Thoolse landbouw
belangrijke economische factor
t
Baktarwe gaat naar molenaars
in heel Nederland en België
Voor alunJ
op
loonW
rh
maat'-
CZAV
Firma Fase
Kastelein
W. Brons b.v.
Uw Boerderijwinkel in de regio met
vele producten van de Thoolse bodem
Rinus Roon
PROFILE TYRECENTER
Donderdag 11 maart 2010
EENDRACHTBODE, DETHOOLSE COURANT
15
Een leven lang zijn Gillis en Hans Dijke al actief in de
graanhandel. Minerale meststoffen zijn een belangrijke
neventak van het aan de Veerdijkseweg bij Scherpenisse
gevestigde bedrijf. De geschiedenis van het familiebe
drijf reikt terug naar het eind van de dertiger jaren van de
vorige eeuw. Met Arjaon junior is de derde generatie Dij
ke tot het bedrijf toegetreden en wordt de zaak voortge
zet. Ondertussen is de branche volop in beweging. Wat
blijft is de cyclus van de seizoenen en de vraag naar het
dagelijks brood. Een portret van een bijzonder bedrijf.
„Dit is het mooiste werk van de wereld."
Prenten
Gebroeders Hans en Gilles Dijke zien brood in toekomst van familiebedrijf innovatieve speler
Opslagcapaciteit
Continuïteit
Wij verkopen:
Thoolse
Ploemenhoning
ZEEUWSE.,
babbelaars, wijn,
bieren, chips, vlegel
wafels, advocaat
Addy en Marleen Aarnoudse
Patrijzenweg 52
4698 RC Oud-Vossemeer
Tel: 0166-672110
Mob: 06-10708663
Email: destelhoek@kliksafe.nl
- Scharreleieren
- appels
- aardappelen
- bruine bonen
- uien
Bram Groenewegeweg 12, 4693 PW Poortvliet
Tel. 0166-652473/06-46736229, Fax 0166-652643
Zierikzee, Vissersdijk 46
St. Maartensdijk, Nijverheidsweg 19
Sommelsdijk, Gerard Walschapstraat 18 Tel: 0187-483954
Tel: 0111-417040
Tel: 0166-664198
Banden - Wielen - Uitlijnen - Balanceren
www.profile.nl
Thoolse landbouw belangrijke
economische factor
PASSIE TOT IN IEDER DETAIL
Aankoop
Verkoop
Advies
In het kantoor ligt het Agrarisch
Dagblad prominent op tafel. De
geur van de sigaren van Gillis hangt
zwaar, in het vertrek. Even later
komt Hans erbij zitten en draait een
sjekkie. Wat dan al in de neusgaten
zit: de oerlucht van graan in de
loods. Een geur oud als de wereld.
De gebroeders Dijke zullen het zelf
niet zo onder woorden brengen. Ze
zijn als het eiland waar ze zijn ge
boren en wat nog steeds hun be
langrijkste afzetgebied is. Tholen:
rechttoe, rechtaan, zonder franje,
doodgewoon. Niet dat de broers de
wereld niet kennen. Integendeel.
Gillis is de reiziger van de twee.
Met smaak kan hij vertellen over
zijn autoritten door Europa. Van de
winter nog. De rustige tijd in het
bedrijf. Naar het noorden. Heel
Scandinavië door, oversteken naar
Tallin in Estland, en vooruit, nog
even een ommetje naar de winter
sport in Oostenrijk. Vijf weken is
hij onderweg geweest. Mooie reis.
Kilometers, Gillis draait er zijn
hand niet voor om. Een paar jaar
geleden naar de Oekraïne, de
graanschuur van Europa. En van
daar door naar Sint Petersburg, een
stad zo mooi, je gelooft je ogen
niet. Hans is elk voorjaar twee we
ken in Ierland te vinden, om te
sportvissen; zijn grote passie. Aan
verhalen geen gebrek bij de gebroe
ders Dijke. Wie Gillis hoort vertel
len, zou wensen dat hij op de ach
terbank zat. Reizen, het is zijn lust
en zijn leven. „Maar in een vlieg
tuig krijgen ze me niet."
Met zoveel reislust is het vanzelf
sprekend dat Gillis (57) de buiten
dienst van het bedrijf doet. Bezoe
ken aan de proefvelden in
Duitsland en Oostenrijk, de twee
landen waar de beste broodgranen
vandaan komen. Gillis bezoekt ook
de klanten. Op Tholen en Sint Phi-
lipsland, stukje West-Brabant, wat
boeren op Zuid-Bcveland. Hans
(55) is de man die het dagelijks
werk op het bedrijf doet. In de
graanhandel is er altijd wat te doen,
zeker in combinatie met de kunst
mest die verhandeld wordt. De
broodgranen, zonder uitzondering
van de beste rassen, worden door de
boeren aan de Veerdijkseweg opge
haald, net als de meststoffen. Met
tertijd zijn de broers zich gaan spe
cialiseren. Op een 'wereldmarkt is
het zaak om je te onderscheiden.
