We sjoemelen teveel, alles moet duurzamer worden Houte Vergroten havenkantoor Kogge voor havenmeester en bestuur Uniformen Nederlandse soldaten werden vaak in beslag genomen Wijffels: energieneutrale gebouwen en eerlijke produkten Reünie mavo Donderdag 22 oktober 2009 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT Wie denkt dat de tijd van voor het begin van de economi sche crisis terugkomt, heeft het mis. Herman Wijffels, voormalig topman van de Rabobank, de SER, de We reldbank en kabinetsformateur, vindt dat het roer volle dig om moet. „Met restaureren van de oude methodes komen we er niet uit. Dan ben je kansloos. We moeten de economie versneld vergroenen. Verduurzaming dient grote urgentie te hebben, de oude, belastende technolo gieën moeten weg. Je kunt namelijk pas overleven, wan neer je iets nieuws gaat doen." Volop spirit DSB Meer spek interieur Architect Martijn Boelhouwers pleit voor toekomstvisie voor hele kade Expositie Tholen in de Tweede Wereldoorlog in gemeentehuis Het wordt steeds gekker in zijn woonkamer met spullen uit de Tweede Wereldoorlog, zegt Joop Kouwen uit Sint- Maartensdijk. Hij verzamelt alles van het Nederlandse leger, van de mobilisatie, het verzet tot de bevrijding. Op de tentoonstelling Tholen in de Tweede Wereldoorlog, in het gemeentehuis in Tholen, staan een aantal poppen in originele uniformen die uit Kouwens woonkamer afkom stig zijn. Het is een hobby die steeds grotere vormen aanneemt en volgens hem op den duur een plekje in een museum verdienen. Uitzonderlijk Museumpje Kleur boog Museumnacht met toneel in Meestoof Streekmuseum De Meestoof in Sint-Annaland is ée'n van de 28 musea in de provincie die meedoen aan de derde editie van de museumnacht. Het museum zet morgen van acht uur 's avonds tot een minuut na middernacht haar deuren open. Het centrale thema is Oorlog en Vrede en het streekmuse um heeft dat met een gevarieerd programma ingevuld. Watersportvereniging De Kogge wil het havenkantoor aan de haven in Tholen uitbreiden. In het huidige club huis is te weinig ruimte, zei architect Martijn Boelhou wers onlangs in de welstandscommissie. Door er een stukje op te bouwen krijgt de havenmeester beter zich op de haven en kan ook het bestuur van De Kogge er verga deren. Thoolse duurzame ondernemers en sen boven de 67 jaar en dat heeft ambtenaren van de gemeente Tho- len kregen tijdens het symposium sterker en duurzamer Zeeland in de Mythe te Goes extra motivatie om met hun plannen voor duurzaam heid door te gaan. Gebouwen moe ten volgens Wijffels energieneu traal gemaakt worden door o.a. zonne-panclcn. „Dan breng je C02 en fijnstof terug en die verduurza ming schept werk. Ook met elektri sche auto's kunnen wc nog slagen maken. We moeten een zeer gerich te, duurzame koers aanhouden." Wijffels pleitte voor het oogsten van de permanent aanwezige stromen: zon, wind en beste landbouwgrond. „Zeeland heeft veel te bieden." De uit Zeeuws-Vlaandercn afkomstige boerenzoon komt weer regelmatig in zijn geboortestreek, want hij heeft hier een huisje. „Zeeland is een aantrekkelijke plek voor men- ook een economische betekenis. De kwaliteit van leven is een hele grote kracht van onze provincie." Wijffels had bij de duurzame on dernemers volop spirit' aangetrof fen. „In Zeeland tref je ook nogal eens somberheid aan, maar dat is hier niet het geval en dat is bemoe digend. Overigens is die spirit ook nodig." De voormalige bankier ziet de hui dige economische crisis nog niet zo gauw verdwijnen. „De komende jaren zal er geen groei zijn. Vergeet het maar, want overheden moeten bezuinigen en pensioenfondsen moeten tekorten