'Ik sta er namens mijn moeder en
grootouders die ik niet heb gekend'
Bijna drie ton voor
wandelpromenade
40 mille voor proef
met slootmaaisel
ifiiabo ESSELINK
'Onvrede in
Scherpenisse'
Lintjes website
Prijswinnaar
nieuwsquiz
De Supermarkt
van Halsteren
Kinderen van De Veste op bezoek
in kerk, moskee en synagoge
3>56
Donderdag 29 april 2010
66e jaargang no. 24
Weer racende
motorrijder gesnapt
Goozina Steketee-Bijl jaarlijks bij dodenherdenking in Tholen
Elk jaar op 4 mei 's avonds komen tientallen belangstel
lenden naar het Bosje in Tholen om daar bij het monu
ment de door oorlogsgeweld omgekomen inwoners te
herdenken. Ieder van hen heeft zijn eigen beweegreden
om daar te staan, beleeft dat op zijn of haar eigen manier.
Goozina Steketee-Bijl uit Rilland staat er voor haar moe
der en grootouders, slachtoffers van de V1 die op 3 maart
1945 in Poortvliet viel.
Oorlogsslachtoffer
Ring
Schrappen woontorens bom onder project'
De provincie Zeeland krijgt 2,5 miljoen euro van de Eu
ropese Unie voor watersportprojecten waaronder het ha
venplan Sint-Annaland. Daarvoor komt 275.000 euro
beschikbaar voor de aanleg van een wandelpromenade.
Woonzorgproject
Transcoast
Kees de Rijke krijgt subsidie provincie
De Rijke Biogas b.v. aan de Kadijk in Tholen krijgt
40.000 euro subsidie van de provincie Zeeland voor een
proef met de verwerking van slootmaaisel. Het gaat om
een studie naar de technische en economische haalbaar
heid van een installatie voor de thermische omzetting
van biomassa in Tholen.
EN VERDER...
EB op vrijdag
In verband met bevrij
dingsdag 5 mei verschijnt
de Eendrachtbode vol
gende week op vrijdag 7
mei. Ook een week later
verschijnt de Eendracht
bode in verband met He
melvaartsdag op vrijdag.
zie www.plus.nl
Telefoon: 0187 475 400 - www.esselink.nl
De Veste in Tholen is de eerste school voor speciaal onder
wijs in Zeeland die het predicaat Artikel 1 heeft gekregen.
Gisteren werd het uitgereikt door Simone Kroes van het an
ti-discriminatiebureau Zeeland uit Goes aan adjunct direc
trice Harma Pekelsma. De leerlingen maakten kennis met
verschillende geloven en gewoontes die daar bij horen.
13
■I --
voor autoschades bij alle merken
complete schadeafhandeling bij uw
verzekeringsmaatschappij
Focwa eurogarantiebedrijf
Voltstraat 2,Tholen, tel. 0166-607060
Eendrachtbode, de Thoolse Courant
Postbus 5, 4697 ZG Sint-Annaland
Telefoon 0166-657007 b.g.g. 653474
Telefax 0166-657008
E-mail: redactie@eendrachtbode.nl
advertentie@eendrachtbode.nl
admin@eendrachtbode.nl
Website: www.eendrachtbode.nl
Het enige nieuwsblad voor de streek Tholen
en Sint-Philipsland waarin opgenomen de
Thoolse Courant en het Advertentieblad.
Verschijnt donderdag.
Bankrekening 30 30 05 556, Giro 12 44 07
Abonnement 17,15 per halfjaar, 31,00 per
jaar, per post 55,50 per jaar, allemaal incasso.
Losse nummers 1
Opgave advertenties voor dinsdag 16.00 uur.
Advertentieprijs 0,31 plus btw per mm.
Hoofdredacteur W. Heijboer.
De politie heeft binnen een week
tijd weer het rijbewijs van een mo
torrijder kunnen afnemen, omdat die
te hard over het eiland reed. Een 48-
jarige motorrijder uit de gemeente
Middelharnis reed zondag rond het
middaguur met een snelheid van
136 km over de Provincialeweg bij
Sint-Maartensdijk. Dat werd opge
merkt door agenten. De motorrijder
aan de kant gezet waarna hij zijn rij
bewijs moest inleveren. Hij reed
meer dan 50 kilometer per uur te
hard. Vorige weck konden vier mo
torrijders hun rijbewijs inleveren
omdat ze te hard reden.