Niet met gangbare soorten graan
dus, veelal gebruikt voor veevoer.
Nee, Bussard, het neusje van de
zalm als het om baktarwe gaat. An
dere soorten die gewild zijn bij mo
lenaars in heel Nederland en Bel
gië. Negentig procent van de omzet
van de broers komt uit de broodgra
nen. Een kennisinstituut zijn ze
ook. Tenminste twee keer per jaar
worden de proefvelden bezocht. De
lijnen met de landbouwuniversitei
ten van Gent en Wageningen zijn
kort. De vakliteratuur wordt nauw
gezet bijgehouden. De kennis van
het vakgebied is een van de concur-
rcnticfactoren waarmee de broers
zich onderscheiden van andere spe
lers op de markt. Bovendien pro
fiteren de afnemers van de zelfstan
digheid van het bedrijf.' Bij
coöperaties en andere grote aanbie
ders knellen de banden toch net wat
meer. Natuurlijk is er ook het per
soonlijk contact, het elkaar wat
gunnen. Bij sommige boeren op het
eiland dient de vierde generatie
klanten zich aan. Dat zijn wal je
noemt duurzame relaties. Gillis en
Hans zijn er trots op. Ze weten wat
de klant wil. „Wc kennen onze pa
rochianen."
Aan de muur in het kantoor hangen
oude foto's. Mooie prenten uit een
andere tijd. In 1938 werd met het
bedrijf gestart, door Arjaon Dijke,
Hans (links) en Gillis Dijke bekijken de baktarwe in de loods aan de Veerdijkseweg in Scherpenisse.
sche noodzaak ook, gezien het af
nemende areaal op het eiland zelf.
De Europese landbouwpolitiek, met
zijn graansubsidics en overschot
ten, in Scherpenisse in het door de
jaren heen op de voet gevolgd. Te
gen de stroom in hebben de broers
hun bedrijf uitgebouwd en de
marktpositie verstevigd. Vanaf
1980 zitten ze op de huidige loca
tie, op het weitje van Van As van
vroeger. Het liefst hadden de broers
aan de overkant van de weg geze
ten. Meer ruimte, meer uitbrei
dingsmogelijkheden. De provincie
stak er om planologische redenen
een stokje voor. De emotie over zo
veel bestuurlijke tegenwerking
klinkt tot op de dag van vandaag in
de stemmen van de broers door.
Lam Elenbaas, de legendarische
'VVD-politicus van destijds, krijgt
een pluim. Elenbaas, gepokt en ge
mazeld in de plaatselijke en provin
ciale politiek, spande zich voor de
broers Dijke in. Hij zorgde er in ie
der geval voor dal ze aan de Veer
dijkseweg konden doorstarten.
Goed bereikbaar, dichtbij de weeg
brug, in alle opzichten een vooruil-
gang. Mettertijd is het bedrijf er uit
zijn jasje gegroeid, zo leert een
kleine rondgang over het terrein. In
de eigen loods ligt nog 500 ton
prachtig graan te wachten op een
besterpming. Bij buurman Quaak is
ruimte bijgchuurd. Daar ligt in de
loods nog eens zo'n slordige twee
duizend ton. Allemaal het directe
gevolg van de geweldige oogsten
van de voorbije twee zomers. „We
hebben een chronisch tekort aan
opslagcapaciteit."
de vader van de huidige vennoten,
en diens broer Ko. Helemaal aan de
andere kant van het dorp, nog voor
bij de Lage Markt. Kalk en gips
waren de producten van het eerste
uur. Later kwam daar de kunstmest
en het graan bij. De foto's aan de
muur vertellen ervan. De verhalen
van Gillis en Hans doen de rest.
Ondernemen in de bebouwde kom,
ook toen viel het niet mee. Boeren
die met de platte kar naar het be
drijf kwamen en voor de nodige op
stoppingen zorgden. Tot aan de
Lente stonden ze te wachten, met
die kleine karretjes van toen. Draai
ende ventilatoren in het pakhuis,
ook toen waren de buren er niet dol
op. Vader Arjaon hield als klein
boertje bovendien de nodige grond
aan. Van jongs af aan konden Gillis
en Hans aan de bak. Na schooltijd,
in de vakantie, in de pieken van het
bedrijf. Zelfstandig boeren en een
graanhandel draaiende houden,
achteraf noemen de broers het geen
gelukkige combinatie. „Je liep al
tijd achter de feiten aan. Altijd
kwam je tijd tekort. Op het land
stond de vuulte binnen de kortste
keren een meter hoog. Altijd wie
den. Het was één grote ellende."
Hard werken was het vroeger. Gillis
en Hans weten het nog als de dag
van gisteren. Elke zak op de rik en
zo op de karre. Andere tijden waren
het. De broers hebben alle verande
ringen aan den lijve meegemaakt.
