'Als de mensen er geen hebben
gekregen, dan bellen ze me op'
Inwonertal stijgt
door nieuwkomers
Voor alle mensen
de allerbeste wensen!
Inspelen op en vragen
over het nieuwe jaar
M. Klippel-Dorst in
Dordrecht honderd jaar
Dé Gordijnsp
ec'iaVist
AL 59 JAAR
DÉ
THOOLSE
COURANT
Dirigent van
Accelerando
plotseling weg
Vestigingsoverschot in Tholen
en maWen
Dinsdag 30 december 2003
60e jaargang no. 7
Fietsen gestolen
tijdens kerkdienst
Ouderling-kerkvoogd
stapt onverwachts op
Rinus ten Hove (63) brengt al kwart eeuw rouwkaarten huis-aan-huis
Hij heeft ze allemaal bewaard. Ze passen in twee karton
nen doosjes. Stapels rouwkaarten. Het is een stukje ge
schiedenis van het dorp. Een traditie die elders al lang is
uitgestorven. Rinus ten Hove (63) brengt al 25 iaar lang
de overlijdensberichten 'uus an deure' in zijn dorp Sint-
Philipsland en in Anna Jacobapolder. Van de brug over
het Schelde-Rijnkanaal tot het Veerhuis aan het Zijpe.
Sticker
Elke dag
Liefst 315 nieuwe inwoners kreeg de gemeente Tholen er
tot 1 december bij. Een ongekende groei (bijna drie keer
zoveel als in 2002), wat met name wordt veroorzaakt
door een vestigingsoverschot van 198 mensen. De vele
nieuwe huizen die in Stadszicht in Tholen, de Muijepol-
der in Sint-Maartensdijk en in mindere mate in Welhoek
in Oud-Vossemeer, gereed zijn gekomen, zullen daar ze
ker debet aan zijn. Normaliter moet Tholen het hebben
van de natuurlijke groei, maar het geboorteoverschot van
117 blijft dit keer achter bij de vestigingen.
Oud-Stavenissenaar woont zelfstandig
In haar huis in Dubbeldam (Dordrecht) hoopt Maria
Klippel-Dorst zondag haar honderdste verjaardag te vie
ren. De uit Stavenisse afkomstige mevrouw Klippel is
weliswaar niet meer aanspreekbaar, maar ze woont nog
zelfstandig. Twee dochters, die in dezelfde straat wonen,
een buurvrouw en de thuiszorg maken dit mogelijk. „Het
is een zegen om te doen, hoewel het soms wel belastend
is", zegt de jongste dochter M. de Looff-Klippel. De eeu-
welinge heeft twee zoons en twee dochters, acht klein
kinderen en twintig achterkleinkinderen.
Camera
Deze week
MINSTENS 1000 SOORTEN
voor sympathieke prijzen
Het oude jaar uit, het nieuwe jaar in. Nog een paar dagen en het
viertje wordt een feit. Op hèt volleybaltoernooi in het Calvijn
college in Tholen werd zaterdag bij de telling al even verwezen
naar het komende jaar. In sporttermen is het vier tegen twee.
Maar de cijfers, de twee met de twee nullen en de vier op het
scorebord, halen het jaar even dichtbij.
Eendrachtbode, de Thoolse Courant
Postbus 5, 4697 ZG Sint-Annaland
Telefoon 0166-657007 b.g.g. 653474
Telefax 0166-657008
E-mail: redactie@eendrachtbode.nl
advert@eendrachtbode.nl
admin@eendrachtbode.nl
Homepage: www.eendrachtbode.nl
Het enige nieuwsblad voor de streek Tholen
en Sint-Philipsland waarin opgenomen de
Thoolse Courant en het Advertentieblad.
Verschijnt donderdag.
Bankrekening 30 30 05 556, Giro 12 44 07
Abonnement 15,50 per halfjaar, 28,50 per
jaar, per post 47,75 per jaar, allemaal incasso.
Losse nummers 1,-.
Opgave advertenties voor dinsdag 16.00 uur.
Advertentieprijs 0,27 plus btw per mm.
Spierinkjes t/m 20 woorden 5,50 contant.
Hoofdredacteur W. Heijboer.
Terwijl in de Rehobothkerk van de
Gereformeerde Gemeente in Tholen
het gebod 'Gij zult niet stelen' klonk,
werden tijdens de morgendienst op
Eerste Kerstdag vijf fietsen gestolen.
