Met levenslied over de Ramp toont
Wim Hofman hoe veelzijdig hij is
Klarinda Hage wint
met gedicht over aap
Met de taptoe naar de tap toe
op woaidaehen in Groot Pesóót
'Verwarring is gezaaid'
De aap!!!
Voorstelling biddag verzet
Politieman geschorst
Balkonnetje van oude Vossenkuil voor Prins Weijte behouden
Delta Water Award
Donderdag 7 februari 2008
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
7
„Het was in '53 een akelige tijd. Toen raakte onze Maar
ten zijn lieve zusje kwijt. In de nacht." Dat zong Wim
Hofman donderdagavond in 't Ouwe Raed'uus in Poort
vliet. Een droevig levenslied over De Ramp op de natio
nale gedichtendag. Het was een primeur zei hij op de lite
raire avond van Uit op Tholen en de BibliOosterschelde.
De schrijver, dichter en illustrator maakt zijn debuut als
zanger voor ruim veertig belangstellenden, waarvan 32
betalende bezoekers. Het toont zijn grote veelzijdigheid
aan.
Schrijver, dichter en illustrator maakt debuut als zanger in Poortvliet
Somber
Duitsland
Vuurstreep
Priezenspel
v
Mulo Tholen
Fusie bijenhouders
Er stond zaterdag een frisse wind op de waoidaehen in
Groot Pesööt, maar Prins Weijte was toch blij dat hij
vanaf zijn vertrouwde balkonnetje van de oude Vossen
kuil de vlooien en de luusjes kon toespreken. Oaelles
mee maete was het thema maar de confetti uit het kanon
spoot royaal de lucht in toen het gezelschap van de prins
op het balkon verscheen.
Wim Hofman zette zijn handtekening in het hoek van A. Slager.
Klarinda Hage uit Tholen heeft de gedichtenwedstrijd gewonnen van
de brugklassers van het Calvijn college in Tholen. Er waren 22 inzen
dingen die in de bibliotheek - als poëzieposters - aan de Abraham
Beeckman zijn te zien. Het publiek kon tot en met zaterdag bepalen
welk gedicht er uitsprong maar de animo om dat te doen was niet zo
groot. Het schrijven van gedichten is onderdeel van de bazar-gedich-
tenwedstrijd voor het vmbo.
Klarinda werd beloond met een boekenbon van 15 euro die ze dinsdag
op de bibliotheek kreeg uitgereikt.
1Apen zijn lieve dieren.
Maar soms doen apen klieren
Apen zijn groot of klein,
En kunnen soms grappig zijn.
2. Apen komen uit het oerwoud,
En ze worden erg oud,
Als ze gaan gapen,
Gaan ze vanzelf slapen.
3. Apen lusten graag bananen,
En apen eten meestal samen,
Apen slingeren van boom naar boom,
En dit was mijn droom.
Niet eerder had hij het lied, dat hij
met mandoline begeleidde, voor
publiek gezongen, zei hij. Buiten
woei het nog hard, maar binnen
was het stil. Het moment voor het
lied was goed gekozen. Het was
de avond vóór de rampnacht, pre
cies 55 jaar geleden.
En zo werd er even stilgestaan bij
de ramp die vooral zuidwest Ne
derland trof en waar zoveel slacht
offers bij zijn gevallen. „Het was
een koude winter. De wind woei
dagenlang. Het regende en
sneeuwde en iedereen was bang."
Hofman, geboren in 1941 in Oost-
Kapelle, maakte de ramp mee toen
hij in Vlissingen woonde. In een
arbeiderswijk van de stad. Toen
het die nacht zo te keer ging, wer
den in huize Hofman de spullen
naar boven gebracht. De gevolgen
van de ramp werden pas later be
kend: „Er waren in Vlissingen drie
mensen verdronken. Dat vond ik
toen al veel. Later hoorden we hoe
erg het op andere plaatsen was ge
weest. Het was een andere tijd."
Hofman hielp na de Ramp nog
mee aan het herstel van de zeewe
ring op Walcheren. Het lied In de
nacht, schreef hij op verzoek van
Poetry International, vertelde hij.
