'Konden ze spreken, zouden oeroude
stenen heel wat kunnen vertellen'
Negentien nieuwe rioolstrengen nodig,
Sint-Philipsland heeft meeste schade
Plattelandsjongeren zoeken
geld voor viering lustrum
19 DECEMBER CUII-EVENT
Gemeente Tholen pakt in 2011 zestigjarig riool aan
Meer getuigen nodig voor
vechtpartij in Setallands café
de voordeligste keukenspecialist!
Binnenrestauratie van dorpskerk Scherpenisse officieel afgerond
Grondwater
Verstopping
i KEUKENS
Donderdag 17 december 2009
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
De Hervormde Gemeente van Scherpenisse is dankbaar dat de eeuwenoude dorpskerk
is gerestaureerd. Het interieur ziet er fraai uit en kan er weer jaren tegen. De dank daar
voor komt allereerst de Heere God toe, zeiden voorzitter J. Eerland en secretaris J.
Suurland van het college van kerkrentmeesters bij de officiële ingebruikname van het
gebouw.
Sprekende stenen
Andere wind
Enquête
Afkoppelen
Beton of pvc
Zaak aangehouden wegens gebrek aan bewijs
Schadevergoeding
Kerkrentmeesters van zusterkerken uit Sint-Annaland en Tholen, gemeentearchivaris Van de Kieboom en ambtenaar monumentenzaken
Fase waren o.a. uitgenodigd voor de opening van de gerestaureerde hervormde kerk in Scherpenisse.
Sinds begin augustus is dc vijftien
de ccuwse kerk weer in gebruik,
maar donderdagmiddag werd nog
bij dc opknapbeurt stilgestaan. Ze
ven maanden lang kerkten de ge
meenteleden in verenigingsgebouw
De Hoeksteen. „We zijn blij en
dankbaar met dc prachtig gerestau
reerde dorpskerk. Dankbaar aller
eerst aan de Heere God die alle har
ten heeft geneigd om te helpen",
aldus Eerland in zijn welkomst
woord. „Dankbaar zijn we ook dat
de verkondiging van Gods Woord
tot op de dag van vandaag door mag
gaan." De ruim twintig aanwezigen
werden in de kerk verwelkomd met
klokgelui en orgelspel van A.W. van
der Slikke. Ze kregen allemaal hel
boekje Hervormde Dorpskerk
Scherpenisse', met een geschiede
nis van het gebouw in vogelvlucht
en een lijst van alle predikanten.
Secretaris Suurland keek kort terug
op het uitgevoerde werk en de voor
geschiedenis. Eind 2007 kon snel in
gespeeld worden op een subsidie
mogelijkheid omdat er al tien jaar
een plan gereed lag. Het stucwerk
van de binnenmuren en dc kapcon
structie moesten dringend onder
handen worden genomen. Rijk en
provincie zegden bijna drie ton sub
sidie toe en in januari van dit jaar
kon met het karwei worden begon
nen. Suurland bedankte dc aanne
mer en onderaannemers voor dc ge
leverde prestatie en de prima samen
werking. Maar ook de vrijwilligers
die hup steentje bijdroegen. Hij ver
telde hoe er acties - onder meer een
grote verkoping - zijn gehouden om
dc benodigde financiën bij elkaar te
krijgen. En somde onder meer negen
organisaties op die bijdroegen: Bu
reau steunverlening PKN. Dr. Hcnd-
rick Muller's Vadcrlandsch Fonds,
Maatschappij van Welstand,
M.A.O.C. Gravin van Bylandt stich
ting, Skanfonds, ANWB fonds,
Bouwcultuurfonds Zuid-Nederland,
Elize Mathildefonds en Prins Bern-
hard cultuurfonds. Het interieur is
opnieuw geschilderd en de antieke
koperen kroonluchters gepolijst.
Eerland bedankte Suurland die het
dagelijkse contact onderhield met de
projectleider.
Tijdens de bijeenkomst werden vers
1 van de Lofzang van Zacharias en
vers 3 van Psalm 98 gezongen. Eer
land las Johannes 3:16 en 17, en
predikant M. van Kooien 2 Kronie
ken 24:4-14. De dominee sprak ver
volgens over het thema 'Sprekende
stenen'. Hij noemde het een groot
voorrecht dat personen en instanties
de portemonnee wilden trekken om
de restauratie mogelijk te maken.