De dief, een dertigjarige inwoner
van Rotterdam, kon diezelfde mid
dag even na half drie in Roosendaal
worden aangehouden. „Echt een ge
waagde diefstal op klaarlichte dag",
aldus een politiewoordvoerder. Ge
tuigen zag dat de man tussen tien en
elf uur de fietsen uit de stalling bij de
Rehobothkerk in de wijk Stadszicht
haalde en in zijn busje deed. Dankzij
het noteren van het kenteken kon de
politie op zoek naar de dader. Daar
bij werden ook de collega's in West-
Brabant gealarmeerd. Aangezien er
in Roosendaal eerder fietsen waren
gestolen, keek de politie daar met
extra aandacht en dat werd beloond.
Ook bij de Rehobothkerk in Tholen
waren eerder fietsen weggenomen
uit de stalling, maar de politie kon
niet bevestigen of de Rotterdammer
daar ook van wordt verdacht. Zo'n
twee weken geleden werd er 1 fiets
gestolen en een week geleden drie.
Toen zou ook de bestelauto al gesig
naleerd zijn, maar het kenteken was
toen niet genoteerd. Volgens koster
I.D. van der Maas stonden alle ge
stolen fietsen op slot. „Ze zoeken
ook de goede fietsen eruit. We heb
ben nu parkeerwachten ingesteld tot
dat het hekwerk rond ons parkeerter
rein klaar is."
Accelerando uit Sint-Annaland en di
rigent Gert v.d. Weide hebben de sa
menwerking verbroken. Voor ver
schillende leden kwam de mede
deling dinsdagavond als een donder
slag bij heldere hemel, maar volgens
bestuurslid Imanda van Vossen liep
de proefperiode 31 december af. „Bij
een evaluatiegesprek na het kerstcon
cert bleek dat beide partijen het slim
mer vonden om een punt achter de
samenwerking te zetten. Gert voelde
de click niet en dat was wederzijds,
hoe jammer het ook is. We zijn in mei
goed begonnen en nu ook weer op
een nette manier uit elkaar gegaan."
Gert v.d. Weide (31) uit Bruinisse
volgde dit voorjaar Pierre van Broek
hoven op, die bijna negentien jaar de
Sint-Annalandse fanfare dirigeerde.
Na het nodige zoekwerk werd de be
roepsmusicus uit Bm uit drie kandi
daten gekozen. Hij was al bij muziek
verenigingen in Zierikzee en Zegge
werkzaam. Van der Weide maakte bij
Accelerando de muziekmarathon be
gin oktober mee en het kerstconcert.
Dinsdagavond werd nog opgetreden
bij de kerstactie van middenstands
vereniging Activa. Na afloop daarvan
werden de leden in Havenzicht inge
licht over het vertrek van de dirigent.
Johan de Wit, de Zeeuws-Vlaamse
dirigent die ook na het stoppen van
Pierre van Broekhoven tijdelijk waar
nam, zal Accelerando tot en met het
jaarconcert van 16 april leiden. Het
bestuur gaat intussen naar nieuwe
kandidaten zoeken.
Ouderling-kerkvoogd PM. Gunter
van de Hervormde Gemeente Sint-
Annaland heeft zijn ambt zaterdag
plotseling neergelegd. Zondag
morgen werd dat via een kansel-
boodschap bekend gemaakt. Gun
ter was toen naast zijn vrouw als
gewone kerkganger aanwezig.
Desgevraagd zegt hij geen ambte
lijke verantwoordelijkheid te kun
nen en willen nemen voor scheu
ren in de Hervormde Gemeente
Sint-Annaland. De druppel die de
emmer deed overlopen, was de ac
tie van de minderheid van de ker
kenraad om niet mee te gaan met
de PKN. Gunter zegt zich daar in
hoge mate aan te hebben gestoord
omdat mensen op het verkeerde
been worden gezet. „Na het syno
debesluit van 12 december zitten
we in de PKN, of we dat nu willen
Rinus ten Hove doet bij het bezorgen van de kaarten een zwart kostuum aan.
Hij heeft ze niet precies geteld,
maar Ten Hove schat dat hij de af
gelopen 25 jaar ongeveer vijfhon
derd rouwkaarten heeft rondge
bracht. „Ik heb er wel eens zestien
in een jaar bezorgd, maar ook wel
eens 42. Gemiddeld zijn het er zo'n
twintig, denk ik."
Ten Hove doet het in opdracht van
verschillende uitvaartondernemers.
