'Vossemeer is gewoon mijn plekje'
Stichting 'zeer trots'
op sprekers in debat
Kopstukken uit de politiek
in 'bakermat democratie'
Dubbelrol Van der Zwan
in het Lagerhuisdebat
jaar Oud-Vossemeer
'Vlaflip voor politici'
Verstandskiezen
Donderdag 18 maart 2010
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
7
Nel Hartman-van Driel is in Oud-Vossemeer geboren en
getogen. En ze is verknocht aan het dorp. Langer dan een
dag of acht houdt ze het doorgaans ergens anders niet uit.
„Dit is gewoon mijn plekje. Er is van alles te doen, een
actief verenigingsleven. En veel saamhorigheid", zegt ze.
Nel Hartman-van Driel is met hart en ziel verknocht aan geboortedorp
Van Aarnoudse
tot Van der Zande
Poortvliet
Haqu en Timpa
Wandelen
Plakboeken
Noor afkijkend standpunt is moed nodig
Moordend
Bleijerveld maakt historische fouten goed
In het programmablad van het Lagerhuisdebat in Oud-
Vossemeer staan twee kapitale fouten. In de inleiding
wordt uitgelegd dat de voorouders van de Amerikaanse
oud-president F.D. Roosevelt woonachtig waren in Oud-
Vossemeer. 'De vier vrijheden die de bekende staatsman
in 1944 voor het Britse parlement formuleerde, zijn he
den ten dage nog steeds een begrip.' Het was niet het jaar
1944 waarin Roosevelt dat deed, maar 1941 en zeker niet
voor het Britse parlement, maar voor het Amerikaanse.
„De vrijheid van meningsuiting is een belangrijk goed,
maar politici moeten compromissen sluiten. Het mooiste
is dat er nu echt wat te kiezen valt bij de verkiezingen op
9 juni voor de Tweede Kamer." Daarmee sloot voorzitter
Gerdi Verbeet van de Tweede Kamer vrijdagavond in het
Lagerhuisdebat in de Vossenkuil aan bij de actualiteit.
Zij en de zes politici die de degens kruisten, kregen een
hartelijk applaus van het publiek op de tribune.
Belachelijk
i.
Onbegrijpelijk
Verzetten
MarijnissenDe VriesVan BaaienVan de CampVan der Vlies en Cramer
Verdeeld
De familienaam Van Priel komt in het dorp voor sinds de jaren
dertig van de 19de eeuw. Het is een in ons land wijd verbreide
naam, want in 2007 waren er volgens de Nederlandse Familiena-
menbank liefst 6213 naamdragers. Daarvan 67 in de gemeente
Tholen. De gemeente met de meeste Van Drielen binnen haar gren
zen is Rotterdam, met 403 personen. Het telefoonboek geeft
voor Oud-Vossemeer acht vermeldingen.
Nel Hartman-van Driel raakt nooit uitgekeken op de omgeving van haar woonplaats.
De Eendrachtbode grijpt de
viering van 600 jaar Oud-Vossemeer aan,
om een aantal echte Vossemeerse families te
belichten. Maandelijks wordt
iemand met een in het dorp
bekende naam geïnterviewd.
Wie zijn ze?
Wat vinden ze van hun dorp?
Hoe vinden ze er hun bestaan?
Eigenlijk is Nel Hartman best be
kend in het dorp. Vele tientallen ja
ren werkte ze in het weekeinde in
de cafetaria van haar oom en tante
Jan en Dien Vos. Pas nog werd ze
in een winkel in Steenbergen door
een vrouw met een kind aangespro
ken. „Ze hadden enkele jaren in
Oud-Vossemeer gewoond, kwamen
daar in de frietzaak en herkenden
me."
Ze is in de Veerstraat geboren.
„Mijn ouders woonden in bij mijn
opa en oma Vos." Vader Gerard
was metselaar en had, samen met
zijn broer, een aannemersbedrijf
je. Toon van Driel woonde in de
Molenstraat, boven de timmerwin-
kel die van hun vader Ko was ge
weest. Toen Nel twaalf was, ver
huisde ze met haar ouders naar de
Dorpsweg. Daar had vader Van
Driel een nieuw huis gebouwd op
de hoek met de Achterweg (nu
heet die John F. Kennedystraat).
