'Er is kunstgreep toegepast bij grondkosten gemeentehuis' Mooi stuk werk, maar mild rapport 'Ontluisterend' dat geen verslagen van afspraken nieuwbouw zijn gemaakt Raadsleden in stuurgroep in strijd met gemeentewet 'B. en w. wilden overschrijding zo laag mogelijk houden Opgeblazen of weggepoetst? PvdA: geen nieuws; SGP: achteraf makkelijk praten Donderdag 24 juli 2008 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 9 ABT, CU en RFT noemen het 'ontluisterend' dat er van de gesprekken rond de nieuwbouw van het gemeentehuis geen verslagen zijn gemaakt. „Voor gemaakte afspraken moet een beroep worden gedaan op het geheugen. Voor zaken die niet meer te achterhalen waren, zijn aannames gedaan hoe een en ander gelopen zou kunnen zijn. En dat terwijl daarover in de overeenkomst van 7 april 2004 met bouwadviesbureau Complan uit Eindhoven duidelij ke afspraken zijn gemaakt." Adviesbureau Partners en Pröpper: De vraag naar de verdeling van verantwoordelijkheden bij de nieuwbouw van het gemeentehuis kan klip en klaar worden beantwoord: deze is op een aantal punten fundamenteel mis en bovendien in strijd met de gemeen tewet. Zowel de raad zelf als het college van b. en w. hebben hier onzorgvuldig gehandeld. Dat concludeert adviesbureau Partners en Pröpper uit Vught, dat door ABT, CU en RFT is aangetrokken voor onderzoek naar de verantwoordelijkheid voor de btw-affaire bij het nieu we gemeentehuis. Het tekort op de nieuwbouw van het gemeentehuis in Tholen is veel hoger dan de 1,3 miljoen euro omdat er 'een kunstgreep' toegepast is bij de berekening van de grondkosten. Dat concluderen de oppositiepartijen ABT, CU en RFT naar aanleiding van een eigen onderzoek naar het tekort. „Het is voor ons duidelijk, dat niet de werkelijke kosten van de grond ten behoeve van de bouw voor het nieuwe gemeentehuis zijn ingebracht. Alleen het doel, de overschrijding zo laag mogelijk te houden, heeft tot deze kunstgreep geleid. Alleen al op het onder deel grondkosten zou het gemeentehuis 5,5 miljoen euro duurder worden" Oneigenlijke taak Griffier Puur toeval Vertrouwen zoek Forse concessies Andere uiterste Onvolledig Cruciale fout Alsnog een vergelijking met Sint-Maartensdijk Voor 1 november Eigen onderzoek van 2000 euro Oppositie: „Naar aanleiding van de overschrijding van het krediet voor de nieuwbouw van het gemeentehuis hebben wij stukken ingeziendie achteraf een geheel ander licht op dit onderwerp laten schijnen Boulogne: „Er gebeuren de laatste maanden rare dingen in de gemeente Tholen: btw gemeentehuis Tholenextra kosten vervuilde grond gemeentehuis Sint-Maartensdijk, teveel subsidie Maya project jachthaven Sint- Annaland en btw Vossenkuil Oud-Vossemeer." Van de Sande: „De stuurgroep is als het hulpje van het college gezien, zonder de controlerende rol van raadslid uit te oefenen; ieder moet het tot het eigen fatsoen rekenen of dit tekort bij de nieuwbouw van het gemeentehuis consequenties moet hebben." Klippel: „De bevolking wacht op een helder antwoord van het college." „De oppositie heeft een mooi stuk werk geleverd met het rapport, dat ik met interesse heb gelezen. Maar echt nieuws zat er niet in", zegt waarnemend-fractievoorzit ter Henk Nieuwenhuis van de PvdA. Ook zijn SGP-col- lega Peter Hoek waardeert' het onderzoek. „De opposi tie heeft er tijd en energie in gestoken, maar of het tekort bij de nieuwbouw van het gemeentehuis verwijt- en laakbaar is, dat vraag ik me af." De oppositiepartijen in de raad verenigd, v.l.n.r. Bram van de Sande en Jaap Hage (CU), Hans Boulogne en Leen van Doorn (ABT) en Rien Klippel (RFT) Om de raad in een onafhankelijke rol te plaatsen en zodoende zijn controletaak goed uit te oefenen, verbiedt de wet dualisering dat raadsleden het college van b. en w. adviseren. Artikel 83 lid 2 van de Gemeentewet luidt: de burgemees ter en