Bijna 30 ex-kleuters vieren 60 jaar
openbare kleuterschool in Tholen
'Als je een geheugenprobleem hebt,
rolt de loper van je leven weer dicht'
'In Polen staat de afvalverwerking
tot nu toe nog in de kinderschoenen'
Drie Joth'ers
stappen op
Juffrouw Jo op terugkomdag: „Het was hartstikke leuk"
Inwoners van Ilawa krijgen milieu-educatie in Tholen
1948 -2008 THOOLSE KLEUTERS GO JAAR
Donderdag 9 oktober 2008
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
3
Vier jaar geleden kwamen ze ook bij elkaar. De eerste
kleutergroep van juffrouw Jo en juffrouw Adri. Toen,
omdat de meeste ex-kleuters zestig jaar werden. Zater
dag hadden ze weer een excuus voor een leuk feestje.
Zestig jaar geleden gingen ze allemaal naar de openbare
kleuterschool in Tholen. Op de zolder van het toenmali
ge hotel Zeeland aan de Kaay in Tholen.
Gezag
Billen
Zingen
Nadruk op herinneringen bij ontmoetingsdag voor dementerenden
In het koffertjesproject worden verloren gedachten ont
dekt. Met deze gezongen zin heeft zanger Engel Rein
houdt dinsdag het nieuwe project van de vrijwillige
thuiszorg helder samengevat. Dat is bedoeld om het con
tact met dementerende mensen makkelijker te maken.
De zanger was bij de ontmoetingsmiddag voor mantel
zorgers en dementerenden in De Wellevaete in Sint-An-
naland aanwezig, waarbij het koffertjes project ofwel
'Reis door de tijd' werd gepresenteerd door consulente
Jacqueline Heijboer van de vrijwillige thuiszorg.
Traan
Zeeuws
Werkstuk
Verkwist niet meer
gemeenschapsgeld
Kibbelen speeltuin
Het vergeten dorp II
Speelmansplaten
wil veel te veel
„De echte school was nog niet
klaar. Dat moest een houten school
worden met twee klassen, een
speelplaats met een zandbak en een
paar autobanden en een hek er om
heen", weet Jannie Aalbrechtse-Ti-
chem, die de reiinie organiseerde,
als de dag van gisteren.
Zij hoorde bij de eerste leerlingen
van juffrouw Jo Boot en juffrouw
Adri Duine. De juffen wonen alle
bei in Bergen op Zoom. Jo Boot is
nog steeds actief in het kleuteron
derwijs. „In die zin dat ik nog
steeds contact heb met kleuterleid
sters - lerares moet je tegenwoordig
zeggen - in Sint-Annaland en Sint-
Maartensdijk. Zoals met Anja Punt
en Wilma Geluk. Eenmaal per jaar
is er een etentje en daar vragen ze
mij dan bij."
Adri Duine is er iets minder bij be
trokken. Ze is wat moeilijk ter been
en haar gehoor lijkt niet meer zoals
vroeger, maar verder is ze kras en
beleefde ze, net als haar collega, een
geweldige terugkomdag in Tholen.
Een dag die begint met koffie en een
Thoolse bolus. Bijna 30 oud-leerlin
gen van de beide dames vormen de
inhoud van de benedenzaal van
brasserie Zeeland. Het pand waar ze
60 jaar geleden vele uren hebben
doorgebracht. Er valt heel wat af te
kletsen tussen de leerlingen. Daar
van heeft een aantal zijn partner
meegenomen. Zoals juffrouw Jo.
„Ik woon met mijn man in Bergen
op Zoom, maar ik zou graag naar
Tholen terug willen. Maar hij wil
niet. Mijn man komt uit Rilland en
zegt dat hij niet in een dorp wil wo
nen. En ik ben een onderdanige
vrouw. Ik pas me aan."
Dat was vroeger wel anders. Juf
frouw Jo: „Wat de juf zei, dat ge
beurde. De juf had gezag. Zowel bij
de kinderen, als bij de ouders. De
ouders waren dankbaar dat ze in
1948 de gelegenheid kregen hun
kinderen naar de kleuterschool te
sturen. We deden huisbezoek. Er
waren goede contacten met de ge
zinnen. We adviseerden de ouders
ook en toen was het nog zo: wat juf
zegt, dat is waar."
