'Zondagen zijn voor steeds meer
mensen niet om door te komen'
Sneeuw en ijs verdwijnen
door klimaatsverandering
Ds. P.C. Hoek: „Eenzaamheid door kerkscheuring toegenomen"
Donderdag 22 december 2005
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
21
Een van de tradities tijdens de kerstdagen is zuchten.
Gaan we naar jouw ouders of naar de mijne? Bij wie
drinken we koffie? Vorig jaar zijn we bij jouw moeder
gaan eten. Ik zou eigenlijk met kerst wel eens niet op vi
site willen gaan. Opmerkingen die met een diepe zucht
worden besloten.
Vrijwilligers
Kroeg
Campinghouders denken aan kerst, toeristenbelasting en brandveiligheid
Afschaffen
Rust
De temperatuur in Nederland gaat de komende jaren om
hoog. Als gevolg daarvan verbetert het zomerseizoen en
wordt het seizoen ook verlengd. Dat betekent waar
schijnlijk het definitieve einde van de 'witte kerst', van
de elfstedentocht, van natuurijs en van de koek en zopie.
De schaatsen blijven in het vet, de slee verroest op de
zolder. De shawls kunnen in de kast blijven en over kou
de voeten wordt niet meer geklaagd.
niet romantisch. Hij denkt prak
tisch. „Het gaat om de geboorte van
Christus. Die is op aarde gekomen
om onze schuld en zonde voor God
weg te nemen. Want de mens is on
gehoorzaam."
Hoek volgt daarbij de bijbel naar de
letter. „Proefde Adam van de appel
die Eva hem voorhield? Nergens
staat dat het om een appel ging. Het
ging om een vrucht."
Ook rond Kerstmis is een misver
stand ontstaan. „Drie wijzen uit het
Oosten? Nergens staat dat het om
drie personen ging. Het ging om drie
geschenken. Wierook, mirre en
goud. En dat er een zwarte man zou
bijlopen? Dat is de bevestiging dat
de geboorte van Christus niet speci
aal voor Joden bedoeld is. De wijzen
hebben een universele betekenis."
De groei van de islam in Nederland
verontrust Hoek daarom niet. Hij
venzicht in Sint-Annaland. „We
hebben dit jaar voor het eerst spe
ciale aandacht voor de eenzamen
onder ons. Mensen die alleen zijn,
kunnen een stoel reserveren aan de
tafel voor alleenstaanden. Er is van
alles te eten en je hebt aanspraak"
Als we met haar praten in café Ha
venzicht luidt de klok van de her
vormde kerk aan de Ring. Een be
grafenis, blijkt later. Er zijn de
laatste maanden nogal wat inwo
ners van Sint-Annaland overleden.
Dat levert weer meer alleenstaan
den op.
Ze draait een nummer van vader
Abraham. Die zingt dat kerk en
kroeg ook in de geest niet ver van
elkaar liggen.
Tussen kroegen en kerken
is er weinig verschil,
want drinken en bidden
maakt iedereen stil."
1& zag op de tv een programma
over eenzamen in Rotterdam. „Die
konden gebruikmaken van een
maaltijd. Gewoon aanschuiven.
Niemand kende elkaar. Het was
toeval waar je kwam te zitten", ver
telt ze.
Ze heeft ook zo'n initiatief geno
men. Zonder verdere bijbedoelin
gen. Niet om er meer klanten door
te trekken of omdat ze zo begaan is
met lot van alleenstaanden. „Nee.
Het is geen experiment, maar ge
woon een spontane reactie. Ik was
bezig met het opmaken van een ad
vertentie en dacht: Er zijn veel al
leenstaande mensen. Nee. Ik heb er
niet naar geïnformeerd. Ik ga er ge
woon van uit. Ik merkte het vooral
na het seniorenconcert van het
Schorrekoor. Toen hoorde je men
sen zeggen dat het erg leuk was en
dat het het eerste en enige verzetje
was dit jaar."
Janny Rijnberg zit al vele jaren sa
men met haar man Bas in de hore
ca. Ze is van protestantse huize en
weet dus als geen ander dat, wan
neer je alleen bent, je niet zo ge
makkelijk ergens naar binnenstapt
om te eten. „Er is een flinke drem
pelvrees. Ook het idee alleen aan
een tafeltje te zitten staat mensen
tegen. Tegen wie moet je praten?
Vooral als mensen geen lid zijn van
een vereniging, wordt het wereldje
steeds kleiner."