In Scherpenisse is er onvrede ont
staan over het niet doorgaan van het
optreden van de SmallTown Dan
cers uit Sint-Maartensdijk zaterdag
op de braderie door klachten van
bewoners over muziek en geluid.
Dat schrijven vier fracties uit de ge
meenteraad. ABT, PvdA, VVD en
SP, stellen er vragen over aan b. en
w. Volgens de fracties had het optre
den tussen tien uur 's ochtend en zes
uur 's middags waarschijnlijk niet
tot veel overlast geleid.
Ze vragen of b. en w. wisten dat het
dagprogramma door inwoners is
belemmerd. En of ze weten vanuit
welk deel van de samenleving de
klachten komen. Of er vorig jaar
ook al klachten waren en of deze
gegrond waren. Ook willen ze we
ten of b. en w. weten dat er door
sommige bewoners onvoldoende
wordt meegewerkt aan het autovrij
maken van de locatie van de brade
rie. En als het niet gebeurt of ze
dan handhavend wil optreden. De
fracties vragen of b. en w. bereid
zijn in gesprek te gaan met de be
zwaarmakers. De partijen willen
ook weten of b. en w. het er mee
eens zijn dat de braderie bijdraagt
levert aan de leefbaarheid in het
dorp.
Zie verder pagina 3 en 9.
Vanmiddag om twaalf uur zijn op
de website van de Eendrachtbode
de elf Tholenarcn te vinden die
vandaag een koninklijke onder
scheiding ontvangen.
De website van de Eendrachtbode
(www.eendrachtbode.nl) wordt
steeds meer bekeken. In maart wa
ren er 16.160 bezoekers en dat is
6000 meer dan in dezelfde maand
vorig jaar. De gemeenteraadsver
kiezingen van 3 maart hebben hier
een grote rol in vervuld, want de
uitslagen waren woensdagavond al
op de website te volgen.
Elke donderdag wordt de website
aangepast met de hoofdpunten uit
de die morgen verschenen krant.
De website biedt de mogelijkheid
om veel extra foto's te plaatsen bij
de diverse onderwerpen.
W. Ligtendag van de Oude Zeedijk
in Sint-Annaland is de winnaar
van de vijfde nieuwsquiz in het ka
der van het 65-jarig bestaan van de
Eendrachtbode. Met vele anderen
had hij de goede antwoorden op dc
vijf vragen. Het Groene Kruis ont
ving in 1965 van de wielerronde in
Oud-Vossemeer 749,09 gulden.
Een gemeente moest het in 1965
zonder nieuwe woningen doen en
dat was Scherpenisse. Ermina de
Rooij is de eerste vrouwelijke
voorzitter van speeltuinvereniging
Vrij en Blij uit Sint-Annaland. J.E.
van Boeijen werd in 1971 pen
ningmeester in het dagelijks be
stuur van Vrederust. Bij het graven
van een sloot aan de Lagcwcg in
Poortvliet werd een houten vlecht
werk gevonden.
Uit de vele goede oplossingen werd
W. Ligtendag getrokken als win
naar van de waardebon van 65 euro.
Deze week zijn er weer nieuwe
kansen in de nieuwsquiz van april.
U kunt opnieuw een waardebon van
65 euro winnen.
Zie daarvoor de speciale 65 jaar
pagina's 20 en 21.
Goozina Steketee-Bijl is jaarlijks voor hcicir omgekomen grootouders en haar moeder bij de dodenherdenking in Tholen.
Ieder jaar voelt Goozina Steketee -
tot enkele jaren geleden wonend in
Sint-Maartensdijk waar ze nog al
tijd les geeft op Dc Rieburch - dc
behoefte om de dodenherdenking
bij te wonen. „Vanaf de eerste her
denking, toen nog op de Markt, ging
ik er samen met mijn moeder heen.
Vader was er automatisch, die
speelde bij Concordia." Goozina's
moeder vond het altijd een fijne er
varing. „Toen zij er niet meer was,
vond ik dat ik zeker moest blijven
komen. Sindsdien sta ik daar na
mens haar e'n dc grootouders die ik
nooit heb gekend."
