uit Sint-Annaland is bestuurslid. Cor Mol bij de door Zoetemijer volledig omgebouwde vrachtwagen. I Volgens Zoetemeijer is het van groot belang dat de monteurs in de garage weten waar de brandblussers hangen. Hij spreekt uit ervaring. Toen hij in de Roosendaalse vestiging van Mol werkte, vloog de auto die hij onder handen had in brand. „Ik moest een plaatje bij de pedalen lassen van een Volvo 340. Ik was er al leen. Bij het lassen let je op de benzineleidingen. Toen ik net klaar was, vloog de auto in brand, ik had een leiding die door de chassisbalk liep geraakt. Ik ben naar de brandblusser gerend en heb met geel poeder de brand geblust. Het was een grote blus ser. Ik heb hem helemaal leeg gespoten. Heel de garage en de showroom stond vol rook. Door dat gele spul was het net of je door de woestijn liep. Maar de auto ging 's avonds toch gewoon terug mee met de klant." Een oud-inwoonster van Scherpenisse neemt een kijkje in 'haar' molen. goed functioneert, ziter niks anders op dan de boel recht te zetten, is de opvatting van Berkhof. "Er zitten assen cn wielen in. Dan moet de molen 100 procent in het lood staan. Bij De Korenbloem was de situatie niet meer werkbaar." Zijn bedrijf sloeg, in samenwerking aannemersbedrijf Nonnckes, molen bouwer Nico van Koertcn cn uit voerder Leen Priesters en Berkhof- medewerker Roy Burgwal, 15 palen in de grond. Palen met een lengte van 21 meter. Daarover werd, onder de molen door. een betonvloer ge stort en vervolgens kwam het ge vaarte op vijzels te staan van 31 centimeter hoog." Zaterdag, tijdens de molendag, klom Burgwal in de wieken cn wer den de zeilen gespannen. Acties die in molenaarstermen heel anders worden genoemd, maar voor de be zoekers, waarvan het leeuwendeel uit Scherpenisse zelf, in begrijpelijk Nederlands werden vertaald. Die vroegen de vertegenwoordigers het hemd van het lijf. De meest prangende vraag bleek de opleve ringsdatum. Berkhof: "Als dc molen dadelijk goed functioneert, maken we het terrein rondom de molen nog netjes in orde cn kunnen nog voor de bouwvakvakantic bezoekers de gerestaureerde Korenbloem komen bezichtigen." Een aantal kinderen uit Scherpenis se nam zaterdag al een voorproefje. Die kregen van de organisatie van de Open Molendag, de slichting Hollandse Molen, een bouwplaat cadeau. Daarmee kon na wat knip-, vouw- en plakwerk een minimolen worden gefabriceerd. Berkhof: "Dan kregen we van de ouders van de kinderen de verhalen hoe ze vroeger de molen beleefde. Door er stiekem in te kruipen." Welke functie de molen krijgt, is af hankelijk van de interesse van de molenaar, zegt Berkhof. "In Gelder land is er een molenaar die voor de boeren in de omgeving graan maalt. Dc molenaar levert dat meel weer aan bakkers." niet dat de boeren op Tholen daar iets in zien. Je hoort daar slechts sporadisch iets over. En afgezien van een gebrek aan aanbod, ver wacht ik niet dat er afnemers zijn." Afgelopen maandag en dinsdag werd er proefgedraaid. Circa 50 kilo tarwe werd tussen de molenstenen gestort, waarna de bovenste steen ging draaien. "Perfect. Honderd procent", constateerde Verhage. Hij voelde zich op zijn oude stek als een vis in het water. Zeker na zoveel ja ren van twijfel. De vraag was of de molen ooit weer zou functioneren. Daar hoeft hij sinds gisteren, tijdens dc eerste oplevering, niet aan te twijfelen. "Het resultaat is prachtig meel. Puur natuur. Het zou leuk zijn als mensen weer zelf brood gaan bakken. Bij voldoende afnemers wil ik wel gaan malen." Op 22 juni volgt de tweede opleve ring. Volgens Verhage zijn er nog een aantal verbeterpunten en dan mag er niets meer te wensen zijn. Zodra dat het geval is, wordt dc mo len officieel geopend. De datum is bij de gemeente nog niet bekend. In Tholen was molen de Verwach ting open. Vrijwillig molenaar Jan van Gorsel zegt dat hij 200 bezoe kers heeft gehad. De eerste belang stellenden kwamen om kwart over negen al binnen om de molen te be kijken. Er waren mensen uit alle windstreken. Rijswijk, Hellevloet- sluis, Valkenburg, maar ook uit het buitenland: Zwitserland, Duitsland en Engeland. „Na de restauratie was dit de eerste keer en dus een suc ces." Van Gorsel verkocht gemalen meelproducten. Autobedrijf Tholen B.V. ruim 75 jaar een begrip in mobiliteit SAAB verkoop SAAB onderhoud SAAB tuning Gagelboslaan 161, Bergen op Zoom Tel 0164-247636

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2010 | | pagina 5