opvullen. Consu menten zullen meer gaan sparen, want hun pensioen staan onder druk. Pas in 2015 zullen we het ni veau van begin 2008 bereiken." De crisis is er volgens Wijffels om dat onze welvaartsmethodc aan het eind van zijn levenscyclus is. Duurzaamheid is nodig en de kern daarvan is het streven om naar een hoger niveau van relaties te komen. Zowel de mensen onderling als met de natuur. Wc hebben een econo mie nodig die functioneert als de natuur, dus zonder afval. Afval is voedsel (cradle to cradle). We moe ten stoppen met het opgraven van fossielen, maaf oogsten uit de stroom: zon, wind, getijde, golven en biomassa." Wijffels noemde de problemen bij de DSB, de bank in Noord-Holland van Dirk Scheringa die inmiddels failliet is, een voorbeeld van ver keerd beleid. „Van aandeelhouders moeten we in deze economische si tuatie niet teveel verwachten, want men is teveel uit op korte termijn winsten. We moeten eerlijke pro ducten maken, dus mensen geen pooi uitdraaien zoals de DSB. Om gang met zowel personeel als klan ten is ook onderdeel van duurzaam heid. We sjoemelen nu teveel en daarom gebeureh er maatschappe lijk onaanvaardbare zaken. Er is sprake van een morele waardencri sis. Samen moeten we ons meer richten op het gezamenlijk belang." Ook Ruud Koornstra, die op Tho- len al een paar keer sprak voor duurzame ondernemers, pleitte er voor om het lef te hebben om te veranderen. „We moeten ophouden met deze maatschappij van de gek te en dromen verwezenlijken. Stop met de economie van de verspilling en verbeter de wereld." Bij gloei lampen wordt 98% van de energie nu verspild en 23% van de energie gaat op aan pompen. Koornstra vond datje voor het stimuleren van groene stroom moet belonen in plaats van straffen. Hij propageer de opnieuw zijn ledlamp van 4 Watt die 25 jaar meegaat. Samenwerking is volgens commis saris van de koningin Karla Peijs noodzakelijk om een sterker en duurzamer Zeeland te maken. „De afdaling deed pijn, maar de klim zal ook nog pijn doen. Gelukkig gl oort er licht, de vrije val is gestuit. De overheid kan een duw in de goede richting geven, maar onder nemers zien de situatie verslechte ren. De werkloosheid zal in 2010 sterk toenemen. Een groot pluspunt van de crisis is dat onze kleinkin deren weer met beide benen op de grond staan. Ze zien dat het niet meer vanzelfsprekend gaal. De be De trom wordt geroerd voor een sterker en duurzamer Zeeland door v.l.n.r. Herman Wijffels, gedeputeerde Wiersma en fruitteler Tazelaar die zijn appelsap alleen in glas en niet in plastic of karton te koop aanbiedt. (Marijana Pajovic-lmage4Life). drijven zullen moeten blijven in vesteren in duurzame oplossingen. De directie moet daarbij bedenken, dat werknemers nog beter de be sparingen kunnen vinden. Ook hier is samenwerking het sleutelwoord in Zeeland." M KB-voorman Fcijtcl zei dat Zeeuwse bedrijven niet zo gewend zijn om met elkaar samen te wer ken. „Ze hebben ook meer vet op de botten, meer spek, dus zijn er minder dalen. De pieken zijn echter ook minder hoog. Iedere onderne ming heeft nu last van vraaguitval, maar we kunnen snel omschakelen en dat is een voordeel." Gedeputeerde Wiersma zei dat de provincie in 2010 al voor 50% pro ducten en diensten duurzaam wil inkopen. „We moeten ook een beetje meer trots zijn op onze pres taties, want we hebben in Zeeland diverse koppelingen en kunnen duurzame ketens sluiten. Daarom kunnen we ook samen het verande ringsproces ingaan en het vertrou wen terugbrengen. Dat is nodig, want alle vanzelfsprekendheden zijn door deze crisis voorbij." Wiersma zei dat de provincie in ja nuari wil beginnen met een net werk