Thoolse oefening Nationale Reserve
Super gemotiveerd
Kastanje
Bruin of wit
Ontbering als
leuke afwisseling
In burger
Hospik ziek
Gasalarm
Als je er bij wil,
moet je eerst
leren wachten
Zacht fruit
Verkeersregeling
Geen schot gelost
Donderdag 1 december 2005 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
Het eiland Tholen was van donderdagavond tot en met zaterdag het oefendomein van
de alfacompagnie van de Nationale Reserve. 95 vrijwilligers van de vier Zeeuwse pele-
tons trotseerden barre weersomstandigheden. De oefening werd zaterdagmorgen af
gebroken, zodat de reservisten ingezet konden worden voor de verkeersafzetting bij
Rilland als gevolg van een breuk in de hoogspanningsleidingen. Een impressie vanuit
boerderij Nattenbek aan de Kadijk bij Poortvliet (codewoord wilg), waar het Thoolse
peleton A4 gelegerd was.
„We hebben hel weer overleefd, maar zo erg
heb ik het nog niet veel meegemaakt", zegt
sergeant I Theo Minheere uit Sint-Maartens
dijk. De 35-jarige vrijwilliger die elf jaar ge
leden tot de Nationale Reserve (Natres) toe
trad, heeft onlangs nog tien dagen in
Duitsland oefenvijand gespeeld voor het
Korps Commandotroepen. Nu speelt hij 'vij
and' voor zijn mede-vrijwilligers van de pe-
letons Beveland, Walcheren en Zeeuws-
Vlaanderen. „Als je overal aan mee wil
doen, steek je er veel vrije tijd in, maar je
doet iets voor je land", zegt de uitvoerder bij
BAM utiliteitsbouw.
Samen met Rien Klippel uit Stavenisse, ook
werkzaam in de bouw maar dan bij de eilan-
delijke aannemer Van Houte, heeft Minheere
op Tholen oefenplaatsen opgezocht voor de
ze meerdaagse oefening van de Zeeuwse
Natres. Donderdagavond verzamelden de 95
militairen zich in de marinekazerne te Vlis-
singen om van daaruit met hun vrachtwa
gens en jeeps naar de Bergsediepsluis op de
Oesterdam te rijden. Daar sloeg iedereen
zijn éénpersoons tentje op en de harde wind
en de striemende regen waren de voornaam
ste tegenstanders.
De 22-jarige Marijn Priem uit Tholen, afge
lopen zomer pas beëdigd in Zierikzee, be
leefde er zijn eerste grote oefening. De hef
truckchauffeur bij Frans Maas kwam bij de
Bergsediepsluis niet veel aan slapen toe.
„Het was half één 's nachts toen we tijdens
regen- en hagelbuien onze tenten moesten
opzetten en nog een boogtent voor het kader.
Om twee uur konden we in onze slaapzak
ken, maar ik moest me warm wrijven, zo
koud was het. Bovendien bleef er water op
de grond staan en dat kwam in je tent. Som
mige touwen braken en zelf moest ik om
drie uur mijn tentje opnieuw opzetten."
Nat worden, kou lijden, wie gaat er nu voor
zijn plezier vrijwillig bij de Natres? „Ze zijn
allemaal super gemotiveerd", zegt majoor
Harry van Triest, commandant van de
Zeeuwse Natres. Met de leden van zijn staf
is hij ondergebracht in de loods van provin
ciale waterstaat aan de Provincialeweg bij
Sint-Maartensdijk. Er hangen kaarten aan de
wand. Net als cabaretier Paul van Vliet met
zijn 'mannen luisteren!' vraagt hij de aan
dacht van de vier peletonscommandanten.
De Natres moet op Tholen vier bijzondere
objecten bewaken: naast de Bergsediepsluis,
waar het Bevelandse A3 peleton uit Kapelle
is gelegerd, de waterzuiveringsinstallatie aan
de Oudelandseweg in Sint-Maartensdijk,
waar het Walcherse Al peleton uit Vlissin-
gen is neergestreken. De drogerij Stavenisse
wordt bewaakt door het Zeeuws-Vlaamse
A2 peleton uit Terneuzen. Boerderij Natten
bek van Kees de Rijke aan de Kadijk is het
domein van het Thoolse A4 peleton. De vier
groepen hebben de codenamen linde, popu
lier, iep en wilg gekregen. „Dan kan via de
radiocontacten niemand begrijpen wie waar
zit", zegt majoor Van Triest, wiens com
mandopost de naam kastanje draagt. De
Zeeuwse Natres moet het gehele eiland Tho
len bewaken. „Wilg is de patrouillebasis
voor de grensbewaking, populier en iep be
waken allebei belangrijk materiaal en perso
nen en linde controleert een belangrijke toe
gang: de Bergsediepsluis aan de
Oesterdam."