Mevrouw Boot vindt dat ze 40 jaar
lang in een 'gouden lijd' heeft les
gegeven. „Nu hebben de kinderen
een pc. Er is televisie. Ook de im
port in Tholen heeft invloed op
school. De kinderen zijn veel mon
diger dan vroeger. Kinderen van vijf
jaar hebben een enorme woorden
schat. Je kunt er hele gesprekken
mee voeren. Vroeger was het toch
ook heel leuk. En de meeste kinde
ren zijn allemaal goed terechtgeko
men. De meesten gingen naar het
voortgezet onderwijs. Nu geniet ik
ook van de kinderen. Ze zijn alleen
veel wijzer."
Kritiek heeft ze ook. „Ik vind het
een nadeel dat de kleuterschool bij
het basisonderwijs is gevoegd. Er is,
blijkt uit de gesprekken die ik nu
nog voer met de leidsters, te weinig
tijd om echt met de kinderen te spe
len. Er hangt voor de leraren en le
raressen, vroeger waren dat de leid
sters en de leiders, teveel omheen.
Na schooltijd moeten ze nog allerlei
rapporten schrijven. Ik mis in de
verhalen het spelen met de kinderen
in de klas."
Jannie Aalbrechtse kan daarin een
heel eind meegaan. „Ook was er
vroeger veel meer respect voor de
juffrouw en de meester. Je luisterde
naar wat die zeiden. Ze hadden ge
zag. Dat ontbreekt nu."
Zelf zou ze geen bezwaar hebben
als een leraar iemand die echt onge
hoorzaam of ongedisciplineerd was,
een draai om zijn oren zou geven.
„Ik ken een paar leraren die er niet
voor terugschrokken om een jongen
een flink pak rammel te geven als er
niet werd geluisterd. Maar dat mag
niet meer. Ik heb zelf twee dochters
en toen die een jaar of zes zeven wa
ren. de jongste is inmiddels veertig,
heb ik ze wel eens over de knie ge
legd. Billen kunnen heel wat heb
ben."
Het stoort haar wel eens dat kinde
ren van twee of driejaar, zo jong als
ze zijn, thuis de dienst uitmaken.
„Soms bepalen die wat er gegeten
wordt. Of waar het gezin heengaat
met vakantie. En die ontwikkeling
zie je terug in de klas. Ouders moe
ten beseffen dat de opvoeding niet
op school begint, maar thuis. En on
danks dat veel ouders werken, moe
ten ze toch veel tijd voor hun kinde
ren vrijmaken en het gebrek aan
aandacht niet afkopen met cadeaus."
Sabine de Korte heeft voor de reü
nisten een welkomstwoord voorbe
reid. Ze memoreert de eerste dagen
van de kleuterschool toen met
vouwblaadjes muizentrapjes wer
den gefabriceerd. „Een goede tijd.
Rustig en minder ingewikkeld",
vergelijkt ze. Een voorbeeld is het
aannemen van personeel. „Juffrouw
Jo is op 2 oktober 1948 aangeno
men en op 4 oktober kon ze aan de
slag. Probeer dat nu maar eens. Nu
gaan er maanden van gesprekken en
procedures aan vooraf."
Sabine belooft haar klasgenoten een
fijne middag. Met een huifkartocht
door Tholen en verder naar het bui
tengebied. „Vroeger had je buiten
café De Tol. Dat is nu een kinder
dagverblijf. En op de plekken waar
vroeger 'erepels' en 'sukerpeëen'
stonden, staan nu woningen."
De pret in de huifkar is er niet min
der om, vindt juffrouw Jo. „Prach
tig. Onderweg was een stopplaats.
Daar werden we getrakteerd op hap
jes en drankjes. Er werd wel heel
veel gekletst. Maar we moesten ook
zingen met begeleiding van een ac
cordeon. En dat lukte. Wat we zon
gen? Wat we leuk vonden. Het Klei
ne Café aan de Haven en de Klok
van Arnemuiden."