Het is de eerste keer dat Havenzicht
met de kerst open is. „Alleen twee
de kerstdag. We hebben er een kok
bij. Thedo de Reus uit Oud-Vosse-
meer. Die ziet zo'n feestelijke ko
kerij wel zitten."
Uit de luidsprekers in het café
klinkt intussen kerstmuziek. 'Won-
derfull Christmastime' zingt Dean
Martin.
Janny Rijnberg reserveert in Havenzicht voor het eerst een tafel voor alleenstaanden.
Ds. P. Hoek van de Hersteld Her
vormde Gemeente in Sint-Annaland
heeft voor die problemen een bui
tengewoon praktische oplossing.
„Ga met de kerst maar eens niet
naar je vader of moeder. Maar doe
dat wel die andere 51 zondagen per
jaar. Want die zondagen zijn voor
steeds meer mensen niet om door te
komen."
Hoek merkt de toenemende een
zaamheid als hij op huisbezoek
komt in het ouderencomplex De
Schutse in Sint-Annaland. „De
scheuring binnen de Nederlandse
Hervormde Kerk (PKN-Hersteld
Hervormde Gemeente - red.) heeft
daaraan bijgedragen", is zijn erva
ring na gesprekken met oudere
mensen.
Hij verhaalt van een bejaarde wedu
we. „Die had al jaren een vast
groepje kennissen en vriendinnen.
Na de scheuring ging ieder zijns
weegs en bleef ze vanwege haar
overtuiging alleen achter. Ze was
meegegaan naar de Hersteld Her
vormde Gemeente. Dat viel in haar
omgeving niet goed."
Hoek wil er liever niet teveel over
zeggen. De scheuring, bepaald geen
kerstgedachte, heeft veel verdriet
veroorzaakt, weet hij. Binnen huwe
lijken, binnen gezinnen, binnen
vriendenkringen. „De scherpe kant
jes zijn er nu wat af. Maar het heeft
geen van beide richtingen goed ge
daan. De PKN-hervormden hebben
nu een kerk waarvan het onderhoud
met hun huidige aantal gemeentele
den erg duur wordt. En wij zitten
straks met een zware hypotheek op
ons kerkgebouw. „Het hoort niet zo
te zijn", stelt hij. „En denk er om,
de schuld van de scheuring ligt bij
ieder van ons. Die verdeeldheid is
niet in de Geest des Heeren. We zijn
allemaal schuldig aan de scheuring.
Niemand komt met schone handen
weg."
Toch zal er door iedereen kerstfeest
worden gevierd. Hoek is daarover
Ds. P.C. Hoek aan de FM. Boogaardweg, waar de nieuwe kerk van de Hersteld Hervormde Gemeente
Sint-Annaland gebouwd wordt.
vindt die toename wel jammer. „Zij
zien Jezus als een profeet. Niet als
de verlosser."
Maar of het nu gaat om Joden, Boed
dhisten, Moslims of wie dan ook, als
ze Jezus Christus niet zien als de ver
losser en Zaligmaker, komen ze niet
in de hemel, is zijn opvatting. „Jezus
zegt: „Ik ben de Weg, de Waarheid
en het Leven. Niemand komt tot de
Vader dan door Mij", citeert hij de
Schrift.
Ook kent dominee Hoek Gezang 18:
Komt allen tezamen. Hij erkent dat
dat niet erg lukt met ruim twintig
verschillende protestantse richtin
gen. Maar ook daarin is wat hem be
treft in de Bijbel voorzien. „Die zegt
dat bij alle verscheidenheid in de we
reld er toch sprake is van een alge
mene christelijke kerk. Alleen de be
leving en ook de spiritualiteit laten
zich niet in een richting verzamelen."
Hij denkt niet dat het ooit weer
goed komt tussen PKN-hervormden
en Hersteld hervormden. Daarvoor
lopen de zienswijzen ook over
Kerstfeest teveel uit elkaar. „Luther
heeft eens gezegd dat onze Calvi
nistische leer vervloekt is. Wij vin
den echter dat het geloof geen su
permarkt is waar je kunt halen wat
je het beste uitkomt."
Toch heeft hij niet de indruk dat ie
dere lidmaat van de Hersteld Her
vormde Gemeente uit overtuiging
naar zijn kerk komt. „Als in een ge
zin van vijf mensen er vier naar de
Hersteld Hervormde Gemeente
gaan, gaat de vijfde maar mee. An
ders blijft die alleen achter."
