Paars van binnen en van buiten: de
Vitelotte noir lijkt op een truffel
'Probeer er een show van te
maken, echt je zelf te geven'
Van Kriel
Vergunning voor Britt
opnieuw aangevochten
Koningin der
aardappels
Rode dakpan
in Het Lint
Tholenaar laat
vuisten zien
Vleugelnoot
blijft staan
Weinig beweging
in de prijzen
Donderdag 31 juli 2008 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Een aardappel is rond of ovaal, heeft een lichtbruine
schil, en is gelig of wit van binnen. Dat zullen de meeste
mensen zeggen als je vraagt hoe de aardknol eruit ziet.
Een rode aardappel is ook wel bekend. Maar wat denkt u
van een paarse aardappel? Dat is de Vitelotte noir ofwel
truffel aardappel, want zijn uiterlijk doet een beetje den
ken aan een truffel. Ad en Emmy Geluk uit Oud-Vosse-
meer telen deze bijzondere aardappel. Hij komt oor
spronkelijk uit Frankrijk, maar doet het ook goed in de
Thoolse klei.
Een verwarde bos
Ad en Emmy Geluk uit Oud-Vossemeer telen bijzondere aardappels
Kastanjeachtig
Audities bij Esther Langenhuizen voor Robin Hood in 't Ouwe Raed'uus
Stank- en geluidsoverlast varkensstal gevreesd
Schorren landgoed
bij Sint-Annaland
Overdrijven
Sociale factor
Er zijn ruim 200 aardappelras-
sen over de hele wereld, maar
de Vitelotte noir wordt ook
wel de koningin onder de
aardappels genoemd. Zo apart
ziet die eruit. Qua vorm lijkt
de aardappel nogal op een
truffel: langwerpig ovaal en
met diepliggende ogen. De
Rattes d'Ardeche zijn niet
apart qua kleur, ze zijn licht
geel, maar moeten het hebben
van hun smaak. Die is exclu
sief. Liefhebbers vergeven
hem daarom zijn magere lange
vorm. De twee rassen worden
onder de 'vergeten groente'
geschaard, maar zijn de laatste
jaren weer een beetje in op
komst.
te noir. Rechts de witte bloemen van
de Ratte. De plantjes van de laatste
verschillen niet zoveel van onze
Hollandse aardappels. „Alleen de
kenners kunnen ze onderscheiden",
zegt Ad. De Vitelotte heeft meestal
een hogere plant met forsere sten
gels. Nu staan ze ongeveer even
hoog als de omringende aardappel
planten, omdat er nog maar weinig
zon is geweest. Het is wel nat ge
noeg voor de aardappels. Geluk ver
wacht dat ze, zodra het beter weer
wordt, weer goed gaan groeien.
„Groen blad zit er nu genoeg aan."
De fijnproever die graag zelf een Vi
telotte of een Ratte in huis wil ha
len, moet nog even wachten tot het
september is. Dan heeft Geluk ze
weer klaarliggen in zijn loods.
Op de veiling in Sint-Annaland zijn
de aardappelprijzen redelijk stabiel,
ondanks een schommelende aan
voer. Doré, Frieslander en Bildtstar
waren gisteren ten opzichte van een
week eerder een cent gezakt, Nicola
twee cent. Daarentegen was Gloria
twee cent gestegen.
Woensdag 30 juli: Doré 27, Pre
mière 22, Gloria 19, Frieslander 18-
19, Nicola 24, Bildtstar 30-31, bon
ken 28, drielingen 10, kriel
105-106, aanvoer 98 ton.
Dinsdag 29 juli: Doré 24-29, Pre
mière 19, Frieslander 18-19, Nicola
26-27, Eigenheimer 29-30, Bildtstar
29-31, bonken 28, drielingen 9,
kriel 45-104, aanvoer 123 ton.
Maandag 28 juli: Doré 25-29, Glo
ria 17, Frieslander 17-20, Nicola 27,
Eigenheimer 29, Bildtstar 28-31,
bonken 28-31, drielingen 9, kriel
45-104, aanvoer 117 ton.