De kleuters van weleer hielden zaterdag in Tholen hun reünie.
Janny de Loof van de Alzheimerver-
eniging Nederland vertelt de onge
veer 35 aanwezigen, waaronder
vrijwilligers van de thuiszorg, man
telzorgers en patiënten, dat het be
langrijk is om terug te kijken en
daarover te vertellen. Ze omschrijft
de ontwikkeling van het leven als
een rode loper. „Aan het begin van
je leven is de loper helemaal inge
rold. Hij rolt bij elke gebeurtenis
steeds een stukje uit: als je gaat ver
huizen, gaat trouwen, kinderen
krijgt. Bij problemen met het ge
heugen komen geen of bijna geen
nieuwe indrukken meer binnen. De
loper gaat dan niet verder meer
open, maar rolt weer een beetje
dicht. Dan is het mooi om terug te
kunnen grijpen naar de dingen die je
kent."
De Loof legt uit dat er voor een de
menterende niets erger is dan te vra
gen wat hij die middag gegeten
heeft. „Want dat weet je dan niet
meer." Ze vertelt dat foto's van
vroeger of muziek die iemand vroe
ger mooi vond een aanknopingspunt
zijn voor een gesprek met iemand
die een probleem met zijn geheugen
heeft.
De 's-Heerenhoekse Reinhoudt helpt
het publiek met anekdotes en liedjes
om die herinneringen op te roepen.
Zijn zang- en gitaarspel wekt veel
emoties op. Vaak krijgt hij de men
sen aan het lachen, maar een enkele
keer wordt er ook een traan wegge
pinkt. Vooral als hij een verhaal ver
telt over zijn vader. Die werkte
overdag op het land en 's avonds
deed hij hetzelfde werk in zijn eigen
tuin. Reinhoudt beschrijft hoe hij
dat deed en dat hij zijn vader wel
eens hielp en dat hij er ook wel eens
een hekel aan had. Later vond hij
het juist bijzonder om, als hij met
zijn kinderen bij zijn vader op be
zoek ging, de verhalen terug te ho
ren. En dat zijn vader, trots als hij
was, vertikte om met een wandel
stok te lopen, hoewel hij slecht ter
been was. „Hij nam altijd een hou
weel mee. daar leunde hij dan op en
dan leek het nog wat." Het publiek
in de zaal ziet het helemaal voor
zich. Vervolgens zingt Reinhoudt
een liedje over 'mie voaders lapje'.
Daarbij biggelen de tranen over me
nig wang.
Een golf van herkenning gaat door
de zaal als de zanger vertelt over de
kachel van vroeger. „Die ging in
het voorjaar altijd naar zolder en
dan ging er een wit kleed over. Daar
moest ik langs als ik ging slapen,
maar ik was er eigenlijk bang voor.
Dat kon je natuurlijk niet zeggen,
dat je bang voor de kachel was. La
ter ging ik naar de psychiater en die
zei dat ik een Jaarsma-complex
had." Het publiek giert van het la
chen, want de meeste kachels uit
die tijd waren van het merk Jaars-
ma.
Elke spreker doet zijn betoog in het
Zeeuws, maar wethouder M. Vel
thuis, die ook een kijkje komt ne
men, moet zich verontschuldigen.
„Zeeuws kan ik echt niet. Ik heb
nog wel een poosje in Limburg ge
woond en die taal kan ik nog wel
een beetje spreken, hoewel de men
sen mij daar al uitlachten. Aan het
Zeeuws ga ik mijn lippen niet bran
den." Het wordt haar vergeven. Vel
thuis vindt het leuk om te komen en
is verrast door de grote opkomst.
„Ik hoop dat de activiteiten van de
vrijwillige thuiszorg tegemoet ko
men aan jullie ideeën. Zo niet, of
als jullie andere wensen hebben,
moeten jullie dat aan Jacqueline la
ten weten." Velthuis moet snel weer
weg voor een andere afspraak.