En er zitten al zoveel mensen al
leen, is zijn overtuiging. „Uit ge
sprekken met de mensen merk je
dat er op Tholen veel meer leed
achter de gevels zit, dan je ver
moedt. Mensen die zwaar op hun
buren leunden, maar niet dezelfde
kerkelijke keuze maakten, zitten nu
alleen. Vrienden die vroeger bij el
kaar kwamen, krijgen nu nul op re
kest. Maar ook afgezien van die
principiële verschillen, ontmoet ik
veel stille eenzaamheid. Als ik bij
iemand op donderdag kom, ben ik
vaak die week de eerste bezoeker.
Kinderen? Soms hebben ze ze niet.
Soms laten die de ouders zitten. Het
personeel van de zorginstellingen
op Tholen doet enorm zijn best.
Maar als maatschappij hebben we
de zorg voor onze ouderen aan hen
uitbesteed. Uitbesteed aan profes
sionals en aan vrijwilligers. Ze
doen bewonderenswaardig veel
werk. Maar de kous is daarmee niet
af. Onze mentaliteit moet verande
ren. Het steekt me dat kinderen
rond de kerst hun geweten proberen
te sussen door op bezoek te komen.
Ik heb al gezegd. Het is beter die
andere 51 weken aandacht aan je
ouders te besteden en met de kerst
dan maar niet."
Veel ouderen vallen nu tussen wal
en schip, zegt Hoek. „De zorg is er.
De zorg is goed. De aandacht van
de vrijwilligers is er. Maar is daar
mee de eenzaamheid opgelost?
Misschien is dat niet op te lossen.
Zeker niet met een eenmalige actie
de laatste twee weken van het jaar."
Hoek erkent dat het in huis nemen
van vader of moeder of allebei door
ons ritme en onze manier van leven
niet meer inpasbaar is. „Vroeger
zorgden de kinderen voor hun ou
ders tot de laatste snik. Nu hoor je
ouderen zeggen: Waarom is dat niet
meer? Waarom worden we hier
weggestopt?"
Hij ziet hier geen rol voor de kerk
weggelegd. „Daarmee moet je op
passen. Dan wordt er gezegd: Daar
heb je de kerk voor. Ook weer zo
rond de kerst. De kerk is hierin een
factor van veel minder betekenis
dan de meeste mensen denken. Ik
heb eens gezegd: Kijk om je heen.
Kijk in je omgeving of er iemand
woont die alleen is. Die mensen
zien vaak enorm tegen de zondag
op. Neem die alleen wonende man
of vrouw mee naar je huis."
„Of mee naar ons", zegt Janny
Rijnberg van cafe-restaurant Ha-
Camping Stavenisse in winterpracht.
bedrijvigheid betekent dat het voor- h<
zieningenniveau van kernen die een P
aantrekkelijk toeristisch klimaat h<
aanbieden, tenminste hetzelfde S
blijft of verbetert. pi
Dus is deze conclusie niet alleen te
gunstig voor toeristen, recreanten E
en de plaatselijke winkeliers, ook la
de inwoners van Tholen zelf kun- ki
nen deze kerst met een tevreden ge- ai
voel over de toekomst, gaan vieren. w
Uiteraard biedt de stijging van de t(
temperatuur niet alleen voordelen, di
De zeespiegel stijgt. Dat veroor-
zaakt strand- en duinafslag. Op die d'
manier blijft er niet alleen weinig ir
kust over, ook het achterland merkt C
daarvan de gevaren. ki
Het waterschap Hollandsche Delta k
houders Tholen (camping De
Pluimpot in Scherpenisse, Goris-
hoek in Scherpenisse, De Zeester in
Scherpenisse, De Hoeve in Scher
penisse, landschapscamping Kruy-
tenburg in Poortvliet en chaletparc
De Krabbenkreek in Sint-Anna
land) kan zich er niet druk over ma
ken. „De campinghouders hebben
andere dingen aan hun hoofd",
wijst hij op de verdubbeling van de
toeristenbelasting en de controle op
de brandveiligheidsvoorschriften.
„Nee. Daar laten we onze kerst niet
door bederven, maar het speelt alle
maal wel een rol."
Camping Stavenisse is met de
kerstdagen geopend. Enkele tiental
len gasten melden zich rond deze
tijd bij Menheere om in een sfeer
van ruimte en de stilte van het plat
te land de feestdagen door te bren
gen. Menheere: „We doen zelf met
onze gasten mee. We zetten een
flinke kerstboom neer en met de be
zoekers drinken we glühwein."