de wethouders zijn geen lid van een door de raad ingestelde be stuurscommissie. Leden van de raad zijn geen lid van een door het colle ge of de burgemeester ingestelde bestuurscommissie. De stuurgroep, waarin college- en raadsleden zit ting hadden, speelde een belangrij ke rol in het proces rond de nieuw bouw. Immers, volgens b. en w. adviseerde de stuurgroep het colle ge .over alle zaken rond de nieuw bouw.' CU-raadslid Van de Sande vergelijkt de gemeenteraad in dit verband met een soldaat die zijn geweer heeft weggeven. Volgens Partners en Pröpper is de rol en de taak van de stuurgroep on helder. Uit diverse stukken blijkt, dat de stuurgroep een adviserende, controlerende, sturende, beleidsbe palende en besluitvormende rol had. De rol van de raad in relatie tot die van het college en die van de stuur groep is ook onhelder. Het college betrekt de raad vergaand in de de tails van de uitvoering tot en met de precieze wijze waarop de btw-com- pensatie zou moeten worden bere kend. Op basis van de stukken valt af te leiden, dat de bemoeienis van de stuurgroep in adviserende dan wel besluitvormende zin, in de plaats is gekomen van raadsbemoei- enis. Zo kwam het aanvullend kre diet van 280.000 euro voor het ge meentehuis pas bij de jaarrekening in de gemeenteraad. Verder is de ex ploitatie van de nieuwe woonwijk Stadszicht II door b. en w. vastge- „Ik vond het een vrij mild rapport", zegt Nieuwenhuis. „Schokkende dingen staan er niet in. Daarom weet ik niet wie er schuld heeft. Ook met de zogenaamde kunstgreep met de grondprijs is niets mis. Om het gemeentehuis met het Wester- poortcollege in verband te brengen, dat vind ik appels met peren verge lijken. En wat de grondprijs in Stadszicht betreft, je koopt daar een huis of niet en zo ja, dan heb je het er voor over. Veel mensen zijn daar komen wonen omdat het in Tholen goedkoper was dan in Bergen op Zoom. De rekenkamer heeft ook geen bezwaar tegen de grondprijs berekening gemaakt. De gemeente kon niet opboksen tegen de project ontwikkelaars en dat is al jaren be kend, zodat de grondprijs niet nieuw is. De oppositie haalt er nu echter allerlei andere zaken bij", meent de PvdA-woordvoerder. Ook de SGP-fractievoorzitter vindt dat 'er achteraf varianten worden genoemd.' „De hele redenering van de oppositie over de grondprijs vind ik moeilijk te begrijpen. Dit zijn ty pisch van die lastige vragen waar voor je dieper in de zaak moet dui ken. Het is een technische zaak, die we evenwichtig en zorgvuldig moe ten bekijken. We moeten het alle- steld op basis van een unaniem ad vies van de stuurgroep. ABT, CU en RFT concluderen, dat de raad zich via de stuurgroepcon- structie ,veel te veel heeft laten meenemen in de uitvoering.' „Dit is een oneigenlijke taak voor de raad; dat had nooit mogen gebeu ren. De stuurgroep was niet door de raad ingesteld en had geen enke le status. Bovendien was het ge volg van deze werkwijze met een stuurgroep, dat er in de besloten heid zaken werden gedaan. Daar naast moet de raad er vanuit kun nen gaan, dat de informatie van het college de juiste informatie is. Het is niet de taak van een raad om ge presenteerde cijfers op juistheid te controleren. Dat is en blijft een verantwoordelijkheid van het col lege en de ambtelijke organisatie. En voor het functioneren van de ambtelijke organisatie is het colle ge verantwoordelijk. Met het oog op de toekomst moet de raad hier over heldere afspraken maken. Het college is verantwoordelijk voor de uitvoering!" De oppositie wil voor 1 november een bijeenkomst van raad en colle ge waarin ingegaan wordt op het samenspel tussen b. en w. en raad en het functioneren van advies commissies, stuurgroepen en werk groepen, en de wijze waarop de verantwoordelijkheden van beide bestuursorganen tot hun recht ko men. Tevens willen ABT, CU en RFT een