Michiel de Looze professor ergonomie 'Het verbaast me wat gedichten en verhalen met anderen doen' 'Een hele dag achter de kassa kan ik niet, ik moet kunnen lopen' Geen geluidsoverlast van café 't Centrum Poortvliet ZLM AUTOVERZEKERING? Arjan Heijboer kwart eeuw bij supermarkt Vossemeer Nordic walking Donderdag 6 oktober 2005 Zoon oud-huisarts Oud-Vossemeer Rugbelasting Kleine beer Afscheid Molen de Hoop Meeloper EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT Als een gesloten oester eerste bundel Joke van der Zande uit Tholen Voor het maken van een gedicht is voor Joke van der Zande-de Koning uit Tholen alles wel een bron van in spiratie. De doodgewone dingen van alledag, vreugde en verdriet, jong en oud, de troost die ze vindt in de natuur. Maar ook de pieken en de dalen in haar en andermans le ven. De 47-jarige presenteerde dinsdagavond haar eerste dichtbundel Als een gesloten oester in molen de Hoop in Tholen. Boek over oorlog: Gevallen en gebroken Ze begon ooit als weekendhulp op de zaterdag, kwam voor een volle week in dienst en werkt nu nog een hele en twee halve dagen. Arjan Heijboer-van Poortvliet is onlangs in het zonnetje gezet omdat ze een kwart eeuw in dienst was bij de Plus supermarkt van firma Klippel- Roggeband in Oud-Vossemeer. Handscanner Vreselijk karwei Stemmen van lezers Met verbazing lazen wij als omwo nenden van café 't Centrum aan de Markt in Poortvliet hel stukje in de Eendrachtbode over de dwangsom die de eigenaren opgelegd kunnen krijgen door b. en w. van de gemeen te Tholen. Daarin wordt beweerd, dat omwonenden geluidsoverlast zouden hebben. Wij willen hierbij 'aangeven, dat deze gegevens onjuist zijn. Wij als buurtbewoners ervaren een heel prettige samenwerking met onze buren, de eigenaren van 't Cen trum. Een goed functionerend pas jessysteem en een goede controle bij de ingang van 't Centrum zorgen er voor dat er geen overlast is. Wij wil len dit zo houden. Moeten de eige naren van 't Centrum nog meer investeren in de isolatie en dergelij ke zaken om de .geluidsoverlast' te gen te gaan (waar wij als buurtbewo ners geen overlast ervaren), dan blijft er geen geld over voor de goe de controle bij de ingang en het goed werkende pasjessysteem. Dan zijn zowel de buurtbewoners als de eige naren en heel Poortvliet er de dupe van, dat er zo bureaucratisch wordt gedaan door b. en w. Frappant is namelijk, dat afgelopen zomer de gemeenteraad op bezoek is geweest in Poortvliet en toen wa ren er geen klachten betreffende ge luidsoverlast van café 't Centrum. Waarom dan problemen opzoeken, burgemeester en wethouders? Graag nodigen wij als buurtbewo ners b. en w. uit voor een gesprek aangaande deze situatie. Fam. Geluk, Nel Ottema, René Lisseveld, Kees Matthijssen, fam. Langenhuizen, H. van Vossen, L. Geuze, M. Moerland, A. Weijdt, W. Oudesluijs, H. Bolleboom, fam. Van Buren en Evelien Priem, allen Markt of Noordstraat in Poortvliet. Volgende maand is de inauguratie van prof. dr. M.P. de Looze als bij zonder hoogleraar productie-ergonomie aan de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam. De 42-jarige Michiel de Looze, oudste zoon van de voormalige Oud-Vossemeerse huisarts, wil door onderzoek meer ken nis ontwikkelen over werk- en productieritmes. Zijn benoeming is mo gelijk gemaakt door het VU-Fonds. In 1992 promoveerde De Looze aan de VU. Zijn proefschrift 'Mecha nics and energetics of repetitive lif ting' gaat over de berekening van de gezondheidskundige risico's van li chaamsbelasting tijdens zware be roepsactiviteiten. Het vormde de ba sis voor toegepast onderzoek onder huisvuilbeladers, verplegend perso neel en personeel van de KLM. Na zijn studie werkte Michiel de Looze als docent/onderzoeker