„Het ging om de stenen van dit be
dehuis." Sprekende stenen betrok
hij op de Bijbel, en wel de intocht
van Jezus in Jeruzalem zoals be
schreven in Lukas 19:40. Ds. Van
Kooten gaf aan dat de oeroude ste
nen van de buitenmuren veel zou
den kunnen vertellen: over de Hoek
se en Kabeljauwse twisten in dc
14de en 15de eeuw, de dorpsbrand
van 1538, dc tachtigjarige oorlog,
overstromingen in dc 17de eeuw en,
de inundatie tijdens dc Tweede We
reldoorlog. „Maar ook dat er steeds
meer mensen aan de kerk voorbij
gaan. Een onkerkelijkheid die in de
vijftiende eeuw niet bestond."
Dc stenen fn dc kerk, van de binnen
muren en de pilaren, zouden kunnen
vertellen hoe dc mensen samen
kwamen om naar de priesters te
luisteren. Maar ook dat ze in die ka
tholieke periode veel moesten mis
sen. Ds. Van Kooten: „Alles was in
het Latijn, er werd uil dc Bijbel
voorgelezen die dc mensen zelf niet
mochten hebben, en voor missen
voor de overledenen moest betaald
worden. Wat is er een leed gedaan.
Maar de reformatie mocht aanbre
ken en er ging een andere wind
waaien." Dc predikant noemde en
kele bekende personen die in de
dorpskerk hebben gekerkt. Zoals ds.
Carolus de Maets die in de zeven
tiende eeuw betrokken was bij de
Statenvertaling van de Bijbel. De
predikantszoon ds. Van Raalte die
enkele jaren in het dorp woonde en
halverwege de negentiende eeuw
met honderd Afgescheiden Zeeu
wen naar Michigan in de Verenigde
Staten vertrok. Of een andere domi
neeszoon, Ocne Sleenbeek, die in
dc kerk is gedoopt en die als gevan
gen genomen verzetsman eind 1944
in Amsterdam met anderen is gefu
silleerd als represaillemaatregel
voor de liquidatie van een Duitse of
ficier. In het boekje wordt ook de
tweede predikant Johannes Floria-
nus genoemd, een martelaar die in
1585 in Beveren als ketter ter dood
is gebracht.
„Als dc stenen zouden spreken,
zouden ze dit alles in herinnering
brengen." Vervolgens wees ds.
Van Kooten op de grafzerken en
memorietafels die de bezoekers
bepalen bij de vergankelijkheid
van hei leven. „De stenen willen
ons spreken van het heil van God.
Opdat harten van steen, harten van
vlees mogen worden", besloot de
predikant bij de officiële inge
bruikname van de gerestaureerde
kerk.
Tholens oudste rioleringen zijn zestig jaar. Dat betekent voor de ge
meente dat het tijd is om ze te vervangen, want de genoemde termijn is
de gemiddelde levensduur van een rioolbuis. Er is dan zoveel schade
ontstaan dat er mógelijk lekkages zijn of scheuren. In het laatste geval
zou het zo maar kunnen dat er ineens een gat in de weg valt. Dat wil de
gemeente voorkomen. Alle 81 rioolstrengen (stuk riool tussen 2 riool-
putten) die in 1950 zijn aangelegd, zijn gecontroleerd. Wat blijkt, 19 ri
oolstrengen moeten vervangen worden, 11 kunnen worden gerepareerd
en aan 51 hoeft voorlopig niets te gebeuren.
In totaal ligt er in de gemeente Tholen
voor 150 kilometer aan riool. Het ge
controleerde stuk betreft 2,3 kilome
ter lengte. De buizen in het wijkje ten
oosten van de Oostdijk in Sint Phi-
lipsland, de Sluisblok, zijn er het
slechtst aan toe. Dat betreft dc Emma-
straat, Julianastraat, Prins Hendrik
straat en de Deensestraat, maar ook in
de Voorstraat is het riool versleten.
Het is daar lek.
In de laatstgenoemde straat is er geko
zen voor renovatie van binnenuit,
door middel van een waterkous. „Het
riool ligt daar heel dichtbij de huizen,
onder het trottoir in plaats van onder
de weg. Ook staan er veel monumen
tale panden, dus om daar de straat
open te breken zou niet goed zijn
voor de huizen." Aan het woord is
Pascal van den Eijnden, ambtenaar
openbare werken. Een waterkous is
een streng van naaldvilt, geïmpreg
neerd met kunsthars die via een kraan
in de rioleringsbuis wordt gebracht.
Met warm water en stoom wordt de
kous tegen de wanden van het riool
gedrukt. „Het is een soort steunkous."