Als de familie van de overledene er
tenminste prijs op stelt. „De meeste
mensen hier doen het wel, maar niet
allemaal. Ik heb het dorp in zes wij
ken opgedeeld. Ik ga 'uus an deure'
en begin in de wijk waar de overle
dene vandaan komt. Ik doe drie wij
ken m een keer."
In het begin had Ten Hove in het
dorp zeshonderd adressen, nu doet
hij bij ongeveer 750 huizen een
rouwkaart in de brievenbus. In de
Polder waren het er toen 150 en nu
zo'n tweehonderd. „Ik kom van de
brug over het Schelde-Rijnkanaal
tot aan het Veerhuis aan Zijpe. In de
Polder doe ik vanaf de Noorddijk
ook het buitengebied. In Anna Jaco
bapolder loop ik in de Langeweg tot
nummer 46 en dan stap ik op de
fiets om de rest te doen."
Ten Hove woonde nog in de Korte
Schoolstraat toen zijn buurman Jan
Verwijs hem vroeg de kaarten rond
te brengen. Verwijs bezorgde toen
de rouwkaarten. Die had het op zijn
beurt weer overgenomen van koster
Bram den Braber. Ten Hove twijfel
de of hij het zou doen. Hij was ha
venarbeider in Rotterdam. In ploe
gendienst. Maar toen de lijkdienaar
Leen Geluk het hem later nog eens
vroeg, stemde hij toe. „We kenden
hem goed. We betrokken kolen en
gas bij hem. Ik heb toen ja gezegd."
Het bezorgen van rouwkaarten
wordt vanaf 1956 gedaan, vertelt
Ten Hove. „Tot die tijd werd het
overlijden van een dorpsgenoot aan
gezegd door Willem van der Dus-
sen. Die kwam bij elk huis aan de
deur in een zwart pak, met een
zwarte hoed op met een zijden sjerp
erover die tot halfverwege zijn rug
hing." Het aanzeggen, het plechtig
mondeling bekendmaken, behoorde
tot het verleden, het schriftelijk me
dedelen kwam er voor in de plaats.
De eerste rouwkaart die werd rond
gebracht was voor een oud-inwoner
van het dorp die in Woerden was
overleden.
Ten Hove begon in 1979. Op 10 ja
nuari. Ook hij kleedde zich in het
zwart. Ook nu nog heeft hij een
zwart kostuum aan als hij met de
rouwkaarten langs de deur gaat.
„Dat is traditie. Ik doe ook altijd een
zwarte stropdas om. Een keer had ik
een grijze omgedaan, maar daar
voelde ik me niet prettig bij. Ik ben
naar huis gegaan om de zwarte om
te doen. Je laat op deze manier ook
zien datje geen folders bezorgt."
Ten Hove gooit bij alle brievenbus
sen een rouwkaart naar binnen.
„Ook als er een sticker op is geplakt
dat er geen reclame in mag worden
gegooid. Dit is tenslotte geen recla
me." Ten Hove slaat geen bus over.
Behalve als de bewoners geen prijs
stellen op de schriftelijke medede
ling. Het zijn echter maar enkele be
woners die hebben laten weten dat
ze geen ongevraagde rouwkaart wil
len ontvangen. „De meesten stellen
het erg op prijs."
Het is regelmatig voorgekomen dat
Ten Hove twee kaarten per dag be
zorgde. „Als er 's avonds iemand
overlijdt, dan loop je 's morgens je
route. Als er dan die morgen ook ie
mand overlijdt, ga je dezelfde dag 's
avonds nog een keer. Maar ik heb
ook meegemaakt dat ik met twee
rouwkaarten tegelijk rond ging van
twee zusters waarvan de een 's
avonds en en de ander 's nachts was
overleden. Dat loopt niet gemakke
lijk."
De bezorger doet er 4,5 uur over om
in het dorp de rouwkaarten rond te
brengen. „In het begin deed ik het
in drie uur. Net als een postbesteller.
Misschien loop ik niet meer zo hard
als toen, maar het dorp is enorm uit
gebreid. Alleen al over de nieuw
bouw doe ik nu een uur. De meeste
vrijstaande huizen hebben de brie
venbus aan de zijkant. Je moet ver
der lopen. Heel wat anders dan in de
Voorstraat waar de huizen naast el
kaar staan."