aan de fa culteit bewegingswetenschappen van de VU. Hij gaf studenten les in onder meer inspanningsfysiolo- gie en ergonomie (bewegingsleer). „Ook deed ik toen onderzoek naar rugbelasting en belastbaarheid van de rug bij fysiek zware arbeid, zoals het beroepsmatig tillen, duwen en trekken van zware lasten." Zeven jaar geleden ging hij bij TNO Ar beid aan de slag. De Looze, die in Amstelveen woont, richt zich in zijn nieuwe functie op de productie-industrie met ogenschijnlijk fysiek lichter werk als inpakken en assemblage. Doordat dit werk zo 'licht' is, ne men mensen niet op tijd pauzes, kunnen ze (te) lang door werken en gaat het tempo omhoog. Ook wordt het werk snel monotoon en erg re petitief van karakter. Michiel de Looze wil meer kennis ontwikkelen over wat optimale werk- en produc tieritmes zijn qua gezondheid en qua systeemprestatie, en waardoor ze worden bepaald. In de ergonomie gaat het tot nu toe meer om inrich ting van de werkplek dan over tijds aspecten. „Aan de hand van onder zoek ontwikkel ik, samen met collega's, kennis die we dan weer bij TNO kunnen toepassen bij be drijven", zegt de hoogleraar. Zijn oratie, op donderdagmiddag 13 ok tober in de aula van de VU, heeft als titel 'Just in time. De invloed van de tijdsaspecten van het werk op pres tatie en gezondheid'. Michiel de Looze. Michiel de Looze is onderzoeker/ adviseur bij TNO Arbeid in Hoofd dorp en werkt sinds 1 januari één dag in de week als hoogleraar aan de faculteit bewegingswetenschap pen van de VU, waar hij tot 1998 docent/onderzoeker was. „Ik kom veel bij productiebedrijven - onder meer Philips, Ahrend en Cordis - en richt me daar op een optimale in richting van productieprocessen en - lijnen en werkplekken, vanuit het oogpunt van prestatie (productivi teit) en gezondheid van medewer kers", licht De Looze zijn werk toe. Na de Die Heenetrechtschool in Oud-Vossemeer - „maar ik begon mijn opleiding op kleuterschool Hummelvreugd bij juffrouw Sla ger" - en het gymnasium aan het Mollerlyceum te Bergen op Zoom ging Michiel de Looze bewegings wetenschappen studeren aan de VU in Amsterdam. Hij is dan ook al 25 jaar weg uit het dorp waar zijn ou ders van 1966 tot 1999 een huisart senpraktijk hadden. Er gloort hoop voor de mensen die geen geld hebben om op wintersport te gaan. En hetzelfde geldt voor degenen die alvast willen ervaren hoe het is om met een stok te moeten lopen. Onder de naam 'Nordic walkingis er in ons toch zo nuchtere landje weer eens een nieuwe sport geïntroduceerd. Het is eigenlijk niet meer dan lopen met hulpmiddelen, die overigens nog niet in het ziekenfondspakket zitten. De eerste keer dat ik zo 'n Nordic walker in het wild tegenkwam, dacht ik dat de goede man papiertjes aan het prikken was. Maar een kennis, die ik - tot hij me vertelde dat hij ook aan deze 'sport' meedoet - heel serieus nam, vertelde me laatst dat het 'langlaufen zonder latteneen erg gezonde bezigheid is. „Ik voel me er gewoon een ander mens door", verzekerde hij mij. Voor ik het wist, lag er een stapel foto's voor mijn neus waarop de man in kwestie in volle actie te zien was. Wacht, ik heb ook nog een videoband. Dan kun je de techniek goed zien." En ja hoor, daar kluunde meneer temidden van een clubje moeilijk kijkende pseudo-skiërs over de Veluwe. „Heeft die voorste soms pas een stel kunstheupen?", vroeg ik quasi geïnteresseerd. Maar nee, dat ongelukkige gesjok had volgens de kenner naast me alles te maken met de basistechniek van deze uit Scandina vië overgewaaide tak van sport. Hoe langer ik naar de video-opnames keek, hoe meer begrip ik er voor op kon brengen dat je dit soort gekkigheid door gaans niet in je eentje, en bij je in de buurt gaat doen. Binnen een groepje en