De hars hardt uit en dan gaat het riool
in principe weer zestig jaar mee.
In de Sluisblok is het een ander ver
haal. De gemeente wil onderzoeken
wat daar de beste methode is. Omdat
er een herinrichting op de agenda
staat, lijkt het dc gemeente het beste
om de riolering tegelijkertijd met dc
bovengrondse werkzaamheden aan te
pakken. De gemeente wil eerst met de
dc Fluplandse straten het riool hel
meest versleten is, daar heeft de ge
meente alleen een vermoeden van.
„Mogelijk zijn ze daar begonnen met
het aanleggen van het riool. Maar het
kan ook te maken hebben met de
kwaliteit van het beton dat voor dc
buizen is gebruikt." De Voogd van der
Slraalcn vertelt dat vroeger vrijwel
elk dorp zijn eigen betonfahriek ken
de en dat er verschil zat in dc kwaliteit
van beton. „Nu zijn er landelijke nor
men voor de samenstelling van be
ton."
De 11 rioolstrengen die gerepareerd
moeten worden, bevinden zich op di
verse plaatsen verspreid over de ge
meente. Het gaat daarbij om korte
stukken van ongeveer een meter, die
evenals de Voorstraat met een water
kous worden hersteld. Dat de overige
51 rioolstrengen niet onder handen
worden genomen, wil niet zeggen dat
de gemeente ze uit het oog verliest.
„Ze worden elke vijf jaar gecontro
leerd." Dat gebeurt overigens met een
robot voorzien van een camera. De
gemeente inspecteert op die manier
jaarlijks 12 kilometer riool. Als daar
bij eventuele beschadigingen worden
aangetroffen, worden er soms plaatse
lijke reparaties verricht. „Ik vergelijk
het maar met hel onderhoud van een
houten kozijn. Dat schilder je en als
na verloop van tijd beschadigingen
ontstaan, dan repareer je die. Is het
kozijn rot, dan wordt het vervangen.
Zo is hel ook met het riool. Dat wordt
meestal na een jaar of zestig vervan
gen, maar het ene gaat misschien
slechts vijftig jaar mee, het andere
Voordat een riool wordt vervangen, wordt een jaar lang het grondwa
terpeil op die plek gemeten. Zo is er in de Voorstraat in Sint Philipsland
een peilbuis aangebracht. Die is zichtbaar door een klein dekseltje in
de straat. Het grondwaterpeil kan binnen 50 tot 100 meter verschillen
de hoogtes hebben. Als het grondwater zakt, is dat op zich niet ernstig
volgens wethouder Van Dis. Wel kan het een probleem zijn voor hui
zen op een houten fundering. Zakt het grondwater, dan is dat een te
ken dat het riool lek is. Als het vervangen wordt, zal naar verwachting
het grondwater stijgen of gelijk blijven. Stijgt het teveel, dan wordt er
eventueel drainage aangelegd. Zo zijn bij het afkoppelen in de wijk ten
noorden van de Mosselkreekstraat gedraineerde buizen voor de he-
melwaterafvoer gebruikt.
mogelijk zeventig jaar", zegt Van den
Eijnden.
Dp gemeente is in 2006 ook begon
nen met het afkoppelen van de hemel-
waterafvoer, zodat het regenwater niet
meer door het rioyl loopt, maar recht
streeks naar dc sloot gaat. Er is voor
gekozen om telkens pas af te koppe
len op plekken waar de straat ook
voor andere werkzaamheden, zoals
een herinrichting wordt aangepakt.
Werk met werk. noemt de gemeente
dat. Er wordt ook overleg gepleegd
met nutsbedrijven om hun werksche
ma gelijk te laten lopen met dat van
de gemeente. Dat is om te voorkomen
dat een net nieuw bestrate straat weer
wordt opengebroken voor bijvoor
beeld een elektriciteitskabel. „We
doen als gebeente heel erg ons best
daarvoor, maar we hebben geen grip
op de agenda van dc nutsbedrijven",
zegt wethouder C.L. van Dis.
Het aanbrengen van een waterkous is
ongeveer een dag werk. „Mensen
krijgen dan een brief thuis, met de
vraag of ze die dag zo min mogelijk
gebruik willen maken van hun af
voer", zegt Van den Eijnden. Dc af
voeren worden dichtgczet, zodat er
niets meer in de rioolstreng kan lopen.