„Het was een soort bungalow,
maar zonder plat dak, zoals hij die
in België - waar hij veel werkte -
had gezien."
De broers Van Driel bouwden in de
jaren vijftig onder meer de huurwo
ningen aan de Bou Kooijmanstraat,
de gymzaal, en in Scherpenisse de
landbouwschool. Een andere broer
van Nels vader, Piet van Driel, was
zijn hele leven timmerman in Scher
penisse. En in de Kalisbuurl had een
neef van hen, Teeuw van Driel,
eveneens een timmerwinkel. Het
bedrijf van de broers is op een gege
ven moment beëindigd. „Geen van
de zoons van oom Toon heeft de
zaak voortgezet", vertelt Nel die
enigst kind is. „Zelf heb ik ook
maar één dochter."
Nels vader had ook nog zussen,
maar die zijn allemaal uit het dorp
vertrokken. „Ze gingen dienen in de
grote stad." Over haar familie weet
ze mede daardoor verder niet heel
veel. Evenmin in hoeverre naamge
noten in het dorp verwant zijn. Even
snuffelen op internet levert informa
tie op over de oudste generaties.
Pieter Dirkse van Driel uit Poort
vliet blijkt de stamvader van de
Oud-Vossemeerse Van Drielen te
zijn. Zijn zoon Maarten trouwde in
1838 een Vossemeerse en werd her
bergier in het dorp (hij is de opa van
Nels opa - red.). Later kwamen ook
kinderen van Maartens broer Dirk
in Oud-Vossemeer wonen. Van alle
maal is er tot op de dag van vandaag
nageslacht in het dorp te vinden. De
familienaam komt overigens al in de
zestiende eeuw voor op de Zuid-
Hollandse eilanden.
Binnenkort hoopt Nel Hartman 65
jaar te worden. Ze kijkt terug op een
goede jeugd in hel dorp, zegt ze.
Bezocht de openbare lagere school
op de hoek van de Molenstraat en
de Schoolstraat, zat in de klas bij
meester Van den Houten en juf
frouw Sakko. Daarna ging ze in
Tholen naar de huishoudschool. Nel
leerde makkelijk, vertelt ze. „Ik heb
ook nog mijn typcdiploma gehaald.
Anderen zaten hele avonden te ty
pen voor het examen, maar ik niet.
Zo heb ik ook weieens meegedaan
aan een solistenconcours van de
muziek, zonder te oefenen. Ik haal
de de eerste prijs. En mijn vader, die
uren had gerepeteerd, kreeg een
tweede prijs." Veel van haar klasge
noten van toen zijn uit het dorp ver
trokken.
Het kantoor van kippenslachterij
Haqu, aan de Molenweg, werd Nels
eerste werkplek na de huishoud
school. Toen dat bedrijf na enkele
jaren sloot, stapte ze over naar Tim-
pa foundations in Tholen. „Die zat
toen nog in de oude gasfabriek. Ik
heb er veertien jaar gewerkt. Was de
eerste die er zijn koperen jubileum
vierde."
Hoelang ze daarnaast - in de week
enden - in de cafetaria van haar
oom en tante aan de Ring stond,
weet Nel niet precies. „Ik denk van
toch wel zo'n veertig jaar", oppert
haar man Leo. Jan en Dien Vos be
gonnen ooit een winkeltje.waarin ze
rookwaren verkochten. „Daar
kwam al gauw snoep bij. Als ik daar
was, dan mocht ik soms klanten hel
pen en zo is dat gegroeid. Oom Jan
begon op een gegeven moment met
het bakken van friet voor de ver
koop, in een ketel in de keuken,"
Nel vond het prachtig om te doen.
Ze deed allerhande nieuwtjes op.
„En er waren mensen die kwamen
elke week en bestelden steeds pre
cies hetzelfde." De geweldige druk
te met de kermis en de wielerronde
noemt ze, iets wat de laatste jaren al
flink minder was geworden. Een
nicht van haar zette de zaak van
haar ouders voort. Maar toen zij en
haar man uit elkaar gingen, ging de
cafetaria dicht. „Hel was ineens ge
beurd", zegt Nel,- en in haar stem
klinkt nog enigszins spijt door. Haar
man Leo sprong op drukke dagen
ook bij. Stond bijvoorbeeld met een
ijskastje op het parcours van de wie
lerronde. „Er was een keer dat ik
duizend tonnetjes ijs had om te ver
kopen. Toen de ronde klaar was, had
ik er nog één over", vertelt hij.