ergens in den vreemde val je in ieder geval een stuk minder op. „Ik zal je mijn poles eens even laten zien zei mijn kennis toen de band was afgelo pen. Dat jargon kon ik niet volgen en ik dacht dat hij nu weldra met een Poolse vriendin naar beneden zou komen. Mijn kennis woonde namelijk al jaren alleen. En hoewel ik daar gezien zijn aparte hobby 's niet echt van op keek, vond ik het vrijgezellenbestaan toch soms best wel zielig voor hem. Ik zette me dus schrap en was oprecht benieuwd naar zijn Oost-Europese vero vering. „Tataaa", en jawel hoor. Daar stond hij voor me, in vol ornaat. In een felblauw trainingspak, op hoge wandelschoenen en in iedere hand een skistok. „En wat vind je ervan?" Met ingehouden lach loog ik hardop dat het er erg sportief en professioneel uitzag. „Maar wat vindt je Poolse vriendin hiervan vroeg ik, terwijl ik langs hem heen naar de hal keek of ik "haar daar soms zag staan. Een meewarige blik was mijn deel, tot het mo ment waarop de skiër zonder sneeuw klaarblijkelijk doorhad dat er een hi larisch misverstand in het spel was. „Oh, je bedoelt mijn 'poles'? Zo wor den deze twee stokken genoemd. Nee joh, ik kan prima voor mezelf zorgen, dat weet je toch?" Bij de deur nam ik afscheid van de Nordic walker en ik keek schichtig om me heen of niemand me gezien had in het gezelschap van de verstokte wan delaar. Pas toen ik zag dat de kust veilig was, stak ik de straat over. Maar een onopvallend vertrek was me niet gegund. „Als je wilt kun je volgende week zaterdag wel met me meegaan", klonk het vanuit het deurgat. „Dan doen we namelijk aan een tocht in Drenthe mee." Met een rood hoofd van schaamte keek ik om. En met ingehouden stem siste ik: „Jammer, maar op zaterdag heb ik altijd al een ander clubje waar ik mee ga stappen." Assurantiekantoor Van Dijke Burgemeet 25 Poortvliet - Tel: (0166) 612 509 tijdschrift te lezen. Ze herkenden er hun eigen gevoelens in. Het ver baast me wat de teksten met ande ren doen." Twee jaar geleden ontdekte ze inter net. Ook voor dichters is dat een platform. Lezers kunnen zelfs een verzoek doen om voor een speciale gelegenheid een gedicht te maken. Joke kreeg ook zo'n verzoek. Eentje over mishandeling, maar ook voor een 50-jarige bruidspaar. Ze vindt kennelijk woorden die mensen aan- preken. „Je hoeft het niet eens zelf meegemaakt te hebben. Het is meer meevoelen en er dan woorden aan geven. Dat mensen er zich in her kennen, dat het ze raakt, dat is de mooiste beloning die je kan krij gen." De bundel wordt opvallend genoeg uitgegeven door Peacock publica tions in Australië. Ook dat was weer het gevolg van het internet. „Er is een internationale groep met vooral vrouwen die puzzelen op het inter net. We zijn met zijn achten, uit Amerika, Australië, Indonesië. Het gaat over verschillende onderwer pen; sterrenbeelden, religie, cultuur. Ik stuurde een gedicht over de klei ne beer in dat ik had vertaald. Het werd meteen opgepakt door iemand uit Australië. Ze vroeg waarom ik er niet mee naar een uitgever stapte. Zo heb ik mijn werk - in het Neder lands - opgestuurd naar Peacock in Adelaide. En die zag het zitten. Er zijn ook mensen in Australië die Nederlands spreken, maar ook in Amerika. Ze wilden het eerst in vier talen uitgeven. Het is nu gewoon in het Nederlands verschenen, maar ik ben nu wel begonnen om hel in het Engels te vertalen." Ook het samenstellen van de bun del, het corrigeren en het redigeren ging via de elektronische snelweg. „Daar is veel werk in gegaan. Pun ten, komma's en hoofdletters. Het moest allemaal precies worden aan gegeven, in het Engels." Het was voor een haar een fantasti sche ervaring toen de post een doos met 150 boeken bezorgde. „Dat zal ik nooit vergeten. Mijn zoon Davie had het van de besteller overgepakt om het aan mij aan te bieden. De bundels zaten in een Winnie the Pooh-doos. Dat zal ik nooit verge ten. Het is bizar dat je dan je boek kan gaan bekijken. Ik heb zitten kijken en de doos weer dicht ge daan. Ik was overdonderd en ver bijsterd." Haar dochter Pauline zocht bij en kele gedichten en teksten beelden. Ze bewerkte die op de computer tot JEW, Cd?