Hofman zat in de zaal op het podi
um achter een eenvoudige tafel
met een Perzisch kleedje en sta
pels boeken. Bijna als een dichter
op een zolderkamer, in het schijn
sel van een lamp.
Tegen het decor van een huiska
mer voor de toneeluitvoering van
Ons Belang. Het kreeg er intiem
karakter door. Naast de tafel een
klein fauteuiltje waarop de man
doline stond. „Ik ga iets doen wat
ik nog nooit heb gedaan. Een lied
brengen wat ik nog nooit heb dur
ven zingen." Hij vertelde dat zijn
vader ook mandoline had be
speeld. „Maar die had er een met
12 snaren. Dit is maar een Kentuc
ky, made in China." Het was een
van de spaarzame vrolijke noten,
de ernst overheerste zijn voor
dracht. De dood ligt altijd wel er-
r - -i -
Voordat het echter zover was kon het
publiek genieten van de taptoe. Spea
ker Jaap van der Jagt die jaarlijks het
programma voor de Oud-Vossemeer-
se taptoe op de eerste zaterdag in ok
tober aan elkaar praat, kondigde nu
drie optredens aan. Opvallend genoeg
in beschaafd Nederlands en niet in
dialect, de voertaal op de waoidaehen.
Na de taptoe ging hij naar de tap toe,
zei hij, maar oalles mee maete.
Op drie vrachtwagens waren optre
dens. Allen brachten op eigen manier
hetzelfde woaidaehenlied op de wijze
van De Liefde: de 'rockformatie'
Bakkie met de Baarden speelde play
back. Aanstormend talent die in
ro(c)k door het dorp loopt. De
AJVDB (Als je voor djes bent) is ge
wild in binnen en buitenland. Tot in
Putte toe als de wind naar Nederland
staat. Ze wonnen de Dixie vol met
prijzen van de bouwput. Tot slot trad
het Schorrekoor uit Sint-Annaland
op. Niet eerder waren de Setallanders
op Gróót Pesóót. Volgens de speaker
bestaat het koor uit louter Setallan
ders, zoals Wesdorp, Snoep, Van Ast
en... Rijstenbil (kapper Leen Rijsten-
bil uit Oud-Vossemeer). Van de Jagt
kreeg er de lachers mee op de hand.
Het koor had er een eigen tekst op ge
maakt. Onder leiding van oud-Berge-
naar Pierre van Broekhoven zongen
ze het publiek toe. Inhaken en mee
deinen was niet verboden, zei Van der
Jagt.
Na het optreden nam voorzitter Piet
Potappel de microfoon over om wet
houder M.A.E. Velthuis te verwelko
men die de sleutel van de gemeente
kwam overhandigen. Voor haar was
het ook de eerste keer dat ze op de
woaidaehen was. Het was maar de
vraag of de prins op het balkon zou
verschijnen nu er een Vossenkuil-
nieuwe-stijl was gebouwd. Maar het
was de prins toch gelukt om toestem
ming te krijgen van het balkon ge
bruik te maken. „De wethouder heeft
er voor gezorgd dat we een mooie
Vossenkuil hebben gekregen. Het is
alleen zo duur geworden. Er had toch
ook wel een balkonnetje af gekund?
Het balkon was immers het hart van
Gróót Pesóót nee het hart van heel
het eiland Tholen.
1 V
gens op de loer, zeker nu de 65-ja-
rigte dichter vaker terugblikt op
zijn leven. Hofman las voor, leid
de zijn teksten in, maar vertelde
ook over zijn jeugd en hoe hij zo
tot schrijven was gekomen. Of lie
ver dacht te zijn gekomen. Maar
liet op een groot scherm ook ani
matiefilmpjes zien die gemaakt
waren van zijn tekeningen die hij
maakt als illustrator van kinder
boeken.
Hofman heeft een omvangrijk
oeuvre op zijn naam staan. Hij
putte er naar hartenlust uit, maar
koos gezien het thema voor ge
dichten. Wat poëzie is, is volgens
hem nauwelijks uit te leggen.
„Het is meer een doen. Als je iets
maakt, moet je geluk hebben. Dat
heb je echt niet allemaal in de
hand. Er moet iets geheimzinnigs
gebeuren."