De schaalvergroting in de land
bouw. Het omzetten van goeie
grond in natuurgebied. De aanleg
van de dammen die het eiland ver
bonden met de buitenwereld en
daarmee een kans boden om de af
zetmarkt te vergroten. Een strategi-
De handel en opslag van graan is
volgens beide broers boeiend werk,
met elke dag nieuwe uitdagingen.
Natuurlijk is er de rassenkeuze, met
al zijn kansen en verrassingen. In
overleg met de afnemers worden
geregeld nieuwe rassen geïntrodu
ceerd die hogere opbrengsten en
een betere prijs lijken te beloven.
Werken in de natuur laat zich echter
niet voorspellen. Geweldige resul
taten in een dal in Oostenrijk zijn
geen garantie dat het graan ook in
de Zeeuwse klei aanslaat. Strakke
prijsafspraken met de betreffende
boeren horen erbij, waarbij de
broers Dijke als innovatieve speler
het risico voor hun rekening nemen.
Voor het zover is moet het graan
ook nog ontsmet en gereinigd wor
den. Ingenieuze machines in de
loods zorgen ervoor dat de boer
waar krijgt voor zijn geld. Eenmaal
geoogst komt het graan terug naar
het bedrijf. Vervolgens vindt het
zijn weg naar zelfmalende mole
naars in de hele Benelux. De opslag
vraagt de nodige aandacht. Een
vochtige zomer kan tot schimmels
leiden. Om broei en aantasting door
insecten en micro-organismen te
voorkomen is ventilatie met koele
lucht nodig. De Voedsel en Waren
Autoriteit komt geregeld in Scher
penisse op bezoek, soms aangekon
digd maar ook wel eens bij verras
sing. „Er hoort ook een hoop
papierwerk bij."
Precies hetzelfde geldt voor de op
slag en het verhandelen van minera
le meststoffen. Op verjaardagen en
andere bijeenkomsten kunnen de
broers zich nog wel eens opwinden
over het negatieve imago van de
sector. De boer als gifmenger, bij
de gebroeders Dijke moet je er niet
mee aankomen. De normering rond
stikstof en fosfaten is volgens hen
streng gereglementeerd en de boe
tes bij overtredingen liegen er niet
om. Het toezicht door de betreffen
de instanties is scherp. Bij de ge
broeders is het Hans die alle ver
plichte logboeken invult en de
regelgeving bijhoudt. Als rechtge
aarde ondernemers zouden ze liever
wat meer deregulering hebben. Aan
de andere kant is er het besef dat de
voedselketen kwetsbaar is en de
consument kritisch. „Dus zorgen
we ervoor dat onze zaakjes op orde
zijn. Maar doorgeschoten is de re
gelgeving in deze branche wel."
Ondanks de huidige recessie, de
onzekere graanprijzen en de vele
regels zien de broers Dijke brood in
de toekomst van hun bedrijf. Ze
zijn blij dat Arjaon (32) in de voet
sporen van oom Gillis en vader
Hans is getreden. Sinds een tiental
jaar is hij officieel vennoot. In de
rustige periode werkt Arjaon elders.
Bij de boeren op het eiland, als hef
truckchauffeur. Of in de overslag,
in de haven van Vlissingen. De con
tinuïteit is met het toetreden van de
derde generatie veilig gesteld. Bo
vendien weten de broers dat ze wer
ken in een branche die nooit zal
verdwijnen. Daar doen schaalver
groting in de landhouw.cn ontwik
kelingen in de wereldeconomie
niets aan af. „Elke dag zal er vraag
naar brood zijn en wij draaien in dat
hele verhaal mee."
Dierenartspraktijk Eiland Tholen
Kalfdamseweg 2 4693 RM Poortvliet Tel.: 0166 - 662596
Spreekuren kleine huisdieren:
Poortvliet, Kalfdamseweg 2
Maandag-, woensdag- en
vrijdagmiddag 13.30 - 14.00 uur
Dinsdag- en donderdagavond 18.00 - 19.00 uur
Zaterdagmorgen 8.30 - 9.00 uur
Tholen, Regentessestraat 17
Maandag-, woensdag- en
vrijdagavond 18.00 - 19.00 uur
Dinsdag- en donderdagmiddag 13.30 - 14.00 uur
Zaterdagmorgen 11.30 - 12.00 uur
en volgens telefonische afspraak
- wijn
- sap
- jam
- dessertsaus
- chutney
- bonbons.,
gemaakt van de zwarte
bessen die op Tholen en
verder in Zeeland groeien!!
Vers uit hel hok of het land
direct naar de klant
AGRARISCH-, LOON EN GRONDVERZETBEDRIJF
Granen Zaden Peulvruchten
Gewasbeschermingsmiddelen Meststoffen
Zaai- en Pootgoed Veevoeders
Aardolieproducten Bedrijfsartikeien
Op maat Persoonlijk Deskundig
Op het juiste moment In iedere gewenste vorm
Wemeldinge
tel. 0113 629 000 fax 0113 629 201
Dinteloord
tel. 0167 529 252 fax 0167 529 260
czav@czav.nl www.czav.nl