Met veel plezier wonen Nel en Leo
Hartman-van Driel al ruim veertig
jaar in hetzelfde huis in de Prins
Mauritsstraat. „Zolang het gaat,
blijven wc hier wonen." Haar vader
heeft het gebouwd toen de straat net
was aangelegd. „In 1969 zijn we ge
trouwd. Er lag toen nog geen aard
gas. Koken deden we op een gasstel
en een petroleumstel." Tegenover
hun huis stond de groentekas van
Van Dienst, die naderhand plaats
maakte voor woningbouw. Leo:
„We hebben de bouwgrond gekocht
voor 23 gulden per vierkante meter.
Voor dat geld hadden we veel meer
moeten kopen. Maar dat durfde je
niet." Hij is geboren in Capelle aan
den IJssel, en verhuisde later met
zijn ouders naar Kampen.
In de loop van de jaren heeft Nel al
lerlei voorzieningen uit het dorp
zien verdwijnen. Ze noemt het een
minpunt, maar geen reden om uit
Vossemeer te vertrekken. „Je moet
voor bepaalde dingen naar elders.
Maar zelf haal ik ook wel eens
boodschappen ergens anders." Ze
noemt zichzelf een echte Vosse-
meerder. „Ik zou hier niet weg wil
len. 't Is gewoon je plekje. En er is
van alles te doen." Zij en haar man
wandelen veel en graag. In Oosten
rijk. met name de Alpen, komen ze
al twintig jaar. Maar ook in en rond
het dorp maken ze lange wandelin
gen. „Wc wonen hier in een prachti
ge omgeving. Dat zie je, als je je
ogen maar goed open doet. Je raakt
nooit uitgekeken", zegt ze, zonder
een voorkeur te hebben voor een
speciale plek.
Leo, die in de scheepsbouw en de
woningboüw heeft gewerkt, zit in
middels drie jaar in de vut. En dus
heeft het paar meer tijd voor hun
hobby's. Hij houdt zangvogels, kip
pen en konijnen. Samen gaan ze ook
naar bijvoorbeeld de uitvoering van
toneelvereniging Sint Joseph. „Daar
ben je immers Vosscmcerder voor."
Verder speelt Oud-Vossemeer's Mu
ziekvereniging een belangrijke rol
in hun leven. Nel was er tien jaar lid
van, in navolging van haar vader die
meer dan een halve eeuw bij OVM
musiceerde. Net als haar oom Toon
en diens zonen. „„Op verjaardagen
ging het gesprek altijd over de mu
ziek." Het was daarom niet vreemd
dat ook Leo zich bij OVM aansloot.
Hij is veertig jaar lid, was 37 jaar
lang penningmeester en daarnaast
volop actief op allerlei gebied. „Bij
de viering van het 50-jarig bestaan
van de vereniging ben ik begonnen
met plakboeken. Sindsdien houd ik
allies over OVM bij, elk knipseltje
gaat erin", vertelt Nel. Ook dochter
Patricia musiceerde van jongsaf,
maar zij is ermee gestopt.
De viering van 600 jaar Oud-Vosse
meer spreekt Nel aan. Zelf doet ze
nergens actief aan mee, maar ze
gaat zeker naar activiteiten kijken
en luisteren. „Naar de bejaarden
middag zijn we geweest. En het
nieuwjaarsconcert met Vosmeers
Lof was écht prachtig", vindt ze.
Leo heeft afgelopen winter gehol
pen bij de bewaking van de tent. Als
muzikant van OVM komt hij bij
verschillende programmaonderde
len in actie. Zoals het openlucht
spektakel 'Het geheim van Vos
meer'. Daarvoor zijn inmiddels
duizend toegangskaarten verkocht.
Natuurlijk zit Nel op de tribune.
Arie van der Zwan uit Poortvliet, prominent PvdA-lid en oud-hoogle
raar, schrijft de laatste jaren vooral boeken. Toch was hij een belangrij
ke schakel in het Lagerhuisdebat vrijdagavond in de Vossenkuil. Hij re
gelde dat voorzitter Gerdi Verbeet van de Tweede Kamer naar Tholen
kwam. Van der Zwan mocht van Verbeet de eerste publieksvraag na de
pauze stellen. „Hij heeft me overgehaald hier naar toe te komen. Dat
zal hij weten ook!"
