Met onze worden Curator zet tanden in faillissementen Zeehondje aan zeedijk Setalland Sluiting bibliotheek na 58 jaar is verarming voor gemeenschap Heemkundekring herdenkt slachtoffers Tweede Wereldoorlog met een boek BROEKHUIS 368 leners Leeskring Vandaag en komende dinsdag en donderdag kunnen er uitsluitend nog boeken ingeleverd worden. Daarna gaat de deur definitief op slot en moet Oud-Vossemeer het voortaan zonder uitleenpost van de openbare bibliotheek stellen. „Een verarming voor de gemeenschap", stelt vrijwilliger Jaap Slager vast. De wethouder heeft in de gemeenteraad weliswaar gezegd dat er mogelijk iets te rugkomt in het nieuw te bouwen dorpshuis, maar het bi- bliotheekbestuur weet nog allerminst waar het de centen vandaan moet halen om dat te betalen. Brede bibliotheek Jong Hervormden Donderdag 30 december 2004 EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT 10.000 kilometer Vakantie Het failliet verklaarde Apex services b.v. uit Tho len maakt onderdeel uit van een netwerk van be sloten vennootschappen. „We gaan er onze tanden in zetten", zegt curator mr. J.C.M. Nuijten uit Bergen op Zoom. De belasting dienst en het UWV dat de sociale verzekeringspre mies int, zijn de twee grootste schuldeisers. Woud van b.v. 's in de Oesterschelp Jaap Slager en Co Vroege lenen veertig jaar boeken uit in Oud-Vossemeer School 130 leden Ruim 200 mensen worden beschreven in uitgave 60 jaar bevrijding Eind april, voor de herdenking van 60 jaar bevrijding, moet het uitkomen: een boek van de heemkundekring Stad en Lande van Tholen met de ongeveer 200 mensen die tij dens de Tweede Wereldoorlog en de politionele acties in Nederlands-Indië om het leven kwamen. Half november lanceerde voorzitter W.A. Blaas het idee en in de loop van 2005 wordt het werkelijkheid. Het boek met tekst en foto's gaat 150 pagina's tellen. De slachtoffers vormen de rode draad en daar omheen worden de verhalen gemaakt. Groep steeds kleiner Bij Stavenisse De zeventigers Mia en Co Vroege, Jaap Slager en Johan Bevelander (v.l.n.r.) zullen vooral de contacten missen na het sluiten van de uitleenpost in Oud-Vossemeer. Waarom zou u met minder gettoegen nemen OfTTCK OOGHf£TKU*Ort*«*r«U* Grtv'Kerfaraaf IP tricfoon (0167) 55 68 41 Dinsdag voor kerst is het behoorlijk druk in het voormalige wijkgebouw van de kruisvereniging, waarin de uitleenpost sinds een aantal jaren is ondergebracht. Veel lezers benutten nog gauw de laatste kans om dicht bij huis een boek te halen. Ze krij gen de boodschap mee dat 6 januari de laatste inleverdatum is in Oud- Vossemeer. Hoevelen er daarna naar de bieb in Tholen zullen gaan, is af wachten. De vrijwilligers hebben de indruk dat heel wat lezers hun lid maatschap zullen beëindigen. Een kerstkaart met een bedankje erop, afgegeven door een jeugdige lezer, doet hen goed. Net zoals een per soonlijk bezorgd bloemetje als blijk van waardering hen enkele weken geleden blij verraste. Jaap Slager en Co Vroege lenen al veertig jaar boeken uit. Co's vrouw Mia is ook al weer drie decennia in de uitleenpost te vinden en Johan Bevelander is er een jaar of vijf bij betrokken. Het viertal vindt het maar niks dat de boekenuitleen ver dwijnt. Vroege en zijn vrouw, die het administratieve deel voor hun rekening nemen, hebben alles in het werk gesteld om in de maand de cember nog boeken te kunnen uitle nen. „We wilden tot het eind van het jaar doorgaan, want tot zolang heb ben de mensen hun lidmaatschap betaald. Maar de directie wilde de boeken weghalen omdat ze uit het geautomatiseerde bestand verwij derd moesten worden", zegt Vroe ge. Dat is nu vanaf november