De peletonscommandanten (pc's) krijgen
hun opdrachten niet via de
radioverbinding of de te
lefoon, maar moeten in
hun jeep stappen en naar
de commandopost rijden.
De militaire structuur is
hiërarchisch. Er is sprake
van een getrapte bevelsvoering. Van de com
pagniescommandant via de peletonscom
mandanten naar de groepscommandanten.
Iedere pc moet de bewaking van het object
goed regelen en een beveiligingsplan inleve
ren. De majoor kondigt aan dat vanaf heden
alarmfase II in werking treedt en dat de ge-
weldsinstructie geldt. Via hem kan eventueel
politieassistentie gevraagd worden. „Bin
nen 15 minuten is die ter plaatse. Is uw op
dracht duidelijk?"
De pc bij de Bergsediepsluis zegt dat de
hoofdrijbaan moeilijk af te sluiten is. Hij
vraagt om hekken en prikkeldraad.
Eén van de stafleden voegt er nog aan toe,
dat de gamellen waarin de voeding opge
haald wordt, wel teruggebracht moet wor
den. „Wie de schoen past, trekke hem aan."
Geen enkele p.c. reageert. Met 'heren suc
ces' sluit de compagniescommandant de in
structie af.
„De ene pc weet van de andere niet wat er
gaat gebeuren", lacht de majoor. „We heb
ben een los draaiboek waarmee we alle kan
ten uit kunnen. We kijken hoe ze op ver
schillende situaties reageren", zegt de
Zeeuwse Natres-commandant. Hij was voor
heen beroepsmilitair en als vutter blijft hij
dankzij de Natres toch betrokken bij de ko
ninklijke landmacht.
Bij Nattenbek staan bij een hoop suikerbie
ten twee wachtposten in de kou te blauw
bekken. Ze kijken vanaf de Kadijk uit op de
open polder richting het dorp Poortvliet.
Acht scheidsrechters van de bravocompag-
nie van de Natres uit Breda beoordelen het
optreden van hun Zeeuwse collega's. Elk pe
leton krijgt twee man met witte schouder
banden op bezoek, zo ook bij Nattenbek. Ze
worden in de ruime loods gastvrij ontvan
gen. „Hoe wil je je eitje? Dubbel gebakken.
Bruin of wit brood?" Vanuit de kazerne van
het Korps Commandotroepen in Roosendaal
wordt er eten aangevoerd naar de comman
dopost aan de Provincialeweg in Sint-Maar
tensdijk. Daar kunnen de vier pc's het eten
ophalen, maar de Tholenaren hebben nog
wat extra's geregeld. Bij Hoogerbrugge in
Poortvliet zijn ze om eieren geweest en dat
blijkt een schot in de roos. In een plastic be
kertje kan men een munt gooien, want de ei
eren zijn wel 'rekening man.' Defensie zorgt
echter ook voor een rijke variatie met kaas,
worst, hagelslag, muisjes, pindakaas en ap
pelstroop. De vrijwilligers doden de tijd met
koffie drinken en af en toe een boterham
eten. Tussendoor worden de patroonhouders
gevuld met 29 losse flodders. Eén van de
jonge militairen heeft nog een sigaret in de
mond en krijgt een terechtwijzing. De wa
pens zijn modern, zowel de geweren met een
kijker als de mitrailleurs. De uit Stavenisse
afkomstige chauffeur-wapenhersteller Sjaak
Oostdijk hoeft er niet aan te pas te komen, al
heeft hij er destijds als dienstplichtige in
Oirschot een pittige cursus voor gevolgd.
Een aantal Tholenaren trekt burgerkleren
aan om de collega's op de proef te stellen.