Van der Zwan had daar geen enkele
moeite mee. Hij stelde een vraag
aan Hans van Baaien (VVD). Dat
ging over partijdiscipline. Van Baa
ien had gezegd dat het laf is om
niets over mensenrechten te zeggen
in een land waar Nederland belang
rijke economische betrekkingen
mee heeft. De vrijheid van me
ningsuiting als exportproduct.
Van der Zwan zei dat Van Baaien
met geen woord heeft gerept over
het niet uitspreken van een eigen
mening binnen de fractie. „Is die
gebondenheid aan de fractiedisci
pline ook geen laf gedrag?"
Van Baaien zei er niet in te willen
grossieren. „Als Rutten zegt dat het
abject is om de Holocaust te ontken
nen, dan moet je oppassen dat je
niet voor de rechter verschijnt." Bij
het CDA werd 'de groene-gordij-
nen-procedure' gehanteerd. Iemand
die het in de fractie niet eens was,
verschool zich bij de stemming (in
het oude Tweede Kamergebouw)
achter de gordijnen. „Het land werd
toch goed bestuurd," zei Wim van
de Camp waarmee hij de lachers op
zijn hand kreeg. Bij het CDA luidt
het devies dat het intern uitgevoch
ten moet worden.
Bij de SP is de partijdiscipline
'moordend', zei Marijnissen gek
scherend. Hij noemde een voor
beeld. Samen met Harry van Bom
mel was hij tegen het adopteren van
kinderen uit de Derde Wereld voor
homoparen. „We hebben dat toen
wel gesteund, maar wel bepaald dat
er toegezien zou worden dat het niet
ten koste van de kinderen zou
gaan." Volgens Marijnissen zit elk
parlementslid er op persoonlijke ti
tel a litre personel).
Van der Zwan vond dat er juist
moed voor nodig is om binnen de
partij met een andere mening naar
buiten te komen. Bas van der Vlies
zei dat er binnen de SGP geen par
tijdiscipline is omdat er geen 'mis
verstand is over het profiel'. „Maar
tep principale zit je er op eigen ver
antwoordelijkheid. leder kamerlid
moet naar eigen geweten stem
men." Volgens Ernst Cramer heerst
er geen ijzeren discipline in de
ChristenUnie. „Nee. het gros komt
binnen op titel van de lijsttrekker."
Sjoerd Bleijerveld van de stichting doen. We zijn er zeer trots op dat
die de avond inleidde, maakte die
fouten niet. Hij vertelde dat er een
vermoeden is dal een van de am
bachtsheren die Rosevelt heette, een
voorvader is van F.D. Roosevelt. En
dat deze F.D. in 1941 voor het Ame
rikaanse congres sprak over de vier
vrijheden: de vrijheid van menings
uiting. de vrijheid van godsdienst,
vrijwaring van gebrek en vrijwaring
van vrees.
De stichting koos er een voor het
debat: de vrijheid van meningsui
ting. Blijerveld legde ook uit dat de
echtgenote van Roosevelt, Eleanor
(ook een Roosevelt) er na de dood
van haar man voor gepleit heeft om
de vier vrijheden op te nemen in de
universele rechten van de mens. En
dat dit ook gelukt is. „We staan hier
op historische grond. Vanwege de
verbondenheid met Roosevelt. Oud-
Vossemeer is een goed voorbeeld
van de vrijheid van godsdienst. Er
zijn hier vijf kerken en nog meer ge
loofsovertuigingen. De vrijheid van
meningsuiting is een belangrijk on
derwerp. We hebben de gasten een
jaar geleden al gevraagd om mee te
i
zulke prominente politici hier in de
Vossenkuil meedoen aan het debat.
Het kostte hen geen moeite om ja te
zeggen. Welke politicus wil niet
spreken in de bakermat van Roo
sevelt?
Bleijerveld had tijden het eten al ge
merkt dat de politici door de wol ge
verfd zijn. De stichting had zich af
gevraagd wie het debat moest
leiden. Frank Hommel als voorzitter
van het bestuur? Of burgemeester
Nuis. „Maar dan bestaat de kans dat
de politici niet aan het woord ko
men," zei Blijerveld gekscherend.