Vrijdag 25 juli: Doré 26, Frieslan
der 18-19, Nicola 26. Eigenheimer
28-30, Bildtstar 28-31, bonken 32,
drielingen 9, kriel 45-102, aanvoer
85 ton.
Donderdag 24 juli: Doré 25-31,
Gloria 17, Frieslander 16-20. Nico
la 26, Eigenheimer 29-30, Bildtstar
30-34, bonken 32-35, drielingen 9,
kriel 44-100. aanvoer 143 ton.
Het was zo'n vijf jaar geleden dat
Ad en Emmy een aardappelbcurs in
Frankrijk bezochten. Daar stond de
hele aardappelteelt tentoongesteld.
De Vittelotte noir lag ertussen. „Die
viel ons op. We liepen er tegenaan",
zegt Ad Geluk. Het echtpaar raakte
aan de praat en ging het volgende
jaar om wat pootgoed. Een ander
ras, waar ze ook wat van meena
men. is de Rattes d'Ardeche. Dat is
een langwerpig smal aardappeltje,
ook wel asperge-aardappeltje ge
noemd of rattenruggetje, vanwege
de vorm.
Ad Geluk is akkerbouwer. Hij teelt
'zo'n beetje alle aardappelrassen'
die ze op Tholen kennen, zoals
Doré, Première, Frieslander, Nicola,
Bintje en Bildtstar, en hij sorteert ze
grotendeels zelf. Daarnaast heeft hij
ook suikerbieten, graan, uien, gras
zaad. sperziebonen en andere ge
wassen op zijn 100 hectare land.
Om de uitheemse aardappels daarbij
te doen, vonden Geluk en zijn
vrouw 'gewoon leuk'.
Want voor de kost hoeven ze het
niet te doen. Daar zijn de bijzondere
rassen te exclusief voor. „Het is een
aardappel voor de liefhebber", zegt
Emmy. Ze poten ze langs onge
bruikte randjes van hun akkers,
waar de machine moeilijk bij kan.
„Dat zijn maar kleine stukjes hoor.
Ad Geluk staat tussen de plantjes van de Vitelotte noir, die op een strookje naast een perceel met 'gewone'aardappels staan.
Ad en Emmy Geluk tonen nieuwe aardappels voor hun loods.
Het gaat om enkele centiares", zegt
Ad. Zowel het poten als het rooien
gebeurt met de hand.
In eerste instantie wist Geluk niet
hoe de rassen groeien. „De Rattes
vallen gewoon door de rooiketting
en de Vitelottes groeien samen in
één verwarde bos. Die laten moei
lijk los." Geluk ondervond dat je die
beter niet met de rooier kan oog
sten. „Als je dat met de rooier gaat
doen, beschadig je ze teveel. Omdat
we ze wat langer willen bewaren,
rooien we ze met de hand."
Want de afnemers bestaan uit een
klein gezelschap. Geluk verkoopt
zijn bijzondere aardappels aan res
taurants, groothandels en enkele
particulieren. Het gaat daarbij om
kleine hoeveelheden. De restaurants
nemen zo'n 5 a 10 kilo per keer
mee. „Maar die doen er soms zo
lang mee. Ongeveer vier weken",
zegt Geluk. De verkoop aan particu
lieren gebeurt gewoon aan huis aan
de Oud-Vossemeersedijk, waar ook
hun opslagloodsen staan. „Je wordt
er niet rijk van. Het pootgoed is wat
duurder dan van gewone aardappels,
en je hebt er je werk aan."
Voor Geluk telt de liefde voor zijn
vak zwaarder. Hij noemt het telen
van de bijzondere rassen een aardig
heid. Je zou het een hobby kunnen
noemen. Die heeft hij overigens al.
Hij rijdt al heel zijn leven paard.