Jan Mosselman van chaletparc De
Krabbenkreek in Sint-Annaland,
serveert met kerst een kerstbuffet.
Het restaurant is versierd en als er
sneeuw ligt zal ook dit park precies
dat beetje extra bieden wat de da
gen voor de mensen uit de stad de
kerstvreugde verhoogt.
Willy van Og, betrokken bij cam
ping Irenehoeve in Stavenisse, blijft
met de kerst thuis. „Ik ben niet zo
goed in kokkerellen, maar de kinde
ren en de kleinkinderen vinden het
toch prettig om tijdens de kerstda
gen thuis te zijn. We zitten dan met
een man of tien aan tafel."
Zeestereigenaar Hans van Woer-
kom laat de camping voor wat die
is. „We gaan met de drie kinderen
en de drie honden wintersporten in
Oostenrijk. Daarna gaan we weer
denken aan het werk. Nee. Niet zo
zeer over de zeespiegel en de veran
deringen van het klimaat, maar wel
over de toeristenbelasting en wat
het ons gaat kosten om te voldoen
aan de brandveiligheidseisen."
Wat betreft de toeristenbelasting is
de gemeenteraad volgens wethou
der F.J. Goossen, die de zieke wet
houder Van Kempen verving, niet
van plan die inkomstenbron af te
schaffen. Die brengt per jaar
221.000 euro in het laatje. Het aan
deel daarin van de campingtoeris
ten is daar volgens het hoofd finan
ciën van de gemeente, H. van
Vossen, 175.000 euro. De water
sporters storten 46.000 euro in de
gemeentelijke pot. Goossen: „De
helft van de totale opbrengst wordt
gebruikt voor doeleinden die met
het toerisme te maken hebben, de
andere helft gaat naar de pot alge
mene middelen."
Van Vossen rekende uit dat de cij
fers nog iets gunstiger voor de toe
risten uitvallen. „Ongeveer 185.000
euro wordt rechtstreeks gebruikt
voor de dekking van de uitgaven
voor toerisme en recreatie. Dan pra
ten we over het onderhoud van de
wegen, maaien, onkruidbestrijding,
onderhoud van de strandjes, het
neerzetten van toiletten, onderhoud
van de Oesterdam en de wandelpa
den en subsidie aan de VVV."
Van Woerkom haalt er zijn schou
ders over op. „De gemeente her
haalt al jaren dezelfde argumenten.
Maar voorlopig schijten de toeris
ten die aan de dam bivakkeren nog
bij mij onder aan de dijk tegen mijn
bomen."
Na de feestdagen gaat de camping
eigenaar (hij gaat zijn vierde sei
zoen in) nadenken over uitbreiding
van de camping. Stiekem gluurt hij
wel eens naar een flinke lap grond
bij hem in de buurt. „Ik zou wel een
paar duizend vierkante meter willen
pachten of zoiets. Misschien is uit
breiding wel noodzakelijk als die
veiligheidsvoorschriften van kracht
moeten zijn."
Die zijn volgens de brandweerdes-
kundige van de gemeente, Sjaak
Steijn, het gevolg van de branden in
Volendam en Enschede. Samen met
de regionale brandweer van Zee
land is een aantal voorschriften op
gesteld waardoor vooral het over
slaan van brand van de ene naar de
andere caravan wordt voorkomen.
Ook zijn er regels voor het aanleg
gen van brandkranen, barbecuen,
vuurkorven en het opslaan van gas
flessen.
Vooral de maatregelen die het over
slaan van een brand moeten voor
komen, hakt er voor de camping
houders diep in. Tussen de caravans
moet een afstand zijn van drie me
ter. En de paden moeten 3,5 meter
breed zijn, anders kan er geen blus-
wagen rijden.
Van Woerkom: „Dat betekent uit
dunnen. Staanplaatsen opofferen
om de rest groter te maken. Dan
moet ik het hele terrein opnieuw in
richten. Dat zou enkele duizenden
euro's per staanplaats gaan kosten.
Dan is de lol om een camping te ex
ploiteren er gauw af."
Ook Menheere vreest dat er voor de
meeste leden van de Samenwerken
de Campings Tholen een forse reor
ganisatie nodig is. „We moeten zelf
een plan van aanpak bij de gemeen
te indienen. Maar als er met de
duimstok wordt gewerkt, is het
voor flink wat campings een kwes
tie van uitdunnen."
In hoeverre er dan nog door alle
liefhebbers kerstmis kan worden
gevierd, is hem een raadsel. Van de
200 plaatsen die hij nu op Stavenis
se heeft, zouden er 50 verdwijnen.