Nuis reageerde alert: „Het zou wel
interessan) worden." Volgens Bleij
erveld was er maar één die ze in
toom kon houden en dat was Gerdi
Verbeet, de voorzitter van de Twee
de Kamer. Verbeet feliciteerde Oud-
Vossemeer met het 600 jaar 'samen
leven'. Ze had met zes mannen van
doen, zag ze en zei blij te zijn dat er
ook vrouwen in de zaal zaten. Ver
volgens gaf ze elke spreker de gele
genheid uit te leggen wat ze onder
de vrijheid van meningsuiting ver
staan.
Kopstukken uit de landelijke en Eu
ropese politiek deden er hun zegje.
Het leidde niet tot een uitgesproken
fel debat. Het was vooral onderhou-
dend en er viel ook wat te lachen.
Het Vossenkuildebat ter gelegenheid
van het 600-jarig bestaan van de am
bachtsheerlijkheid Oud-Vossemeer
smaakt wat dat betreft naar meer.
Over de stellingen voor de pauze
waren de meningen niet of nauwe
lijks verdeeld. Daarvoor waren de
stellingen te algemeen. Iedereen kon
zich er wel in herkennen.
Na de onderbreking, toen het pu
bliek vragen mocht stellen, kwam
het debat los en werden de verschil
len duidelijker en persoonlijker. Ze
ker toen het ging om de vraag van
Kees Reitsma uit Sint Philipsland
die zich afvroeg hoe het is gesteld
met 'de bescherming van de christe
lijke samenleving.'
Reitsma noemde twee voorbeelden.
Over een winkelcentrum waar alle
ondernemers verplicht worden om
op zondag hun winkel te openen ter
wijl een aantal winkeliers dat om
principiële redenen niet wil. En over
de vrijheid van onderwijs, namelijk
dat scholen mogen bepalen wie ze
aannemen of niet. Hij doelde daar
mee op een school die een homosek
suele onderwijzer weigerde aan te
nemen.
Europarlementariër Hans van Baai
en (VVD) stelde dat er geen extra
bescherming nodig is omdat het vrij
heid van godsdienst in de grondwet
is geregeld. „Ik ben zelf liberaal en
christen. Als er op een school een le
raar is die homo, moet die er kunnen
blijven werken." Volgens Van Baai
en is de openstelling van winkels op
zondag een zaak van de gemeente.
Maar Reitsma vond dat Van Baaien
zich er wel makkelijk van afmaakte.
Hij vertelde dat de ondernemers die
niet meedoen aan de openstelling
een boete krijgen. Dat vond Van
Baaien belachelijk.
Reitsma kreeg meer begrip van eu
roparlementariër Wim van de Camp
(CDA). Die wees op artikel 23 van
de grondwet die bepaalt dat scholen
hun eigen personeel mogen aanstel
len. „Een christelijke school mag
dat, maar ook een moslimschool,
r
I
I
I
I
Maar dat recht komt steeds zwaarder
onder druk te staan. De SP, de VVD
en de PvdA morrelen er aan. Dat
zou het einde van artikel 23 beteke
nen."
Van de Camp doelde specifiek op ar
tikel 23, lid 6. Daarin staat dat de
deugdelijkheid van het openbaar én
het bijzonder onderwijs wordt gere
geld. 'Bij die regeling wordt met na
me de vrijheid van het bijzonder on
derwijs betreffende de keuze der
leermiddelen en de aanstelling der
onderwijzers geëerbiedigd.'
Klaas de Vries, oud-minister en lid
van de Eerste Kamer voor de PvdA,
noemde het desalniettemin 'heel
fout' als een school een onderwijzer
om zijn seksuele geaardheid zou
weigeren. „Het is een van de beste
artikelen in de grondwet, maar ik
vind het werkelijk onbegrijpelijk dat
een school zo iemand afwijst. Dat is
discriminatie." Hij werd gesteund
door Jan Marijnissen, oud-fractie
voorzitter van de SP. Hij maakte een
onderscheid tussen geloven en dis
criminatie. In de kwestie van de on
derwijzer sprak hij van een 'onge
oorloofd onderscheid.' Bovendien is
de SP geen voorstander van het bij
zonder onderwijs, zei hij. (Tholen
kent acht openbare basisscholen met
1023 leerlingen en negen scholen
voor bijzonder onderwijs, inclusief
de Montesorischool, met 1791 leer
lingen). Marijnissen dook in de ge
schiedenis: Hij wees naar de school
strijd die in 1917 eindigde en de
financiële gelijkstelling regelde van
het bijzonder en openbaar onder
wijs. „We zijn nu bijna honderd jaar
verder. Er zijn in de steden grote
problemen met de integratie. Het is
onze taak om de verzuiling te laten
verdwijnen."