discussie in de raad en met het college over de rol- en taakverdeling tussen raad en colle ge over de gewenste kwaliteit van de informatievoorziening. maal nog in onze fractie bespre ken." Volgens de oppositie verbiedt de ge meentewet dat er raadsleden in een stuurgroep zitten zoals voor de nieuwbouw van het gemeentehuis. „Achteraf bekeken, kun je dit con cluderen", zegt Peter Hoek. „Het is allemaal in de overgangstijd naar het duale stelsel gebeurd en nu be kijken de onderzoekers de zaak met een duale bril. De griffier had dit goed moeten bewaken." (In 2004 was Bram van de Sande dat, nu fractievoorzitter van de CU-red). De SGP-fractievoorzitter benadrukt dat de stuurgroep wel een feit was. „En die had een bepaalde status, of het nu minder fraai was of niet, maar met elkaar hebben we dat als gemeenteraad zo gewild. Blijkbaar is er toen door iedereen een andere afweging gemaakt. Daarom moet je dit hele onderzoek van de oppositie relativeren gezien de tijd waarin de zaak zich heeft afgespeeld." Nieuwenhuis bekent de gemeente wet op dit punt niet goed te kennen. „Ik kan me er ook niet zo druk over maken. Het instellen van de stuur groep met daarin raadsleden is mis- De oppositie neemt een ander openbaar gebouw in Stadszicht als voorbeeld, het Westerpoortcollege, waarvoor de gemeente 8000 m2 grond heeft verkocht voor 136 eu ro per m2. De marktconforme prij zen voor Stadszicht II die b. en w. onlangs in mei hebben berekend voor uitbreiding van de woonwijk, bedragen 275 euro voor vrijstaan de woningbouw en 235 euro voor rijenbouw, geschakeld dan wel half vrijstaand. Met het Wester poortcollege als richtprijs voor grondkosten voor gebouwen met een openbare functie, komen de grondkosten voor het nieuwe ge meentehuis op 2.040.000 euro, ex clusief btw. In eerste instantie is rekening gehouden met 1.328.706 euro, maar in het raadsvoorstel is dat budget verlaagd naar 959.706 euro. Door de grondkosten voor het ge meentehuis laag te houden, is er sprake van een winstderving op de nieuwbouwwijk Stadszicht Tholen van 3 tot 4 miljoen euro. De kosten van het wetland/waterberging (773.625 euro) zijn geheel ten las te gebracht van het gemeentehuis, terwijl dit een bredere functie heeft. Met de grond voor het Wester poortcollege als richtprijs komen de grondkosten voor het nieuwe gemeentehuis op 2.040.000 euro, exclusief btw. In eerste instantie is rekening gehouden met 1.328.706 euro; later is dat in een raadsvoor stel verlaagd naar 959.706 euro. schien niet zo handig geweest, maar ik was er niet bij. Ik wil er meer in formatie over hebben van de direct betrokkenen. Dat er nooit letterlijke verslagen van de vergaderingen van de stuurgroep zijn gemaakt, dat ge beurt van meer gezamenlijke bij eenkomsten niet." De PvdA-woordvoerder vindt, dat de oppositie alles nogal uitver groot, ook de latere incidenten met de btw voor de Vossenkuil en de te veel geraamde subsidie voor de jachthaven Sint-Annaland. „Het is puur toeval dat dit allemaal tegelijk komt. Wanneer je de verschillen met het totaalproduct vergelijkt, valt het nog wel mee met de tekor ten. Je leert er in elk geval van. Als het over 2 jaar nog eens zou gebeu ren, bijvoorbeeld met het woon zorgcentrum in Scherpenisse, dan zou het erg pijnlijk zijn", zegt Nieuwenhuis. Voor Hoek is het .glashelder dat er een rekenfout is gemaakt' met de btw. „Er gaan 99 zaken goed en 2 of 3 fout. We moeten streven naar perfectie en daarom moeten we het interne controlesysteem steeds be ter maken. Het btw-vraagstuk is echter uiterst ingewikkeld, dat is wel duidelijk geworden", aldus de SGP-fractievoorzitter. Wethouder F.J. Goossen wil geen commentaar geven op het onder zoek van de oppositie, al heeft hij het wel gelezen. Ook op de ver meende kunstgreep met de grond prijs weigert hij een reactie. ..We wachten het raadsvoorstel af