* hangen* maar dinsdag waren ze in de molen opgehangen. Ze zijn ook op ansicht kaarten verwerkt. De omslag van de bundel is een foto van fotograaf Louis Sauter met wie ze de liefde voor de natuur deelt. Zijn foto's en haar gedichten hingen enkele jarein geleden samen in de Grote Kerk tij dens de Kunstroute. Als een gesloten oester bestaat uit drie delen. Deel 1 Cirkel van leven gaat over de natuur, kinderen, zwan gerschap. Deel II Binnen jouw mu ren bevat gedichten over de ramp, een crisis, een coma. Maar ook luchtige zaken. Deel III Scheepje over het water gaat over afscheid' overleden bewoners, de zorg. Maar" achterin zijn ook nog vijf korte ver halen opgenomen. „Ik ben zelf wel een prater, maar over veel dingen praat je ook niet. Door mijn werk kom je meer tot de essentie van het leven. Dat doen mijn gedichten ook; De oester die open gaat." Blakend is je wit gezicht of druipend van de regen, trekt je aan mensen jong en oud Zij voelen 't kraken van je hout En de schaduw van je stenen Ml Jouw wieken reiken naar de lucht Vangen onze toekomst dromen Toch sta je stevig en rotsvast laat je niet imponeren door geld of macht en evenmin de pijn van het verleden Het gaat er niet om wat je doet maar wie je bent gebleven, daarom zo dierbaar en vertrouwd; r Je staat gewoon jezelf te wezen Mag ik even meelopen Een eindje mee met u Ik zal niets vragen Ik zal u niet storen Ik zal stil zijn Ik loop een eindje op met u Uw hand schuift in de mijne Dat voelt zo lekker warm Nee, ik zal niet zeggen - Ik zal u echt niet storen Ik zal er enkel zijn Zacht voelt uw rimpelige hand Het eelt masseert mijn palmen Uw duim strijkt zachtjes Op en neer Steels kijk ik naar uw gezicht Er valt niets op te lezen Maar zeker weet ik telkens weer Graag mag ik bij u wezen TfïfF Jan P.M. Övcrbeckc mil m.w.mry 72 - Tholen - Tel: (0166) 602 888 V Joke van der Zande-de Koning presenteerde de bundel in molen de Hoop in Tholen. Joke van der Zande zit al zo'n dertig jaar in de zorg. Ze werkte in het ABG in Bergen op Zoom. Sinds 1992 op de Vliedberg van het woon zorgcentrum Ten Anker in Tholen. Schrijven doet ze al langer. Zoals zoveel jonge meisjes hield ze een dagboek bij. Ze schreef er niet iede re dag in, wel de bijzondere dingen die ze meemaakte. Om het van haar af te schrijven. Ze heeft het wel no dig om gevoelens los te laten, zegt ze. Het ging min of meer automa tisch. En zeker toen ze ongeveer ze ven jaar geleden over ervaringen met dementerende ouderen begon te schrijven. Op verzoek van haar do cente Cora van der Kooy toen Joke de opleiding belevingsgerichte zorg volgde. „Als verzorgenden zij we niet zulke praters, maar meer doe ners. Bij mij kwamen toen de verha len los. Ze vond dat ik mooi over de bewoners kon vertellen. Ik ben het gaan opschrijven. Korte stukjes. Wat er gebeurde met bewoners, maar ook met mij want een zorgre- latie is heel intensief. In een paar weken tijd had ik 24 verhaaltjes. Ze werden gepresenteerd op de cursus. Bij de deelnemers viel hun mond open. Er zijn weinig verzorgenden die schrijven terwijl er nog zoveel te leren valt." Van der Kooy vond in de teksten wat er in het vak van verzorgende zo moeilijk is. „Maar ook hoe het onderschat wordt. Er moet meer scholing komen op dit gebied. Zij heeft me aan het schrijven gezet. Poëzie is wel een heel andere