Het oranjefonds heeft 1000 euro
aan de vrijwillige thuiszorg van ge
meente Tholen geschonken. Daar
mee is het koffertjesproject opge
zet. Dat bestaat uit een tas met
allerlei materialen waarmee herin
neringen kunnen worden opgewekt,
zoals foto's van oude acteurs. De
vrijwilligers hebben meegeholpen
met de inhoud van de tas samen te
stellen.
Ook zijn er onderdelen die mensen
kunnen lenen, zoals de 'oude doos'.
Die is op verschillende manieren te
gebruiken, legt Jacqueline Heijboer
uit. „De foto's kun je gebruiken om
memorie te spelen voor geheugen
training of om herinneringen op te
halen. Dan heb je gelijk een ge
spreksonderwerp, zoals de carbid
lamp. Die ken ik niet, maar veel ou
de mensen hebben zo'n ding
vroeger wel gebruikt." Naast de ins
trumenten bestaat ook de mogelijk
heid om zelf dingen te verzamelen.
De ideeën staan beschreven in de
handleiding die Heijboer voor het
project heeft geschreven. „Als ie
mand molenaar is geweest, kun je
bijvoorbeeld korenaren van het land
halen voor een bezoek."
De stedenband tussen Tholen en
Ilawa wordt warm gehouden en
daarom is er regelmatig een uit
wisseling van Polen naar onze ge
meente en andersom. Deze week
zijn zeven Polen op bezoek om
meer te weten te komen over na
tuur en milieu-educatie en afval
verwerking. „In Polen staat de af
valverwerking nog in de kin
derschoenen", verklaart Lizette
de Hond van de gemeente Tholen
dit thema. „Vroeger was een kilo
product gelijk aan een kilo afval,
maar nu is het ook economisch
interessant om afval te schei
den."
De delegatie, waaronder een chauf
feur, een ambtenaar milieu, een mede
werker van een toeristische organisa
tie voor milieu-educatie, een lerares
en twee leerlingen, is maandag ont
vangen in Tholen. Ze hebben het na
hun autoreis van 17 uur rustig aan ge
daan. maar een rondleiding over het
eiland stond die dag nog wel op het
programma. Daarbij hebben ze de
Krabbenkreek in Sint-Annaland en de
molen bekeken en zijn ze via de
Markt van Sint-Maartensdijk en langs
de campings naar Gorishoek gegaan.
Daar hebben ze genoten van het uit
zicht over de Oosterschelde en heb
ben ze schelpen geraapt.
Het echte milieuprogramma is dins
dag begonnen. Het gezelschap werd
begeleid door medewerkers van de
gemeente die te maken hebben met
hel thema milieu en afval, zoals wet
houder C. van Dis, beleidsmedewer
ker Lizette de Hond en Piet van Zijst.
Ook gemeentesecretaris Simon Nieuw
koop en een tolk reisden mee. Er is
begonnen met een bezoek aan de af
valverwerkingcentrale Zuid Neder
land in Moerdijk. Daarna werd het
beleidsplan Natuur en milieu-educatie
(Nme) 2008-2012 gepresenteerd,
waarvoor maandag de eerste commis
sievergadering heeft plaatsgevonden.
Tijdens die presentatie zijn de twee
twaalfjarige meisjes Ada en Agatha
uit het gezelschap naar basisschool
De Rieburch in Sint-Maartensdijk ge
weest. Daar brachten zij een foto van
hun werkstukken waarmee ze in Po
len een prijs hebben gewonnen. Dat is
tévens de reden dat zij zijn uitgekozen
voor het bezoek aan Tholen. De meis
jes hebben voor school de milieupro-
De Poten krijgen via een maquette in Scaldis Naturalis zicht op het eiland. Wethouder Van Dis geejt toelichting en Jaap de Jonge kijkt mee.
blematiek in een affiche weergegeven.
Op één daarvan is een grote vuilcon
tainer te zien, die de stad Ilawa voor
stelt. Daarin zit afval. De maakster,
Ada, pleit voor een stad zonder afval.
Agatha schrijft op haar werkstuk dat
afval het probleem is van mensen.
Daarmee bedoelt ze dat mensen het
ook kunnen oplossen. De foto's zijn
opgehangen in de Thoolse school.