Ze observeren opvallend en onopvallend de
posities bij de waterzuivering in Sint-Maar
tensdijk en de drogerij Stavenisse. Ze wor
den niet ontdekt. In een viertonner gaat van
uit Nattenbek een zogenaamde
contactpatrouille naar de drie posten. De
komst moet via de radio steeds aan de com
mandopost worden doorgegeven, maar dat
loopt niet altijd even soepel. Is er een radio
breuk? Chauffeur Dick Geluk uit Sint-Maar
tensdijk mag verder rijden. De kraanmachi
nist bij Dura Vermeer in Oud-Vossemeer
ging twee jaar na zijn dienstplicht bij de
Natres en heeft er met een korte onderbre
king al weer zeventien jaar op zitten. „Je
ontmoet vogels van allerlei pluimage en het
mooiste is dat je van alles
een beetje kunt doen", zegt
Geluk hoog en droog in zijn
viertonner.
De collega's die bij de Berg
sediepsluis op wacht staan,
trotseren kou, wind en regen.
De kleine tentjes wapperen.
„Afzien met z'n allen geeft een gevoel van
saamhorigheid", zegt groepscommandant
Patrick van Tol, in het dagelijks leven inko
per bij Bruynzeel Keukens in Bergen op
Zoom. „De meesten zitten al 15 jaar bij de
Natres. Toen ik me aanmeldde, was het
Bergse peleton vol, zodat ik naar Tholen ben
gekomen en ik zou er nooit meer weg wil
len. Het is veel te leuk", aldus Van Tol, ter
wijl de hagelbuien de reservisten buiten teis
teren. Zelf heeft hij ook al eens tot aan zijn
knieën in het water gestaan. „Ieder heeft
recht op een beetje ontbering. Wie bij de
Natres gaat, heeft een hobby met een andere
betekenis, net zoals een vrijwilliger bij de
brandweer en de politie. We zijn nodig, ze
kunnen bijna niet meer zonder ons tijdens
open dagen van de land- en luchtmacht en
herdenkingen. We assisteren ook bij bezoe
ken, zoals dit jaar van president Bush. We
spelen verder oefenvijand en krijgsgevange
ne." De groepscommandant spendeert 200
uren aan de Natres en neemt daarvoor 10
vrije dagen per jaar op.
De 25-jarige Corné van Leeuwen uit Stave
nisse is dit jaar beëdigd als reservist en heeft
vrijdag voor de oefening onbetaald verlof
genomen bij zijn werkgever in Krimpen a/d
IJssel. Op zijn wachtpost bij Nattenbek is hij
warm aangekleed. „Je moet je goed op zulke
weersomstandigheden kleden en in bewe
ging blijven. Mijn slaapzak
was vannacht bij de Bergse
diepsluis vochtig, dus af en
toe is het wel een beetje af
zien."
Er komt een jeep aan. dus ac
tie geboden. „Je moet ons wel
doorlaten, anders krijg je geen eten", lacht
chauffeur-verbindingsman Rien Klippel uit
Stavenisse. Naast hem zit eerste luitenant
Geert Sarneel, die als waarnemend-peletons-
commandant optreedt voor de Tholenaren
omdat hun pc Kees Griep ziek is. De arbo-
coördinator bij een instelling voor verstan
delijk gehandicapten in Terneuzen zou an
ders zijn eigen Zeeuws-Vlaams peleton in
de drogerij Stavenisse hebben geleid. Er zijn
meer afwezigen, zoals de Thoolse hospik
Herman Ridderhof uit Oud-Vossemeer, die
zijn middenvoetsbeentje heeft gebroken.
Een ander krijgt de verbandtas en volgens
Sarneel kan elke militair de basishulpverle
ning geven. „Als iedereen er zou zijn, waren
we met 130 reservisten, maar er zijn er nu
95. Wanneer alle vacatures vervuld konden
worden, hadden we wel 150 man."
Het Thoolse A4 peleton telt 21 leden, maar
dat moeten er eigenlijk 35 zijn: 3 groepen
van 10 en een staf van 5. Een groep bestaat
uit 7 geweerschutters, 1 mitrailleurschutter,
een chauffeur en een commandant. Theo
Minheere is verantwoordelijk voor de scho
ling, het onderhoudsplan en de logistiek.
Volgens hem duurt een opleidingscyclus 4
jaar. Hij heeft zijn hoop gevestigd op een in
formatiestand deze zomer bij een verkoping
in Tholen, waar diverse kandidaten zich aan
gemeld hebben. Uiteindelijk is het afwach
ten wie er door de keuring komt.