Die wordt schoongespoten en ge
droogd, waarna dc waterkous wordt
aangebracht. „De straat kan dan mo
gelijk een poos geblokkeerd zijn door
de vrachtauto waarmee de waterkous
wordt aangebracht." Als dc kous in de
pijp zit. worden door middel van een
camerarobot de afvoeren weer open
gemaakt.
Het vervangen van de rioolstrengen
bestrijkt meer tijd, omdat daar ook
een herinrichting mee gemoeid is, zo
als onlangs is gebeurd met de Stoof-
straat in Poortvliet.
Het materiaal dat gekozen wordt voor
dc riolering, verschilt per gebied en is
afhankelijk van de benodigde capaci
teit. „Bij een nieuwbouwwijk wordt
telkens berekend hoe groot de buis
moet zijn. Zo krijgt het nieuwe indus
trieterrein Welgelegen grote buizen",
zegt Van den Eijnden. Een grote buis
is van beton en heeft een doorsnee
van minimaal een halve meter. Alles
onder die maat is van pvc. „Dat heeft
als groot voordeel dat het makkelijker
te verwerken is. Tachtig procent van
de riolering in Tholen is van pvc.
Meestal zie je betonnen buizen aan
het einde waar alles samenkomt."
De werkzaamheden aan het riool zijn
opgenomen in het gemeentelijk rioie-
ringsplan (GRP). Er ligt nu zo'n plan
mensen overleggen hoe de straat eruit voor de periode 2009 tot 2013. De
moet komen te zien. „We gaan een in
ventarisatie maken van de knelpunten
in de straat. Zijn er verkeersmaatrege
len nodig in verband met parkeren?
Bijvoorbeeld eenrichtingsverkeer, zo
dat het parkeren geordender gaat.
Moet er meer openbaar groen komen?
Zijn de plannen haalbaar, zijn ze zin
vol en wat zijn de kosten?", zegt Jan-
Willem de Voogd van der Straaten,
hoofd openbare werken. Hij vertelt
dat de bewoners in de desbetreffende
straten volgend jaar een enquête
thuisgestuurd krijgen. „Zo krijgen wc
Als het riool beschadigd is, kan dat voor overlast zorgen. Maar soms zit
het probleem in de eigen afvoer. De grens tussen het gemeentelijk riool
en dat van een huis ligt meestal in de voortuin, tegen het trottoir. In elke
tuin ligt een ontstoppingsstuk. Dat is een T-vormig pijpje in de afvoer,
met een dekseltje erop. De gemeente adviseert bewoners het ontstop
pingsstuk in de tuin op te zoeken en te markeren. Is er een verstopping,
dan is via het ontstoppingsstuk te traceren waar het euvel zit, aan de
kant van het huis, of aan de kant van het gemeentelijk riool. Door een
emmertje water in het pijpje te gieten kan dat getest worden. Loopt het
weg, dan zit de ontstopping aan de kant van het huis. Zit het vol, dan zit
er een ontstopping aan de kant van het gemeenteriool. Daarvoor kan
kosten daarvan zijn gemiddeld per
jaar 2.105.037 euro. Een bedrag dat
wordt ontvangen uit het rioolrecht dat
inwoners betalen. In die twee miljoen
euro zijn onder meer de kosten voor
inspectie en onderhoud opgenomen.
De kosten voor renovatie bedragen
33.2(X) euro per jaar, voor reparatie
133.CXK) euro en voor vervanging
326.105 euro per jaar. Voor reparatie
of vervanging van de genoemde 51 ri
oolstrengen waar nu niets aan ge
beurt, wordt geld opzij gehouden. De
gemeente verwacht in 2011 met het
een volledig beeld over wat er leeft." het meldpunt van de gemeente Tholen worden gebeld: 0166-667667wcrk aan dc 3() aangcIasle rioolstrcn-
Waarom van de hele gemeente juist in
gen te starten.
In de boomgaard van fruitteler Hoek in Oud-Vossemeer ontstond dit jaar een verstopping in het riool en daardoor -.akte een stuk grond weg.
Er is toen onder meer een aantal rioleringspijpen vervangen.
Er zijn meer getuigenverklarin
gen nodig om een oordeel te vellen
over wat er zich in de nacht van
zaterdag op zondag 14 juni heeft
afgespeeld in café Havenzicht in
Sint-Annaland. Tot die conclusie
kwam de Middelburgse recht
bank donderdag. Twee mannen,
de 30-jarige M.R. uit Essen (Bel
gië) en de 50-jarige M.IJ. uit
Scherpenisse, moesten in de be
klaagdenbank plaatsnemen om
dat hen poging tot doodslag ten
laste is gelegd. De getuigenverkla
ringen zijn niet eensluidend en
daarom hebben de rechters beslo
ten de zaak aan te houden om
meer bewijzen te kunnen verza
melen.