van duurzame ondernemers voor het midden- en kleinbedrijf als broed- en groeiplaats van nieu we idcccn. \V.it bAtfs&SsêeeS V, Energieweg 11J - 4691 SE Tholen - tel. 0166 60 93 33 www.vanhouteinterieur.nl Op het havenkantoor in Tholen (rechts) komt over de helft van het gebouw een verdieping. Het materiaal dat Kouwen aan de expositie geleverd heeft, beperkt zich niet alleen tot uniformen. Hij bracht ook een bord met distributie bonnen die de mensen kregen om aan bepaalde artikelen te kunnen komen in een tijd van grote schaars te. En een kaart van Nederland over de bezetting en de bevrijding van ons land. Na de oorlog hing die in menig schoollokaal aan de muur. Samen 'met de foto's, affiches, pamfletten, brieven en ander oor logsmateriaal afkomstig van parti culieren, uit het gemeentearchief en uit de collecties van de Meestoof en de heemkundekringen van Tholen en Sint Philipsland, wordt een beeld geschetst van de periode tussen 1939 en 1945. Dicht bij huis. Met de opgeblazen brug in Tholen, Duit se soldaten op de Markt in Sint- Maartensdijk en in de Voorstraat in Sint-Annaland. Maar ook ver weg. Aan de hand van de foto's van Bram van Poortvliet uit Sint-Annaland is te zien hoe hij in Duitsland te werk werd gesteld en onder welke om standigheden hij leefde. Zijn doch ter Conny bracht de bijzondere fo to's naar gemeentearchivaris Fred van de Kieboom. Kouwens interesse is gewekt door zijn opa Bram den Engelsman die in Rotterdam en Schiedam in het ver zet zat, vertelt hij. „Hij was luite nant en werd in de Spaanse polder bij de overgave gearresteerd. Toen hij later vrij kwam, is hij actief ge worden in het verzet. Ik heb van hem en mijn vader veel verhalen ge hoord. Wat ze meegemaakt hebben in Rotterdam tijdens de hongerwin ter. Ze moesten bloembollen eten. Als ik als kind zei dat ik geen ge haktbal lustte, kreeg ik rond mijn oren. Dat hebben, denk ik, veel kin deren van na de oorlog te horen ge kregen als ze moeilijk deden over het eten dat ze op hun bord kregen. Mijn vader was zeventien toen de bevrijding kwam, dus heeft hij die periode bewust meegemaakt. Mijn opa zat tot in de jaren zeventig in het leger." Toen zijn moeder in een vuilniszak foto's van zijn opa vond, werd Kou wens nieuwsgierigheid gewekt. „Mijn moeder wist niet dat er foto's waren. Vanaf dat moment ben ik al les wat los en vast zat gaan zoeken." Dat is nog steeds zo. Foto's, boeken en spullen. Bij een van de wanden in de hal staat een militair in een Nederlands uniform met helm. Kouwen wijst op het embleem met de Nederlandse leeuw voorop de helm. „Dat is uit zonderlijk, want de meeste soldaten haalden het er af omdat ze bang wa ren dat de Duitsers daar op zouden richten." Het uniform heeft blauwe biezen die horen bij de infanterie, weet Kouwen. De jas is van een ka pitein. Er zijn drie sterren op het boord en de jas heeft zakken. De broek is van een soldaat. Aan de voet van de pop staan munitiekistcn. Een Engelse en een Canadese. Plus een apparaat om kogels in de rie men te duwen. De kogels zijn ge vonden op de slikken bij Sint-Maar tensdijk, zegt Kouwen. Er staat ook een pop met een zwarte helm van ik Binnenlandse Strijd krachten, troepen die na de bevrij ding actief werden. Het is dezelfde helm als die de soldaten tijdens de mobilisatie droegen, alleen zwart gespoten. Om de mouw van de jas zit een oranje band als teken. De grijze jas is niet origineel, zegt Kou wen. „Ik zoek nog een pak uit de ja ren veertig en vijftig." Volgens Kouwen is het opmerkelijk dat kleren van de soldaten op de moderne paspoppen nauw zitten en soms zelfs niet passen. Vooral de broekspijpen kunnen niet of