waar mee ABT, CU en RFT gaan ko men", wil hij alleen kwijt. RFT-raadslid M.J. Klippel herinnert zich nog goed, dat hij op 28 septem ber 2004 voor nieuwbouw in Tho len koos omdat dat volgens de ex ploitatieberekeningen goedkoper was dan uitbreiding van het ge meentehuis in Sint-Maartensdijk. Maar als de grondprijs in Tholen daarbij via een kunstgreep laag ge houden is, komt dat besluit in een ander daglicht te staan. „De optie Tholen was per vierkante meter voordeliger dan Sint-Maartensdijk. Dat was beslissend voor mijn keuze naar aanleiding van de petitie van de inwoners tegen de nieuwbouw in Tholen", aldus Klippel. „We willen een rechtvaardige kos- tentoedeling", zegt CU-raadslid A.G. van de Sande. „Nu komen we tussen de 1 en 3 miljoen euro te kort op Stadszicht! Er is sprake van een merkwaardige move." ABT-fractievoorzitter J.J.P.A. Bou logne vraagt zich af .waarom de waarheid wordt verbloemd?' „Het vertrouwen is zo zoek. Er moet eer lijk gehandeld worden." De 1,3 miljoen euro die in de begro ting opgenomen was voor de grond kosten van het gemeentehuis in Tholen, is exclusief de kosten van bouw- en woonrijp maken van de 1,5 ha grond. Op 25 maart 2004 meldde het college, dat van het ge raamde bedrag voor aankoop van de grond zelfs 367.581 euro aan 'winst' zou overblijven. „Dat is ech ter niet voldoende om de 'winstder ving' van de aan Stadszicht Tholen b.v. over te dragen grond te com penseren. De winstderving wordt door het college berekend op 50 eu ro per m2 of totaal 1.625.000 euro. B. en w. gingen toen uit van een ge middelde grondprijs van 170 euro per m2, terwijl volgens marktcon forme cijfers van mei 2008 de grondprijs gemiddeld 70 euro per m2 hoger ligt. Een extra winstder ving dus van 2.275.000 euro." De oppositie concludeert dat b. en w. 'in andere bestemmingsplannen toezeggingen hebben gedaan'. „Er zijn kosten voor het gemeentehuis gemaakt ten laste van andere be stemmingsplannen. De gemeente heeft 7 8 ha grond moeten kopen en forse concessies gedaan ten aan zien van Stadszicht II." ABT, CU en RFT stellen, dat het in Nederland algemeen gebruikelijk is dat het gebied dat een relatie heeft met het gemeentehuis, wordt geïn tegreerd in het totale exploitatiege- bied. Met de inbreng van 76.890 m2 terrein in en rond het gemeentehuis in het exploitatiegebied Stadszicht had een transparant, consistent en fair proces plaatsgevonden dat recht doet aan werkelijke kosten en op brengsten. Een oppervlakkige re kensom leert dat - uitgaande van een gefixeerde gemiddelde grond prijs voor bijzondere bebouwing van 180 euro (grondprijs woning bouw is 200 euro per m2) een in breng had moeten plaatsvinden van de werkelijke oppervlakte die in en rond het gemeentehuis is gescha pen. Daarbij kan discussie plaats vinden over de vraag, of de volle oppervlakte van 7,6 ha redelijk is. Maar het andere uiterste van 15.000 m2 is naast de kunstgreep van de ei gen beperkte exploitatie een tweede gekunsteld voorbeeld om de kosten voor het gemeentehuis te drukken, althans dat niet transparant te ma ken. Het totale gebied aanschou wend en rekening houdend met de functie van wateropvang voor de woonwijk Stadszicht, zou minimaal voor 50% moeten worden inge bracht, dus 38.000 m2. Die opper vlakte afgezet tegen een gemiddelde grondprijs van 180 euro, betekent een inbreng van 6,8 in plaats van 1,3 miljoen euro. Daarmee zou het ge meentehuis alleen al op het onder deel grondkosten ruim 5,5 miljoen duurder worden. Overigens met de toevoeging dat in die opzet ook een aantal basiskosten als bijdragen bouwrijp maken, kosten wetlands rond het gemeentehuis vervallen. Grofweg zal echter een verschil blijven bestaan van een extra last voor het gemeentehuis van 5 mil joen euro. De oppositie concludeert op basis van eigen onderzoek, dat de grond kosten niet op de juiste wijze zijn