„Vroeger altijd bij de Eendrachtrui-
ters. Toen deed ik aan springen en
dressuur. Tegenwoordig ga ik in het
weekend een eindje rijden bij een
dochter." Emmy zorgt voor de ver
koop in de winkel. Daarnaast doet
ze voor diverse organisaties vrijwil
ligerswerk.
Samen hebben ze drie dochters en
twee zoons. De laatste twee wonen
nog thuis. Ard (24) werkt op een
landbouwmechanisatiebedrijf in
Kruisland en Lars (17) doet de havo
in Bergen op Zoom. Daarna wil hij
naar de HAS in Den Bosch voor een
agrarische opleiding. Of de jongens
hun vader gaan opvolgen, is nog
niet bekend, maar hij verwacht wel
dat een van hen dat doet.
De Vitelotte is zowel van binnen als
van buiten paars. Ook nadat ie ge
kookt is, blijft de paarse kleur. De
schil is wel wat donkerder dan het
vlees. De eerste is zwartpaars en
van binnen is het aardappeltje violet
met witte aders. De smaak is heel
anders dan die van een gewone
aardappel, meent Emmy. „Een beet
je kastanjeachtig." Het is een Frans
aardappeltje en daarom is het geen
gewone dagelijkse kost. Want Fran
sen beschouwen hun aardappels als
groente. „Je moet kijken wat je erbij
eet. Vanwege de kleur", zegt Emmy.
„Ik kook ze eerst en haal dan pas de
schil eraf. Wij eten ze bij een lichte
groente, zoals witlofsalade. Omdat
het een zwartrode aardappel is,
moet je er geen rode kool bij eten.
Het oog wil ook wat", vertelt Emmy
als een echte chef-kok.
„Restaurants maken er meestal pu
ree van of een soort chips", vervolgt
ze. „En de Vitelottes worden veel
gebruikt in de wildtijd." Dat is niet
verwonderlijk, want zowel de Vite
lotte als de Ratte wordt pas in sep
tember geoogst.
Die andere 'gekke' aardappel van
Geluk wordt ook in de schil ge
kookt. „Anders houd je niets over
bij het schillen", waarschuwt Em
my. Ook de Ratte heeft een hele lek
kere smaak, vindt ze. Een beetje
nootachtig.
Het enige wat Geluk momenteel
kan laten zien van zijn bijzondere
aardappels, zijn een paar plaatjes op
papier en de plantjes op het land. In
zijn loods liggen de vroege aardap
pels zoals de grote Doré en de glad
de roodachtige Bildtstar. Op een
perceel, een paar wegen verwijderd
van de boerderij, groeien de Franse
knollen. Aan weerszijden van een
schuurtje op een strookje van enkele
meters pronken de groene plantjes
met hun lieflijke bloemetjes. Links
de paarse bloemetjes van de Vitelot-
De Vitelotte noir is paars van binnen en van buiten.
Er komt een tweede rond om auditie te doen voor de musical Robin
Hood. Tijdens de eerste ronde deden 36 kinderen in 't Ouwe Raed'uus
in Poortvliet auditie. Daaruit zijn 22 kinderen gekozen, maar docente
Esther Langenhuizen is nog op zoek naar minstens tien andere kandida
ten. Volgend jaar krijgt Poortvliet de primeur van de musical die daarna
de provincie ingaat. Er komen vijf voorstellingen in de gemeente.
Omwonenden en Varkens Nee stappen opnieuw naar de Raad van State
om de milieuvergunning aan te vechten voor varkenshouderij Britt b.v.
aan de Groene weg tussen Oud-Vossemeer en Tholen. Ze nemen geen
genoegen met de afwijzing, in februari, van hun bezwaren door de pro
vincie. Een eerdere vergunning is twee jaar geleden door de Raad van
State vernietigd. Een gedoogbeschikking voor het bedrijf loopt 1 sep
tember af.
Op de daken van de zeven vrijstaande
woningen aan Het Lint in Tholen ko
men rode dakpannen. Ook het huis
voor de familie Stoop op nummer 68
krijgt een rode bedekking. De pan
heeft een donkerrode kleur. Er komen
in ieder geval geen zwarte pannen op
de daken in het rijtje dat achter het ap
partementsgebouw moet verrijzen.