nauwe lijks rond de kuiten, zegt hij. „De mensen waren toen kleiner dan te genwoordig, denk ik. Van deze pop zijn eerst de onderbenen afgezaagd en door twee stokken vervangen om de broek aan te kunnen doen. Maar dan nog kunnen de beenkappen er /niet omheen." Bij een van de geüniformeerde pop pen staat ook een pantserplaal waar de soldaten zich achter bescherm den tijdens gevechten met de vijand. Het is een loodszwaar geval. Door het afsluitbare schietgat steekt de lóóp van een geweer. Geen wapen van het Nederlandse leger, maar van het Duitse. „Een Mauser. Ik heb hem in België gekocht en in Sint- Maartensdijk de loop dicht laten lassen. Hij is niet bruikbaar meer. Dat is verboden. Deze gaat echter de verzameling uit, want ik moet niks van het Duitse leger hebben. Maar het is wel moeilijk om aan een Nederlands geweer te komen. Ze zijn bijna allemaal in beslag geno men en meegenomen door de Duit sers." Hetzelfde geldt voor de Nederland se uniformen, zegt hij. „Wat we vinden zijn vaak reserve-unifor men." Een van de bezoekers her kent het uniform en vertelt aan Kouwen dat hij er eentje thuis heeft hangen van zijn vader. Al snel ra ken de mannen in gesprek. Zo ver gaat het meer bezoekers. Er wor den herinneringen opgehaald aan de oorlog, of aan verhalen over de oorlog. En de periode vlak daarna. Want de generatie die de oorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner. Kouwen houdt hel wel levend door spullen te verzamelen. Maar hij krijgt er zo veel dat hij er wel een museumpje mee kan vullen, zegt hij. „Misschien over vijf jaar." De tentoonstelling, die nog tot en met 13 november duurt, werd geo pend door burgemeester Nuis. Voor de inwoners van Tholen was in de Tweede Wereldoorlog de inundatie het meest ingrijpend, zei hij bij die gelegenheid. „Dat staat op het net vlies, ervaren mijn vrouw en ik bij bezoeken aan echtparen die zestig jaar zijn getrouwd of inwoners die honderd jaar worden." Op Tholen zijn geen joden weggevoerd en er is nauwelijks gevochten. „Het be langrijkste was dat je vrijheid je werd ontnomen." Vrijheid is het waard om te verdedigen, zei de burgemeester. „Propageer het, geef het door aan uw kinderen en klein kinderen. Dat zijn immers de ko mende generaties. Maar gooi de vrijheid niet te grabbel." Nuis noemde het in dit kader belangrijk om steeds opnieuw de doden te herdenken, die vielen door oor logsgeweld. Oorlog kent, zei hij, slechts verliezers. „En die verlie zer, dat is de mens." De burgemeester bedankte de beide heemkundekringen, het streekmu seum, de eigen archiefdienst en particulieren voor hun bijdragen aan de tentoonstelling,. Vervolgens stapte hij buiten in een oude Ame rikaanse jeep, type Willy, om sa men met eigenaar Jan Quaak uit Oud-Vossemeer een rondje te rij den. ncn passanten volgens de architect goed zien waar de havenmeester zit. De commissie vond dat het bordes te veel domineerde. Boelhouwers had ook voorbeelden waarop de kap was gedraaid. Daarmee gaat het ge bouwtje zich nadrukkelijker presen teren. Volgens hem past dat ook be ter in de 'ambitie om het historische karakter van de haven' te benadruk ken. De gedraaide kap is volgens hem ook meteen een reactie op de trappartij die momenteel wordt aan gelegd. De welstandscommissie bekeek eer der de kleur voor de boog die over de nieuwe trap moet komen en ver licht is. De boog die diagonaal over de trap de dijk over gaat krijgt een kern van roestvrij staal. Daarom heen komt een strip met ledlampjes die de wanden gaan aanlichten. Sa men met ambtenaar K. Meijboom bekeek de commissie in een ver duisterde kamer de effecten op de verschillende kleuren die