Bij de post waterzuivering is het intussen
menens. Gasalarm! Wanneer de contactpa
trouille arriveert, staan de wachtposten met
gasmaskers op bij de hekken. Met de storm
achtige wind is het helemaal moeilijk com
municeren, maar wanneer het alarm over is
en de gasmaskers afgaan, komt het gesprek
gemakkelijk op gang. Het duurt wel lang
voordat er radiocontact met de commando
post is, ook al ligt die maar enkele honder
den meters verder aan de Provincialeweg.
'Geen bijzonderheden.' De Thoolse patrouil
le mag verder richting de laatste post bij de
drogerij Stavenisse. Ondertussen is het af
zien voor de vier mannen die achter op de
viertonner zitten, want de wagen is aan de
zijkanten en de achterkant open. Wind en re
gen hebben vrij spel. Commandant Van Tol
besluit om bij de drogerij de zeilen naar be
neden te doen, zodat de mannen meer be
schutting hebben. Het Zeeuws-Vlaamse pe
leton geeft echter niet zomaar toestemming
om de viertonner op het terrein toe te laten.
„Meld aan 4 Romeo dat we hier zijn", zegt
de groepscommandant tegen de wachtpost,
maar die reageert lauw. „Dit wordt te moei
lijk voor ze of ze zijn zo zenuwachtig."
Wanneer de wagen eindelijk toegelaten
wordt, houden de Zeeuws-Vlamingen die
constant onder schot. En wanneer de foto
graaf uitstapt om wat beelden te maken van
de oefening, wordt die het terrein afge
stuurd. Het A2 peleton vertrouwt het alle
maal niet en denkt aan een list. Tenslotte zijn
er twee controleurs met hun witte banden in
de buurt, dus het is opletten geblazen.
Terug bij de post Nattenbek kleedt iedereen
zich om in burger, op twee man na die op
wacht blijven. Twee spandoeken en een pro
testbord worden gereed gemaakt. De Thole
naren gaan voor demonstrant spelen om de
Walcherse collega's van het Al peleton uit
de tent te lokken. Bij Hoogerbrugge zijn ei
eren gehaald en bij groentehandel Snoei
zacht fruit dat onverkoopbaar is. De stem
ming is uitgelaten, maar pc Sarneel maant
zijn mannen tot voorzichtigheid. „We gaan
er als leermiddel naar toe en niet om prijzen
te winnen wie de meeste eieren heeft ge
gooid. Je mag ze best dwingen om tot actie
over te gaan. dus probeer over het hek te
klimmen, maar ga niet iemand van 2 meter
afstand een ei op z'n kop gooien. Houd 10
meter aan, doe alles gecontroleerd!"
Met twee jeeps en een viertonner gaat het
peleton richting het Markiezaatcollege in
Sint-Maartensdijk, waar rond kwart over
vier vrijdagmiddag geparkeerd wordt. Lo
pend gaat men richting de waterzuivering.
Volgens het draaiboek was
een demonstratie daar aan
nemelijk, want die plek lag
van alle vier posten het
dichtst bij een dorp. „Blijf
in bloemkoolformatie",
roept de pc. Ondertussen
valt de regen gestaag neer
en de thermometer bij Dacomex wijst maar
2 graden aan. De spandoeken worden zo
goed en zo kwaad dat gaat, uitgerold, maar
het valt niet mee om die met zo'n stormach
tige wind overeind te houden. Bij drie poor
ten worden de wachtposten uitgedaagd, er
wordt geschreeuwd, er wordt met fruit en ei
eren gegooid, maar het Al peleton houdt
zich goed. De Tholenaren druipen af, door
nat zijn ze. „Kachel aan in de jeep!", roept
Theo Minheere wanneer de groep bij het
Markiezaatcollege terugkomt. „Je hebt al
leen recht op ontbering", zo dient Rien
Klippel hem van repliek, maar die is droog
achtergebleven bij de voertuigen.
Gertjan Quaak uit Scherpenisse, plaatsver
vangend groepscommandant, heeft er toch
geen spijt van dat hij een dag vrij heeft ge
nomen bij zijn werkgever Coremans in Ril
land. „Dit is een leuke afwisseling." Patrick
van Tol vult aan, dat je onder zulke omstan
digheden wel een band opbouwt.