Volgens Ernst Cramer, Tweede Ka
merlid van de CU, gaat het om het
ervaren van godsdienst als overtui
ging. „Zo zal er op school ook les
worden gegeven." Volgens Bas van
der Vlies, de nestor van de Tweede
Kamer voor de SGP, is er geen hiër
archie in de grondrechten. Er wordt
in deze discussies echter steeds meer
Gewoon ouderwets, zegt beheerster José van Houte van de
Vossenkuil over het eten dat ze vrijdagavond maakte voor de po-
litici die aan het Lagerhuisdebat deelnamen. Een kogelbiefstukje,
verse worteltjes en peultjes, gemengde sla en een sausje. En een
vlaflip toe. Ze hebben het allemaal opgegeten." Het valt haar op
dat gasten die in het dorpshuis komen optreden en bij haar eten,
het waarderen dat ze gewone kost klaarmaakt. „Freek de Jonge
en zijn vrouw hebben hier ook gegeten. Ik had aardappelen ge
kookt. Die vonden ze heerlijk. Ik vind het leuk om juist die ouder
wetse gerechten te maken."
De politici en andere gasten zaten aan een lange tafel. Behalve
Jan Marijnissen (SP). Die had thuis gegeten en schoof aan met
een kopje koffie. Aan tafel zaten Bas van der Vlies (SGP) en
Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (PvdA) naast elkaar. Se-
nator Kees Slager (SP) zat naast de liberaal en europarlementa- I
riër Hans van Baaien (WD). PvdA-prominent Arie van der Zwan I
tussen europarlementariër Wim van de Camp (CDA) en Lourens I
Riemens van de jongerenraad Tholen. Ernst Cramer (CU) kwam
later. Niet dat hij Oud-Vossemeer niet weet te vinden. Hij liep al
twee keer mee met de Zevendorpentocht. I
I
Jan Marijnissen van de SP (links) Bas van der Vlies van de SGP in debat in de Vossenkuil. Voor meer foto's: www.eendrachtbode.nl
een beroep gedaan op het zoge
naamde gelijkheidsbeginsel. „Daar
wil ik me tegen verzetten. De kern
vraag is: zijn we bereid om het heb
ben van een oordeel vanuit gods
dienstige overtuiging te accepteren."
Vanuit de zaal werd daarop gere
ageerd door Esther Brinkman, lid
van de werkgroep van de SP. „Het
gaat toch pm samenleven. Het
woord zegt het al: jij, ik, wij? U ver
loochent de samenleving als u ie
mand met een andere geaardheid
niet aanneemt. Het gaal toch om jij,
ik, wij?"
Waarop Verbeet reageerde: „Dat is
het geluid van de SP." Maar Van de
Camp vond dat de samenleving niet
gebaat is met 'het gelijkstellen van
iedereen.' De Vries deed er een
schepje bovenop en zei dat hij hel
een schande vindt dat een partij als
de SGP geen vrouwen op de lijst
toelaat. „Dat is discriminatie." Van
der Vlies zei dat hij het oneens was
met De Vries. Hij wees er op dat
zelfs de Hoge Raad en de Raad van
State er niet aan tornen. Wel is er
beroep aangetekend tegen de uit
spraak (cassatie). En die loopt nog
volgens Van der Vlies, die eert
maand geleden ook al op Tholen
was, op uitnodiging van de SGP-af-
deling. Bij de cassatie worden niet
de feiten beoordeeld. Er wordt al
leen gekeken naar de wijze waarop
de lagere rechter de wet heeft toe
past. Volgens De Vries zou de Hoge
Raad er verstandig aan doen om
'eenheid van rechtspraak toe te pas
sen.' „Het zou niet goed zijn als de
twee hoogste rechtorganen tot twee
verschillende uitspraken komen."
Van der Vlies vond dat er in een de
mocratische rechtsorde juist ruimte
moet blijven en dat niet alles onder
discriminatie geschoffeld mag wor
den. Hij oogstte met deze opmer
king een applausje.