„Minder staanplaatsen betekent
minder mensen op de camping. Dat
betekent minder mensen in de kan
tine. Minder mensen in de winkel.
De nieuwe wetgeving heeft grote
economische gevolgen."
Jan Mosselman houdt zich met de
effecten van de klimaatverandering
nog niet erg bezig. „Als het zover
is, zien we het wel", vindt hij. Van
meer belang is de verkoop van de
bouwkavels op het circa 6 hectare
grote gebied. Dat biedt ruimte aan
146 bungalows waarmee verblijfs-
recreatie wordt geboden aan circa
600 toeristen en recreanten.
Zover is het allemaal nog niet.
Mosselman, die onlangs toestem
ming van de gemeente zegt te heb
ben gekregen om met de bouw door
te gaan, verwacht dat die aantallen
pas over enkele jaren zijn gereali
seerd. „Of, hoe en wanneer we het
volbouwen, is sterk afhankelijk van
de economische ontwikkelingen.
Gelukkig trekt de economie wat
aan en krijgen de mensen weer wat
vertrouwen. Ook de wat positievere
verhalen in de diverse dag- en
weekbladen over de gang van zaken
rond het park, hebben weer wat
meer mensen richting Sint-Anna
land gebracht."
Bij het chaletpark zijn het niet al
leen recreanten die een huisje ko
pen.Volgens Mosselman heeft ook
een aantal inwoners uit Sint-Anna
land een paar huisjes gekocht. „Als
belegging. Het is vooral voor wa
tersporters een ideale plaats. Straks
als de haven is aangepast en ver
nieuwd, wordt het nog interessanter
om dicht bij het water te zitten."
Hoewel de belangstelling voor het
project volgens hem goed is, zit wat
de verkoop betreft de gang er nog
niet echt in, constateert hij. Van de
146 chalets die het terrein van ruim
6 hectare kan bergen, zijn er 40 ver
kocht. „Wat de verkoop betreft zijn
we afhankelijk van het economisch
t'j"
Mosselman ziet daarin al enige ver
betering vergeleken met verleden
jaar. Vooral het revitaliseren van de
haven van Sint-Annaland en de or
ganisatie van Sail Sint-Annaland
volgend jaar zal naar zijn indruk
een impuls geven aan de belangstel
ling.
Woordvoerster Diana Picavet van
bungalowpark Oud-Kempen in Sta
venisse maakt zich niet zo druk
over de nieuwe brandveiligheidsre-
gels. „Wij hebben alle vergunnin
gen binnen", zegt ze.
Nederland heeft ze zich nog niet zo
beziggehouden. De camping heeft
naar eigen zeggen een goed seizoen
achter de rug en gaat investeren in
blokhutten. „Dan kunnen we low
budgetvakanties aanbieden. We be
ginnen met vijf blokhutten en we
zien wel hoe het loopt."
Problemen als toeristenbelasting en
brandveiligheid zijn bij haar snel
opgelost. „De toeristenbelasting
berekenen we door aan de gasten en
wat betreft de brandveiligheid is
pas alles goedgekeurd."
Sjaak Steijn, brandveiligheidsadvi
seur van de gemeente, zegt dat nog
geen enkele campinghouder een ge
bruikersvergunning heeft. Van de
tien kampeerterreinen die hij moet
bezoeken, heeft hij er intussen vijf
gehad. Tijdens zijn bezoeken let hij
op de afstand tussen de caravans en
of er brandwerende voorzieningen
moeten komen, zoals betonnen
schuttingen. „Het gaat er om dat
het tenminste 20 minuten duurt
voordat een brand van de ene naar
de andere caravan overslaat. Dat
geeft de brandweer de tijd om uit te
rukken."
De vijf bezochte campings hebben
hem niet in een 'hoera-stemming'
H. van Og van Irenehoeve vindt de
brandveiligheidseisen eigenlijk
niet reëel. Hij heeft een coöpera
tieve camping waarvan de bezoe
kers allemaal lid zijn. „De mensen
betalen 600 euro huur per jaar en
3500 euro voor het lidmaatschap.
Dat geld krijgen ze terug bij ver
trek of overlijden."
Van Og wil de Irenehoeve betaal
baar houden. „Daardoor is de
camping zo populair. Er zijn cam
pings die vragen 1400 euro. Al
leen als we heel veel geld moeten
investeren in die nieuwe veilig
heidseisen, zoals het aanleggen
van brandkranen, dan zullen we
dat toch moeten doorberekenen
aan de leden."