Mien Reeders was bijna vijftien
toen het noodlot in haar familie tpe-
sloeg. Een VI - een Duitse vliegen
de bom met een lading van 850 kilo
springstof - viel op 3 maart 1945
rond twee uur 's middags op Poort
vliet en explodeerde. De bom sloeg
op de driehoek Smidsstraat, Stoof-
straat en Zuidelijke Achterweg een
gat van acht meter doorsnee en leg
de tien huizen volledig in puin. Nog
eens twintig woningen werden zo
danig beschadigd dat ze onbewoon
baar waren, van de rest sneuvelden
zowat alle ruiten. Het ergste was dat
er slachtoffers te betreuren waren.
Dc timmerman Ben Reeders (43),
zijn vrouw Goozina Reeders-Linde-
boom (41), zuster Mien Reeders
(53) en schoonvader Boclle Linde
boom (79) overleefden het niet. Van
de vijf kinderen Reeders was alleen
Mien, de jongste, thuis. Zij raakte
zwaargewond, net als dorpsgenoot
Josien van Dijke. Voor andere
Poortvlietenaren bleef het bij lichte
verwondingen. Lang niet alle inwo
ners waren op dat moment al terug
van hun evacuatieadres (slechts
zo'n 400 van de totaal 1750).
„Moeder was er heel erg aan toe,
men was bang dat ze het niet zou
overleven. Ze is bij mensen in huis
gekomen en die hebben haar tóch
weer opgelapt", vertelt Goozina.
Maar Mien Reeders hield heel haar
leven lichamelijke klachten, waar
van er veel in feite een psychische
oorzaak hadden. Hoofdpijn, rug
klachten. maar ook littekens op ar
men en benen. „Ze praatte wél over
wat er was gebeurd, maar is nooit
professioneel behandeld. Er heeft
wel eens een arts tegen haar gezegd:
u bent een oorlogsslachtoffer! Maar
psychische hulp zoeken, dat was in
die tijd een taboe."
Dc ouderloze Poortvlietse ging bij
een zus van haar vader in Bergen
op Zoom wonen, maar is daar ver
schrikkelijk slecht behandeld.
„Op een gegeven moment is ze
weggelopen en bij een andere oom
en tante in Scherpenisse gekomen.
Ze zal toen 17 of 18 zijn ge
weest." Bij Jap en Trien Bolicr,
die aan de Westkerkscweg naast
de molen woonden, trof Mien
Reeders het beter. Ze werkte na
derhand bij fotograaf Barend Vcr-
kerke in het dorp en trouwde op
haar 21ste met timmermanszoon
Wim Bijl uit Tholen. Ze kregen
drie dochters. „Toen mijn jongste
zus is geboren, zeventien jaar na
de inslag, zijn er nóg scherfjes uit
moeders benen gehaald." Naar
Poortvliet wilde haar moeder
nooit echt terug, geeft Goozina
aan. Miens broers waren naar Den
Haag en Goes getrokken, haar
zussen naar Rotterdam en Willem
stad. „Met tante Lien in Willem
stad is er altijd een heel goed con
tact geweest." Omdat zij de inslag
niet van dichtbij hadden meege
maakt, was voor hen de ervaring
veel minder traumatisch dan voor
hun jongste zus.
Dc portretten van de omgekomen
opa en oma - waarnaar ze is ge
noemd. net als verschillende nichten
- hingen thuis aan de muur en ziet
Goozina Steketee nog zó voor zich.
„Toen je klein was, dacht je daar
niet zo bij na. Je had geen opa en
oma, dat was gewoon zo." Maar
naarmate ze ouder wordt, staat ze in
gedachten vaker stil bij wat er toen
is gebeurd en hoe dat het leven van
haar moeder heeft beïnvloed. Wil
haar verhaal een keer kwijt. „Je be
grijpt beter waarom je moeder be
paalde dingen deed, of juist niet
deed. Ze had bijvoorbeeld in onze
tienerjaren heel erg dc neiging om
ons vast te houden. En omdat ze
voor haar trouwen nauwelijks iets
van zichzelf had, wilde ze ons als
kinderen extra geven om dat te com
penseren."
Toen Mien Bijl-Reeders half de
vijftig was, werd borstkanker bij
haar geconstateerd. „Dat moest ze
na zo'n moeilijk leven ook nog eens
meemaken", zegt haar dochter, die
binnenkort 57 wordt. „Bijna zo oud
als moeder, die net geen 59 jaar is
geworden. Ze overleed, of het zo
moest zijn, op 3 maart. Dc dag van
de VI-inslag in Poortvliet." Van
haar vader kreeg Goozina de ring
die haar moeder altijd had gedra
gen: gemaakt van dc teruggevonden
trouwringen van de omgekomen ou
ders en daarme'e de enige tastbare
herinnering aan hen. Zelf draagt
Goozina hem niet voortdurend.