in ge deelten gebeurd, waartoe de boeken naar en van de vestiging Sint-Anna- land zijn vervoerd. De sloop van het wijkgebouw, de Vossenkuil en een aantal huizen - in de loop van volgend jaar - om een dorpshuis-nieuwe-stijl met woon zorgcomplex te realiseren, wordt aangegrepen om de uitleenpost in Oud-Vossemeer te sluiten. De oor spronkelijke opzet was om in Oud- Vossemeer en Poortvliet de biblio bus te introduceren, die de afgelopen twee jaar als proef in Sta- venisse en Scherpenisse kwam. Maar deze bus wordt nu eveneens geschrapt omdat er bezuinigd moet worden. Alleen Poortvliet ont springt de dans, over de toekomst van de uitleenpost daar wordt mo menteel in alle talen gezwegen. Vroege en Slager zijn er niet van overtuigd dat het bibliotheekbestuur élles heeft geprobeerd om in Oud- Vossemeer een voorziening in stand te houden. Slager: „Een gebrek aan financiën is de hoofdzaak. Maar als de hoofdvestiging nu zelf eens ver soberde. En als de bibliotheek zich eens zou houden bij de hoofdzaak: het uitlenen van boeken. De rest zouden ze weg moeten laten, want al die overige activiteiten kosten enorm veel geld." Ook Vroege heeft het niet erg op de brede bibliotheek waarvan tegenwoordig sprake is. „Ze hebben cd's, dvd's, videoban den, een krantenbank. En natuurlijk óók nog een boek", zegt hij wat sar castisch. De hervormde predikant ds. Gover- ts en de Jong Hervormden begon nen in 1946 in de consistorie van de kerk met de uitleen van boeken en dat markeert het begin van de Vos- semeerse bibliotheek. Er was vroe ger ook nog een rooms-katholieke bibliotheek in het dorp, bij schoen maker Van der Zande-de Jong, maar die bestond begin jaren zestig al niet meer. Slager: „Er werden uitslui tend christelijke boeken uitgeleend. Mevrouw Goverts fungeerde als re De uitleenpost in Oud-Vosse meer telde in 2003 totaal 368 leners (in 1990 waren dat er 264). Van hen zijn er 180 jon ger dan 14 jaar, 86 zijn tussen 14 en 18 jaar oud, 89 leners tussen 18 en 65 jaar en 13 zijn er ouder dan 65 jaar. De 'klan ten' leenden samen totaal 8473 titels: 4096 romans, 3705 lees boeken jeugd, 191 informatie ve boeken volwassenen en 481 informatieve boeken jeugd. (In 1999 leenden 320 lezers samen 12.232 titels). De collectie in de uitleenpost bestond vorig jaar uit 5579 titels, blijkt uit het jaarverslag. De uitleenpost was op dinsdagavond ander half uur open en op donder dagmiddag één uur. „Als je iedere keer voor boe ken naar Tholen moet. dat is ook zo wat. En dan twee boe ken op de week, dat schiet niet op als je een fervente lezer bent." Geke Smit-Moerland is één van de Vossemeerse lezers die het lidmaatschap van de bi bliotheek voor gezien houdt. In plaats daarvan heeft ze het ini tiatief genomen om tot een soort leeskring te komen. In middels is er een groepje van zes mensen gevormd. De opzet is om eikaars boeken te laten rouleren en op die manier vol doende leesstof te houden. „Als andere mensen mee wil len doen, dan kan dat", zegt de Oud-Vossemeerse. echtpaar Vroege naar de provinciale bibliotheek in Middelburg om boe ken voor de collectie uit te zoeken. „Ik realiseer me nu pas dat we dat allemaal op eigen kosten deden!" Toen Kitty Stoutjesdijk directrice van de bibliotheek was geworden, kwamen er regelmatig nieuwe boe ken in de collectie, daar was een budget voor beschikbaar. De catalo gus op nummer maakte plaats voor een alfabetisch-lexicografische ca talogus en er kwamen boekenkaart- jes (voorheen werd alles gewoon in een schrift genoteerd). „Elke lezer kreeg een nummer en wij moesten de lidkaarten jaarlijks opnieuw ma ken." De school werd afgebroken om plaats