De Tholenaren trokken hun natte burgerkle
ren snel uit om hun droge en warme dienst
kleding weer aan te doen. Tijd voor de war
me hap. De weersomstandigheden bleven
buiten extreem en daarom werd er bij de
Bergsediepsluis een kachel en een extra tent
gebracht, want die mannen kregen het mees
te voor hun kiezen. De compagniescomman
dant vond het die vrijdagavond niet meer
verantwoord om door te gaan met de oefe
ning. De wachtposten werden binnenge
haald. Iedereen kon vroeg naar bed om zich
zaterdagmorgen klaar te maken voor inzet
bij de winterse perikelen. Toen de Oester
dam werd afgezet in verband met gevaar
voor het breken van hoogspanningsleidingen
bij Rilland, ging de groep bij de Bergsediep
sluis als eerste assisteren bij de verkeersre
geling. Zaterdagmorgen om elf uur trokken
ook de andere drie peletons via Zierikzee
naar Kruiningen, waar spoedberaad werd
gehouden. Gezien het gevaar van brekende
kabels mocht men niet over de Oesterdam.
De Thoolse reservisten stonden 6 7 uren
bij Rilland. „Wij moesten de linkerbaan van
de autoweg Antwerpen/Vlissingen dicht zet
ten", vertelt Theo Minheere. De verbindin
gen werden verzorgd door de commando
post aan de Provincialeweg in
Sint-Maartensdijk, maar compagniescom
mandant Van Triest zat in het beleidscen
trum op het provinciehuis in Middelburg.
„We stonden in de sneeuw en hebben er be
hoorlijk kou geleden, maar op alle posten
werd warm eten uitgedeeld."
Daarmee kreeg de voortijdig afgebroken oe
fening van de Zeeuwse Natres nog een bij
zondere finale. „Voor zaterdagmorgen stond
er nog van alles op het programma, waarbij
we ook met losse flodders zouden schieten,
maar er is geen schot gelost. Alle patroon
houders moesten we dus weer leegmaken",
aldus Theo Minheere.
Hij is sinds 1995 bij de Thoolse Natres, waar
zijn vader ook bij diende. Theo was tijdens
zijn diensttijd commandant van een pantser
rupsvoertuig in Oirschot en werd later vrij
williger. „Je doet iets voor je land en in ver
band met de terrorismedreiging leeft de
Natres ook meer. Onze taak is het bewaken
en beveiligen van belangrijke objecten in de
provincie. Je staat soms 1 of 2 dagen niks te
doen. zo lijkt het, maar toch heb ik toch heel
veel plezier in dit werk. Het kostje wel veel
tijd, maar defensie betaalt de uren dat we in
gezet worden."
In december volgt er nog een evaluatie tij
dens een gezellige avond in 't Ouwe Raed
'uus te Poortvliet, waar ook het programma
2006 wordt besproken. Als oude rot in het
vak heeft Rien Klippel nog een tip voor Tho
lenaren die bij de Natres willen. „Als je er
bij wil, moetje eerst leren wachten!"
Zeeuws-Vlaamse Natres-leden van het A2 peleton zorgden ervoor dat de
drogerij in Stavenisse volledig onder controle was.
Natres-lid Flikweert uit Sint-Maartensdijk als demonstrant met een
spandoek.
Marijn Priem uit Tholen en Corné van Leeuwen uit Stavenisse bewaken
boerderij Nattenbek.
Bevelandse reserx'isten van het A3 peleton trotseerden wind en regen bij de
Bergsediepsluis. Op de achtergrond de kleine I persoons tentjes waarin ze
sliepen, voorzover dat met de barre weersomstandigheden lukte.
Het Al peleton van de Zeeuwse Natres uit Vlissingen hield de
waterzuivering in Sint-Maartensdijk goed onder controle
Hoe wil je je eitje?
Militairen van het Walcherse Al peleton van de Natres bewaakten de
waterzuivering in Sint-Maartensdijk.
Sergeant Theo Minheere als demonstrant. Hij heeft er al zin in om met
eieren te gaan gooien.
Marijn Priem en Rien Klippel vullen de patroonhouders met losse
flodders.
Chauffeur-verbindingsman Rien Klippel uit Stavenisse brengt de proviand.