Maar ze hecht er wél aan, vindt het
bijzonder.
Dinsdagavond zal Goozina Steketee
opnieuw bij het monument in Tho
len staan. Als een van de velen. „Ie
der zal bij dc dodenherdenking zo
zijn eigen gedachten hebben", zegt
ze. „En dan hoeft het lang niet altijd
over dc oorlog te gaan." Ze gaat,
voor het eerst, bloemen bij het mo
nument leggen. „Waarom ik dat tot
nu toe niet deed? Misschien vond ik
het te sentimenteel. Dacht ik: een
ander heeft ook wel eens wat. Maar
je moet een keer gewoon je gevoel
volgen. Ik doe hel wel op een later
moment, meld me niet tevoren aan
bij de organisatie."
Het gaat om de verbinding van dc
woontoren op de plaats van de vroe
gere graansilo naar de huidige trap
jes, bij het Havcnplein. „We willen
aan deze wandelpromcnade een ze
kere allure geven", zegt projectleider
Hcnny Wecda. „Voorwaarde is wel,
dat dc infrastructuur in 2013 aange
legd moet zijn." Het akkoord van de
nieuwe coalitie, waarbij de bouw van
appartementen op het havenplatcau
onzeker is, staat daar dus haaks op.
De subsidie van bijna drie ton zou
daardoor in gevaar kunnen komen.
„Dat moet de gemeenteraad bij de
heroverweging van dc plannen alle
maal meenemen", zegt Weeda. „Als
de appartementen op het havenpla
teau niet doorgaan, wordt er trou
wens een bom gelegd onder het hele
havenplan. Dan moeten immers de
onderdelen Havenplein en Suzanna-
polder alle kosten van het project
dragen."
Het woonzorgproject komt volgens
Weeda niet meer bij dc Klippel-
straat/Havcnplein (trapjes), maar aan
de Havenweg, waar constructiebe
drijf Van Beek gevestigd was. Dit
houdt verband met de grondexploita
tie. Aan de Havenweg is de grond
voordeliger dan aan de Klippelstraat.
De grondprijs die projectontwikke
laar WBU en Marsaki (Castria Wo
nen) voor het woonzorgproject
willen betalen, ligt volgens de pro
jectleider te laag. „Wc kijken of we
er iets beters uit kunnen halen."
Weeda wacht verder nog op een te
genbod van de familie Guntcr ten
aanzien van de uitbreiding van de su
permarkt. „Ons voorstel vonden ze
te hoog uitpakken."
Dc bezwaren die bewoners en ver
enigingen hebben ingediend tegen de
havenplanncn, zijn nog niet door b.
en w. behandeld. Volgens Weeda
moeten er eerst overeenkomsten zijn
met de projectontwikkelaars.
De subsidie van de provincie is een
vervolg op het Maya-project, waarbij
eerder al Europese subsidie voor
nieuwe steigers in de Sint-Annaland-
se jachthaven werd gegeven.
Nu gaat het om het zogenaamde
Transcoast-project. Dit behelst een
investeringsprogramma van totaal 11
miljoen euro. De projecten zijn met
name gericht op de watersportscctor,
kusttoerisme en kustveiligheid. Eu
ropa draagt aan dit programma een
bedrag van 4 miljoen euro bij, waar
van 60% in Zeeland terecht komt.
Het Transcoast project is in 2008
ontwikkeld door de afdeling econo
mie van de provincie Zeeland met
als doel op zoek te gaan naar Euro
pese partners die ook geconfronteerd
worden met 'transformatie van kust
gebieden'.