varieerden van blauw tot groen. De commissie en de ambtenaar waren het snel eens. De zeegroene kleur voldeed het beste. Mogelijk dat de boog dag en nacht verlicht wordt. Zowel over dag als 's nachts blijft het dezelfde kleur. De trap wordt vier meter breed. Aannemingsbedrijf Gebr. Moerland uit Sint-Annaland voert het werk uit. De hoofdattractie is een 20 man sterke afvaardiging van de cultuur historische groep Merck toch hoe sterek uit Bergen op Zoom. Zij voe ren een aantal malen in historische kledij een toneelspel op met vlag gen, banieren en trommels. In de Noorse woning vertelt Ingrid van Oudenniel een paar keer een verhaal uit de 80-jarige oorlog. In de am- bachtenschuur draait een documen taire over 1945, het jaar van de be vrijding en hier zullen ook een aantal geüniformeerde poppen staan die geleend zijn uit de expositie in het Thoolse gemeentehuis. Verder is er in het klaslokaal een schoon- schrijfwedstrijd met de ouderwetse kroontjespen en inkt. De jury be staat onder andere uit juffrouw De Rooij, oud-kleuterleidster in Sint- Annaland. In het hoofdgebouw kun nen ouderwetse bordspellen worden gespeeld. Voor de jeugd is er een speciale speurtocht naar voorwer pen uit de 80-jarige oorlog. De vrij willigers begroeten in historische kleding de belangstellenden. De avond wordt om elf uur in de koffie kamer besloten met een optreden van de Sint-Annalandse formatie Toeval. De toegang is gratis. Bij de reünie van de gemeentelijke mavo in Tholen was Michel van As een van de organisatoren. In het ver slag over de reünie vorige week in deze krant werd abusievelijk Michel van Iwaarden genoemd. Verzamelaar Joop Kou wen uit Sint-Maartensdijk (rechts) in gesprek met een van de bezoekers aan de expositie in het gemeentehuis in Tholen. Boelhouwers liet een aantal schet sen zien van de mogelijke uitbrei ding; Samen met Paul Timmermans verbaasde hij zich er echter over dat er voor de hele haven (van het Wa terfront tot de vluchthaven) geen toekomstvisie is waar alle plannen en plannetjes voor het gebied aan worden getoetst. En dat de wel standscommissie elke plan afzon derlijk moet bekijken. Zo kwam Boelhouwers er tijdens het ontwer pen achter dat de gemeente bezig is om een brede trap aan te leggen naast het havenkantoor. Hij tekende de trap er in zijn schetsen maar even bij. Volgens Timmermans zou er een fo rum of platform moeten komen dat zich over de toekomst van de Thool se haven buigt. Behalve de gemeen te zou ook de watersportvereniging er een rol in kunnen spelen, maar ook de ondernemers, en bijvoor beeld de scouting. Boelhouwers ziet de hele kade als entree van Tholen vanaf het water waarbij het karakter is bepaald door de visserij die nagenoeg is verdwe nen aan het verstilde water van de oude Eendracht. De watersportvereniging is een be langrijke speler met 250 boten en pacht de oude haven, zei hij. Boel houwers probeert de uitbreiding van het havenkantoor in te passen in het historische karakter van de vissers haven. Hij liet daarvoor foto's zien van de loodsjes die er voor en na de oorlog stonden. Vaak zwartgeteerde loodsjes, afgezet met witte biezen. Het door hem vormgegeven moder ne clubhuis van de Kogge verwijst er naar doordat de onderbouw zwart is. „Vroeger stonden die gebouwtjes op palen. Ik noem het maar losvaste bebouwing. Daar kijk ik in de uit breiding van het havenkantoor naar terug maar dan met eigentijdse voorzieningen." De architect toonde een tekening met een opbouw op de zuidelijke helft van het gebouwtje, voorzien van een bordes. Op die manier kun- Advertentie I.M.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2009 | | pagina 7