De eerste toekomstige bewoner die
rode pannen wilde, is de trendsetter.
Die bepaalt hoe het er in de straat uit
gaat zien. De anderen volgen nu, hoe
wel er twee eigenaren een voorkeur
voor een zwarte pan hadden. Het
beeldkwaliteitsplan voor Stadszicht
biedt de mogelijkheid voor zwart of
rood maar niet voor zwart én rood.
Op de laatste welstandscommissie
werd de pan en de gevelsteen voor de
woning van de familie getoond.
Een 16-jarige jongen uit de gemeente
Tholen sloeg zaterdag een 13-jarige
Vlissinger met zijn vuisten in het ge
zicht. Dat deed hij na een ritje in de
botsauto's op de kermis in Vlissin-
gen. De jongens waren daarbij enkele
malen tegen elkaar aangebotst. Om
standers hebben de Tholenaar tegen
gehouden om verdere escalatie tegen
te gaan. De politie heeft de jongen
omstreeks 17.45 uur aangehouden op
he^Bellam^arism^li^
De slikken en schorren bij Sint-An
naland worden voortaan als land
goed aangemerkt. Het ministerie van
landbouw, natuur en voedselkwali
teit had daarvoor een verzoek inge
diend bij de provincie Zeeland. In
specteur Wien van de belastingdienst
in Den Bosch heeft de schorren en
slikken bij Sint-Annaland bezocht.
Hij heeft gedeputeerde staten van
Zeeland geadviseerd om het buiten
dijks gebied als niet-opengcsteld
landgoed aan te merken. De schorren
en slikken bij Sint-Annaland zijn
particulier bezit. De aanwijzing als
landgoed, waarmee het gebied onder
de Natuurschoonwet van 1928 valt,
heeft fiscale voordelen. Zo moet er
bijvoorbeeld bij eventuele aan- of
verkoop geen overdrachtsbelasting
betaald worden. Voorwaarde van de
belastingdienst is wel, dat de schor
ren en slikken minimaal 25 jaar als
natuurgebied in stand blijven.
De extra kinderen zijn nodig omdat er
altijd wel afvallen, vertelt de docente.
„Het is best zwaar om elke zaterdag
zes uur te repeteren. Er zijn altijd wel
kinderen die eens niet kunnen." Het
gaat om 20 zaterdagen voorbereiding,
van september tot maart. Bij de audi
tie mogen de kinderen laten zien wat
ze kunnen: acteren, dansen en zingen.
Langenhuizen beoordeelt samen met
Frank van der Steen van de productie
maatschappij Fanwork de prestaties
van de kinderen.
Esther wil in september in Poort
vliet beginnen met lessen in zang,
dans en drama. Volgens haar is er
grote behoefte aan een theateroplei
ding in Zeeland. Samen met de
Zeeuwse Muziekschool gaat ze die
vorm geven. De school in Poortvliet
is het begin. Later zal ze ook in de
rest van Zeeland lessen gaan geven.
Eerst korte cursussen, later moeten
er complete opleidingen van de
grond komen. Op acht plaatsen in
de provincie.
Bij de audities spelen steeds twee
kinderen een korte scène. Het tafe
reel speelt zich af in een huiselijke
omgeving. Beide spelers zijn fami
lie. moeder, vader, dochter of zoon,
vriend, vriendin, kennis. Een van
hen mag plaatsnemen op een stoel
in 'huis'. De ander komt thuis of op
bezoek. Dit kind wordt door Esther
even apart genomen en krijgt een
opdracht om te spelen. Ze toont een
kaart: Je bent een kleuter en vraagt
of je vriendinnetje mag komen spe
len. Of: Je bent verliefd. Een andere
opdracht is weer wat moeilijker: Je
bent een verdwaalde man. Eerst
doen Esther en Frank voor hoe het
niet moet. Ze speelt dat ze geld
komt lenen. Frank zegt okay en de
scène is afgelopen. „Dit heeft na
tuurlijk geen zin," zegt ze. „Probeer
er een show van te maken. Probeer
echt je zelf te geven."