Hofman vertelde hoe hij tot schrij
ven is gekomen. Al is het volgens
hem moeilijk aan te geven. Het is
vooral door het toedoen van zijn
moeder die hem en zijn oudere
broer verhalen en sprookjes ver
telde. Dat begon al in de oorlog
toen zijn vader, arbeider bij
scheepsbouwer de Schelde, met
300 andere arbeiders naar Duits
land moest, en Wim en zijn broer
met zijn moeder achterbleven.
Zijn oudere broer kon goed vertel
len, maar ook zijn moeder. „Er
was geen televisie en de radio was
verboden. In de winter was het erg
donker. Er brandde een olielamp
je. De ramen waren verduisterd
met zwart papier. Moeder vertelde
verhalen. Roodkapje en de wolf.
Klein duimpje, Hans en Grietje.
Het mooiste vond ik Sneeuwwitje
en de zeven dwergen. Ze gaan al
lemaal over zielige kinderen. Die
in het bos zwierven en in een huis
terecht kwamen waar een gruwel-
mens hen opwachtte. In het
sprookje van Sneeuwwitje komt er
een vrouw voor die haar herhaal-
m m. mm
I
De meestal vrolijke prins was wat
somber gestemd. Ondanks het nieu
we gebouw kan er op het plein geen
geld gepind worden, stonden er bij
slagerij Van As alleen nog maar
blikken, en na bijna 600 jaar was er
ook geen dokter meer. En voor was
machines en fietsen konden de
vlooien en luusjes er ook niet meer
terecht. „Een ding mot er bluve, dat
is het balkonnetje." Het maakte
Prins Weijte allemaal niets uit dat
Sint-Maartensdijk geen gemeente
huis meer heeft, Scherpenisse nog
geen woonzorgcentrum en dat er in
Sint-Annaland niemand op de kade
kan lopen, als hij zijn balkon maar
kan blijven behouden. Hij had het
aanvankelijk voor één jaar kunnen
regelen, maar via de openbare mo
numentenvergunning (afgegeven
door Kees de Koning en Kees Dro
gers) kan de prins en zijn gevolg er
jarenlang gebruik van maken.
Op de wagen kreeg hij de sleutel
van de wethouder. Die sprak hem
aan met hoogheid. Ze vond het ge
weldig dat ze de honneurs mocht
waarnemen van de burgemeester die
in Polen verbleef. Ze bracht wel een
boodschap over van Nuis. In het
Pools. Ze deed de hartelijke groeten
aan de vlooien en luusjes. Over het
balkonnetje had ze nagedacht, zei
ze. „Er is veel overleg over geweest.
Het is natuurlijk een geweldig uit
zicht op het prachtige plein. Daar
om hebben we ook besloten om dit
gebouw niet af te breken."
De wethouder vond dat het balkon
netje behouden moest worden. „Ik
vind het prima dat het zo gebeurt."
Ze overhandigde de sleutel aan de
prins die bedankte voor het ver
trouwen dat het gemeentebestuur
in het tijdelijke bestuur van Gróót
Pesóót stelde. Weijte sprak van een
win-win-situatie. Hij zag nu ook
een kans om de woaidaehen op de
voorpagine van deze krant te krij
gen, zei hij. Weliswaar hadden het
prinsesje en het narretje al in kleur
op het voorblad gestaan, nu met
het Schorrekoor moest het hele
maal lukken, zei. Tot grote hilari
teit van het publiek had hij er ook
al koppen voor bedacht. En gaf de
fotograaf van deze krant de op
dracht er wat moois van te maken.
Hij stelde de rest van het gezel-
delijk wilde vermoorden. Er valt
ook bloed in de sneeuw. Toen ik
klein was droeg ik klompjes. Als
het sneeuwde dan bleef de sneeuw
er als klonters aanhangen. Mijn
moeder heeft me de aanzet tot
schrijven gegeven, denk ik."
Hofman maakte ook sprookjes.
Van bestaande maar dan op zijn
manier verteld. Zwart als inkt is er
een voorbeeld van. Hij probeert
het met poëtische woorden te
doen. Speelt met beeld en klank.
Hij las voor over een zwangere
vrouw wier man vocht in de oor
log. Zwart als inkt is een weemoe
dig boek.