vorm, maar die gedichten vormden zich vanzelf." Van der Kooy stapte er mee naar een uitgever, maar die zag er geen brood in. Zo'n zes jaar geleden stelde ze ge dichten met tekeningen tentoon in de bibliotheek in Tholen. Daar kwa men veel reacties op. Daarna werd ze gevraagd om mee te doen aan de Kunstroute. Ze schreef over het the ma monumenten. En maakte een gedicht over molen de Hoop. Ook daarop kreeg ze veel reacties. „Zo ontwikkelt zich dat." Ook op het werk werd en wordt haar werk gelezen. „Ik werk op een gesloten afdeling met ouderen. De meesten sterven er ook. Als familie zit te waken bij een bewoner, dan gaf ik ze wel eens mijn teksten als ze geen zin hadden om weer een De heemkundekring Stad en Lande van Tholen legt momenteel de laat ste hand aan het boek over Tholen en de Thoolse slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog. Het krijgt als titel Gevallen en gebroken. Op de omslag komt een foto van de op geblazen brug over de Eendracht. In het boek, dat wordt gemaakt door voorzitter Wally Blaas en se cretaris Kees de Koning van de ver eniging, worden 226 slachtoffers beschreven die als gevolg van de oorlog omkwamen. Ook de slacht- Klippel. „De kinderen van Hans en Hetty, Peter en Ellen, zag ik van kleins af opgroeien. Toen ze baby waren, stonden ze in de wandelwa gen, ingebouwd tussen de luiers, in de winkel. We letten er dan alle maal op." Arjan deed een brood- en een kaascursus. In de winkel kwam er eerst een slijterij bij en nader hand drogisterijartikelen. De laatste uitbreiding is de balie van TPG Post. Ook daar weet Arjan de weg. Want wie aan de kassa zit, moet ook aan die balie kunnen helpen. De diepvries nam ze over van Cato Havermans toen die stopte met werken. Ze vindt het plezierig om verantwoordelijk te zijn voor een bepaalde afdeling, zegt ze. Arjan zag in het dorp gaandeweg winkels verdwijnen. Die ontwik keling gebeurt ook elders. „We krijgen zodoende klanten uit ande re plaatsen. Bijvoorbeeld uit Nieuw-Vossemeer, daar is ook niet veel meer." Personeelswisselingen waren er, maar heel wat collega's werkten een behoorlijke tijd in de winkel. Het meeste verloop was er bij de vulploegen. „Sommige col offers die op Tholen en Sint-Phi- lipsland aan geallieerde en Duitse zijde vielen komen aan bod. In tó taal lieten 143 Nederlanders, 71 ge allieerden, 9 Duitsers en drie Arme- ncn het leven. Van de geallieerden waren er 42 Britten, negen Canadezen, acht Amerikanen, vier Nieuw-Zeelan- ders, drie Polen, twee Australiërs, twee Belgen en een Fransman. Het boek dat ongeveer 150 pagina's gaat tellen, wordt voorzien van fo to's en zal in november verschijnen. lega's zijn juist in de vulploeg be gonnen. Zoals Jeanine Hoek-Ver- sluijs, die haar koperen jubileum viert." Over sommige klanten zou Arjan Heijboer wel een boek kun nen schrijven, zegt ze. Maar ver der houdt ze die dingen voor zich. Als het over minder plezierige er varingen gaat, noemt ze een stroomstoring. „Dan kun je niets meer doen. Ben je aan het scan-- nen, dan weet je geen prijzen meer. Er is geen licht en de kassa's werken niet." Het is in de afgelo pen 25 jaar een paar keer gebeurd. Het eigenlijke jubileum was op 13 september, maar die dag ging on gemerkt voorbij. „Niemand zei er toen wat over. Maar vorige week tijdens een barbecue met het per soneel ben ik in het zonnetje ge zet. Toen ik 12,5 jaar in dienst was, kreeg ik een horloge met in scriptie en nu was er een envelop met een boeket. Het was leuk." Aan stoppen denkt Arjan Heijboer nog niet. „Ik vind het nog veel te leuk om te werken. Bovendien, een hele week thuis zitten zou ik niet kunnen." Advertentie I.M. Ze begon 25 jaar geleden met vakken vullen en nu is ze verantwoordelijk voor de