te maken voor een bejaarden flat. De bibliotheek kwam opnieuw in het - inmiddels tot dorpshuis ver bouwde - gemeentehuis terecht. Di rect links naast de ingang, in de voormalige burgemeesterskamer. Tijdelijk kwam er een bibliobus in het dorp, de vrijwilligers voelden er niet voor om daarin te helpen en stonden zodoende een poosje op non-actief. Vroege: „In die tijd zijn we wel onze boekencollectie kwijt geraakt. Die is praktisch volledig naar Stavenisse gegaan." Na opnieuw een verbouwing van de Vossenkuil kwam de bibliotheek in 1992 terecht in het voormalige wijkgebouw van het Groene Kruis. Vroege: „Met steekkarretjes van Vos en de Plusmarkt, en veilingkis- ten van Aarnoudse, hebben we toen alle boeken verhuisd. De gemeente stelde twee mensen beschikbaar om het vervoer te regelen." De vrijwil ligers werken er redelijk zelfstan dig. De openstelling op dins dagavond werd op een gegeven mo ment uitgebreid. Op aandringen van de wat oudere lezers kwam er - in de wintermaanden - een uurtje op donderdagmiddag bij. Na twee jaar werd dat uitgebreid naar het hele jaar. „Het aanbod is aanvaardbaar", zegt Vroege. Sinds deze zomer be kend werd dat de uitleenpost ver dwijnt, is het aantal 'klanten' overi gens teruggelopen. Mia Vroege regelt de aanmaningen voor mensen die een boek niet op tijd terug brengen. „Die brengt ze al 30 jaar rond. Ik schat dat ze in al die jaren zo'n 10.000 kilometer heeft gefietst voor de bibliotheek", vertelt haar man. Omdat niet ieder een meteen reageert, zijn soms meerdere bezoekjes nodig. Komt een boek dan nog niet terug, dan ge ven de mensen van de uitleenpost het over aan de administratie van de bibliotheek in Sint-Maartensdijk. „Die moet dan maar een rekening sturen." De vier vrijwilligers hebben de ta ken verdeeld. Mia Vroege leent uit. Slager en Bevelander zoeken de kaarten bij de teruggebrachte boe ken en zetten ze in de rekken. Ko Vroege houdt toezicht en helpt men sen bij het zoeken naar bepaalde boeken. De service gaat overigens verder, want mensen die zelf niet meer kunnen komen, krijgen de boeken thuisbezorgd. En Vroege is niet te beroerd om voor een scholier die informatie voor een werkstuk nodig heeft, dat thuis op internet op te zoeken als er geen boek over voorhanden is. „Later komen ze dan vertellen wat voor cijfer ze hadden. Schitterend vind ik dat." De oud-onderwijzer miste de om gang met de kinderen heel erg, toen hij in 1989 stopte als directeur van Die Heenetrechtschool. „Maar ik kreeg ze in de bibliotheek terug. Daar heb ik van genoten." En dat woog op tegen het ongemak van de wekelijkse verplichting, waardoor het weieens moeilijk was om bij voorbeeld een vakantie te plannen. „Ik realiseer me nu dat ik het ga missen", zegt ook Jaap Slager. De sociale contacten met inwoners van alle leeftijden vond hij de leuke kant van dit werk. En dat hij het zolang bleef doen, heeft ermee te maken dat het in de loop van de jaren niet is gelukt om jongere opvolgers te vinden. Er zijn er weieens een paar geweest, maar die hielden het niet vol. „En je laat de zaak niet in de steek." De jeugdboeken die nu in de Vosse meerse uitleenpost staan, zullen ver deeld worden over de drie basis scholen in het dorp. In de rest van de collectie kunnen de overige vesti gingen grasduinen, waarna het res tant in het dorp verkocht zal worden. „Dat hebben we in ieder geval voor elkaar gekregen", meldt Co Vroege. Volgens de curator waren de zes personeelsleden al voor het faillis sement uit dienst of in andere ven nootschappen ondergebracht. Eer der werd het faillissement van Apex human support b.v. uitge sproken en daar waren