Ook maakte hij gedichten over de
oorlog waarin hij herinneringen
verwerkt aan de periode dat hij
met zijn moeder en broer in Oost-
Brabant terecht was gekomen.
„Dat was niet zo slim. Daar trok
ken de geallieerden door. Ook ons
huis werd kapot geschoten. Mijn
moeder was bang voor V2. Ze
maakte ons wakker als er iets ern
stig was. Ze wilde ons dicht bij
zich hebben." Het gedicht Die
avond gaat er over hoe zijn moe
der hem mee naar buiten nam,
hem de sterren wees 'daartussen
schap voor en toog vervolgens
naar de wagen voor de optocht
door het dorp.
Er waren dit jaar achttien deelne
mers, zoals gewoonlijk onderver
deeld in enkelingen en paren, kleine
groepen (3 en 4 personen) en grote
groepen (meer dan 4 personen). Oal
les mee maete was op verschillende
manieren uitgewerkt verwerkt. Er
was een dansgroep die alles in de
maat deed, een groepje kinderen die
een onzichtbare vinger die met de
nagel een vuurstreep door de he
mel trok'. Die avond ook dat ze
hem zei: wees maar bang wim
wees maar bang.
Maar Hofman kan eigenlijk overal
over schrijven. Het gaat vooral
over de manier waarop hij iets in
een tekst omzet. „Meestal begint
het met een beeld. Dat is prettig.
Daar ga ik iets mee doen. Soms
helpt het als je gevraagd wordt om
iets te maken. Dan voel je je ge
vleid." Zo maakte hij op verzoek
van de redactie van het literair
tijdschrift Raster een tekst over
nuttige dingen. „Een nuttig ge
dicht. Maar dan moet je wel geluk
hebben dat je een idee krijgt. Ge
dichten zijn meestal niet nuttig.
Behalve als het een volkslied is.
Het is meer iets om te tijd stil te
zetten."
Hij maakte een scenario (zodat er
een film of een stripverhaal van
gemaakt zou kunnen worden). De
tekst over een romance op een
schip, roept bij de toehoorders
voornamelijk beelden op. Het ene
beeld volgt na het andere. Een ha
ven met kranen en loodsen. Aan
de kade een zwart schip/dan het
laden van de kisten en de koffers,
het tellen van de kisten, het tellen
van de kisten/het weghalen van de
leden voor een orkestje zochten, een
meisje op een eenwielig fietsje, een
moeder met dochter die als H.
Krabbé vroeger langs de deure hieng
en nu met een priezenspel begon. De
deelnemers aan het spel konden na
de prijsuitreiking om de oplossing
komen vragen. De 5-koppige jury
onder leiding van voorzitter Kees de
Koning (opvolger van Els Frigge),
beoordeelde de deelnemers. Voor el
ke categorie waren twee of drie prij
zen. Bij de enkelingen en paren ging
de eerste prijs naar de Maetjes van
Mandy Hommel en Emma Bosters,
loopplank/ het zwaaien„Dat op-
sommerige, daar houd ik wel
van."
De romance loopt niet goed af.
Het loopt wel vaker niet goed of.
Of er is een sterke toon van droe
fenis in zijn teksten. Kamer 179
over een bejaardentehuis -waar
zijn ouders woonden - is daar een
voorbeeld van.
Hij haalde daarmee ook de Franse
dichter Jacques Prévert in wiens
gedichten ook vaak iets gebeurt
wat niet kan of klopt. Of die een
bepaalde spanning oproept. Pre-
vert werd vooral na de Tweede
Oorlog beroemd, maar wordt ook
nu nog door de Franse jeugd gele
zen. En kent hem zelfs van buiten.
Ook worden zijn teksten op mu
ziek gezet. Onder meer door de
jazzband Autumn Leaves. Door
Hofmans uitgever Querido was hij
gevraagd werk van Prévert te ver
talen. Hofman las vertaalde ge
dichten voor. Over een uitvaart.
Twee slakken die en herfstblad
willen begraven maar er zo lang
over doen, dat het alweer lente is
en de bomen groen worden. Hila
risch en tragisch tegelijk. Hij las
ook een vertaling van Dejeuner du
2 Hoe overleef ik van Michaela de
Wilde en Celeste Stolwijk, 3 Op en
in de maet van Carmen en Ilse (de
meisjes in de witte pakken).