Dat het slachtoffer, een 26-jarige
Sint-Annalander, letsel heeft opge
lopen in die nacht staat buiten kijf.
Officier van justitie, M. Ruiter, acht
dat bewezen, omdat er ook foto's
zijn gemaakt van de verwondingen
van het slachtoffer. Ook dc raadslie
den van dc verdachten, E.R. Knoes-
ter en R.A. Oliemans, 'trekken dat
niet in twijfel.
Maar de getuigenverklaringen ver
schillen zodanig, dat de vraag is
ontstaan waar het slachtoffer zijn
letsel heeft opgelopen, vindt de
rechtbank. Daarom pleitte zij ervoor
om meer getuigen te horen. Dc drie
rechters trokken zich een half uur
terug om vervolgens te concluderen
dat er inderdaad te weinig bewijzen
lagen om de zitting nog dezelfde
dag voort te zetten.
De twee verdachten deden de des
betreffende nacht in juni dienst als
portier van café Havenzicht. Zij
zouden het slachtoffer, toen hij het
café bezocht, zodanig tegen zijn
hoofd en lichaam hebben geschopt
en geslagen, dat hij aangifte heeft
gedaan van mishandeling.
De schoonzus van het slachtoffer,
een 25-jarige vrouw uit Sint-Anna
land, was bij het voorval aanwezig.
Zij raakte eveneens gewond: haar
rechterhand en rechterpols waren
gekneusd. Ook zij heeft aangifte ge
daan van mishandeling. Zowel het
slachtoffer als zijn schoonzus eisen
een schadevergoeding, respectieve
lijk van 1616 euro en 426 euro.
In een aantal verklaringen is verteld
dat de Sint-Annalander een ander
café zou hebben bezocht, nadat hij
Havenzicht had verlaten. Daar zou
weer een vechtpartij hebben plaats
gevonden, waarbij hij was betrok
ken. Hij zou pas daar het letsel heb
ben opgelopen. Anderen zeggen dat
hij in Havenzicht bijna is doodge
schopt en dat hij zo beschonken
was, dat hij onmogelijk nog een an
der café kan hebben bezocht. Zijn
schoonzus en andere vrienden heb
ben verklaard hem linea recta naar
huis te hebben gebracht.
Er worden vier getuigen, waaronder
de schoonzus, opgeroepen om een
verklaring af te leggen op de vol
gende zitting. De exacte datum
daarvan, is nog niet bekend.
In de kraam van de PJZ staan v.l.n.r. Rita van Tilbeurgh, Judith Nell, Arie van Strien en Remy Donken.
De afdeling Tholen en Sint Philipsland van de
plattelandsjongeren Zeeland (PJZ) gaat vol
gend jaar het 65-jarige bestaan vieren. Op za
terdag 12 juni pakt de afdeling uit
met een zeskamp en een behendig
heidswedstrijd met tractoren, ge
volgd door een schuurfeest. Om de
viering te kunnen bekostigen, is het
bestuur begonnen met de verkoop
van worst op de winterfair in Sint-
Maartensdijk.
Volgens voorzitter Arie van Strien
uit Anna Jacobapolder moet het een
daverende viering worden voor de
75 leden van de PJZ. „Dit is al een
manier om er meer bekendheid aan
te geven." Daar ontbrak het in de
smalstad niet aan. De verkoop van
worst met zuurkool liep goed. Er
was ook veel belangstelling voor het
trekken van enveloppen. De PJZ had
verschillende prijzen, zoals een zak
aardappelen en bonnen oor de kap
per.
De PJZ houdt elk jaar een schuur
feest. Dat vindt in mei plaats, in een
schuur aan de Bitterhoekseweg in
Poortvliet. Volgend jaar wordt het
een paar weken later gehouden in
verband met de andere festiviteiten
voor het jubileum.
De jongeren hebben er zin in en ver
maken zich best bij hun kraam
naast café Smerdiek. Tegen negen
uur zijn de meeste prijzen al weg.
Het bestuur is op een man na compleet. Behal
ve Van Strien zijn dat penningmeester Remy
Donken uit Oud-Vossemeer en de leden Rita
van Tilbeurgh uit Oud-Vossemeer, Judith Nell
uit Sint-Maartensdijk.
mm
www.ardikeukens.nl
Advertentie I.M.