volgens mr. Nuijten twaalf mensen in dienst. Ook de tot het concern behorende Cementlining Productie b.v. uit Breda en Cementlining Verkoop b.v. te Klundert waren al failliet. Die vallen echter weer onder een andere curator. „Het is een verza meling van bedrijven, waarover we ons moeten gaan buigen", al dus mr. Nuijten. Tot het concern behoren zes on dernemingen, waarvan Apex Hol land en Apex Europe nog bestaan. Die zijn ook op Simon Lindhout- straat le gevestigd, in de voorma lige huishoudschool de Oester schelp. Apex blijkt hetzelfde telefoon nummer te hebben als Conpipe, die op Simon Lindhoutstraat lg staat ingeschreven met vijf b.v.'s. Volgens José Franken van Conpi pe hebben de Apex en Conpipe- bedrijven 'niets met elkaar te ma ken.' Het nu failliet verklaarde Apex services was volgens haar een uitzendbureau. „Bijna alle b.v.'s van Apex liggen stil." De Apex- en Conpipe-bedrijven hebben wel dezelfde directeur: A.L. Schoevers, die in het Franse Beziers woont. Mevr. Franken be vestigt ook dat Schoevers van bei de ondernemingen directeur is. „Maar bij Conpipe, waar tien mensen werken, is er niets aan de hand. We draaien heel goed, dank zij opdrachten uit het Midden- en Verre Oosten. We kopen buizen in en laten die elders in elkaar zetten en dan vervolgens door buiten landse ondernemingen installeren in de petrochemische en waterin dustrie." Op de glooiing van de zeedijk langs het Mastgat bij Sint-Anna- land - tussen de Grote Nol en de Wittouckseweg - trof de familie Hage uit Sint-Maartensdijk zon dagmiddag een jonge grijze zee hond aan. De tienjarige Kees Ha- ge zag het beestje liggen. Tevergeefs probeerden ze het dier ertoe te bewegen het water in te gaan. „Oppakken ging niet, want ze bijten lelijk", vertelt Anja Ha- ge. Ze belde de politie en die waarschuwde iemand van de EHBZ (eerste hulp bij zeezoog dieren). Na een kleine drie uur wachten arriveerde een vrijwilli ger van deze organisatie uit Vrou wenpolder. Hij stelde vast dat het ongeveer vier weken oude uitge putte dier ontstekingen had aan ogen, bek en achterflap. De man nam de zeehond mee en bracht deze nog dezelfde dag naar de zeehondencrêche in het Groning se Pieterburen. Omdat hij de vin der was, mocht Kees Hage het zeehondje een naam geven. Hij koos voor zijn eigen naam: Kees. Of Keetje, want er moest nog ge keken worden of het dier een mannetje of een vrouwtje is. „We krijgen vanuit Pieterburen be richt over hoe het met de zeehond gaat. En als hij teruggezet wordt in zee, wat op Schouwen zal ge beuren, worden we uitgenodigd om aanwezig te zijn", vertelt Anja Hage. censent." Het predikantstoezicht bleef geruime tijd bestaan, zo was ook ds. Van Putten nog bij de biblio theek betrokken. Mevrouw Heij- boer-Lindhoud, Tona Hartog, Alie Bevelander, Kees Droogers, Adria- na Rijstenbil en Marion van Dijke zijn namen van mensen die langere of kortere tijd de boekenuitleen ver zorgden. Uit de nalatenschap van de uit het dorp afkomstige ds. Zweedijk kocht de hervormde gemeente in de jaren vijftig de timmermanswerkplaats van Sonke aan de Ring en verbouw de die tot verenigingsgebouw. Daar verhuisde de bibliotheek toen heen. In het achterste deel werden boor den gemaakt voor de boeken (ze stonden in twee rijen achter elkaar), met een hardboardplaat ervoor. Zelf boeken uitzoeken was er in die tijd niet bij. Je zocht in de catalogus een aansprekende titel, gaf het nummer op en dan kreeg je het boek (keurig in bruin kaftpapier) aangereikt. Vol gens Vroege kwam het nogal eens voor dat een nummer niet te vinden was. Hij vermoedt dat opmerkingen van zijn kant daarover, ertoe hebben geleid dat