In Anna Jacobapolder is Ten Hove
eerder klaar, maar de bezorger her
innert zich nog maar al te goed dat
hij op 25 januari 1979 een lekke
band kreeg en 4,5 uur onderweg
was. „Er lag toen veel sneeuw. Ik
was om twee uur weggegaan en
kwam pas om half zes weer thuis.
Mijn vrouw was ongerust gewor
den."
Uitzonderlijk was ook de week dat
hij zeven rouwkaarten moest bezor
gen. Dat was voor de Pasen in 1995.
„We werden gewoon ongerust, zo
veel mensen er toen stierven. Ik liep
elke dag in het zwart. Het zou ge
woon vreemd zijn als ik op zondag
niet in het zwart was gekleed. De
mensen zeiden tegen me: kom je nu
weer al? Dan was ik 's ochtends ge
weest en kwam ik 's middags weer.
Op tweede paasdag werd ik getrof
fen door een hartinfarct. Of dat er
mee te maken heeft gehad, weet ik
niet, want mijn conditie was goed.
Ik liep en fietste veel."
Ten Hove was vier maanden uit de
roulatie. Zijn zwager Piet van der
Reest en diens zoon Kees namen het
in die periode van hem over.
ZIE VERDER PAGINA 3
Op 30 november telde Tholen 24.305
inwoners: 12.156 mannen en 12.149
vrouwen. Op 1 januari 2003 woon
den er 23.990 mensen in Tholen, al
dus gecorrigeerde cijfers van het bu
reau burgerzaken van de gemeente
(dat meldde begi n dit jaar een aantal
van 24.013). De grens van 24.000 in
woners werd in de loop van mei over
schreden.
Liefst 807 mensen (392 mannen en
415 vrouwen) vestigden zich over
een periode van elf maanden in de ge
meente Tholen. Daartegenover ver
ruilden 609 inwoners (277 mannen
en 332 vrouwen) Tholen voor een an
dere woongemeente. Dat levert een
vestigingsoverschot op van 198, ter
wijl er over dezelfde periode in 2002
nog een klein vertrekoverschot (2)
was. Alleen in februari en maart ver
trokken er meer inwoners dan er van
elders bijkwamen: februari 24 nieuwe
en 58 vertrokken inwoners, maart 48
nieuwe en 61 vertrokken inwoners.
Vanaf juni lag het aantal nieuwe in
woners maandelijks boven de 80. Ok
tober was de topmaand met 114 vesti
gingen, gevolgd door november met
100, augustus 95, september 84, juli
81 en juni 80. In de septembermaand
werd het hoogste aantal vertrokken
inwoners genoteerd: 69.
Het aantal geboorten bedroeg 293
(146 jongens en 147 meisjes), met
een piek van 37 baby's in oktober. Er
overleden 176 Tholenaren (93 man
nen en 83 vrouwen), met 24 in de
maand augustus als triest jaarrecord.
In maart overleden drie inwoners
méér dan er kinderen geboren wer
den: 22 tegen 19. De maanden febru
ari en maart waren de enige dat het
inwonertal van Tholen daalde (res
pectievelijk met 22 en 16 mensen).
Alle andere maanden was er aanwas
en die was in oktober met 72 het
grootst. Er kwamen 168 mannen en
147 vrouwen bij over de periode ja
nuari tot en met december.
Maria Klippel-Dorst is opgegroeid doen op familie, buren of bekenden,
in de Buurtseweg in Stavenisse. Ook
na haar trouwen woonde ze daar,
haar man was klein landbouwer en
daarnaast onder meer actief als ge
meenteraadslid en wethouder. „Ze
hebben daar genoeg meegemaakt",
vertelt zoon W. Klippel uit Tholen.
„Met de inundatie evacueerden we
naar Halsteren. Na de oorlog gingen
zowel mijn broer als ik als militair
naar Indië. En na de watersnood
werden ze op maandagmiddag van
de zolder gehaald door een zwager
die schipper was. Ze zijn toen in
Rotterdam geëvacueerd geweest."
Het bedrijlje werd weer opgebouwd,
maar in 1961 van de hand gedaan.
Mevrouw Klippel en haar man gin
gen in de Prinses Irenestraat wonen,
naast de inmiddels afgebroken kleu
terschool. Tot tien jaar geleden bleef
dat zo, ook nadat de heer Klippel in
1977 was overleden. „Moeder had
zorg nodig, dat ging zo niet langer."
Geen van de kinderen woonde in
Stavenisse en alsmaar een beroep
dat wilden ze niet. Op haar negentig
ste verhuisde mevrouw Klippel
daarom naar Dordrecht, waar drie
van haar kinderen wonen.