diepvries, zilveren jubilaris Arjan Heijboer van de Plus supermarkt in Oud-Vossemeer. „Dc supermarkt zat net een jaar aan de Molenstraat toen ik er be gon. Ik ging nog naar school en kon op zaterdag komen werken omdat Ria Hendriksc minder uren wilde. Op de broodafdeling begon ik, dat weet ik nog precies", ver telt Arjan Heijboer. Vakken vul len, bestellingen doen, de kassa bedienen, boodschappen bezor gen, folders rondbrengen, de Vos- semeerse deed het de afgelopen kwart eeuw allemaal. Op dit mo ment is dc diepvries haar verant woordelijkheid. Op dinsdag en donderdag ruimt ze de geleverde goederen in, op donderdag en za terdag neemt ze de voorraad op en plaatst de bestelling. Dat laatste doet ze ook voor de 'rijen' waar voor ze in de winkel verantwoor delijk is. leder vast personeelslid heeft een gedeelte van de stellin gen waarvan het de voorraad bij houdt. Eigenlijk heeft Arjan een totaal an dere opleiding: de verzorging van gehandicapte kinderen en jeugd. „Maar om daar werk in te vinden, moest ik een hele week van huis en dat zag ik destijds absoluut niet zit ten." Naderhand is het er nooit meer van gekomen. Ze kon meer uren in de winkel komen werken en die kans greep de Vossemeerse. ..Het is heerlijk om in je eigen dorp werk te hebben. Je hebt geen tweede auto nodig en met het gezin is alles mak kelijker te regelen." Ze werkte een volle week tot vier jaar geleden haar zoontje Yannick werd geboren. Dat ze altijd verschillende dingen heeft kunnen doen in de winkel, was belangrijk voor Arjan Heijboer. „Het maakt het werk gevarieerd. Een hele dag achter de kassa zitten, dat zou ik niet kunnen. Ik moet kunnen lopen, dingen op kunnen ruimen. Ik houd er niet van dat het een rommeltje is." Bij het werken in een winkel komt heel wat meer kijken dan de klanten zich soms realiseren, zegt ze. Artike len moeten tijdig besteld worden, schappen gevuld. En het in orde ma ken van de toonbanken op bijvoor beeld de brood- en vleeswarenafde- ling vergt de nodige tijd. Als er geen klanten zijn, is er altijd wel iets op te ruimen of schoon te maken. „Het vervelendste is het, wanneer bestel de artikelen niet met de vrachtwagen meegekomen zijn. Of wanneer de verkeerde dingen zijn afgeleverd. Je moet dan de klanten uitleggen dat iets er niet is." Toen vroeger alle ar tikelen met de prijstang geprijsd moesten worden, kende het winkel personeel veel prijzen uit het hoofd. Tegenwoordig is alles voorzien van een streepjescode. Die zit er al op als de artikelen geleverd worden. De caissière weet daardoor nauwelijks meer wat iets kost, zegt Arjan He ijboer. Veranderen er prijzen, dan komen er via de computer stickers met een gewijzigde streepjescode die op de artikelen geplakt worden. Bestellingen plaatsen gebeurt met een handscanner. „Dat is een hele verbetering. Vroeger moesten er lijs ten ingevuld worden, daarna kwa men er boeken met alle artikelen er in." Iedere dinsdag bekijkt Arjan de voorverkoopboeken, waarin de pro ducten staan die zes weken later in de reclame zijn. „Je schat in wat je nodig hebt en bestelt dat. Zijn er nieuwe producten op de markt, dan krijgen we daar bericht over." In 25 jaar is er heel wat veranderd, geeft de jubilaris aan. De winkel is groter geworden, de formule veran derd, het assortiment uitgebreid. „Er zijn, denk ik, drie grote verbou wingen geweest. Dan moet zo'n winkel helemaal leeggehaald wor den, een vreselijk karwei. Wat weer wel gezellig is, dat dan vaak allerlei vertegenwoordigers komen om de schappen weer in te ruimen." Arjan zag het personeelsbestand groeien van drie naar acht vaste medewer kers, naast Hans en Hetty Rogge band en hun ouders Leen en Pie

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2005 | | pagina 3