Want theater is overdrijven, zegt ze
later als ze de kinderen aanmoedigt.
„En spreek luid en duidelijk." De
andere kinderen die niet meedoen,
kijken toe. Na elke gespeelde scène
klappen ze. De kinderen komen uit
de weide omgeving. Niet alleen van
Tholen maar ook uit Bergen op
Zoom, Steenbergen, Ossendrecht en
Goes. „En van Goes is het toch ruim
een half uur rijden." Er is zelfs een
Belgisch meisje uit Berendrecht dat
naar Poortvliet is gekomen om audi
tie te doen. Zij is aangenomen.
Bij de eerste groep is de 10-jarige
Emily Kot uit Sint-Philipsland. Na
ruim een uur komt ze uit de zaal
naar de foyer waar haar vader haar
opwacht. Ze vond het leuk om te
doen, zegt ze. Emily wil graag in de
musical spelen, maar of ze verder
mag is de vraag.
Langenhuizen krijgt veel reacties op
haar initiatief in Poortvliet. „Nie
mand verwacht dat. Iemand die
voor het spelen in musicals opgeleid
wil worden moet naar België. Daar
om ben ik benaderd door de provin
cie Zeeland om ze hier ook te star
ten." Ze beschikt over de nodige
contacten om het van de grond te
tillen, zegt ze.
Ze woont zelf in Poortvliet. „Ieder
een kijkt er met bewondering naar dat
het hier gedaan wordt. Het is uniek
we zowel theatereducatie doen, met
dans zang en drama en tegelijkertijd
werken aan een grotere productie.
Vaak is het het een of het ander."
De school in Poortvliet krijgt drie
groepen die op maandagavond gaan
oefenen. Voor kinderen van de ba
sisschool, voor leerlingen aan de
middelbare school en voor volwas
senen.
Ze vindt dat de opleiding ook een
maatschappelijke en sociale factor
heeft. Die richt zich niet alleen op
jeugd maar ook op volwassenen. En
ze verbreedt het culturele aanbod
binnen de gemeente met vijf voor
stellingen in verschillende woonker
nen. Langenhuizen gaat ook de
scholen betrekken in het project.
Haar dochter Nienke volgt lessen
bij studio Honderd in Antwerpen.
Ze volgt er de zang- en dansoplei
ding. Ze heeft al een cd ingezongen
van Samson en Gert. En auditie ge
daan voor de musical Robin Hood.
Ze is er voor aangenomen. Esther
Langenhuijzen begon ooit een dro
gisterij in Poortvliet aan de Markt.
Bedoeld om het over te laten ne
men. Dat is niet gelukt. Ze werkte
toen zelf voor een geneesmiddelen
fabrikant. Nu werkt ze als manager
bij een uitzendbureau. „Ik heb con
servatorium dans gedaan. Het doce
ren is heel wat anders dan het 'ge
wone werk'. Dat gaat toch voor. Bij
theater gaat het om het uiterlijk. Ie
mand moet in het plaatje passen."
De bezwaren van mevrouw Geluk-
Aernoudts (Oud-Vossemeersedijk),
de heer De Wit en het echtpaar De
Wit-Schrauwen (Nieuwlandsedijk).
en Varkens Nee richten zich met na
me op stank- en geluidsoverlast van
het bedrijf, dat is uitgebreid met
1080 varkens. Adviesbureau Het
Groene Schild, dat namens de be
zwaarmakers optreedt, komt met de
stelling dat de geuroverlast van gro
tere varkenshouderijen zoals Britt
wordt onderschat en dat de regels
waaraan getoetst wordt verouderd
zijn. Bovendien zou ten aanzien van
de gebouwde derde stal niet het
Groen Labeltype als uitgangspunt
voor normberekeningen genomen
mogen worden omdat - volgens de
jongste inzichten - het gebruik van
spoelgoten niet past bij een emissie-
arm staltype. De provincie brengt
daar tegenin dat de datum van de
aanvraag - 1997 - uitgangspunt is
voor toetsing. Voor de nieuwe stal
zijn geen spoelgoten aangevraagd,
maar chemische luchtwassers.