Hij vindt het evenmin redelijk dat
die eisen alleen aan de campings
worden gesteld. „Naast me zit een
bar. De eigenaar hoeft geen brand-
kraan aan te leggen. Ik vind: „Ge
lijke monniken, gelijke kappen."
Toch gaat ook hij een plan van
aanpak maken. „Dat moeten we
over twaalf weken inleveren en
dan zien we wel wat er van komt."
Wethouder Goossen stelt de cam
pinghouders gerust. „De meeste
campings bestaan al tientallen ja-
Kees Menheere vreest een forse reorganisatie op de Thoolse campings in verband met de aangescherpte
brandveiligheidsvoorschriften.
Op Oud-Kempen logeren veel Duit
se gezinnen, waarvan een aantal de
bungalow heeft gekocht. „Onze
gasten komen voor de rust, om te
wandelen en te fietsen. Ook water
sport wordt steeds meer populair."
De kerstdagen brengt ze in gezins
verband door. „We blijven gewoon
thuis. En hoe we dat invullen, daar
heeft niemand iets mee te maken",
vindt ze.
Jolanda Baldwin van camping 't
Oude Dorp in Stavenisse, blijft ook
met de kerstdagen thuis. „We vie
ren het in familiekring. Op 8 janu
ari houden we een nieuwjaarsrecep
tie. Dan nodigen we alle gasten uit
die een vaste standplaats hebben."
Met de klimaatsveranderingen in
gebracht. „Nee. Daarover geef ik
geen details. De problemen die er
zijn om aan de voorschriften te vol
doen, zijn op te lossen. De cam
pinghouders die ik tot nu toe heb
gesproken, verlenen alle medewer-,
king en gaan zelf een plan van aan
pak maken. Ze zien duidelijk op te
gen de investeringen die nodig zijn
en tegen het uitdunnen van het aan
tal staanplaatsen. Dat betekent voor
hen inkomstenverlies. Dus staan ze
niet te juichen. Maar wij als ge
meente hebben daar alle begrip
voor. Het hoeft ook niet van de ene
dag op de andere. De ondernemers
kunnen er de tijd voor nemen. Het
moet natuurlijk geen 25 jaar du
ren."
ren. We kunnen het als gemeente
natuurlijk niet maken dat een ex
ploitant door het dwingend opleg
gen van allerlei voorschriften,
economisch onderuitgaat. De
maatregelen die worden genomen,
moeten verantwoord zijn en over
eenstemmen met de wetgeving,
maar we moeten de mensen wel de
tijd geven."
Menheere is blij met de uitspraken
van de wethouder. Hij hoopt ech
ter niet dat het blijft bij de kerst
gedachte, maar dat de gemeente
bij het indienen van het plan van
aanpak ook daadwerkelijk reke
ning houdt met de mogelijkheden
en de draagkracht van de cam
pinghouders.
Ons land, zo staat in het onlangs
verschenen onderzoek van Milieu
en Natuur, wordt aantrekkelijker
voor buitenlandse toeristen en ook
Nederlanders zullen de vakantie va
ker in eigen land gaan doorbrengen.
De klimaatverandering betekent
ook een stijging van de zeespiegel
waardoor langs de kust de afslag
van stranden en duinen toeneemt.
Als gevolg daarvan neemt het kust
toerisme af ten gunste van die in het
binnenland. Voor Tholen betekent
dat, dat de vraag naar recreatie- en
natuurgebieden toeneemt.
Niet alleen de toeristensector profi
teert daarvan. Ook, zo blijkt uit on
derzoeken, zal de middenstand van
die ontwikkeling de vruchten kun
nen plukken. Meer economische
heeft samen met de Zeeuwse water
schappen en het hoogheemraad
schap Delfland en Rijnland een
brandbrief gestuurd naar de rijks
overheid. Daarin staat dat de 223
miljoen euro die het rijk heeft gere
serveerd voor het opknappen van de
kustverdediging, te weinig is. Er is
minstens 200 miljoen extra nodig.
Helaas. Als de klimaatverandering
doorzet, kan Nederland zijn witte
kerst wel vergeten. Sneeuwen doet
het dan hooguit nog in de alpenlan
den, in Griekenland en in Spanje,
terwijl hier, zo vrezen de winterlief-
hebbers, de sinaasappels aan de bo
men gaan groeien.
Kees Menheere, eigenaar van cam
ping Stavenisse en woordvoerder
van de Samenwerkende Camping-