Om te zien hoe een bedrijf met het
verwerken van afval omgaat, zijn de
Polen een kijkje gaan nemen bij de
producent van gebakken uien Rieber
en Son in Sint-Maartensdijk. De
Hond heeft daarvoor gekozen, omdat
het haar interessant leek om te zien
hoe zij daar acht verschillende afvals
tromen weten te scheiden. Ze noemt
onder meer de recycling van plastic
en papier en het apart houden van de
staartjes van de uien en het afval van
de gebakken uien voor veevoer.
Ook Scaldis Naturalis werd bezocht.
Daar stonden voorzitter Chris Koop
man, IVN-gids George Koenders en
Piet de Kam van de stichting platform
leefbaarheid platteland Tholen gereed
om meer te vertellen over de natuur in
Tholen en het behoud daarvan. Jaap
de Jonge gaf de bezoekers een indruk
van de Thoolse natuur en gebruiken
via zijn geëxposeerde schilderijen en
de gedichten van zijn vrouw Eef.
Koenders nam het gezelschap vervol
gens mee naar buiten om even kort,
voor de avondschemering inviel, te
jutten op het strandje van De Pluim-
pot.
Gisteren is gekeken naar de opslag
van gft-afval in Nieuwdorp en naar de
ondergrondse afvalcontainers in Mid
delburg. Vandaag keren de Polen \yeer
huiswaarts.
Stemmen
van lezers
Vrijdagmorgen 3 oktober een rond
schrijven van wethouder C.L. van Dis
(lees van het gemeentebestuur) in de
brievenbus aangetroffen. Uitnodiging
voor een inloopavond op 13 oktober
waar inwoners van Scherpenisse aan
de betrokken disciplines vragen mo
gen stellen. Let op, want dat vindt ge
scheiden plaats. Durft men dat niet
meer publiek te doen?
De inwoners zouden worden geïnfor
meerd door de gemeente. Nu draait
men de zaak om en wil men dat de
gemeente wordt geïnformeerd door
de inwoners.
Bestuurders van de gemeente Tholen:
kom terug van deze heilloze weg.
Neem uw verantwoordelijkheid en
zeg dat u te veel hooi op de vork hebt
genomen. Ga niet verder met het ver
kwisten van gemeenschapsgeld, zoals
een aantal banken blijken te hebben
gedaan met het geld van hun cliënten.
Luister eens echt naar uw inwoners,
zij willen u helpen met besturen. U
bent immers niet voor niets door hen
verkozen? Laat dan zien dat u de in
woners vertegenwoordigt.
Jammer dat ik wegens zakelijke ver
plichtingen elders in de EU 13 okto
ber niet aanwezig kan zijn.
Dirk Teeuw, Scherpenisse.
Wat een mooie dag. de opening van
de speeltuin van Vrij en Blij in Sint-
Annaland. Het weer was prachtig en
velen hielpen mee om de dag plezie
rig te laten verlopen. Een paar dingen
wil ik nog even recht zetten naar aan
leiding van de verslagen in de Een-
drachtbode van 25 september en 4 ok
tober. Dat is dat wij altijd met de
gemeente op een fijne manier overleg
hebben gevoerd met An Cats-v.d.
Klooster en Karin Bommelijn. En de
familie Schot, die als naaste buurman
extra toezicht houdt op de speeltuin,
is echt een gelukkig getrouwd stel dat
ik nog nooit heb horen kibbelen. Wie
dan de bestuursleden waren die altijd
kibbelen in het gemeentehuis, daar
moet ieder maar naar raden.
Anny Saarloos, Sint-Annaland.
Ons vadertje overheid,
zittend op zijn fluwelen troon,
is zijn mooiste parel kwijt.
Verloren uit zijn gouden kroon.
Hij telt er maar zeven.
Zeven!zeven!zeven!
Terwijl het er acht moeten wezen.
Zo had hij ooit gelezen.
Toen alle bellen gingen schellen,
stonden, vrezend voor zijn leven,
alle dienaren plus de helden,
voor de overheidstroon te beven.
„Ga", zo luidde het bevel
„naar de verloren parel zoeken.
Doe het goed en bliksemsnel.