De invloed van de ammoniakuit-
De vleugelnoot in het plantsoen aan
de Scholeksterlaan in Sint-Maar
tensdijk blijft de staan. De gemeen
te komt terug op haar beslissing om
de boom te kappen. Dat gebeurt
naar aanleiding van het bezwaar van
Chr. Koopman naar aanleiding van
de verleende kapvergunning van 8
mei. De bewoner wees er onder
meer op dat de boom in bloei stond
en dat er veel kinderen rond de
boom spelen. Met kleine aanpassin
gen zou de wortelgroei tegen te
gaan zijn door stenen te verwijderen
en boomschors aan te brengen. De
gemeente zou er een linde voor te-
rugplanten, maar Koopman vond
die te klein.
Naar aanleiding van het overleg
stoot op kwetsbare planten in de
omgeving komt in de bezwaren
eveneens aan bod. Daarbij wordt de
ecologische hoofdstructuur als toet
singskader aangedragen. Middel
burg meent dat de normen op dit
punt niet worden overschreden. Om
problemen met de ammoniakuit-
stoot te voorkomen, wil de provin
cie het verzoek voor een spoelver-
bod bij oostenwind niet honoreren.
Ten aanzien van gevreesde geluids
overlast meent de provincie dat de
metingen juist zijn uitgevoerd en de
gestelde voorwaarden voldoende
waarborgen bieden.
Het enige punt waarop de provincie
de bezwaarmakers gelijk geeft, is
dat die niet hebben kunnen reageren
op haar nadere motivering ten aan
zien van fijn stof na de inwerking
treding van de wet luchtkwaliteit.
Overigens merkt Middelburg in de
reactie op de aangevoerde argumen
ten op, dat 'de hoeveelheid klachten
met betrekking tot stankoverlast van
de varkenshouderij de afgelopen ja
ren minimaal is geweest'.
konden b. en w. een hoorzitting be
leggen, maar Koopman liet weten
dat dit niet nodig was als de ge
meente met een helder plan zou ko
men voor de boom en het inrichting
van het stukje groen. Wethouder
C.L. van Dis pleegde overleg met
raadslid E.M. van der Wal-Vermeu-
len (PvdA) die ook aan het pleintje
woont. B. en w. besloot daarop de
boom te behouden en het advies van
Koopman op te volgen door een
deel van de bestrating rondom de
boom weg te halen en er houtsnip
pers voor in de plaats te strooien.
Het plantsoen blijft zoals het is. De
gemeente liet de bewoners in okto
ber 2006 al weten dat de huidige si
tuatie wordt aangehouden. Tot 2020
is de gemeente niet van plan het
plantsoen her in te richten. Er wordt
alleen onderhoud aan gepleegd.
Slecht groeiende beplanting wordt
vervangen en vernieuwd.
Esther Langenhuijzen toont een tekst voorde opdracht aan een van de kinderen die auditie doet in 't Ouwe Raed'uus.
gebeurt er mei de aardappel voordat hij in de winkel ligt en wat is
hel verschil tussen een pootaardappèl en een patataardappel? De
Verenigde Naties hebben 2008 uitgeroepen lot het internationale
jaar van de aardappel. Reden voor de Eendrachtbode om eens
stil te staan bij dit alom bekende en voor onze streek belangrijke
knolgewas. De aardappel wordt in een aantal verhalen van verschil
lende kanten belicht: van teelt topverkoop, en van plant tot puree.
ledereen weet wel wat een aardappel is. Maar wanneer
is een aardappel een kriel en wat is een bonk? Wanneer
is een aardappel nieuw en hoeveel rassen bestaan er? Wat