Rien Tholenaar van de stichting 600
jaar Oud-Vossemeer zal naast de
vrouw van de rentmeester van de
ambachtsheerlijkheid, Daan van
Doorn uit Tholen. Hij stelde de slot
vraag of er nog goed nieuws te mel
den was over het einde van de crisis.
„Hoe staan we er voor. Kruipen we
al uit het dal?"
Volgens De Vries zijn er twee pro
blemen. De schatkist moet gevuld,
maar dat kan alleen door bezuini
ging of groei van de economie. Dat
zal volgens hem gevolgen hebben
voor de economische bedrijvigheid.
„Toveren is heel erg moeilijk. De
werkgelegenheid is in Nederland
nog veel beter dan in andere lan
den, al is het wel een probleem. Het
beleid van het kabinet moet zijn om
te blijven investeren en te zoeken
naar bezuinigingen. En dat heeft al
zijn vruchten afgeworpen."
Marijnissen vroeg zich af waarom
het niet mogelijk is een systeem te
bedenken waarin grote schommelin
gen vermeden kunnen worden. „Om
de zoveel jaar hebben we een crisis.
Met overproductie, bedrijven die
sluiten. Wat is daar rationeel aan.
Banken moeten toch op een goede
manier geld kunnen uitlenen?" Van
de Camp vond de reactie van Marij
nissen een beetje goedkoop. „Wc
springen er redelijk uit. We hebben
Sjoerd Bleijerveld van de stichting 600 jaar Oud-Vossemeer leid
de de debatavond in. „Het is een spannende dag. We wisten bij
de voorbereiding niet dat er zoveel politici zouden stoppen (Ca-
miel Eurlings van het CDA en Wouter Bos van de PvdA-red.) van
wege de hoeksteen van de samenleving." Bleijerveld verving
voorzitter Frank Hommel (beoogd WD-wethouder) omdat diens
verstandskiezen waren getrokken, zei hij tot hilariteit van de zaal,
terwijl Hommel op de tribune zat. „Ik hoop dat hij de volgende
vier jaar wel kan praten."
De zaal was niet helemaal bezet. Ongeveer veertig stoelen bleven
leeg terwijl wel 280 toegangskaarten waren uitgegeven. De stich
ting deelde kaarten uit aan sponsoren van de activiteiten in het
dorp, maar die werden lang niet allemaal benut. Jammer voor de
genen die er wel bij wilden zijn, maar nu niet konden omdat de
kaarten weg waren en ze niet waren teruggebracht bij de stichting.
in Europa de laagste werkloosheid.
Maar er zijn een aantal pessimisti
sche ontwikkelingen. De Ameri
kaanse banken gaan weer bonussen
uitgeven. We moeten als Nederland
oppassen op te grote voet te leven.
En niet te veel af willen schuiven op
de overheid. Maar ook niet het land
kapot bezuinigen."
Van der Vlies noemde de staats
schuld en hel financieringstekort
zorgelijk. „Als burger heeft u nu een
uitgelezen kans om de politieke par
tijen te bevragen. Er zijn nu funda
mentele keuzes aan de orde."
Volgens Van Baaien moet de tering
naar de nering worden gezet. „Wc
zijn enorm verdeeld. We moeten in
vesteren in onderwijs. Teveel kinde
ren vallen buiten de boot. Voor
nieuwkomers moeten we streng zijn
aan de poort."
Cramer zei dat er aan bezuinigen
niet te ontkomen is. Hij wees op de
vergrijzing en de gevolgen op de ge
zondheidszorg. „We moeten niet al
leen kijken naar het profijtbeginsel
(daarbij dragen burgers en bedrijven
bij in de kosten die door de overheid
worden gemaakt, zoals een pas-
poort-red.) Het zal nog een ingewik
kelde discussie worden."
Daar kon het publiek mee naar
huis. Ieder had zijn zegje er over
gedaan. Alle sprekers en Verbeet
kregen het boek Traitor to his class,
een biografie over F.D. Roosevelt.
Een dikke pil van 896 pagina's, ge
schreven door professor in de ge
schiedenis H.W. Brands. Ad Hom
mel bood Tweede Kamervoorzitter
en discussieleider Verbeet nog bloe
men aan.