berekend. „Er worden relaties ge legd naar grondtransactie in andere bestemmingsplannen. We hadden als gemeente dezelfde positie moe ten innemen als elke andere burger of openbare instelling die grond no dig heeft voor het realiseren van een gebouw. Dat is niet gebeurd. De grondkosten voor het gemeentehuis liggen aanzienlijk hoger dan waar mee rekening is gehouden. Boven dien had het college de raad moeten informeren over de verschillende mogelijkheden van grondtoereke- ning aan dit project. Juist vanwege het raadsbrede standpunt dat het ge meentehuis 'geen cent' meer mocht kosten dan het beschikbaar gestelde krediet, zijn we hierover onvolledig geïnformeerd en op een verkeerde wijze mee omgegaan." ABT, CU en RFT willen voor 1 no vember van het college een transpa rante berekening van de kosten van grondinbreng nieuwbouw gemeen tehuis. Anderzijds ook een overzicht van de kosten die zijn toegeschre ven aan het gemeentehuis die (deels) zijn gemaakt voor andere en/of toekomstige bestemmings plannen. Volgens ABT-fractievoorzitter Bou logne is er 'nooit gerapporteerd over de voortgang van de werkzaamhe den.' „Er is geen enkel voortgangs overzicht naar de gemeenteraad ge stuurd." De oppositie noemt het verder opvallend, dat in een belang rijk document als de overeenkomst risicodragend projectbegeleiding van 7 april 2004 een bedrag van 933.555 euro voor het CWI onterecht wordt opgevoerd. „Dit toont duidelijk het gebrek aan interne controle bij zo'n belangrijk onderwerp aan. Boven dien kan dit gegeven bij een externe partij snel tot een onjuiste conclusie leiden. Op onze vraag waarom het college geen andere dan de huisac countant heeft gevraagd om de fei ten, bescheiden en administratieve verwerking nader te onderzoeken, reageert het college dat ABT, CU en RFT met deze vraag twijfel uitspre ken, zonder deze te onderbouwen. De onafhankelijkheid van Deloitte accountant is voor b. en w. een gege ven. Toch is het antwoord wel heel erg kort door de bocht. Artikel 6 van de door de raad vastgestelde contro leverordening biedt daarvoor moge lijkheden. En zeker met betrekking tot dit onderwerp had aan onafhan kelijkheid prioriteit gegeven moeten worden." De oppositie merkt nog op, dat er landelijk een aantal zaken is geweest waarbij de onafhankelijk heid van Deloitte toch in het geding kwam. Ze vindt het verder opval lend, dat tijdens heel de bouwperio de van het gemeentehuis er aan de raad geen enkel overzicht van bud getbewaking is toegezonden." Partners en Pröpper spreekt over ,een cruciale rekenfout bij de bepaling van de btw-compensatie. In het licht van een aantal andere (vermeende) omissies rond de financiële beheer sing, is het van belang nader te on derzoeken of de kredietoverschrij ding rond het gemeentehuis slechts Op 28 september 2004 koos de gemeenteraad voor bouw van het nieuwe gemeente huis in Tholen omdat die optie goedkoper was dan een verbouwing en nieuw bouw in Sint-Maartensdijk. ABT, CU en RFT willen controleren of dat besluit destijds wel op basis van de juiste gegevens is genomen. Nadat alle rekeningen van de nieuwbouw in Tholen zijn ontvangen, wil de op positie een eindoverzicht van de totale kosten. Wan neer een volledig inzicht in de werkelijke exploitatie kosten van het nieuwe ge meentehuis is verkregen, kan de gemeenteraad evalu eren of het besluit van 2004 juist is geweest. een incident is of dat er sprake is van een patroon. Dit in verband met wel licht een beperkt aantal andere inci denten zoals ondoorzichtige goed keuring van de raad van een aanvullend krediet van 280.000 euro en een terugbetaling van een deel van de subsidie voor het Maya pro ject (jachthaven Sint-Annaland). De btw-kwestie bij de nieuwbouw van de Vossenkuil in Oud-Vossemeer heeft Partners en Pröpper nog niet genoemd omdat dit na het samenstel len van het