Er deed zich een unieke gelegenheid
voor, want er was een huis beschik
baar in de straat waar haar beide
dochters woonden. „We wonen ieder
aan een kant en tussen onze huizen
en dat van moeder zit nog één ander
huis", legt mevrouw De Looff uit.
Haar broer zegt dat zijn moeder te
voren 's winters altijd al meerdere
maanden in Dordrecht bij haar kin
deren verbleef. „Dus het was niet al
lemaal vreemd voor haar, ze kende
daar mensen." Mevrouw Klippel
kwam in een landelijke omgeving
terecht - het vroeger zelfstandige
Dubbeldam - en vanuit haar huis
kijkt ze uit op een weiland.
ZIE VERDER PAGINA 3
Een dichter blijft in
teksten voortbestaan,
zegt Magda Steegstra
Nicole en Marco
Jochems leiden vestiging
Coolconnect in smalstad
EN VERDER...
Auto met twee inzittenden
de sloot in
388 euro voor Woord en Daad
in Sint-Annaland
Gratis winkelen voor
1034 euro
Rien Klippel wordt voorzitter
zorgcentrum De Schutse
Politie controleert extra op
vroegtijdig vuurwerk
Terugblik op 25, 50,75
en 100 jaar geleden
Thoolse jeugd voetbalt
in de zaal
Tholstars wint met overmacht
van Tholense Boys
MENSELIJK GEZOND
VERSTAND, DAT IS
DE MAATSTAF VAN
HET MOGELIJKE
Dit nummer bestaat uit
26 pagina's
of niet." Gunter trad in 1998 aan
als ouderling-kerkvoogd en was
voorzitter van de kerkvoogdij. Hij
was ook één van de voortrekkers
van de recente verbouwing van
verenigingsgebouw het Trefpunt.
Gunter behoorde tot de meerder
heid van de kerkenraad die mee
gaat met de Protestantse Kerk in
Nederland en de ruimte om plaat
selijk de situatie via een beleids
plan zoveel mogelijk te handha
ven, wilde benutten. Hij zegt de
plaatselijke kerk niet vaarwel. „Ik
hoop een trouw en meelevend lid
van de Hervormde Gemeente Sint-
Annaland te blijven", zegt ouder
ling-kerkvoogd Gunter.
Advertentie I.M.
Even, want de puntentelling gaat door zolang er gespeeld wordt. Het is een mo
ment om om te zien en vooruit te blikken. Wie en wat speelde er een rol in het af
gelopen jaar? Wie of wat werpt zijn schaduw al vooruit?
Wat is afgerond? Wat is blijven liggen? Wat moet er opnieuw opgepakt of aange
pakt worden? Wie doet dat en hoe? En wanneer? Een rondje over Tholen:
Wanneer betrekken de eerste bewoners de huizen aan het waterfront in Tholen-
stad? Hoe gaat het verder met het dorpshuis-nieuwe-stijl in Oud-Vossemeer? En
wié slaat de eerste heipaal de grond in voor de nieuwbouwwijk Vroonstede in
Sint-Annaland? Komt er grond vrij voor nieuwbouw aan de Poststraat in Stave
nisse? En wie wint de strijd in Sint-Maartensdijk: Aldi of Lidl? En wie tankt er
als eerste benzine bij het nieuwe pompstation in Scherpenisse? En wat gebeurt er
met de grond in Poortvliet als daar de aardappelhandel Bijl verdwijnt? Hoe gaat
Sint-Philipsland eruit zien als de loods aan de haven is vervangen door huizen en
appartementen? En wie wordt de eerste gebruiker van Ons Dorpshuis in Anna Ja
cobapolder als dat is opgeknapt
Er zijn vragen genoeg, maar die zijn voor volgend jaar. Nu blikken we terug. Ook
in deze krant. Met gebeurtenissen in het afgelopen jaar, maar ook verder terug in
de geschiedenis van de streek. Een kwart eeuw geleden, een halve eeuw geleden,
driekwart eeuw geleden, een eeuw geleden. Soms lijkt de geschiedenis zich te
herhalen, dan weer wordt er een sprong voorwaarts gemaakt of vindt er een te
rugval plaats. Het is 2003, het scorebord geeft 2004 aan. Het spel is nog niet uit
gespeeld. De spelers zijn aan zet.
Op het scorebord tijdens het volleybaltoernooi in het Calvijn college in Tholen was het al even 2004.