Kleine groepen: 1 Boer Moppe slae
uut de maete van Youre Slokkers en
Amanda Potappel, 2 De Maetbou-
wers van Meivin en Kirsten Verhees.
Grote groepen: 1 Ons danse mee
maete van de 'familie van Daalen'
met onder meer Peter Uijtdewilligen
en Jack Vaders, 2 De Vlooise Vrou
wen, 3 Bouwclub Op mijn slotjes.
De jury kende ook weer extra prij
zen toe. Voor originaliteit ging de
1
matin.
In de pauze was hij er op attent ge
maakt dat op de gemeentelijke mu
lo in Tholen dit gedicht één van de
twee gedichten was geweest voor
het eindexamen Frans. (In 1969
werd het door de Franse leraar
Houps als zodanig behandeld, het
andere was Après la bataille van
Victor Hugo). Hofman vertaalde
het als Ontbijt. Een ogenschijnlijk
eenvoudige tekst, met eenvoudige
woorden. In de vertaling behield
het dezelfde spanning van ontrege
ling als in het origineel. In de pau
ze kreeg hij van een van de dames
van de schrijfgroep uit Bergen op
Zoom een sonnet dat was gemaakt
naar aanleiding van een schilderij
(dat ook als illustratie van omslag
van Het Vlot had gediend).
De zee neemt een belangrijke
plaats in in zijn werk. Hij besteed
de er ruimschoots aandacht aan.
'Nog steeds geen idee /wat mooier
is het water /dat opkomt het gesis
van water/ dat opkomt dat schuimt
en zachtjes/ borrelt als het in de
wormholletjes loopt of het wa
ter dat stilletjes afgaat zonder te
waarschuwen zomaar zonder/ge
jengel of gemopper het water dat
afgaat dat een vlak strand/ achter
laat met desnoods hier en daar een
schelpje een zwarte/ steen....'
lamsoorenbokaal naar Ons danse
mee maete voor de actie onderweg,
de wisselbeker van de juryprijs voor
het uitwerken van het motto (combi
natie van wagen en groep) ging naar
bouwclub Op mijn slofjes. Voor de
kinderen waren er aanmoedigings
prijzen. De prins Weijteprijs (motto)
was voor Renske en Elsa van Hees,
de nar Kobusprijs (originaliteit) voor
Rijk en Wout Quist, de boer Moppe-
prijs (activiteiten onderweg) was
voor Lotte Sijl. De prinsenwagen
van de bouwclub werd maandag in
Steenbergen vierde.
De door vergrijzing geplaagde im
kerverenigingen De Bij-Moer uit
Bergen op Zoom en St.-Ambrosius
Ossendrecht-Woensdrecht zijn ge
fuseerd. Het besluit om beide, klei
ner wordende, verenigingen op te
heffen ging met enige weemoed ge
paard. Het waren goedlopende
clubs met een vaste kern actieve le
den. Maar zoals een imker kleine
bijenvolken verenigt om ze vol
doende vitaliteit te geven om te
overleven, en zo een gezonde bijen-
VERVOLG VAN ZOOMMEER
Eigenlijk begint het proces nu weer
opnieuw, men is bezig draagvlak te
zoeken voor een zout Volkerak-
Zoommeer."
Reijs' gehoor dacht verschillend
over wat hij vertelde. Zo werd opge
merkt dat er, na het formuleren van
het convenant, verwarring is ge
zaaid. Een ander vond het goed dat
eerst de uitkomsten afgewacht wor
den van een studie over het Kram
mer-Volkerak. En een derde aanwe
zige suggereerde dat de
opdrachtgever, de Deltaraad, niet
wist wat hij wilde óf er de mogelijk
heden niet voor had. Leo Adriaanse
van Rijkswaterstaat Zeeland noem
de het Volkerak-Zoommeer hét
sleutelwater in de Delta voor herstel
van de natuurlijke dynamiek voor
stal houdt, zo is nu ook met de ver
enigingen gebeurd. Per 1 januari is
een nieuwe bijenhoudersvereniging
gevormd, met als naam De Wal van
Brabant. Ze telt 48 leden en heeft
twee bijenstallen. De vereniging is
gevestigd te Bergen op Zoom en is
aangesloten bij de groep Zeeland
van de Nederlandse Vereniging van
Bijenhouders. Het werkgebied om
vat ook Tholen.