rapport bekend werd. ABT, CU en RFT concluderen, dat een onafhankelijk onderzoek naar het financiële aspect van het tekort weinig zal toevoegen aan de beschik bare informatie. „Er zijn fouten ge maakt en dat wordt van de zijde van het college toegegeven. Van belang is na te gaan, of hier sprake is van een incident of dat er een trend is te ont dekken." De oppositie wil van het college voor 1 november a.s. een concreet voor stel aan de raad over de financiële beheersing bij de gemeente Tholen. Het proces- en projectmatig werken komt hierbij aan de orde, inclusief het goed organiseren van de juiste ambtelijke inzet. Verder de controle op het werk van externe adviseurs, de technische haalbaarheid van een kredietbewakingssysteem en de wij ze van bestuurlijke verantwoorde lijkheid. Daarin moet ook de vraag beantwoord worden of hier sprake is van een incident of een bepaalde trend. ABT, CU en RFT willen op één of meer momenten een expliciete (schriftelijk voorbereide) verant woording van het college over de on derzoeksuitkomsten, de maatregelen die genomen zijn naar aanleiding van de door het college zelf gefor muleerde leerpunten en de ervarin gen naar aanleiding van toepassing van deze maatregelen. ABT. CU en RFT halen niemand minder dan PvdA-coryfee Ed van Thijn van stal bij hun onderzoek naar het tekort van het gemeente huis. De oud-burgemeester van Am sterdam en voormalig minister van binnenlandse zaken schreef het boek 'De sorry-democratie'. Het woord sorry werd door b. en w. en de coalitiepartijen in de raadsverga dering van 3 april vaak gebruikt voor de fout met de btw. Volgens Van Thijn staat de inpérking van de verantwoordelijkheid van bestuur ders haaks op de democratische controle op het functioneren van het openbaar bestuur. „Oppositiepartij en zullen van natuur geneigd zijn elke affaire die een bewindspersoon in diskrediet brengt, tot grote pro porties op te blazen en de ruime in terpretatie van de ministeriële ver antwoordelijkheid centraal te stellen. Omgekeerd hebben rege ringspartijen de neiging om in een netelige situatie het coalitiebelang zwaarder te laten wegen dan de strikte parlementaire controle. Gelet op het grote belang van de legitimi teit van het overheidshandelen, moet het toch mogelijk zijn dat de parlementaire controle - zeker on der het dualisme - zichzelf boven het rollenspel van regering en oppo sitie uitwerkt. Het politiek primaat, ambtelijke loyaliteit, volledige mi nisteriële verantwoordelijkheid (ook waar het gaat om ambtelijke misslagen) moeten als norm in ere worden hersteld. Hiervoor zijn een goede inhoudelijke taakafbakening, interactieve omgangsvormen en een evenwichtige informatievoorziening nodig. Voor falende bewindsleden of hun ambtenaren gelden dan geen excuses meer, aldus Ed van Thijn. De drie oppositiepartijen hebben zelf een onderzoek ingesteld naar het tekort bij de nieuwbouw van het gemeentehuis. De coalitiepartijen, die samen een royale meerderheid hebben in de gemeenteraad, vonden dat niet nodig. ABT, CU en RFT hebben de kosten van het onder zoek - 2000 euro - zelf moeten be talen. De drie fracties krijgen van de gemeente een jaarlijkse vergoe ding van ieder 1500 euro en daar van hebben ze dit onderzoek ook bekostigd. Overigens betreft die 2000 euro alleen de kosten van Partners en Pröpper uit Vught, waarbij de financiële overschrijding en de verantwoordelijkheidsverde ling is beoordeeld. De eigen uren die Algemeen Belang Tholen, de ChristenUnie en de Reformatori sche Fractie Tholen erin hebben ge stoken, zitten daar niet bij. De 5 raadsleden hebben o.a. het dossier van 80 mappen in het gemeentehuis moeten doorworstelen. Het gemeentehuis duurder of niet, de boeren pootten dit voorjaar aardappelen op het land voor het gebouw.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2008 | | pagina 9