Kijk ook in de oude boeken."
Boven op de Westkerkse berg,
met trillende benen beklommen,
treffen zij een wijze dwerg.
Weet jij ons vaders rijkdommen?
Dwerg:
„Duizend meter naar het noorden,
vond ik ooit in moeder aarde,
d&ir. waar de watergeuzen scoorden,
een parel van grote waarde."
„Als u Scherpenisse doet herrijzen
en aan al mijn wensen hebt voldaan,
zal ik u de vindplaats wijzen
en de parel aan u afstaan."
D.L. Koppcnhol,
Sint-Annaland.
De plannen van Mike Verweij voor
de Speelmansplaten zijn volgens b.
en w. veel te ambitieus. Hij had toe
stemming voor 74 recreatiewonin
gen met een horecagelegenheid en
een avonturenpark. Ook mochten de
ligplaatsen in het Zoommeer uitge
breid worden. Vorig jaar werd dat
geregeld in bestemmingsplan bui
tengebied. Afgelopen zomer viel er
echter een heel nieuw plan in de bus
bij de gemeente. „Het gaat nu in
eens over 85 luxe recreatiewonin
gen, 300 tot 400 ligplaatsen, dienst
woningen en 20 appartementen.
Een plan dat zo massaal is, vindt het
college een stap te ver gaan." De ge
meenteraad zal de kwestie nog na
der bespreken.
Weer drie jongerenraadsleden hebben
aangegeven te willen stoppen met de
raad. Dat maakten zij bekend in de
openbare vergadering van afgelopen
donderdag. Berdien Koopman woont
nog één vergadering bij, Michiel van
de Velde volgt zodra hij is aangeno
men op zijn stageadres in Tilburg en
Femke van Hoorn vertrekt waar
schijnlijk in januari. Het is voor de
tweede keer binnen een half jaar tijd
dat er drie leden weggaan. Van de zo
mer vertrokken Hjalmar van der
Mark, Leonie Potappel en Kayleigh
van der Enden. Hun plaatsen zijn in
middels opgevuld.
De Smerdiekse Koopman (18) volgt
de opleiding spw aan het Hoom-
beeckcollege in Goes en wil deze ver
korten van twee naar anderhalf jaar.
Ze wil zich 200 procent kunnen inzet
ten voor iets. maar omdat ze het druk
ker krijgt voor school, lukt dat niet
meer voor de Joth en daarom stopt ze
ermee. Voor de 20-jarige Van Hoorn
uit Oud-Vossemeer geldt hetzelfde
verhaal. „Bovendien word ik ouder en
dan krijg je andere interesses. Met alle
respect, maar op een gegeven moment
heb je het wel gezien in de jongeren-
raad. Ik zit er vanaf het allereerste be
gin bij, al zeven jaar." De reden van
Van de Velde (20) uit Tholen is puur
praktisch. Hij vindt het niet te doen
om vanuit Tilburg activiteiten voor de
jongerenraad te regelen. Voorzitter
Hermen Geluk (21) heeft begrip voor
hun besluit. Zelf heeft hij nog geen
plannen om te vertrekken. „Ik ga nog
een paar jaar mee. Je mag tot je 23ste
blijven."
VERVOLG CIZ
B. en w. hebben inmiddels besloten
om met ingang van 1 januari een
meerjarig contract met het CIZ af te
sluiten op basis van nog nader op te
stellen voorwaarden. Vergelijkbaar
met het huurcontract van het CWI in
het gemeentehuis, zal het CIZ onder
gebracht worden bij de afdeling pu-
bliekszaken. Het CIZ is al heel wat
keren verhuisd: van het Centrum
Thuiszorg naar Maartenshof en ver
volgens naar het kantoor van Castria
Wonen aan de Haven in Sint-Maar
tensdijk. Met de sluiting van de eigen
vestiging en verplaatsing van 2 CIZ-
medewerkers naar Tholen, raakt de
smalstad opnieuw een voorziening
kwijt.
Engel Reinhoudt krijgt het publiek tijdens de ontmoetingsmiddag voor dementerenden en mantelzorgers op zijn hand met anekdotes en
liedjes.