ZIE VERDER PAGINA 9
Bij dc agrarische reststromen, mais
en andere plantaardige, vaste rest
stromen wordt met name slootmaai
sel genoemd. Dc producten zijn
warmte, elektriciteit, olie, (demi)wa-
ter en grondstoffen voor met name
de kunstmestindustrie. Het haalbaar
heidsonderzoek richt zich op de uit
voering van de investering om sloot
maaisel af te voeren naar een
centrale installatie waar het, eventu
eel in combinatie met andere bio
massa via een thermisch verwer
kingsproces, wordt verwerkt tot o.a.
energieproduktcn. Het onderzoeks
deel in het project heeft betrekking
op de opbrengst van de installatie bij
dc verwerking van slootmaaisel. Ge
deputeerde staten zijn positief over
de proef, die dc ontwikkeling van
2de generatie biobrandstoffen be
treft en past in het uitvoeringspro
gramma energie en klimaat Op Volle
Kracht. De 40 mille is de helft van
de subsidiabele kosten. De Rijke
krijgt een voorschot van 20.000 euro
en moet voor 31 december de haal
baarheidsstudie openbaar maken.
Kees de Rijke is een van de honderd
Thoolse duurzame ondernemers.
Hij ontmoette tijdens een van dc bij
eenkomsten in het gemeentehuis
o.a. gedeputeerde Wiersma, die het
onderzoek naar de verwerking van
slootmaaisel van harte ondersteunt.
De provincie geeft nog eens 25.147
euro subsidie aan een haalbaar
heidsonderzoek van Wheels4all uit
Grootebroek naar deelauto in Zee
land. Gedeeld autogebruik draagt
bij aan energiebesparing en een be
ter leefidimaat doordat een autode
ler circa 30% minder autokilomc-
ters aflegt.
Deze week
Wim Beeke werkt
25 jaar bij de Schutse
in Sint-Annaland
F»
««it/
Nikki Menheere uit
Stavenisse terug van
vrijwilligerswerk
in Zuid-Afrika
C.M. Riedijk-Paulusse
houdt eerste kunstexpositie
op 91-jarige leeftijd
m
Fotoclub Tholen slaat boven
verwachting aan
Niemand lacht op
de Waaje na gelijkspel
HET LEVEN IS NET
GANZENBORDEN.
JE KUNT STEEDS WEER
OPNIEUW BEGINNEN,
TENZIJ JE IN DE PUT
BLIJFT ZITTEN
Dit nummer bestaat uit
22 pagina's
PLUS Grinwis
Dorpsstraat 75-77
Halsteren
PLUS Tel: 0164 68 32 71
Advertentie I.M.
School krijgt predicaat Artikel 1 voor gelijke behandeling
Christendom, jodendom en islam kwamen aan bod. De school rondde er een project
mee af dat bijna dc hele maand april duurde met de titel: Ik geloof het wel. Met het
project wil dc school aangeven discriminatie niet aanvaardbaar te vinden.
De 35 leerlingen bezochten de Ichtuskerk en de katholieke kerk in Tholen en dc sy
nagoge en de moskee in Bergen op Zoom. Het project werd afgesloten met een ten
toonstelling die de ouders gisteren kwamen bekijken. In elk lokaal waren werkstuk
ken en tekeningen te zien die de kinderen hadden gemaakt. In de klas van dc
10-jarige Dominique Ruinard hangen aan het raam kleurige werkstukken van papier,
geïnspireerd op de gebouwen die ze bezcx:hten: onder andere een glas-in-loodraam
uit de katholieke kerk, een moskee en dc davidster. Dominique vond het bezoek aan
dc moskee het leukst, zegt ze. „Omdat het er zo mooi uitziet. Met een hele grote lamp
met allemaal namenen een hele zachte vloer. We moesten onze schoenen uitdoen."
Dc doelstelling van de school is om kinderen te stimuleren tot het ontwikkelen van
een eigen levensbeschouwelijk en maatschappelijke overtuiging en verdraagzaam
heid naar andere toe. Het is een mondvol, maar tijdens het project werd dat op een
onderhoudende en leerzame wijze verwerkt in het project. Kroes was trots op de
kinderen, zei ze. „JuDie hebben afgesproken datje elkaar niet pest, iedereen is gelijk
en wordt met respect behandeld. Het maakt niet uit of je wel of niet in God gelooft
of van een jongen of een meisje houdt." De school tekende er een verklaring voor en
heeft zich verplicht er elk jaar weer op eigen wijze aandacht aan te besteden. Elk
jaar kan er dan een sticker op het plakkaat geplakt worden.
Behalve De Veste heeft ook de Jenaplanschool in Poortvliet zo'n predicaat.
De kinderen van De Veste in Tholen hebben het predicaat Artikel 1 van Simone Kroes (rechts) van het anti
Zeeland uit Goes gekregen.
-discriminatiebureau