Wie meer wil weten over het houden
van bijen, kan contact opnemen met
Jos Bastiaansen, tel. 06-48959785 of
jos.bastiaansen@hetnet.nl
waterkwaliteit en veiligheid (water
berging).
Naar aanleiding van deze en andere
workshops zijn aan het einde van de
conferentie een aantal aanbevelin
gen gedaan. Ze komen erop neer dat
overheden moeten samenwerken
met de bevolking en organisaties,
hen open en eerlijk tegemoet moe
ten treden; dat een dialoog op gang
gebracht moet worden die kennis en
inwoners met elkaar verbindt; con
crete projecten moeten de oplossing
bieden voor een gezamenlijk erkend
probleem; het is belangrijk dat dui
delijk is wie wét doet, en waar en
wanneer; door mensen te laten deel
nemen in gebiedsontwikkeling, zien
ze dat dijken en dynamiek goed sa
men gaan. Tenslotte geldt voor alle
projecten, dat veiligheid op de eer
ste plaats moet staan.
Het bestuur van de stichting Uit op Tholen gaat de voorstellingen die
gepland staan voor woensdag 27 februari in de Wellevaete in Sint-An
naland verzetten. Het is dan namelijk biddag op Tholen en Sint-Phi-
lipsland. Donderdagavond - bij het optreden van schrijver Wim Hof
man in 't Ouwe Raed'uus in Poortvliet - ontdekte het bestuur de fout
in de programmering. Voorzitter E. de Jonge-Everaert lichtte het pu
bliek alvast in. „Het komt omdat de programmeur op Zuid-Beveland
woont en daar valt de biddag op een andere datum. Het is vreselijk dat
we daar nu pas zelf achterkomen. We gaan proberen of we de voor
stellingen kunnen verzetten." Het gaat om een kindervoorstelling Ka-
rel de Kok 's middags en een optreden van Michael van Hoorne met
een meezingprogramma 's avonds. Karei de Kok treedt nu woensdag
op, 13 februari om 13.00 uur in de Wellevaete. Diezelfde middag om I
half vier volgt het seniorenprogramma van Michael van Hoorne. I
Een 56-jarige politiebrigadier, werkzaam in het district Oosterscheldebek-
ken (Tholen, Sint-Philipsland, Schouwen-Duiveland, Noord- en Zuid-Beve
land) is onlangs door de korpschef geschorst. De man heeft een door hem
opgemaakt proces-verbaal vervalst. Hij moet zich binnenkort voor meineed
en/of valsheid in geschrifte voor de rechter verantwoorden.
Amanda Potappel en Youri Slokkers wonnen de eerste prijs bij de kleine groepen als boer Moppe die uut de maete sloeg.
Er is een prijsvraag in het leven geroepen voor het meest vernieuwen-
de, creatieve en duurzame idee voor het Deltagebied. De provincie,
Hogeschool Zeeland, Delta N.V., Zeeland Seaports, Leven met Water,
Unie van Waterschappen en Rijkswaterstaat willen de Delta Water
Award om het jaar uitreiken; voor het eerst in november 2009. De
prijs zou onder auspiciën moeten gaan vallen van het Kennisnetwerk
Deltawater. De initiatiefnemers vinden dat de prijs past in de ambitie
van de zuidwestelijek Delta om zich te profileren als een regio die
bruist van de toekomstgerichte, vernieuwende en duurzame activitei-
ten op watergebied, en tevens als een expert op dit gebied. De inge-
diende ideeën moeten maatschappelijk relevant, betaalbaar en toepas-
baar zijn. Voor de deelnemers kijkt men naar vooral naar mensen
afkomstig van universiteiten, hbo-opleidingen, kennisinstellingen, ad-
viesbureaus en overheden.
Klarinda Hage maakte een poëzieposter over de aap. Ze won er een
boekenbon mee.