hij als vrijwilliger bij de bibliotheek betrokken raakte. Pre cies weet hij dat niet meer, evenmin als Slager. Ze denken dat ze rond 1964 zijn begonnen. Leners betaal den per boek, een dubbeltje. Jeugd boeken waren er niet, de 'klanten' waren allemaal volwassenen. „Jon gedames, vanaf 22, 23 jaar, waren de eersten die kwamen", zegt Vroe ge. Nadat de christelijke signatuur eraf was, bestond het aanbod vooral uit streekromans. De gemeente Oud-Vossemeer gaf een bepaalde subsidie per boek. Tot 1968/1969 beheerde Adriana Rijstenbil de cen ten, daarna deed Kees Droogers dat. Deze werkte op het gemeentehuis en maakte daar jaarlijks de nieuwe catalogus op de stencilmachine. Beide heren denken met plezier te rug aan het jaarlijks inkopen van nieuwe boeken. Een bestuur kende de bibliotheek niet, de vrijwilligers gingen samen naar boekhandel Heijboer in Sint-Annaland. Daar werd een stapel boeken voor hen op tafel gelegd en die bekeken ze. „Het was altijd erg gezellig", zegt Slager. Kort na de gemeentelijke herinde ling in 1971 verhuisde de biblio theek uit het verenigingsgebouw naar het leegstaande gemeentehuis. Daar werd het zelfbedieningssys teem ingevoerd. Vroege: „We deden het met zijn drieën. Om de beurt, zodat je eens in de drie weken daar zat." Vervolgens kwam de oude openbare school aan de Schoolstraat in beeld. Inmiddels was op Tholen één bibli otheekstichting tot stand gekomen en daar ging de Oud-Vossemeerse bibliotheek geruisloos in op. De be moeienis met de financiën was daar door voorbij voor de vrijwilligers. Vroeges vrouw, die op de achter grond betrokken was bij het maken van de catalogus en de administratie deed, werd vanaf 1973 bij de uitleen betrokken. Vanuit de stichting kreeg de bieb een beperkt aantal boeken. Dat was een redelijk vaste collectie, die breder van opzet was dan voor heen. Twee keer per jaar ging het we best wat meer willen horen." De heemkundekring wil het boek in de tweede helft van april tijdens een lezing of bijeenkomst in het kader van 60 jaar bevrijding presenteren. Kees de Koning, secretaris van Stad en Lande, zal de resultaten van de naspeuringen van andere vrijwilli gers op schrift stellen. Bij hem (te lefoon 672872) kan men ook terecht met nadere informatie over slacht offers en gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Met 130 leden is de Thoolse heem kundekring nog kleiner dan de Sint- Philipslandse zustervereniging. „Maar we vertonen toch een mooie groei", zegt voorzitter Blaas. „We zijn vooral op studie gericht en or ganiseren lezingen, zoals in novem ber van Bram Smits over de Tweede Wereldoorlog. In januari komt Eef de Jonge vertellen over merklappen. De historie leeft bij de mensen en het is leuk dat er belangstelling voor is. De koffiekamer van de Meestoof is prima geschikt voor onze activi teiten. Er is ook een goede samen werking met het streekmuseum. Ie der heeft zijn eigen terrein. Wij richten ons vooral op de geschiede nis en hebben al een flinke boeken verzameling en foto's over de ge schiedenis van Tholen", zegt voorzitter Blaas van Stad en Lande. Ook in Bergen op Zoom wordt naar oorlogsverhalen gezocht. De ge schiedkundige kring van Stad en Land van Bergen op Zoom brengt in maart een speciaal themanummer uit van het kwartaaltijdschrift de Waterschans. Dit nummer zal ge heel in het teken staan van de oorlog in en de bevrijding van Bergen op Zoom. Donderdag 6 januari wordt hiervoor om acht uur een bijeen komst gehouden in café het Zwijns hoofd. Een erewacht van militairen van de Nationale Reserve tijdens de jaarlijkse dodenherdenking op 4 mei bij het gedenkteken in het Bosje van Tholen. De aanleiding was eigenlijk de ten toonstelling over de inundatie in streekmuseum de Meestoof. „Daar op kwamen verschillende reacties, zoals o.a.: de oorlog was niet zo erg, het water tijdens de inundatie van 1944 wel. Er blijken echter veel meer slachtoffers gevallen te zijn dan men denkt. In 1984 is er een lijst gemaakt met 180 mensen, maar bij de stichting oorlogsslachtoffers kreeg ik nog eens 25 namen door en dat is toch een heel opmerkelijk aantal. Uit onze contacten met ver schillende families blijkt, dat men het op prijs stelt dat we die geschie denis gaan vastleggen. Iedereen wil wel gegevens beschikbaar stellen." Blaas krijgt wel soms verschillende inlichtingen over bepaalde slacht offers. „Via, via kom je dan toch wel de werkelijkheid te weten. Je kunt beter van tien familieleden iets horen, dan van niemand." De voorzitter van de heemkunde kring is in 1941 geboren, dus be wust heeft hij de Tweede Wereld oorlog niet meegemaakt. „Ik heb alleen verhalen gehoord van mijn vader die op het distributiekantoor zat. We moeten het vooral van ze ventigers en vooral tachtigers heb ben die ons belangrijke informatie kunnen verschaffen en die groep wordt steeds kleiner. Alles bij elkaar is het een grote klus, maar het is wel mooi werk om te doen." Blaas heeft als oud-consul van de oorlogsgra venstichting altijd belangstelling gehad voor de Tweede Wereldoor log. „Het is belangrijk dat er blij vend aandacht is voor de slacht offers om zo de herinnering aan hen levend te houden." Zes mensen van Stad en Lande wer ken aan het project. Archieven be zoeken, literatuur verzamelen en in ternet blijkt ook een belangrijke informatiebron. „In een paar maan den moeten we alles rond hebben en dat zou niet kunnen zonder internet, want je moet heel wat onderzoek doen voor zo'n boek." Blaas noemt vier categorieën die in de publicatie aan bod zullen komen. Ten eerste Nederlandse militairen en burgerslachtoffers. In de tweede plaats geallieerde militairen die op Tholen en Sint-Philipsland zijn ge sneuveld. Ten derde de Duitse mili tairen die hier om het leven geko men zijn en als vierde groep de Thoolse militairen die in Neder lands-Indië het leven lieten. In november had de heemkunde kring 41 Nederlandse militairen en verzetsstrijders opgespoord, 38 Thoolse burgers die in Nederland omkwamen en nog eens 17 burgers of verzetsmensen in Duitsland bij tewerkstelling of in een concentra tiekamp. Verder 49 geallieerde mili tairen en 36 aan Duitse kant. Ten slotte negen Tholenaren die in Nederlands-Indië omkwamen. De personen vormen het uitgangspunt en aan de hand daarvan wordt ge schetst onder welke omstandighe den ze om het leven kwamen. Vliegtuigbemanningen bijvoorbeeld of opvarenden van binnenschepen die bij Stavenisse voeren en daar beschoten werden. „We willen graag nog meer infor matie hebben over slachtoffers of gebeurtenissen, bijvoorbeeld de V1 's die hier neerkwamen en waar over dhr. Verswijveren destijds wel artikelen heeft gepubliceerd in de Eendrachtbode. Ook van geëva cueerde Tholenaren die in Brabant of Gelderland om het leven kwamen bij een bombardement of doordat ze op een mijn trapten, willen we meer gegevens." Uit de eerste inventarisatie conclu deert Blaas, dat er van Sint-Anna land, Stavenisse en Oud-Vossemeer veel bekend is dankzij gegevens van o.a. G. Heijboer, A.J. Smits en se cretaris Van der Ploeg. „Daarente gen is er van Scherpenisse, Poort vliet en Sint-Maartensdijk weinig informatie. Van die plaatsen zouden Advertentie I.M.

Krantenbank Zeeland

Eendrachtbode /Mededeelingenblad voor het eiland Tholen | 2004 | | pagina 5